ဢမရပူႇရ၊ ၸႄႈဝဵင်း

ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရ
ၸႄႈဝဵင်းတီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
ဢွင်ႈတီႈ တီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈလိူဝ်ႇ
ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇတီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢၼ်ၼႄပၼ်တီႈဝဵင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 21.9084377°N 96.0288869°E / 21.9084377; 96.0288869
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈလိူဝ်ႇ
ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း	ဝဵင်းဢမရပူႇရ
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+၆:၃၀)
ၶူတ်ႉ ဢေႇရိယႃႇ	၀၂ (မိုဘိုင်း: ၀၆၉, ၀၉၀)

ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရ ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။

သၢႆပိုၼ်း

မိူဝ်ႈပီမိူင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ ၁၁၄၄ ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ ၁ ၶမ်ႈ၊ ပီၶရိတ်ႉ 1782 လိူၼ်ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 11 ဝၼ်း ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ပတူင်ႇမိၼ်းၼႆႉ လႆႈတႄႇတင်ႈဝဵင်း တီႈဢွင်ႈထီးပွင်းၵႃး ဢၼ်ၼွင်တွင်ႇတမၢၼ်ႇ၊ ၼမ်ႉတူႈ၊ ႁွင်ႈသူၺ်ႇတၶျွင်း၊ ၼွင်ဢွင်ႇပိၼ်ႇလႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉသေ ပီဢၼ်တႄႇတင်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉ လႆႈမွၵ်ႇၼႄ မႃးဝႃႈ (မၢၼ်ႈ: အင်းအိုင်ဝိုက်လည် အမရတည်) ၼႆယဝ်ႉ။

သၢႆငၢႆၼႃႈလိၼ်

မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇတုၼ်ႉႁွင်ႇ ၂၁ တီႇၵရီႇ ၅၄ မိတ်ႉၼိတ်ႉလႄႈ ၂၂ တီႇၵရီႇ ၄၆ မိတ်ႉၼိတ်ႉ၊ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႇၵျီႇတုတ်ႉဢွၵ်ႇ ၉၆ တီႇၵရီႇ ၀၀ မိတ်ႉၼိတ်ႉ လႄႈ ၉၆ တီႇၵရီႇ ၀၃ မိတ်ႉၼိတ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇတၢင်းတူၵ်း ၵႂၢင်ႈ ၁၄ လၵ်း၊ ၼႃႈတၢင်းႁွင်ႇတၢင်းၸၢၼ်း ၵႂႃႇ ၅.၇၁ လၵ်းသေ ၵႂၢင်ႈ ၈၀.၁၁ လွၵ်းလၵ်းယဝ်ႉ။

လႅၼ်လိၼ်

ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းပတဵင်ႇၵျီး လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းပျီႇၵျီးတၶုၼ်ႇ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်း ၶႅၼ်ႈၼမ်ႉတူႈသေ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းၸိၼ်ႉၵၢႆႇ၊ ၽၢႆႇတူၵ်း ၶႅၼ်ႈၼမ်ႉတူႈသေ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းတတႃးဢူး လႄႈ ၶႅၼ်ႈၼမ်ႉၵဵဝ်သေ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းၸႄႈၵႅင်း၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇ မီးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းၶျၢၼ်းမျႃႉတႃႇၸီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ မီးဝႆႉ ဝဵင်းဢမရပူႇရ လႄႈ ဝဵင်းမျိတ်ႉငႄႇ ယဝ်ႉ။

ၽၢင်ႁၢင်ႈၼႃႈလိၼ်

ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ ပဵၼ်ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်သေ မီးဝႆႉၽၢႆႇၼိူဝ် ၼႃႈပၢင်ႇလၢႆႇ တၢင်းသုင်ႈ ၂၅၀ ထတ်းယဝ်ႉ။ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ပဵၼ်တွၼ်ႈၼႃႈလိၼ်ၵုင်းသေ ပွတ်းတူၵ်းလႄႈ ပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ ၼမ်ႉတူႈ လႄႈ ၼမ်ႉၵဵဝ် မႃးႁုပ်ႉၺႃးၵၼ်သေ တီႈၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းၼႆႉ ၼမ်ႉၵႆႉၶဝ်ႈယူႇ ၵူႈပီယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ႁွင်ႈၼမ်ႉမႄႈၼမ်ႉ လိူင်ႇၼမ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ မႄႈၼမ်ႉၸိူဝ်းၸိုဝ်ႈလိုဝ်းတႄႉ မႄႈၼမ်ႉတူႈ ဢၼ်လုၵ်ႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇလႆၸူးပွတ်းတူၵ်း လႄႈ မႄႈၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်လုၵ်ႉပွတ်းႁွင်ႇ လႆလူင်းပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း

ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵမ်ႉၼမ် ဢၼ်ယူႇသဝ်းတီႈ ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်း ၶျၢင်း၊ တႆး၊ ရၶႅင်ႇ၊ ယၢင်း၊ ၶၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇတင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်တႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်ၵိူဝ်းယမ် ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇၵမ်ႉၼမ်သေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ လႄႈ ၸိူဝ်းၵိူဝ်းယမ်တၢင်ႇၸိူဝ်းၵေႃႈ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။

ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး

ၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇၼႆႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းလိူဝ်ႇ ဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ႁုၼ်ႈမုၼ်းဝႆႉတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ လႄႈ ၵၢၼ်တေႃးမၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၽႃႈတူင်ႇၶျဵၵ်ႉ တီႈၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶဝ်ႈ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်၊ ငႃး၊ မွၵ်ႇဝၢႆႇဝၼ်း၊ ထူဝ်ႇၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ ၵုၺ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းငၢၼ်းၸၢၵ်ႈရူတ်ႉရဵၼ်းမျိတ်ႉငႄႇ လႄႈ ႁုင်းငၢၼ်းၸၢၵ်ႈမႆႉ ဢၼ်ပဵၼ်ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ။ ႁူင်းငၢၼ်းၸၢၵ်ႈၸၵ်းမႆႉ မီးဝႆႉ ၂ လင်ယဝ်ႉ။

ၵၢတ်ႇ

• ၵၢတ်ႇတဵင်ႇၵျီး (မၢၼ်ႈ: သိမ်ကြီးဈေး)
• ၵၢတ်ႇၼၢၼ်းရတၼႃႇ (မၢၼ်ႈ: နန်းရတနာဈေး)
• ၵၢတ်ႇမျိတ်ႉငႄႇ (မၢၼ်ႈ: မြစ်ငယ်ဈေး)

လွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ

ဝဵင်းဢမရပူႇရ ဢၼ်မီး တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼၼ်ႉ သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်း ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ ပဵၼ်ဢၼ်ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းမိူင်းႁုမ်ႈတုမ် တႃႈၵုင်ႈ-ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်း ၸႄႈၵႅင်း-ဝဵင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈလတ်းၵႂႃႇ တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးပႆႇၺႃႇ

ပၢႆးပႆႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်

တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းဢမရပူႇရၼႆႉ မီးဝႆႉ

• ၸၼ်ႉၸွမ်ယတၼႃႇပူင်ႇ (မၢၼ်ႈ: ရတနာပုံတက္ကသိုလ်)
• ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးယႃႈယႃ (ဝဵင်းလိူဝ်ႇ (မၢၼ်ႈ: ဆေးဝါးတက္ကသိုလ်(မန္တလေး))
• မၼ်ႇတလႃႇတီႇၵရီႇၶေႃးလဵၵ်ႉ (မၢၼ်ႈ: မန္တလာဒီဂရီကောလိပ်)
• ႁူင်းႁဵၼ်းတေႃးမၼ်ႈ သွင်းတႃး (မၢၼ်ႈ: ဆောင်းဒါး ရက်ကန်းကျောင်း) ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ

ႁူင်းႁဵၼ်း

ၸၼ်ႉသုင်

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မီးဝႆႉယူႇ ၆ ႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ။

• ဢ.ထ.ၵ မျိတ်ႉငႄႇ (မၢၼ်ႈ: အထက မြစ်ငယ်)
• ဢ.ထ.ၵ ပလႁ-၂ (မၢၼ်ႈ: အထက ပလစ-၂
• ဢ.ထ.ၵ ၁
• ဢ.ထ.ၵ ၂
• ဢ.ထ.ၵ သူၺ်ႇၵျႅတ်ႉယႅတ်ႉ (မၢၼ်ႈ: အထက ရွှေကြက်ယက်)
• ဢ.ထၵ. ၵ တမူၵ်ႉသူဝ်း (မၢၼ်ႈ: အထက တမုတ်ဆိုး)

ၸၼ်ႉၵၢင် (ၽႄ)/ၸၼ်ႉၵၢင်

• ဢ.လၵ ((ၽႄ)သုင်) ၵူၵ်ႉၵူဝ်ႇ (မၢၼ်ႈ: အလက (ထ(ခွဲ)) ကုက္ကို)
  • ဢ.လၵ ((ၽႄ)သုင်) ယေႇၵျီႇပွၵ်ႉ (မၢၼ်ႈ: အလက (ထ(ခွဲ)) ရေကြည်ပေါက်)
  • ဢ.လၵ ((ၽႄ)သုင်) လဵၵ်ႉသၢၼ်ႇၶုၼ်ႇ (မၢၼ်ႈ: အလက (ထ(ခွဲ)) လိပ်ဆံခွန်)
  • ဢ.လၵ ((ၽႄ)သုင်) ၵျီႇမျိၼ်ႉတႅင်ႇ (မၢၼ်ႈ: အလက (ထ(ခွဲ)) ကြည်မြင့်တိုင်)
  • ဢ.လၵ ((ၽႄ)သုင်) ယၼ်းတယႃး (မၢၼ်ႈ: အလက (ထ(ခွဲ)) ယန္တရား)
• ဢ.လ.ၵ မၢၼ်ႇတၢၼ်း (မၢၼ်ႈ: အလက မှန်တန်း)
• ဢ.လ.ၵ ၵိၼ်းပႅတ်ႉ (မၢၼ်ႈ: အလက ကင်းဘက်)
• ဢ.လ.ၵ တလိၼ်းၵျီး (မၢၼ်ႈ: အလက တလင်းကြီး)
• ဢ.လ.ၵ သွၵ်ႉတေႃးဝ (ၸၢၼ်း) (မၢၼ်ႈ: အလက ဆောက်တောဝ (တောင်))

ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ၊ ႁူင်းႁဵၼ်း (သွၼ်ပူၼ်ႉ)ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် (ၽႄ) မီးဝႆႉ (၈၈) ႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ။

ပၢႆးယူႇလီ

ႁူင်းယႃ

• ႁူင်းယႃၵူၼ်းမိူင်း
• ႁူင်းယႃယူတ်းယႃၸႂ်လူၵ်ႈလၢၵ်ႈ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ
• ယႄးလုၼ်းၵျေႃႇ
• တလိၼ်းၵျီး
• တမူၵ်ႉသူဝ်း

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလိုဝ်းလင်

ၽႃႇသႃႇတြႃး

• ၵွင်းမူးသွႆႇတေႃႇ
• တွင်ႇမိၼ်းၵျီး
• သူၺ်ႇၵူၵျီး
• ၽြႃးၵျွၵ်ႉတေႃႇၵျီး (မၢၼ်ႈ: ကျောက်တော်ကြီးဘုရား(အမရပူရ))
• ပထူဝ်းတေႃႇၵျီး (မၢၼ်ႈ: ပုထိုးတော်ကြီး(အမရပူရ))
• ၵွင်းမူးသူၺ်ႇၵျႅတ်ႉယႅတ်ႉ (မၢၼ်ႈ: ရွှေကြက်ယက်စေတီ)
• ၵွင်းမူးသူၺ်ႇၵျႅတ်ႉၵျႃႉ (မၢၼ်ႈ: ရွှေကြက်ကျစေတီ)
• ၽြႃးၸၼ်ႇတႃႇမုၼိ

• ၵွင်းမူးသႅင်ၶဵဝ် (မၢၼ်ႈ: ဝေရောစနကျောက်စိမ်းစေတီ)

• ၽြႃးတၢၼ်ႇတေႇၵၢတ်ႉၵျေႃႇ
• ၵျွင်းမႁႃႇၵၼ်ႇထႃႇရူင်ႇ (မၢၼ်ႈ: မဟာဂန္ဓာရုံကျောင်)
• ၵျွင်းပႃးၵယႃႇ (မၢၼ်ႈ: ဗားကရာဘုန်းကြီးကျောင်)

တၢင်ၸိူဝ်း

• ၼွင်တွင်ႇတမၢၼ်ႇ (မၢၼ်ႈ: တောင်သမန်အင်း)

ၾၢႆႇ:ေသာင်တမန်အင်း.jpg

• ၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ (မၢၼ်ႈ: ဦးပိန်တံတား)

• တပ်ႉၵင်ႈဝဵင်း တပျေႇတၢၼ်း (မၢၼ်ႈ: သပြေတန်းခံတပ်)

• ႁူင်းႁဵတ်းတေႃးၽႃႈ သွင်းတႃး (မၢၼ်ႈ: ဆောင်းဒါးယက္ကန်းသိပ္ပံ)