လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်းၸိုင်ႈမိူင်း

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်းၸိုင်ႈမိူင်း
တႄႇ 31 မၢၶျ်ႉ 2011; 12 ပီ ပူၼ်ႉမႃး (2011-03-31)
မိူင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ဢွင်ႈတီႈ မၢႆလုမ်း ၅၄၊ ၸႄႈဝဵင်းဢုတ်ႉတရသီႇရိၼေႇပျီႇတေႃႇ
လွၵ်းလၢႆးပိူင်ၽွတ်ႈ လုမ်းတတ်းသိၼ် လၵ်းမိူင်း
ပၼ်ႇသုၼ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ လၵ်းမိူင်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ၶၢဝ်းႁိုင် ၅ ပီ
ဝႅမ်ႉသၢႆႉ လုမ်းတတ်းသိၼ် ၵဵဝ်လူၺ်ႈ လၵ်းမိူင်း
ၽူႈၼၢမ်း
ယၢမ်းလဵဝ် ဢူးမျူဝ်းၺုၼ်ႉ[1]
တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွင်း 2016 မၢတ်ႉၶျ် 30

လုမ်းတတ်းသိၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်း ၸိုင်ႈမိူင်း (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Constitutional Tribunal of the Union) ၼႆႉ ၸွမ်းလူၺ်ႈ လၵ်းမိူင်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇသေ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်လႆႈၽွတ်ႈႁႅၼ်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 2011၊ မၢတ်ႉၶျ် 31 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈၽွတ်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ ဢိၵ်ႇပႃးၽူႈၼၢမ်းတင်း ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း (9) ၵေႃႉသေ ၼႂ်းၼၼ်ႉၼၼ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ လိူၵ်ႈတၢင်ႇၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ သၢမ်ၵေႃႉ၊ ၽူႈၼၢမ်းသၽႃးၵူၼ်းမိူင်းၸမ်ႉ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသၢမ်ၵေႃႉ၊ ၽူႈၼၢမ်း သၽႃးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸမ်ႉ လႆႈလိူၵ်ႈၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းသၢမ်ၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဢဝ်သဵၼ်ႈမၢႆ ၶဝ် (9) ၵေႃႉၼၼ်ႉလႄႈသင် ၼႂ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ သဵၼ်ႈၸိုဝ်ႈ ၵေႃႉဢၼ်တေလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၽူႈၼၢမ်းၼၼ်ႉလႄႈသင် လႆႈတၢင်ႇလဝ်ႈတီႈ သၽႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ လႆႈဢဝ်ၶေႃႈၽွမ်ႉၸႂ်ယဝ်ႉ။ ဢႃႇယုလုမ်းတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ႁႃႈပီယဝ်ႉ။ ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၵ်ႈမိူင်းၸိုင်ႈမိူင်း တီႈၵႂၢင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉတီႈ လၵ်းမိူၼ်း တွၼ်ႈ 322 ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၽူႈၼၢမ်း လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလၵ်းမိူင်းၸိုင်ႈမိူင်း လႄႈ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း (8) ၵေႃႉ ဢၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ လႆႈ ပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမႃး မိူဝ်ႈပီ 2016၊ လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 30 ၼၼ်ႉ[2]

  1. ဢူးမျူဝ်းၺုၼ်ႉ (ၽူႈၼၢမ်း)
  2. ဢူးတိၼ်ႇမွင်ႇမျိၼ်ႉ[3] (ဝၢႆးသေ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ဢူးၺီႇၺီႇ ထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ ၶိုၼ်းပၼ်ပုၼ်ၽွင်း ဢူးတိၼ်မွင်ႇမျိၼ်ႉယဝ်ႉ။)
  3. ဢူးမျိၼ်ႉဝိၼ်း
  4. ဢူးမျူဝ်းမျိၼ်ႉ
  5. ဢူးၶိၼ်ႇမွင်ႇၶျူဝ်ႇ
  6. တေႃႇၶိၼ်ႇထေးၵျွႆႇ
  7. ဢူးတႂႃႇၵျိၼ်ႇပွင်ႇ
  8. တေႃႇလႃႉမျူဝ်းၼွႆႇ
  9. ဢူးၵျေႃႇသၢၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]