ဢႃႇလႃႇရ ၵႃႇလႃႇမ

ၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထၼႆႉ ႁူႉဝႃႈ ဝတ်ႉၵျွင်းရသေးလူင် ဢႃႇလႃႇရၵႃႇလႃႇမၼႆႉ မီးတီႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လုၵ်ႉမိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇၵႂႃႇ ၵယႃႇ(ဢုရုဝေႇလ)ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၵႂႃႇႁႂ်ႈပေႃးၽႅဝ်တီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သြႃႇလူင်ဢႃႇလႃႇရၵႃႇလႃႇမၵေႃႈ ပေႃးလႆႈႁၼ်သိတ်ႉထတ်ႉထၼႆ ယိၼ်းၸူမ်းလူင်လၢင်သေ ၸင်ႇသွၼ်ၼႄပၼ်ၸၢၼ်ႇ (ၸႃႇၼ) ၸဵတ်းၸၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၸၢၼ်ႇၸဵတ်းၸၼ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ -
႑။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉၼိုင်ႈ - ႁႂ်ႈဢဝ်ၸႂ်ပၵ်းသႂ်ႇတီႈဢႃႇရုမ်ႇၵမ်ႇမထၢၼ်းၼၼ်ႉၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၸႂ်ဢၼ်တိုၼ်းမီးဝႆႉယူႇဢွၼ်တၢင်းတႄႉ တိုၵ်သိုပ်ႇမေႃမီးဝႆႉယူႇ။ ယၢမ်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ၼႆႉ ၵၢင်းလွတ်းတင်း ဢႃႇရုမ်ႇၵႃႇမၵုင်ႈလႄႈ ၸႂ်ဢၵုသူဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ လႆႈၶုၼ်ႉႁၼ်ပီႇတိသေႃးမၼဝ်သၶဝ် ႁူမ်ႇမုင်းဝႆႉယူႇ။ ပီႇတိသေႃးမၼသ်သၶဝ်ၼႆႉ ၽႄႈၸိုမ်းၸွတ်ႇတင်းတူဝ်ဝႆႉယူႇ။

႒။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉသွင် - ၸႂ်ဢၼ်တိုၼ်းမီးဝႆႉယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းႁၢႆလၢႆၵႂႃႇလုမ်းလုမ်း။ လႆႈသမႃႇထိမႃးလႄႈ လႆႈသိုပ်ႇၶုၺ်ႉႁၼ် ပီႇတိသေႃးမၼသ်သၶဝ် ႁူမ်ႇမုင်းတင်းတူဝ်း။ ၽွင်းယၢမ်းပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်ယူႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈထၢင်ႇထိူမ်းၽိတ်းဝႃႈ ၸေႇတသိၵၶဝ်တၢင်းမူတ်း မွတ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ ၼႆ။ ငဝ်းလၢႆးၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉ ယင်းပႆႇပူၼ်ႉလွတ်ႈရုပ်ႈတင်းၼၢမ်ႇၵွၼ်ႇ။ မီးထႅင်ႈၸၢၼ်ႇဢၼ်သုင်လိူဝ်ၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ။

႓။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉသၢမ် - ၶၢဝ်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ၸိတ်ႉတပသ်သတိ မွတ်ႇႁၢႆၵႂႃႇသေ ၵိုတ်းၵႃႇယပသ်သတိၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။

႔။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉသီႇ - တုၵ်ႉၶတေႃးမၼသ်သလႄႈ သုၶသေႃးမၼသ်သၶဝ် မွတ်ႇႁၢႆသေ တေၵိုတ်းဝႆႉသတိလႄႈ ၸႂ်ဢုပႅၵ်ႉၶႃႇဢေးၵၵ်ႉၵတႃႇ ၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။

႕။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉႁႃႈ - ၸႂ်ၸၢၼ်ႇ ဢႃႇၵႃႇသႃႇၼၼ်ၸယတၼ ပဵၼ်ပေႃႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

႖။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉႁူၵ်း - ၸႂ်ၸၢၼ်ႇဝိၺ်ၺႃၼၼ်ၸယတၼ ပဵၼ်ပေႃႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

႗။ ၸၢၼ်ႇၸၼ်ႉၸဵတ်း - ဢမ်ႇမီးတႃႇတူၺ်းတွင်းသင်ယဝ်ႉလႄႈ သမႃႇထိၵေႃႈႁႅင်းယႂ်ႇၵႄႇၶႅင်မႃးတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်ၸၢၼ်ႇ ဢႃႇၵိၼ်ၸၺ်ၺႃယတၼ ပဵၼ်ပေႃႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၵုသူဝ်ႇၵၢမ်ႇဝၼ်းလင် လၢႆလၢႆပၼ် ၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထ လႆႈၽိုၵ်းသႃတိုဝ်းၵမ်မႃးလႄႈ ဢၼ်သြႃႇလူင်ဢႃႇလႃႇရၵႃႇလႃႇမ သွၼ်ပၼ်တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်ၸဵတ်းဝၼ်းၵွႆးသေ မေႃမႃးသေင်ႈသဵင်ႈယူႇယဝ်ႉ။

သြႃႇလူင်ဢႃႇလႃရၵႃႇလႃႇမၵေႃႈ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းတႄႉတႄႉ။ ၵူၼ်းမႃးႁဵၼ်းသွၼ်တီႈမၼ်းၵေႃႈ ၼမ်ၼႃႇသေ ၵေႃႉလဵဝ်ဢမ်ႇသွၼ်ပၼ်လႆႈလႄႈ ၸင်ႇယိုၼ်ႈယွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈသိတ်ႉထတ်ႉထႁဵတ်းၵူၼ်းထႅမ်ၸွႆႈသွၼ်ပၼ်ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

သိတ်ႉထတ်ႉထၼႆႉ တၢင်ႇၵေးၸူးယႂ်ႇၼမ်ၼိူဝ် ဢႃႇလႃႇရၵႃႇလႃႇမသေ လွင်ႈယိုၼ်ႈယွၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ။ မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢွၵ်ႇမႃးတႃႇႁႃ သတ်ႉၸႃႇတြႃး ဢၼ်သုတ်းယွတ်ႈႁွတ်ႈပၢႆမၼ်းၼႆလႄႈ ၸူဝ်ႈၵႃႈယင်းပႆႇႁူႉႁၼ်လႆႈသတ်ႉၸႃႇတြႃးၼၼ်ႉ လွင်ႈသွၼ်ပၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းပၼ်လႆႈ - လၢတ်ႈၶိုၼ်းၼင်ႇၼႆ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸင်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸူးၵျွင်းဝတ်ႉဢုတ်ႉတၵရႃႇမပုတ်ႉတ ဢၼ်သွၼ်ပၼ်ပၺ်ႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်လိူဝ်ၼႆႉ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်း သုတ်းဢၼ်ၵႂႃႇၵယႃႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႒႑၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)