မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ မီး လႅၼ်လိၼ်ႁူမ်ႈၵိုၵ်းၵၼ်တင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ မိူင်းလၢဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ထုင်ႉပွတ်းၵၢင် လႄႈ ဢီႇသၢၼ်။

ၼႃႈလိၼ်

လုၵ်ႉဢဝ် ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵႂႃႇ ၽၢႆႇၸၢၼ်း

ၸႄႈမိူင်းၵဵင်းႁၢႆး သၢမ်လႅမ်ထွင်းၶမ်း၊ ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢွၼ်ႇ၊ ၶၢဝ်းတၢင်းၶိုၼ်ႈလွႆ၊ ၶုၼ်သိုၵ်းယႃႈၽႅၼ်ႇ။

ၸႄႈမိူင်းၵဵင်းမႆႇ ၵႅၼ်ၵၢင် ၽိင်ႈငႄႈ လၢၼ်ႉၼႃး လႄႈ ပဵၼ် ၽၵ်းတူ တႃႇၶဝ်ႈၸူး ၼႃႈလိၼ် ပွတ်းႁွင်ႇ။

ၸႄႈမိူင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် သဵၼ်ႈတႃႈမႄႈႁွင်ႈသွၼ်၊ ၵူၼ်းၶိူဝ်းလွႆ၊ သၼ်လွႆ ငိုပ်းသွမ်ႇ လႄႈ ၶူင်ႈလွႆ ဢၼ်သိူဝ်းသႃႇ။

ၶူင်ႈလွႆ မႄႈၼမ်ႉ ပွတ်းႁွင်ႇ ၶူင်ႈဢၼ်မီးလွႆၼမ် လႄႈ ဝဵင်းဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းဢႅဝ်ႇလႄႇမႃး။

မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ တွၼ်ႈတႂ်ႈ ထုင်ႉ ပွတ်းၵၢင်-ၽၢႆႇႁွင်ႇ၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵႅၼ်ၵၢင်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶွင် မိူင်းထႆး၊ ဢိၵ်ႇတင်း သုၶူဝ်းထႆး၊ သီသတ်ႉၶျၼႃးလၢႆး လႄႈ ၵမ်းၽႅင်းၽဵတ်ႉ။

ဝဵင်းလူင်

• 1 ၵဵင်းမႆႇ — ပဵၼ်ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ပွတ်းႁွင်ႇ - ႁူႉၸွမ်းလီလီဝႃႈ တီႈမၼ်း မီး ၵျွင်းၽြႃးတင်းၼမ်
• 2 ၵဵင်းႁၢႆး — ၵျွၵ်းလူင်း တွၼ်ႈတႃႇ သၢမ်လႅမ်ထွင်းၶမ်း
• 3 ၵမ်းၽႅင်းၽဵတ်ႉ — ဝဵင်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶွင် ႁူဝ်ႉသႅင်၊ ပဵၼ်ၵေးၼမ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ သုၶူဝ်းထႆး
• 4 မႄႈႁွင်ႈသွၼ် — ဝဵင်းဢွၼ်ႇ တီႈလီထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ တင်း ၶူင်ႈလွႆ ဢၼ်သိူဝ်းသႃႇ
• 5 ၼၶွၼ်းသဝၼ် — ၼႂ်းၵႃႈ သဵင်းလူင် တီႈ တွၼ်ႈတႂ်ႈသုတ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝဵင်းၼိုင်သေ ပဵၼ် ၽၵ်းတူ တႃႇၶဝ်ႈၸူး ပွတ်းႁွင်ႇ
• 6 ၼၢၼ်ႉ — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၶွင် မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢွၼ်ႇ၊ မီးပိုၼ်းတဵမ်ဝႆႉ၊ ၵျွင်းၽြႃး လႄႈ လွႆၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ
• 7 ပၢႆး — ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ပႅၵ်ႉၽႅၵ်ႇၵႃႇ ၶဝ်မႃးၼမ်၊ ပဵၼ် တီႈလီ တွၼ်ႈတႃႇ ပႆတိၼ်ဢွၵ်ႇတၢင်း
• 8 ၽိသၼုလူၵ်ႈ — ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၶႅမ်ႉ တႃႇၵိုတ်းလိုဝ်ႈ ၵၢင်ၶမ်ႈ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ လႄႈ ၵဵင်းမႆႇသေ ပဵၼ် ၽၵ်းတူ တႃႇၵႂႃႇၸူး သူၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း သုၶူဝ်းထႆး
• 9 သုၶူဝ်းထႆး — ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၽိင်ႈတိုၼ်း ၶွင် မိူင်းထႆး၊ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸွမ်း ၶွင်လႅဝ် သုၶူဝ်းထႆး မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ။

ၶၢဝ်းတၢင်း

• ၵဵင်းမႆႇ ၸူး ၵဵင်းႁၢႆး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း
• သဵၼ်ႈတႃႈ မႄႈႁွင်ႈသွၼ်
• သဵၼ်ႈတႃႈ သမိူင်း

ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း

• 1 လွႆဢၢင်ႇၶၢင် — ပၢင်သဝ်းၼိူဝ်လွႆ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ၵဵင်းမႆႇ
• 2 သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ လွႆဢိၼ်းထၼူၼ်း — လွႆဢၼ်သုင်သုတ်း တီႈ မိူင်းထႆး၊ ႁၢင်ႈလီ သေ ၵတ်းယဵၼ်
• 3 လွႆတုင်ႊ — ႁိူၼ်းလူင်ၶိူဝ်းၶႈလႄႈ ၵျွင်းၽြႃး တီႈၼိူဝ်ၸိၵ်းလွႆ ဢၼ်မီး တီႈမုင်ႈႈလႄႈ (ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ) လုပ်ႇၵၢင်ႈၶေႃး ပုတ်ႉထ
• 4 သၢမ်လႅမ်ထွင်းၶမ်း — ပဵၼ်ၶိုမ်းတွၼ်ႈတႃႇ ထူဝ်းရိတ်ႉ ၼႆသေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းၼႄ​ ယႃႈၽႅၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ၵိုင်ႈတၢင်းဢႅဝ်လႄႇယူႇ။
• 5 မႄႈသၢႆ — ဝဵင်းၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်း ၶွင်မိူင်းထႆး၊ ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ ၸူး မျၢၼ်ႇမႃႇ
• 6 မႄႈသလွင် — ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ၸိူဝ်းသုမ်းသုၵ်းသေ ပၢႆႈမႃးၼၼ်ႉ ၵေႃႉတႄႇတင်ႈဝႆႉ
• 7 ထႃးတွၼ်ႊ — ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီး ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ
• 8 ထုင်ႉယႂ်ႇႁူၺ်ႈၶႃၶႅင် ထိူၼ်တူဝ်သတ်း လွတ်ႈၽေး — ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ထုၵ်ႇ ၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ထုၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆ ဢွင်ႈတီႈ ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ၵမ်ႇၽႃႇ ယူႇၼႅတ်ႇသၵူဝ်ႇ မိူဝ်ႈ ပီ 1991

ပွင်ႇၸႂ်

ဝတ်ႉလွႆသုထဵပ်ႈ၊ ၵဵင်းမႆႇ

လွႆသုင််သုတ်း တီႈၼႂ်း မိူင်းထႆး လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ၊ မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ တိူဝ်းယဵၼ်လီသေ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်တၢင်ႇတီႈ ၼႂ်းမိူင်းလႄႈ ပေႃးဝႃးထိုင်ၶၢဝ်းမႆႈ လိူၼ်မၢတ်ႉၶ်ျ တေႃႇ လိူၼ်ၵျုၼ်ႇၼႆ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၸိုဝ်းလိုဝ်းလင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်တီႈၼိူဝ်လွႆၼႆ တၢင်ႉမႆႈၶၢဝ်းၶမ်ႈ ၽွင်းၶၢဝ်းၵတ်ႉၼႆႉ လူင်းထိုင်ပေႃးၵတ်းသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ထုင်ႉပဵင်းၼၼ်ႉတႄႉ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ဢမ်ႇယွမ်း 25 တီႇၵရီႆသႄးသီးယႅတ်ႉ။

ပေႃးဢဝ်ၽိင်ႈငႄႈဝႃႈ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽိင်ႈငႄႈမိူင်းယူႇႁိမ်းၵိၼ်ၸမ်ၵၼ် ၼင်ႇ မျၢၼ်ႇမႃႇ၊ လႄႈ ယုၼ်ႇၼၼ်ႇ (မိူင်းၶႄႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉတင်းၼမ်။ မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း လၢၼ်ႉၼႃး (ပွတ်းၵၢင်) တီႈ ၵဵင်းမႆႇ) လႄႈ သုၶူဝ်းထႆး ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းၵိုၵ်းပိုၼ်း မိူင်းထႆး ဢွၼ်တင်းသုတ်း။

မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶွၼ်ႇမိဝ်ႉၼိတ်ႉၶဝ် ၵဝ်ႈယုင်ႈယူႇတိၵ်းတိၵ်းလႄႈသင်၊ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်ႈယႃႈၽႅၼ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း လႄႈသင် တီႈလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ မၢၵ်ႇမိူဝ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ပၼ်ႁႃတၢင်းသွင်ဢၼ်ၼႆႉ လႆႈၵႄႈလိတ်ႈမႃး တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယဝ်ႉသေတႃႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် လႅၼ်တီႈဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်တင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ တီႈ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်း ၶွင် တၢၵ်ႇ လႄႈ မႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉမီးတၢင်းၶႆႈၸႂ် တႃႇၽၢင်ႉတူဝ်ယူႇ။

ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ

ပၢႆႉၵျွင်းၽြႃး တႅမ်ႈဝႆႉ ၽၢႆႇထႆး (ၼိူဝ်) လႄႈ လၢၼ်ႉၼႃး (တႂ်ႈ)၊ ၵဵင်းမႆႇ

ၵူၼ်းတီႈ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၶွင် ထႆး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ‘’ၶမ်းမိူင်း’’ (คำเมือง) ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် လၵ်းၸဵင်ထႆး ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပွင်ႇၸႂ်ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ထုင်ႉသၼ်လွႆၵေႃႈ ၶဝ်မီးၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ႁင်းၶဝ်ယူႇ။

တီႈၼႆႈ တီႈၼၼ်ႈ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈၵျွင်းၽြႃး ၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ပၢႆႉ ဢၼ်တႅမ်ႈဝႆႉ တူဝ်လိၵ်ႈ သွင်မဵဝ်း ဢၼ်တူဝ်လိၵ်ႈ ပဵၼ်တူဝ်မူၼ်း ဢၼ်တိူဝ်းမိူၼ် တူဝ်လိၵ်ႈ မၢၼ်ႈ သေ တူဝ်လိၵ်ႈထႆး။ ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် လိၵ်ႈ ‘’’လၢၼ်ႉၼႃး’’’၊ ပဵၼ်တူဝ်လိၵ်ႈမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶွင် မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း လၢၼ်ႉၼႃးသေ ၵူၼ်းမေႃတႅမ်ႈ မေႃလူမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီးၼမ်ယဝ်ႉသေတႃႉ ပေႃးပဵၼ်တီႈ ပၢင်ၵႅဝ်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ် သူင်ၸႂ်ႉယူႇ။

ၵႂႃႇၸူး

တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်လူင် တီႈ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ မီးတီႈ ၵဵင်းမႆႇ၊ ဢၼ်မီး လွင်ႈၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်တင်း မိူင်းထႆး တင်းမိူင်း လႄႈ ဢၼ်ၵွင်ႉၸူး ၵူႈၸိုင်ႈမိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ။ သၢႆၵၢၼ်မိၼ် ၼႂ်းမိူင်း (မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႅပ်ႈပဵၼ် ၸွမ်းၶၢဝ်း) ဢၼ်ၵွင်ႉၸူး ၵုင်းထဵပ်ႈ၊ ၵဵင်းႁၢႆး၊ ၵေႃႇသမုၺ်၊ မႄႈႁွင်ႈသွၼ်၊ ၼၢၼ်ႉ၊ ပၢႆႊ၊ ၽိသၼုလူၵ်ႈ၊ ၽူးၵဵတ်ႇ၊ သုၶူဝ်းထႆး လႄႈ ဢုတွၼ်းထႃးၼီး။

တင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း

ရူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်လုၵ်ႉ မိူင်းၵွၵ်ႇမႃးၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈ ၽိသၼုလူၵ်ႈ ၵႂႃႇၸူး ၵဵင်းမႆႇ။

တင်း ပၢတ်ႉသ်

တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဝႆႉ သၢႆတၢင်းပၢတ်ႉသ် ဢၼ်မႄႇၶႂၢၵ်ႈ ဝႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ-ၵဵင်းမႆႇ။ လုၵ်ႉတီႈ ၵဵင်းမႆႇသေ ပၢတ်ႉသ် ၵႂႃႇၸူး ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး မႄႈႁွင်ႈသွၼ် လႄႈ သေ ပေႃးၵႂႃႇ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵႂႃႇၸူး ၵဵင်းႁၢႆး ယဝ်ႉ။

ၸွၼ်ႇ

ၸွၼ်ႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

မီးဝႆႉသၢႆၵၢၼ်မိၼ် ဢၼ်ၵွင်ႉသိုပ်ႇၵၼ်ဝႆႉတင်း ၵဵင်းမႆႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵဵင်းႁၢႆး၊ မႄႈႁွင်ႈသွၼ်၊ ပၢႆႊ၊ ၽိသၼုလူၵ်ႈ လႄႈ သုၶူဝ်းထႆး။

ၸွၼ်ႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း

သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းဢၼ်လဵဝ် တီႈၼႂ်း မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆႉ လႅၼ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ၵဵင်းမႆႇ လႄႈ သုၶူဝ်းထႆး (တၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉ လႅၼ်ႈၸူး ၵုင်းထဵပ်ႈ)။

ၸွၼ်ႇတၢင်းလိၼ်

တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးၵွင်ႉသၢၼ်ၵႂၢင်ႈယႂ် ၶွင် ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵႅၼ်ၵၢင် တီႈ ၽိသၼုလူၵ်ႈ၊ ၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ၵဵင်းႁၢႆး။

မီႇၼီႇပၢတ်ႉသ်၊ သွင်ထႅဝ် လႄႈ တုၵ်ႉတုၵ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇ ဢွင်ႈတီႈၵမ်ႉပႃႈၼမ် တီႈဢၼ် ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ် ဢမ်ႇၽႅဝ်လႆႈၼၼ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇသေတႃႉ မၼ်းဢမ်ႇလူမ်ၸႂ်တႃႇသေ။

ၸွၼ်ႇတင်း ၵႃး

မီးဝႆႉ ႁူင်းၵၢၼ် ၶၢတ်ႈၵႃး တင်းၼမ်သေတႃႉ လွင်ႈႁေႃႈရူတ်ႉ တီႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမေႃ ၸႂ်လူႉ။ တီႈပွတ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်း ၶွင် မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉမၼ်းပဵၼ် လွႆၵမ်ႉၼမ်လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ် ဢၼ်သၢႆငၢႆလီသေ ပဵၼ်ဢၼ်သိူဝ်ႇယၢင်ဝႆႉ၊ ဢၼ်ၶိုၼ်ႈဢၼ်လူင်း တေၸၢင်ႈၸၼ်း၊ ပိူင်လူင်မၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး မႄႈႁွင်ႈသွၼ်။

ၸွၼ်ႇတင်း လႅင်

တီႈမိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ တၢင်းၶီႇလႅင် ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်းလူၵ်ႈ၊ ဢၼ်ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်လႆႈလတ်းၵႂႃႇ တီႈမုင်ႈသႃႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းၶႂ်ႈၸုၼ်ႉႁဵတ်းတူၺ်းတႄႉ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ၶီႇရူတ်ႉၶိူင်ႈသေ တဝ်တူၺ်းတီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉလႄႈ။ တီႈ ၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ၵဵင်းႁၢႆးၼႆႉ မီးဢွင်ႈတီႈတင်းၼမ် ဢၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၸၢင်ႈၶၢတ်ႈလႆႈ လႅင်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၸႂ်ႉ ႁူင်းၵၢၼ်ထူဝ်း သေၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶၢမ်ႈပႅတ်ႈ ၸိူၵ်ႈလႅင်တင်းသဵင်ႈသေ မူၼ်ႈသိူဝ်းၸွမ်း လွင်ႈထွင်ႈတဵဝ်း။

ႁူင်းၵၢင်ထွင်ႈတဵဝ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင်လီၼႆႉ ပဵၼ် ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ရူတ်ႉၶိူင်ႈထႆး (ၽူင်း: +66 86 2310097) ပဵၼ်ၵေႃႉ ဢၼ်ႁဵတ်း ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းရူတ်ႉၶိူင်ႈ တီႈ ၵဵင်းႁၢႆး လႄႈ သဵၼ်ႈတႃႈ မႄႈႁွင်ႈသွၼ်။ တွၼ်ႈတႃႇၶၢတ်ႈ ရူတ်ႉၶိူင်ႈၶွင်တူဝ် ၼႆ ၸၢမ်းတူၺ်း တီႈ Mr Mechanic 4 ၵိဝ်ႇ 5၊ သဵၼ်ႈတၢင်း မူၼ်းမိူင်း၊ ၵဵင်းမႆႇ၊ ၽူင်း:+66 53 214708။

တူၺ်း

ၸိူဝ်းပဵၼ် သၼ်လွႆ၊ ပႃႇထိူၼ်ႇၶဵဝ် လႄႈ လွင်ႈသၽႃႇဝ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ် တီႈမုင်ႈသႃႇ ဢၼ်လီသိူဝ်းၸႂ် တီႈ မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းလေႃးလႄးၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းၼိူဝ်လွႆ၊ တႆး (တႆးလူင်)၊ မၢၼ်ႈ လႄႈ ထႆးမိူင်းလူင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽိင်ႈထုင်းလိူင်ႇၼမ်ယဝ်ႉ။ ၽိင်ႈငႄႈၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း ပိုၼ်းၵူႈဢၼ်ဢၼ် ၶွင် မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈဢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ႈပိူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ ၼႂ်း မိူင်းထႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၽႄၸႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၵၼ်တင်း မျၢၼ်ႇမႃႇ လႄႈ လၢဝ်း ၼင်ႇ သၢမ်လႅမ်ထွင်းၶမ်း၊ ဢွင်ႈတီႈ ထႆး၊ လၢဝ်း လႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ ႁူပ်ႉၵၼ် ၵႃႈတီႈ ၼမ်ႉမႄႈၶွင်ႈ မႃးႁူပ်ႉၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵႂႃႇဝၼ်း မႃးဝၼ်း လႆႈယူႇ။

‘’’ၵျွင်းၽြႃး’’’ တီႈ ၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ‘’’ဢွင်ႈတီႈ ၵိုၵ်းပိုၼ်း’’’ တီႈ သုၶူဝ်းထႆး ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ် ပိူင်လူင် ၶွင် မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇသေ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလိၼ်ၵိူတ်ႇ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၽိင်ႈထုင်းထႆး ယဝ်ႉ။ ၽွင်းၽူႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၶဝ် တဵၵ်းဢီး ၸဝ်ႈၸၢႆးထႆး ၵႃႈတီႈ ၵဵင်းသႅၼ် လႄႈ သၢမ်လႅမ်ထွင်းၶမ်း မိူဝ်ႈပီ 1015 ၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈၶၢႆႉဢဝ် ႁၢင်ႈႁေႃမၼ်း ၵႂႃႇၸူး ၵမ်းၽႅင်းၽဵတ်ႉ ဝဵင်း ဢၼ်ၵႂႃႇႁူမ်ႈၸူး မိူင်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်း သုၶူဝ်းထႆးသေ တိုၵ်း ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢင်းၵေႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၵုမ်းထိင်းလႆႈ ထုင်ႉပဵင်းထႆး၊ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ လႆႈႁဵတ်း ႁူဝ်ႉၵႅတ်ႇၵင်ႈထႆး ဢၼ်တိုၵ်းၶိုၼ်း လွင်ႈမၢၼ်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် မႃးၼၼ်ႉ။

ၶၢဝ်းတၢင်း

• ၵဵင်းမႆႇ ၸူး ၵဵင်းႁၢႆး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 3 ဝၼ်း — ၶၢဝ်းတၢင်းမိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ တၢင်းႁိုင်သၢမ်ဝၼ်း
• သဵၼ်ႈတႃႈ မႄႈႁွင်ႈသွၼ်

ႁဵတ်း

ၽၢင်မုင်ႈသႃႇ သၽႃႇဝ ၵဵင်းတၢဝ်း

• လွင်ႈပႆတိၼ်လႄႇ ၼႆႉ ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈ မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီး ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းပႆတိၼ်လႄႇ ဢၼ်ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ လူဝ်ႇၼၼ်ႉ၊ တႄႇဢဝ် ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဝၼ်း တေႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းလၢႆဝၼ်းၼႆသေ မီးၵူႈမဵဝ်းယဝ်ႉ။ တီႈၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈၶီႇ ပေး လႄႈ လွင်ႈၶီႇ ၸၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
• ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းလွႆ ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် လွင်ႈၸၼ်ၸႂ် ပိူင်လူင် မၼ်းယဝ်ႉ။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလွႆ မီးဝႆႉ 7 မဵဝ်း ၼႆသေ (ဢႃးၶႃႇ၊ လိသေႃး၊ လႃးႁူႇ၊ ယၢဝ်း၊ မူင်း၊ ယၢင်း လႄႈ လဝႃႉ) ၸိူင်းဢၼ် လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ၸိူဝ်းပဵၼ် မိူင်းၶႄႇ၊ တိပႅတ်ႉ လႄႈ မျၢၼ်ႇမႃႇ သေ ၶၢႆႉမႃးၸူးတီႈ ထုင်ႉမိူင်းလွႆ ၶွင် မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွၵ်းလၢႆး ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉၶဝ် တီႈၼိူဝ်လွႆ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ် လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၸႂ်ၸၼ် ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းမႃးတီႈ ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉယူႇ။

တီႈ ၵဵင်းမႆႇ လႄႈ ၵဵင်းႁၢႆးၼႆႉ မီးဝႆႉ ဝၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းလွႆသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇ ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း၊ ပေႃးတေၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈၶဝ်ၼႆ လႆႈပၼ်ၵႃႈၶဝ်ႈမၼ်းသေ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် ၶၢႆ ၶူဝ်းၶွင် ၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈ။ တီႈၵဵင်းမႆႇၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတၢင်းၼမ် တီႈဢၼ်တႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ၼိုင်ႈဝၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း ပႅၵ်ႉၵဵတ်ႉ ပႆတိၼ်လႄႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလွႆ ၼႆႉ မီးဝႆႉ တႄႇဢဝ် 1-5 ဝၼ်းယဝ်ႉ။ မၼ်းတေၶဝ်ႈပႃး လွင်ႈပႆတိၼ်လႄႇ တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ၊ လွင်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ဝၢၼ်ႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလွႆ လႄႈ လႅပ်ႈတေပႃး လွင်ႈၶီႇၸၢင်ႉ ၶီႇပေး ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ မၼ်းတေပဵၼ် ၼင်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး သေၵေႃႈ တေလႆႈ တူဝ်ထူပ်း မဵဝ်းတင်ႈၸႂ်ႁဵတ်းဢဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ၶဝ်တိူဝ်းပၼ်လႆႈ တူဝ်ထူပ်း ဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇ။

တႃႇၵႂႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ဝၢၼ်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလွႆ ဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇမၼ်းၼႆႉ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈတႄႉ ၶၢတ်ႈ ၽူႈၼမ်းသၢႆတၢင်း ပိုၼ်ႉတီႈ သေၵေႃႈ ဢဝ်ၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇ ၶွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းတေပၼ် ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸုၼ်ႉဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၸူး ဢွင်ႈတီႈ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵူၼ်းမိူင်းလွႆ ဢၼ်တိုၵ်ႉယူႇသဝ်းၸွမ်းၼင်ႇ ၽဵင်ႈငႄႈၶဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။

ၵူၼ်းၸတ်းၵၢၼ် မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်မၵ်းၶၢၼ်း ႁူဝ်ၼပ်ႉ ၶႅၵ်ႇသေၵေႃႈ ဢဝ်ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ႁဵတ်းပဵၼ် ၽူႈၼမ်းသၢႆတၢင်းသေ ႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈ ဢဝ်တီႈမႃးသေတႃႉ လွင်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးသေ တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းၶဝ်တႄႉ တွၼ်ႈတႃႇ ယွၼ်ႇယွမ်းငိုၼ်းဢၼ်တေသဵင်ႈသေ ႁႂ်ႈလႆႈ ၼမ်ႉတွၼ်းၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵိၼ်

ၶဝ်ႈသွႆးၵႆႇ၊ ဢိၵ်ႇတင်း ၽၵ်းသူမ်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ တီႈ ၵဵင်းႁၢႆး

တၢင်းၵိၼ် မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း ပွတ်းတွၼ်ႈၼႂ်းမိူင်း ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်ၼၼ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈတိူဝ်းလႆႈၸႂ်ၵိၼ် ၶဝ်ႈၼဵဝ်၊ လႆႈၸႂ်ၵိၼ် ဢၼ်ၽဵတ်း လႄႈ ၶဝ်ႈဝႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉ ၼမ်ႉၼူမ်းမၢၵ်ႇဢုၼ်ယဝ်ႉ။ ၼိူဝ်ႉဢၼ်ၶဝ်တိူဝ်းလႆႈၸႂ်ၵိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် ၼိူဝ်ႉမူသေ တေလႆႈႁၼ် မီး သႆႈယဵတ်ႈ ၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း (ဢၼ်တူမ်ႈႁုင်ဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ယႅၼ်ႈဝႆႉ) သေ ၶဝ်ယင်းဢဝ် ၼင်မူသေ ႁဵတ်းပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်ယွႆႈ "ၶႅပ်းမူ" ၵွၼ်ႇ။ ၽဵင်ႈငႄႈ လွၵ်းလၢႆးႁၢင်ႈႁႅၼ်း တၢင်းၵိၼ် တီႈပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် သႂ်ႇၼႂ်း ပၢၼ်ႉဢွၼ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈ "ၶၼ်တူၵ်ႇ" ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၶဝ်လႆႈၸႂ်သေပိူၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ တေၶဝ်ႈပႃး -

• ၵႅင်ႁင်လေ - ၽၵ်း ၼိူဝ်ႉမူ ဢၼ်ႁုင်ဝႆႉၼင်ႇ လၢႆးမၢၼ်ႈ
• ၽၵ်းၵႅင် (แก่งแค) - ၶႂ်ႈမိူၼ် ၽၵ်းတိတေႃႉတႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ
• ၶဝ်ႈသွႆး - ၶဝ်ႈသွႆးတႄႉ မၼ်းပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်ၽိင်ႈတိုၼ်း ၶွင်တႆး ဢၼ်ၶဝ်တိူဝ်းလႆႈၸႂ်ၼမ် တီႈ ၵဵင်းမႆႇ၊ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၸႂ်တႄႉ တေၸၢင်ႈၵိၼ်ၵိုၵ်း၊ ၼင်ပွင်း၊ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ၊ မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၽၵ်းသူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ

• ၶၼူမ်ႇၸိၼ်းၼမ်ႉငဵဝ်း (ขนมจีนน้ำเงี้ยว) - ၶဝ်ႈသွႆး ဢိၵ်ႇတင်း လုပ်ႇၶီႈၶၢင်ႈ သေ သႂ်ႇ ၶေးမၢၵ်ႇၶိူဝ်ႈသူမ်ႈ လႄႈ ထူဝ်ႇၼဝ်ႈယႅၼ်ႈ။
• ၼမ်ႉၽိတ်ႉ - ၼမ်ႉၽိတ်ႉတႄႉ မီးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းသေ ၵိၼ်ၵပ်း ၶဝ်ႈ လႄႈ ၽၵ်းၶဵဝ်

ၼွၼ်း

ၽွင်းတီႈ ဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် ၸိူဝ်းပဵၼ် (ၵဵင်းမႆႇ၊ ၵဵင်းႁၢႆး, ၽိသၼုလူၵ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်း တင်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇတႄႉ ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် လူဝ်ႇၵႂႃႇ လိုဝ်ႈသဝ်းတီႈ ႁူင်းလိုဝ်ႈသဝ်း လႄႈ ႁူင်းႁႅမ်းဢွၼ်ႇ။ ၵႃႈၶၼ်မၼ်းတႄႉ တိူဝ်းတႅမ်ႇသေ တီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ။ သင်ႇမၢႆဝႆႉတႃႈ (ၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ဢေႇၵျႅၼ်ႇသီႇ ၵၢၼ်ထွင်ႈတဵဝ်း) ၼႆႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း တေတိူဝ်းထုၵ်ႇလိူဝ် ႁူင်းႁႅမ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းယူႇ။

ၵႂႃႇထႅင်ႈ

• မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင်
• ဢီႇသၢၼ်
• မိူင်းလၢဝ်း
• မျၢၼ်ႇမႃႇ