Jump to content

ဢိင်ႇသၼ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ 2025

ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 22°00′04″N 95°55′30″E / 22.001°N 95.925°E / 22.001; 95.925
လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
ဢိင်ႇသၼ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ 2025
၂၀၂၅ မြန်မာ ငလျင်
  • တႄႇဢဝ်ၽၢႆႇၼိူဝ်၊သၢႆႉတေႃႇၶႂႃ: ႁူင်းႁေႃၵူၼ်ႇပင်း တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ • ႁူင်းႁေႃၵူၼ်ႇပင်း တီႈ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ • ႁူင်းႁေႃလုမ်းထတ်းသဵၼ်ႈၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇ တီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ • ႁူင်းႁေႃ ဢၼ်လူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းတႃးလိူဝ်ႇ (မၢၼ်းတလေး) • တပ်ႉၵၢင်ႁၢဝ်ဢိၼ်းတီးယႃး C-130 သူင်ႇၶူဝ်းၶွင်ၸွႆႈထႅမ် ပႃးၸဵမ်ၽႃႈတူမ်းသူပ်း တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ လႄႈ ၸုမ်းမေႃယႃ ၽၢႆႇတႂ်ႈ Operation Brahma
USGS ShakeMap
ၶၢဝ်းယၢမ်း UTC2025-03-28 06:20:54
ဢီးဝႅၼ်ႉ ISC643071319
USGS-ANSSComCat
ဝၼ်းထိ ပိုၼ်ႉတီႈ28 မၢၶျ်ႉ 2025 (2025-03-28)
ၶၢဝ်းယၢမ်း ပိုၼ်ႉတီႈ12:50:54 MMT (UTC+6:30)
Duration80 seconds (rupture process)
မႅၵ်ႉၼိတျုတ်ႉMw 7.7–7.9, Ms 7.9
တၢင်းလိုၵ်ႉ10 km (6 mi)
သုၼ်ၵၢင်ဢိင်ႇသၼ်ႇ22°00′04″N 95°55′30″E / 22.001°N 95.925°E / 22.001; 95.925
FaultSagaing Fault
မဵဝ်းStrike-slip, supershear
တီႈယွၼ်ႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ၊ မိူင်းထႆး ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း မိူင်ႇၶႄႇ၊ မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း
တၢင်းႁႅင်း သုင်သုတ်းX (Extreme)
Peak acceleration0.62 g
Peak velocity161.42 cm/s
ဝၢႆးဢိင်ႇသၼ်ႇ394+ recorded
Strongest: Mww 6.7
တၢႆႁၢႆတၢႆ 5,413 ၊ ၸဵပ်းမၢတ်ႇ 11,402၊ ႁၢႆဝႆႉ 579

မိူဝ်ႈ ပီ 2025 မၢတ်ႉၶျ် 28 ဝၼ်း ၶၢဝ်းယၢမ်း 12:50:54 (06:20:54 UTC မၢတ်ႉၶျ် 29 )ၼၼ်ႉ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ ဢၼ်မီး ႁႅင်း Mw 7.7–7.9၊ ၼႂ်ႈ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း၊ မိူင်းမၢၼ်ႈသေ သုၼ်ၵၢင်မၼ်း ၸမ်ဝဵင်းၵၼ်တင်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇသုတ်း တီႈသွင် ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ဢိင်ႇသၼ်ႇ ဝဵင်းပၢင်ႇဢူးလူင် မိူဝ်ႈ 1912 ယဝ်ႉ ၼႆႉပဵၼ် ဢိင်ႇသၼ်ႇဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း တီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉသေ[1] ၵူၼ်းတၢႆၼမ်သေပိူၼ်ႈ တီႈသွင် ၼႂ်းပိုၼ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈသေ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ် လွင်ႈလၢမ်းၶၢတ်ႈၼိူဝ် ဢိင်ႇသၼ်ႇ ပႃႇၵိူဝ် 1930ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ [2] ဢိင်ႇသၼ်ႇၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်းၼမ်သေ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း တီႈ မိူင်းထႆးၵေႃႈ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈ ယုၼ်ၼၢၼ် မိူင်းၶႄႇၵေႃႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ၊ တီႈ ဝဵင်းလူင်ႁူဝ်ၶျီမိၼ်း၊ မိူင်းဝႅတ်ႉၼမ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိူၼ်းတိူၵ်ႈ မွၵ်ႈ 400 လိူဝ်ၼႆႉ လႆႈၺႃးၽွၼ်းယွၼ်ႈမၼ်းပႃးယူႇယဝ်ႉ။

ဢိင်ႇသၼ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢႆၵမ်းသိုဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ မီး 5,352 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းမိူင်းထႆး မီး 60 ၵေႃႉသေ တီႈမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းသမ်ႉ ၵူၼ်းတၢႆယွၼ်ႉတူၵ်းၸႂ် 1 ၵေႃႉ။[3][4][5] ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း မီးထိုင် 11,400 ၵေႃႉ လႄႈ ၵူၼ်းႁၢႆလၢႆၵႂႃႇထႅင်ႈ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း ပႃးၸဵမ် တီႈႁူင်းၵေႃႇသၢင်ႈဢၼ်ၵူၼ်ႇပင်း တီႈၵုင်းထဵပ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[6][7] ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ မိူင်းမၢၼ်ႈ လႄႈ မိူင်းထႆး တင်းသွင်မိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ငဝ်းလၢႆးၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။[8][9] ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢိင်ႇသၼ်ႇၵႂႃႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း ၸၢဝ်းမူႇသလိမ်ႇ ၶဝ် ဝႆႈၽြႃးလႄႈ လွင်ႈၵူၼ်ႇပင်းၵျွင်းပလီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸၢဝ်းမူႇသလိမ်ႇ လႆႈတၢႆၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ။[10] လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝိႁၢရ် ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃး ဢိၵ်ႇပႃး ၸေႇတီႇၵွင်းမူး 8,300 လင်လိူဝ် လႆႈလူႉၵွႆယွၼ်ႉဢိင်ႇသၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။[11] ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇ ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇၸွႆႈထႅမ် ၽေးၶဵၼ် လႄႈ တႃႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶေႃႈမုၼ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃး။[12][13] ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢိင်ႇသၼ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းတၢႆၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဝၢႆးသေ ဢိင်ႇသၼ်ႇ မိူင်းတိူဝ်ႇၵီႇ–သီးရီးယႃး 2023 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[14]

လွင်ႈတမ်းဝၢင်း လႅင်လိၼ်

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]
ၶေႃႈမုၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း။ ႁွႆးလိူၼ်ႈ ၸႄႈၵႅင်း and ပၢႆးလိၼ်မိူင်းမၢၼ်ႈ
ႁွႆးလိူၼ်ႈၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇ လၢႆလၢႆတွၼ်ႈ

မိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ ၶႅပ်းလိၼ်လူင်သီႇဢၼ် ၸိူဝ်းပဵၼ် (ၶိပ်းလိၼ်ဢိၼ်းတီးယႃး၊ ၶႅပ်းလိၼ်ယူႇရေးသျႃး၊ ၶႅပ်းလိၼ်သုၼ်ႇတႃႇ လႄႈ ၶႅပ်းလိၼ်ၿႃးမႃး(မၢၼ်ႈ)) ၼၼ်ႉသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မီးလၢႆးၵၢၼ်ပၢႆးလိၼ် ဢၼ်တူင်ႉတိုၼ်ႇလႄႈ လႆႈထုၵ်ႇမီးလွင်ႈတုမ်ႉတေႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် တီႈၽင်ႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၵုၼ်ၵူဝ်ႇၵူဝ်း ၵႂႃႇၸွမ်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇရၶႅင်ႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထႅင်ႈ ၶႅပ်းလိၼ် ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ Sunda megathrust ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁွႆးလိူၼ်ႈလူင်ၼႆႉႁဵတ်းပဵၼ် လႅၼ်လိၼ် ၼႂ်းဢႄႈ ၶႅပ်းလိၼ် ဢိၼ်းတီးယႃး လႄႈ ၶႅပ်းလိၼ်ၿႃးမႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ၶႅပ်းလိၼ် ဢၼ်မီးတီႈပၢင်ႇလၢႆႇဢႅၼ်ႇတမ်ႇမၼ်ႇသေ ၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇ 870 လၵ်းၼႆ မီးဝႆႉ ႁွႆးလိူမ်ႈၸႄႈၵႅင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[15] ၶႅပ်းလိၼ် Burma လႄႈ ၶႅပ်းလိၼ် Sunda သွင်ၶႅပ်းၼႆႉ ထူၺႃးၵၼ်သေ ၼိုင်ႈပီၼႆႉ လိူၼ်ႈၵႂႃႈ 18-49 mm ယဝ်ႉ။ ႁွႆးလိူမ်ႈၸႄႈၵႅင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းလတ်းၵႂႃႇတႂ်ႈ ဝဵင်းလူင်မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ ၼေႇပျီႇတေႃႇ၊ ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ ဢိင်ႇသၼ်ႇ ဢၼ်မီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉ ၵမ်းၵမ်းၵႆႉပဵၼ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈႁွႆးလိူမ်ႈၸႄႈၵႅင်းလႄႈ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ဢိင်ႇသၼ်ႇလူင်သေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ 1839 Mw 8.3 ၊ မေႇ 1930 Ms 7.3 ၊ တီႇသႅမ်ႇပႃႇ 1930 (Ms  7.3 & 7.5) ၊ 1931 (Ms  7.5) ၊ 1946 (Mw  7.3 & 7.7) ၊ 1956 (Ms  7.0)၊ 1991 (Mw  6.9) ၊ 2012 (Mw  6.9) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။[16]

ၽိုၼ်ဢိင်

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]
  1. ↑ Adkin, Ross (29 မၢတ်ႉၶျ် 2025). "Voices are starting to emerge from quake-devastated Myanmar. Here's what we are hearing". CNN.
  2. ↑ Ledur, Júlia (28 မၢတ်ႉၶျ် 2025). "Friday's quake is the deadliest to hit Myanmar in 95 years". The Washington Post. Retrieved 29 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  3. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 5352Kdead
  4. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named TH53
  5. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named hochiminhdeath
  6. ↑ "Earthquakes in Thailand—Is Bangkok at Risk?". Verisk. 9 ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ 2020. Retrieved 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  7. ↑ Warnitchai, Pennung; Sangarayakul, Chanet; Ashford, Scott A. (4 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 2000). "Seismic hazard in Bangkok due to long-distance earthquakes" (PDF). 12th World Conference on Earthquake Engineering.
  8. ↑ "Myanmar Earthquake LIVE Updates: 107 Dead, 350 Injured As Rescue Efforts Continue; Thailand PM Urges Calm". CNN-News18. 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025. Retrieved 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  9. ↑ Kocha Olarn; Ross Adkin; Alex Stambaugh (28 မၢတ်ႉၶျ် 2025). "Myanmar's military junta makes rare plea for help after powerful earthquake kills scores". CNN. Retrieved 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  10. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 700muslimsdead
  11. ↑ "UN special envoy Julie Bishop makes trip to war-torn Myanmar after devastating earthquake". Associated Press. 10 ဢေႇပရႄႇ 2025. Retrieved 10 ဢေႇပရႄႇ 2025.
  12. ↑ "Myanmar at a glance: Embroiled in civil war, now facing more devastation after powerful earthquake". Associated Press. 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025. Retrieved 28 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  13. ↑ "Myanmar quake death toll rises to 1,644 as resistance movement announces partial ceasefire". Associated Press. 29 မၢတ်ႉၶျ် 2025. Retrieved 30 မၢတ်ႉၶျ် 2025.
  14. ↑ "Satellite images reveal scope of destruction from Burma's devastating earthquake". Fox Weather. 1 ဢေႇပရႄႇ 2025. Retrieved 1 ဢေႇပရႄႇ 2025.
  15. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Wangthesis
  16. ↑ Wang, Y. (၂၀၁၃). Earthquake Geology of Myanmar (Ph.D.). ကယ်လီဖိုးနီးယား တက်နိုလော်ဂျီ အင်စတီကျု (ကယ်တက်). doi:10.7907/XWW2-9P26. {{cite thesis}}: Check date values in: |year= (help)
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/w/index.php?title=ဢိင်ႇသၼ်ႇ_မိူင်းမၢၼ်ႈ_2025&oldid=112115"