ၼၢင်းသုပ်ႉပဝႃႇသႃႇ မႄႈၸဝ်ႈသီႇဝလိ

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး

ၵႂၢမ်းၼမ်း[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

‘ၸဝ်ႈသီႇဝလိ’ၼႆ ပေႃးဢဝ်ပိုၼ်းသႃႇသၼႃႇလႄႈ ၼႂ်းပိုၼ်းသင်ႇၶႃႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉဝႃႈၸိုင် ၵမ်ႉၼမ် တိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ် တူၼ်ပႃးဢၼ် မီး ၽုင်းမုၼ်လၢပ်ႈလႃႇၽယႂ်ႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ ၼႂ်းသင်ႇၶႃႇ ၼႆယူႇ။ ယွၼ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈ မီးၽုင်းမုၼ်လၢပ်ႈလႃႇၽ ယႂ်ႇလူင်တႄႉလႄႈ ၼႂ်းလုၵ်ႈၼွင်ႉသင်ႇၶႃႇရႁၢၼ်း(41) တူၼ်ၼၼ်ႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ လႆႈၼွပ်ႇပၼ် ၸိုဝ်ႈၸုမ်ႈ ၶူးဝိသေသ ပၼ်ၸဝ်ႈသီႇဝလိ‘ၽၢႆႇၸုမ်ႈၶူး ဢေတ တၵ်ႉလၢပ်ႇလႃႇၽယႂ်ႇ’ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ မီးလၢပ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈ ပၢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝိပသ်သီၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ တေၸူႉၵၼ် ၵၢပ်ႈလူႇသွမ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႄႈ သင်ႇၶႃႇ ၸဝ်ႈၼႆသေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅင်းယူႇ။

တႃႇတေ လူႇတၢၼ်းၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈသမ်ႉလူဝ်ႇၼမ်ႉ ၽိုင်ႈလႄႈ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ သီႇဝလိ သမ်ႉၵႂႃႇႁႃလႆႈမႃး ႁူင်းၽိုင်ႈႁူင်းၼိုင်ႈ။ ပိူၼ်ႈမႃး ပၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇသေ သိုဝ်ႉ ၵေႃႈမၼ်းၸၢႆးဢမ်ႇၶၢႆ။ မၼ်းၸင်ႇထၢမ်လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၶဝ်မႃးႁႃသိုဝ်ႉၼမ်ႉၽိုင်ႈ ပၼ်ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉ သေ လႆႈႁူႉဝႃႈ တေဢဝ်လူႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆလႄႈ မၼ်းၸၢႆး ၸင်ႇဢမ်ႇၶၢႆသေ ဢဝ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈမၼ်း ႁဵတ်း ပဵၼ်တၢင်းလူႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸေႇတၼႃႇ ၽိူၵ်ႇ ၸိုၼ်ႈၶၢဝ်သႂ်ၼၼ်ႉသေ မၼ်းၸၢႆးၸင်ႇလၢပ်ႈလႃႇၽ ယႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ပိုၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ တေလႆႈ ႁၼ်မီးဝႆႉ ၼႂ်းထမ်းၶုၻ်ၻၵၼိၵႃယ ꩪမ်မပၻၵထႃ ပပ်ႉသွင်၊ ထေရႃပႃၻၢၼ်ပႃလိ တင်းဢꩦ်ꩧၵထႃလႄႈ ပပ်ႉထမ်း ဢုၻႃၼပႃလိၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ဢွၼ် ၵၼ် ၶိုၼ်းမႄးတႅမ်ႈဝႆႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ တေလႆႈလူႁၼ် ဢၢၼ်ႇမႅၼ်ႈလႆႈငၢႆႈၵၼ်ၼမ်ယူႇ။ ၸဝ်ႈၽူႈဢၼ်မီးလွင်ႈ ၽုင်းမုၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ ၽၢႆႇလၢပ်ႈ လႃႇၽ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်လိူင်ႇၼမ် ၽီပၼ် ၵူၼ်းလူႇ တၢၼ်ႇၼႆႉၼႆႉ လီလႆႈၶဝ်ႈၸႂ်သေ လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပိုၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈၵူၺ်း ဢမ်ႇၵႃး လီလႆႈႁူႉပႃးလွင်ႈ ၸိူဝ်ႉ ၶိူဝ်းလႄႈ ပေႃႈမႄႈမၼ်းၸဝ်ႈၽွင်ႈယူႇၼႆလႄႈ တီႈၼႆႈ တေယွၼ်းဢဝ် ပိုၼ်းမႄႈမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးဝႆႉၼႂ်း ထမ်း ‘ဢုၻႃၼၵႃထႃ’ၼၼ်ႉသေ တႅမ်ႈၼႄၵႂႃႇ ဢိတ်းၼိုင်ႈယူႇ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈပႃးတွင်ႉ ဝူၼ်ႉဢွင်ႉသၢမ်ပိူင်[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ပေႃႈမႄႈလႄႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸဝ်ႈသီႇဝလိၼႆႉ ပဵၼ် ၶိူဝ်းၵူၼ်းၵေႃးလိယသေ ယူႇသဝ်းတီႈ ဝဵင်းၵုၼ်ႇတိၵႃႇ ၼႂ်းမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶုၼ် ၵေႃးလိယလႄႈ ၸိုဝ်ႈပေႃႈ ၸဝ်ႈသီႇဝလိၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၵေႃးလိယ၊ ၸိုဝ်ႈမႄႈႁွင်ႉ ၼၢင်းသုပ်ႉပဝႃႇသႃႇ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ် လုၵ်ႈယိင်း ၶုၼ်လူင်ၵေႃးလိယၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ယူႇသဝ်း တီႈ ၼႂ်း ထိူၼ်ႇၵုၼ်ႇတတႃႇၼ ႁိမ်းဝဵင်းၵုၼ်ႇတိၵႃႇၼၼ်ႉ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇၼႆႉ ပႃးသၼ်ႇထေႇၼေႃႇလွင်းၸဝ်ႈ ၸဝ်ႈသီႇဝလိ လႆႈမႃးၸဵတ်းပီယဝ်ႉလႄႈ လိုၼ်းသုတ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၸဵတ်းဝၼ်း ယၢမ်းၽွင်း ၸမ်တေၵိူတ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းလႆႈၶၢမ်ႇ ဝေႇတၼႃႇ ၸဵပ်းၵႅၼ်း ၶၢၼ်ၸႂ် သဵပ်ႇတႅင်းႁႅင်းလိူဝ် ပေႃးၶႂ်ႈလိုမ်းႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၶိုင်လၢႆးလႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇလႆႈ မႄးလၢႆး လႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇသိူဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ် တၢင်းၸဵပ်းဝေႇတၼႃႇ သမ်ႉပေႃး ဢမ်ႇတိူဝ်း ယွမ်းလိူဝ်ၸိူဝ်းၵဝ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်း ၼၢင်းၸင်ႇဝူၼ်ႉၶႆႈလူၺ်ႈ ၵုၼ်းမုၼ်ပုတ်ႉထ၊ ထမ်ႇမ လႄႈ သင်ႇၶႃႇသၢမ်ပိူင်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈမၼ်းၼၢင်း ဝူၼ်ႇၶႆႈၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၼၢင်း ႁွင်ႉဢဝ်ၸဝ်ႈၽူဝ်မၼ်း မႃးသေ မွၵ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ

  • “သူဢိူၺ်း... မႃးတီႈၼႆႈၵမ်းၼိုင်ႈလူး၊ သူၵႂႃႇ တီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ဝႆႈသႃၵၼ်ႇတေႃးလီငၢမ်းယဝ်ႉ ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢွၼ်ႇႁဝ်းၼႆႉ လဝ်ႈလၢတ်ႈပၼ်ထိုင် တီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢိတ်ႈၼိုင်ႈလႄႈၼႃႈ သူဢိူၺ်၊ သူလဝ်ႈလၢတ်ႈ ဝႆႈသႃပၼ်ဝႃႈ ‘မေးၼၢင်းၶႃႈ ၼၢင်း သုပ်ႉပဝႃႇသႃႇ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၶုၼ်ၵေႃးလိယ ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶႃႈတပေးႁဝ်း ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းၸႂ် မၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ မႃးမွၵ်ႇလဝ်ႈထၢမ်ထိုင်သေ ဝႆႈသႃ ၽြႃး ပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆဢေႃႈ၊ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း ၸွင်ႇမီးတၢင်းပဵၼ် ရေႃးၵႃႇယႂ်ႇလူင်လၢႆးလၢၵ်ႇ ဢၼ် ဢႃႇယူႉ သမ်ႉပေႃးတေၶၢတ်ႇၼၼ်ႉၶႃႈႁိုဝ်? ၸွင်ႇမီး တၢင်းပဵၼ် ထမ်ႇမတႃႇဢိတ်းဢွတ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လူမ်း ၵူၼ်ႉ၊ႁူဝ်ၶႆႈ၊ၼၢဝ်မႆႈၵတ်းသၼ်ႇ၊ ၸဵပ်းသႅပ်ႇတွင်ႉဢိဝ်ႈ တေႇၵႂႃႇ မဵဝ်းရေႃးၵႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇထိုင်ဢဝ် ဢႃႇယူႉပွတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈႁိုဝ်? ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း မီးလွင်ႈမၢဝ် တူဝ်မဝ်ၸႂ်သေ မီးႁႅင်းသႂ် ယူႇသဝ်းၶႅမ်ႉလီယူႇၶႃႈ ၼေႃႈ? ၼႆၼႃႈ... သူဢိူၺ်”

“လိူဝ်ၼၼ်ႉ မွၵ်ႈလဝ်ႈၼႄပၼ်ထႅင်ႈ ၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇၼႆႉ သၼ်ႇထေႇ ၸပ်းတွင်ႉမႃး ၶၢဝ်းတၢင်းၸဵတ်းပီသေ မိူဝ်ႈလဵဝ်ယွၼ်ႉ ဢႃႇယူႉသၼ်ႇထေႇၵႄႇမႃးယဝ်ႉလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၸဵတ်း ဝၼ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇႁၢင်ႈတေၶႂ်ႈၵိူတ်ႇ လုၵ်ႈလႆႈလီငၢမ်း ယူႇသေတ ဢမ်ႇမုင်ႈမွင်းသေ သမ်ႉမီးလွင်ႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇ ယၢပ်ႇယဵၼ်းလႄႈ မၼ်းၼၢင်းလႆႈၸပ်းပဵၼ်ဝေႇတၼႃႇ ၸဵပ်းၵႅၼ်းၶၢၼ်ၸႂ် သဵပ်ႇတႅင်းႁႅင်းလိူဝ် ပေႃးၶႂ်ႈလိုမ်း ႁၢင်ႈလိုမ်းတူဝ် ၽွင်းတိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်ၵိူတ်ႇ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၸဵတ်းဝၼ်းလုမ်းလုမ်းၼၼ်ႉဢေႃႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈယၢမ်း ၼၼ် မၼ်းၼၢင်းဝူၼ်ႉၶႆႈလွင်ႈလီလီသၢမ်ပိူင်- သမ်မႃသမ်ၿုၻ် ထေႃဝတ- ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ မေႃႁေႃးတြႃးပၼ် လွင်ႈတႃႇ ပၢၵ်ႈယၢၼ်ပႅတ်ႈ တၢင်း ၶၢၼ်ၸႂ် တုၵ်ႉၶလူင်ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ် မီးလွင်ႈႁူႉႁၼ် တႅတ်ႈတေႃးမၢၼ်ႇ မႅၼ်ႈဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းလႄႈ လီယွင်ႈယေႃးဢၢမ်းဢေႃး တႄႉတႄႉၼေႃး။

သုပ်ပတိပၼ်ၼေႃ ဝတ- တပေးသႃႇဝၵသင်ႇၶႃႇ ၸဝ်ႈၼႆၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် တိုဝ်းၵမ်ၸွမ်း ၼင်ႇပုတ်ႉထ ၸဝ်ႈႁေႃးၼႄသင်ႇသွၼ်လႄႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈၽူႈ ဢၼ်မီး တၢင်းတိုဝ်းၵမ်ဢၢမ်းဢေႃး လီယေႃးတႄႉတႄႉၼေႃး။

ၼိၿ်ၿႃၼံ သုသုၶံဝတ-ၼိပ်ႉပၼ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမီးလွင်ႈတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ် လွင်ႈတေႇ သၼ်ႇထေႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်ပဵၼ်ယူႇ မိူဝ်ႈ လဵဝ်ၼႆႉလႄႈ တေမီးလွင်ႈၵတ်းယဵၼ် သိူဝ်းသႃႇတႄႉ တႄႉၼေႃး...ၼႆသေ ယိူၼ်ႉၵၼ်ႇၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ ဝေႇတ ၼႃႇ မၼ်းၼၢင်းၵႂႃႇၼႆတီႈၶႃႈဢေႃႈ’ ၼႆၼႃႈ သူဢိူၺ်” ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၸၢႆးၵေႃးလိယၵေႃႈ “လီယဝ်ႉ၊ ၵဝ်တေၵႂႃႇလႆ၊ ယႃႇ ပေမႆႈၸႂ်သင် တွၼ်ႈၼၼ်ႉ” ၼႆသေ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈ ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဝႆႈလဝ်ႈသႃထိုင် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ မေးၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇ သင်ႇမႃးၼၼ်ႉယူႇ ယဝ်ႉ။ ပေႃးလႆႈႁူႉငိၼ်းၸိူင်ႉၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈၸင်ႇသူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇဝႃႈ “ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇ ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတူဝ်ၸႂ်ၵတ်းယဵၼ် သိူဝ်းသႃႇသေၵမ်း၊ ႁႂ်ႈရေႃးၵႃႇ တၢင်းပဵၼ် ၽေးၶဵၼ် လွတ်ႈၵၢင်းသေ ယူႇလီသေၵမ်း၊ ႁႂ်ႈၵိူတ်ႇၼေႃႇ ၶမ်း ၸဝ်ႈသီႇဝလိလႆႈငၢႆႈၵႂႃႇလီသေၵမ်း”ၼႆ သူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇ ထိုင်ပၼ်ၵမ်းလဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ သူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈတူဝ်ၸႂ် ၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇ ရေႃးၵႃႇလွတ်ႈ ၵၢင်းသေ ၵိူတ်ႇလႆႈလုၵ်ႈလီငၢမ်းမႃးတႄႉယူႇယဝ်ႉ။

ၸၢႆးၵေႃးလိယၵေႃႈ ငိၼ်းၸူမ်းႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ ၶိုၼ်း မွၵ်ႇလဝ်ႈဝႃႈ “ႁႂ်ႈမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၶေႃႈသဵင်ၵႂၢမ်းၶမ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ သေၵမ်းၶႃႈ” လုၵ်ႉဝၢႆႇသၢႆႇၶိုၼ်း မိူဝ်းၵႂႃႇတီႈႁိူၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁွတ်ႈထိုင်ႁိူၼ်း လႆႈမိူဝ်း ႁၼ်မေးၼၢင်း ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈလီငၢမ်းသေ ဢမ်ႇၵႃး လႆႈႁၼ်ပႃး လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ ၼေႃႇၶမ်းသီႇဝလိလႄႈ မၼ်းၸၢႆး မီးလွင်ႈႁၢၼ်ႉၸႂ်ၸူမ်းသိူဝ်းသေ ဝူၼ်ႉဝႃႈ

“ဢေႃး- လီဢၢမ်းတႄႉၼေႃး၊ ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးၽုင်းမုၼ်၊ မီးၵရုၼႃႇႁႅင်း မဵတ်ႉတႃႇယႂ်ႇလူင်လၢင်တႄႉယဝ်ႉ၊ ယွၼ်ႉသင်ၼႆၸိုင် ပေႃးဝႃႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ သူင်ႇမဵတ်ႉတႃႇပၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ မေးၼၢင်းၵဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈမီး တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၶၢၼ် ၸႂ်သင်သေ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈမႃး ၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ” ၼႆယူႇ။

ႁႂ်ႈလဝ်ႈဝႆႈသႃထႅင်ႈ လွင်ႈပိၼ်ႇပႅင်ႈၶႅမ်ႉသီ တႃႇလီမင်ႇၵလႃႇဝၼ်းၵိူတ်ႇ[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ဝၢႆးသေၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇ ႁွင်ႉၸဝ်ႈ ၽူဝ်မၼ်းၸၢႆးၵေႃးလိယၼၼ်ႉ မႃးထႅင်ႈသေ ႁႂ်ႈ ၶိုၼ်းၵႂႃႇလဝ်ႈလၢတ်ႈဝႆႈသႃ တီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ “ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ၊ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇၼႆႉ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇပႆႇမႃးလႆႈသေတ မၼ်းၼၢင်းယူႇတီႈၵႆ သေ ဢဝ်ႁူဝ်ဢွၼ်ႇမၼ်းၼွမ်း ယုၵ်ႉမိုဝ်းၵွမ်းတၢင်ႇသေ ဝႆႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းယူႇတီႈၶႃႈ ၼႆဢေႃႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈပႃးတွင်ႉပၼ် ၼေႃႇၶမ်းသီႇဝလိ ၸဵတ်းပီ ၸဵတ်းဝၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉ ꩡင်ႇၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈမႃးလီငၢမ်း တီႈၶႃႈလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေမီးလွင်ႈမင်ႇၵလႃႇထႅင်ႈ ၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈယွၼ်းပၢင်းဢဝ် ပုတ်ႉထၸဝ်ႈႁဝ်းလႄႈ တင်း ရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် ၵျွႃႉမိူဝ်းသုင်း သွမ်းပၼ် တီႈ ႁိူၼ်းႁဝ်းၶႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၸဵတ်းဝၼ်းလုမ်းလုမ်း ၼႆဢေႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း လၢတ်ႈ ၼႄလၢႆးၽိတ်ႈပၢင်းမၼ်းၽွင်ႈဝႃႈ ‘ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း တီႈၶႃႈ ၼၢင်းသုပ်ႉပဝႃႇသႃႇ တေၶႂ်ႈၵၢပ်းသွမ်းတီႈႁိူၼ်း ၸဵတ်းဝၼ်းလုမ်းလုမ်းတီႈၶႃႈလႄႈ ၶႃႈၶႂ်ႈယွၼ်းပၢင်း မိူဝ်းႁပ်ႉဢဝ်တႃႇၼဢေႃႈ’ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ၸၢႆးၵေႃးလိယၵေႃႈ ၸွမ်းထွမ်ႇဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၵေႃႉ ပဵၼ်မေးၼၢင်းမွၵ်ႇလၢတ်ႈ သွၼ်ၼႄၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ မိူဝ်းၵႂႃႇဝႆႈသႃၽိတ်ႉပၢင်းလဝ်ႈထိုင်ယူႇယဝ်ႉ။

သတ်ႉထႃႇၼႆႉ ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉလိူဝ် ၶူဝ်းၶွင်လႄႈ ဢႃႇယူႉ[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

လိူၵ်ႈဢမ်ႇလေႇ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉသမ်ႉ မီးတၵႃႇၵေႃႉ ၼိုင်ႈ မႃးပၢင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ရႁၢၼ်းသင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၶဝ် တႃႇမိူဝ်းသုင်းသွမ်းတီႈႁိူၼ်းမၼ်းၸၢႆး မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈ ၼၼ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တၵ်ႉၵႃႇၵေႃႉၼၼ်ႉ သမ်ႉပဵၼ် တၵ်ႉၵႃႇ ၵေႃႉဢၼ်မေႃႁဵတ်းပၼ် ဝေႇယျႃႇဝၸ်ႉၸ လုမ်းလႃးတူၺ်းထိုင် ၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇၼႆလႄႈ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် ၸဝ်ႈမႁႃႇ မွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ သေ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းၵႂႃႇလၢတ်ႈပၼ် တီႈတၵ်ႈၵႃႇမၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်မႃးပၢင်းဝႆႉၼၼ်ႉဝႃႈ ‘တၵ်ႈၵႃႇဢူၺ်း ၼၢင်း သုပ်ႉပဝႃႇသႃႇ လုၵ်ႈယိင်းၶုၼ်ၵေႃးလိယၼၼ်ႉ မၼ်း ၼၢင်း လႆႈပႃးတွင်ႉ ၸဵတ်းပီၸဵတ်းဝၼ်းသေ မီးလွင်ႈ ပၼ်ႁႃႁိုင်ၼၢၼ်း ၵိူတ်ႇယၢပ်ႇၶၢၼ်ၸႂ်မႃး တၢင်းႁိုင်သေ ယဝ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ်တေႉ ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးလီယဝ်ႉလႄႈ ၼင်ႇ ႁိုဝ်တေမီးလွင်ႈ မင်ႇၵလႃႇလီၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈပၢင်းမိူဝ်းသုင်း သွမ်း ႁဵတ်းပၢင်ဝိၸႃႇတမင်ႇၵလႃႇဝၼ်းၵိူတ်ႇတႃႇၼ ၵုသူဝ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်း ၶႂ်ႈပၢင်းမိူဝ်းသုင်းသွမ်း တီႈႁိူၼ်းမၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ တႃႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸဵတ်းဝၼ်း လုမ်းလုမ်းၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ပဵၼ်လႆႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ တၵ်ႉၵႃႇ ဝၢင်းၶႂၢင်ႉပၼ်မၼ်းၼၢင်း ၵၢပ်ႈတၢၼ်းဢွၼ် တၢင်းဢိူဝ်ႈ၊ ၸွင်ႇတေပဵၼ်လႆႈႁိုဝ်’ ၼႆၼႃႈ၊ ‘မၼ်းၸၢႆး ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽႂ် ပဵၼ်တၵ်ႉၵႃႇၸမ်ၸႂ် ၵေႃႉမေႃလုမ်း လႃးတူၺ်းထိုင် ၸဝ်ႈႁဝ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇလႄႈ ထၢင်ႇ တေႉ တေဢမ်ႇမီး တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇသင် ၼင်ႇၵဝ်ႇ’ ၼႆ ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇၵေႃႈ ၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ ‘ဢေႃႈၶႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်း’ၼႆသေ ႁပ်ႉၵႂၢမ်းမိူဝ်းၵႂႃႇ လၢတ်ႈတီႈတၵ်ႇၵႃႇမၼ်းၸဝ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ သင်ႇလၢတ်ႈၼႄ မႃးၼၼ်ႉယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႉၵလၢၼ်ႇ ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉၵေႃႈ တၵ်ႇၵႃႇၸၢႆးၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းလဝ်ႈဝႃႈ ‘ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ သင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းဢဝ်ပုၼ်ႈ ၽွၼ်းလႆႈ ပၼ်ၶႃႈ (1)လွင်ႈၶူဝ်းၶွင်ဢုၵ်ႉၸႃႇ တေဢမ်ႇယုပ်ႈယွမ်း၊ (2)လွင်ႈဢႃႇယူႉသၢႆၸႂ်တူဝ်ၶႃႈ ဢမ်ႇလူႉၶၢတ်ႇ၊ (3)လွင်ႈယုမ်ႇယမ်သတ်ထႃႇတြႃးၶႃႈ ဢမ်ႇလူႉဢမ်ႇယွမ်းလႆႈၼႆယူႇၸိုင် ႁႂ်ႈၼၢင်း သုပ်ပဝႃႇ သႃႇၼၼ်ႉ ၵၢပ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶႃႈၵွၼ်ႇလႄႈ၊ ၶႃႈတေၵၢပ်ႈ ပၼ်ဝၢႆးလင်ဢဝ်ဢေႃႈ’ၼႆ ယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈ မႁႃႇမွၵ်ႇၵလၢၼ်ႇ ၶိုၼ်းတွပ်ႇလၢတ်ႈပၼ်ၵႂႃႇ

“တၵ်ႉၵႃႇ ဢူၺ်း တွၼ်ႈတႃႇလွင်ႈၶူဝ်းၶွင်ဢုၵ်ႉ ၸႃႇတၵ်ႉၵႃႇတေဢမ်ႇယူပ်ႉယွမ်းလူႉလႅဝ်၊ လွင်ႈဢႃႇ ယူႉသၢႆၸႂ်တၵ်ႉၵႃႇ တေဢမ်ႇလူႉႁၢႆ သွင်ပိူင်ၼႆႉတႄႉ ၸဝ်ႈၶၢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်း လႆႈပၼ်ယူႇသေတ လွင်ႈသတ်ႉထႃႇတြႃး ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းတူၼ်တူဝ် ႁူဝ်ၸႂ် တၵ်ႉၵႃႇၼၼ်ႉတႄႉ ၸဝ်ႈဢမ်ႇဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်း ပၼ်လႆႈၵူၺ်း၊ ဢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ တၵ်ႉၵႃႇလူဝ်ႇဢဝ် ပုၼ်ႈၽွၼ်းႁင်းၵူၺ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ’ၼႆယူႇ။

တၵ်ႉၵႃႇၸၢႆးၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ ‘ဢေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်၊ ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်းႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း သွင်ပိူင်ၼၼ်ႉလႆႈၵေႃႈ ႁႂ်ႈၼၢင်းသုပ်ႉပဝႃႇသႃႇၼၼ်ႉ ၵၢပ်ႈဢွၼ်တၢင်းၶႃႈလႄႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၶႃႈၸင်ႇ တေပၢင်းသုင်းၵူၺ်းၶႃႈ’ ၼႆယူႇ။ ဝၢႆးသေ လႆႈငိၼ်းၶေႃႈ ၵႂၢမ်းတၵ်ႉၵႃႇမၼ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈ မိူဝ်းၵႂႃႇတီႈဝတ်ႉသေ ဝႆႈသႃလဝ်ႈပွင်ႇထိုင် တမ်ႈတီႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ တီႈၼႆႈ လႆႈႁူႉဝႃႈ သတ်ႉထႃႇ လွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼႆႉ ယႃႇႁႂ်ႈမၼ်းလူႉၼႆ ၽႂ်ဢမ်ႇႁၢပ်ႉၶၢမ်ႇ ဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်းလႆႈၼႆယူႇ။

ၵၢပ်ႈသွမ်းၸဵတ်းဝၼ်း ႁႂ်ႈၽွၼ်းမၼ်းပၼ် တႃႇၸၼ်ၸႂ်ထႅင်ႈ[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇၵေႃႈ တင်းၽူဝ်မၼ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၶပ်ႉၶိုင်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶဝ်ႈသွမ်း ၽၵ်းသွမ်း ၵၢပ်ႇလူႇတၢၼ်းထိုင် ပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ သင်ႇ ၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် တႃႇၶၢဝ်ႇတၢင်း ၸဵတ်းဝၼ်းတဵမ်တဵမ် ယူႇ ယဝ်ႉ။ မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ ဝၢႆးသုင်းသွမ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈ သႃႇရိပုတ်တရႃႇ ၸင်ႇထၢမ်တီႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ ဢၼ်တိုၵ်ႉ ၵိူတ်ႇလႆႈမႃး(11)ဝၼ်းၼၼ်ႉဝႃႈ

“ၸၢႆးဢွၼ်ႇဢူၺ်း ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ဝႆႉ၊ တူဝ်မႂ်းၸၢႆး ၸွင်ႇၶၢမ်ႇလႆႈ တၢမ်ႇတုၵ်ႉၶ ၶၢၼ်ၸႂ်ယူႇႁိုဝ်၊ ယူႇလီယူႇ ၼေႃႈ၊ တူဝ်မႂ်းၸၢႆးလူး မီးလွင်ႈတဵမ်ႈထူၼ်ႈလူၺ်ႈၸွမ်း ဢိရိယႃႇပုတ်ႈ သီႇပႃးယူႇႁႃႉ မိူၼ်ၸႂ်ယူႇၼႄႇ တေၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸၢႆးဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ ‘ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈဝႃႈ တူဝ်ၶႃႈ တေ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇတၢမ်ႇလႆႈ တၢင်းတုၵ်ႉၶ ၶၢၼ်ၸႂ်ၶႃႈလႃႇ၊ ၶႃႈ ၼႆႉ လႆႈယူႇမႃးၼႂ်းမေႃႈလိူတ်ႈလူင် ၶၢဝ်းတၢင်းမၼ်း မီး ပဵၼ်ၸဵတ်းပီၵွၼ်ႇ ဢေႃႈ’ၼႆယဝ်ႉ။ ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃၼႆႉ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉ တရႃႇလႄႈ တင်းလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း (ၼေႃႇၶမ်းသီႇဝလိ) တိုၵ်ႉဢုပ်ႇလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း လႆႈ ငိၼ်းသေ မီးလွင်ႈႁူမ်ၸူမ်သိူဝ်းတႄႉတႄႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ‘ဢေႃး- လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇၵဝ်ၼႆႉ မေႃထၢမ် တွပ်ႇၵၼ် တင်းၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတရႃႇ ၸဝ်ႈပိၵ်ႇၶႂႃမိုဝ်း ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵွၼ်ႇလူင်ၼႆႉ’ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ် မၼ်းၼၢင်း မီးတၢင်းၸူမ်းသိူဝ်းၼၼ်ႉ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႆႈ ႁူႉႁၼ်သေ ထၢမ်မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ ‘ၼၢင်းသုပ်ပဝႃႇသႃႇ ဢူၺ်း- လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇ ဢၼ်လႆႈ ၵိူတ်ႇယၢပ်ႇၸိူင်ႉ ၼင်ႇၼႆၼႆႉ ၸွင်ႇၶႂ်ႈလႆႈထႅင်ႈႁႃႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်း ၶိုၼ်းတွပ်ႈ ဝႃႈ‘လုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇၸိူင်ႉၼႆ ၶႃႈၶႂ်ႈလႆႈထႅင်ႈ (7)ၵေႃႉၵွၼ်ႇဢေႃႈ’ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈသီႇဝလိ လႆႈယူႇၼႂ်းတွင်ႉမႄႈ မၼ်းလႄႈ လွင်ႈမႄႈမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇပႃး တွင်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ၼၢၼ်းၸဵတ်းပီ ၸဵတ်းလိူၼ် ၸဵတ်း ဝၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၼေႃႇၸဝ်ႈသီႇဝလိ ၼႆႉ ယၢမ်ႈတိုၵ်းဢဝ် မိူင်းပေႃႈမၼ်းၶိုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းပႃႇရႃႇၼသီႇ၊ ယၢမ်းမိူဝ်ႈတိုၵ်းၼၼ်ႉ ဢိုတ်းဝႆႉပႅတ်ႈ ၽၵ်းတူလူင် သီႇၼႃႈမိူင်း သီႇႁူး သီႇၽၢၵ်ႇ၊ လွင်ႈဢိုတ်း ၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၵေႃႉ လၢတ်ႈၼႄပၼ်ႁႅင်းၸွမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဢိင် ဢဝ်ၼၼ်ႉသေ ၸၢတ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇလႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ တင်းသွင်ၵေႃႉမႄႈလုၵ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ႇလူၺ်ႈလႆႈႁူႉႁၼ် လွင်ႈတၢင်း ပႃႈၼိူဝ်ၸိူဝ်း ၼႆႉသေ ပုတ်ႉထၸဝ်ႈ လၢတ်ႈဢွၵ်ႇသူပ်း ၵႂၢမ်းဢၼ် လူၼ်ႉဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်မၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဢုတႃႇၼၵႃႇထႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢုတၢၼ်းႁူဝ်ၼိုင်ႈ ယူႇယဝ်ႉ။ ဢသႃတံ သႃတရူပေၼ၊ ပိယရူပေၼ ဢပ်ပိယံ။ ၻုၵ်ၶံ သုၶသ်သရူပေၼ၊ ပမတ်တမတိဝတ်တတိ။ သင်ႇၶႃႇရတြႃး ဢၼ်ဢမ်ႇမီး လွင်ႈသႃႇယႃႇ လူမ် ၸႂ်တႄႉသေ ဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်ပႃး လွင်ႈဝတ်ႈ(ဝူတ်ႈ)ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈမေႃၽၢမ်းပဵၼ် လွင်ႈသႃႇယႃႇမူၼ်ႈၸႂ်သေ ယႃႉၵဝ်း ပေႉဢဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ၊ သင်ၶႃႇရတြႃး ဢၼ်ဢမ်ႇလီႁၵ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ် ပႃးဝတ်ႈတုၵ်ႉၶၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမေႃ ၽၢမ်းပဵၼ် လွင်ႈႁၵ်ႉ မူၼ်ႈတူၼ်ႈၸႂ်သေ ယႃႉၵဝ်းဢဝ် ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် မူၵ်း တူၵ်းၸွမ်း ၵႃႇမၵုင်ႇ ဢႃႇရုင်ႇႁႃႈပိူင် ၼင်ႇၼမ်ႉၽိုင်ႈတႃး ၶူမ်းလႅဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ် ဝတ်ႈသင်ႇၶႃႇရၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမေႃ ၽၢမ်းႁဵတ်းပဵၼ် လွင်ႈသုၶသိူဝ်းသႃႇသေ ယႃႉၵဝ်း ဢဝ် ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်လိုမ်းတူဝ် ၸပ်းလူၺ်ႈၵႃႇမၵုင်ႇ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

  1. ၶုၻ်ၻၵၼိၵႃယ၊ ဢုၻႃၼပႃလိ၊ မုၸလိၼ်ၻဝၵ်၊ သုပ်ပဝႃသႃသုတ်တ
  2. ယၾၼ၇ ဝꧤ၈ၼၢယိ0!ဝ၊ သၾွၼ်ႈပွꩮိတေၢ် ၼိ ႇဝႄႁ်၊
  3. သုတ်တၼ်တပိတၵ၊ ဢင်ၵုတ်တရၼိၵႃယပႃလိ၊ ပပ်ႉၼိုင်ႈ
  4. သုတ်တၼ်တပိတၵ၊ ဢင်ၵုတ်တရၼိၵႃယထ ၵထႃႇ၊ ပပ်ႉၼိုင်ႈ
  5. ၶုတ်တၵၼိၵႃယ၊ ထမ်မပၻထၵထႃ၊ ပပ်ႉၼိုင်ႈ။
  6. ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (17)၊ ပိုၼ်းမႄႈၸဝ်ႈသီႇဝလိ၊ ၸဝ်ႈမႁေႃႇသထႃႇလင်ႇၵႃႇရႃႇၽိဝံသ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 81-86၊