ပႆၢးမွၼ်း

ၽြႃးဝတ်ႉဝၢၼ်ႈၶုမ်ႉ မိူင်းပူးဢွၼ်,

ပႆၢးမွၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ်ၵူၼ်းၶူင်သၢင်ႈၶိုၼ်ႈမႃး ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉပႆၢးဝူၼ်ႉ ဢၼ်ႁၼ်ၼႂ်းတႃ ၸႂ်ႉတၢင်းလူင်ႉလႅၼ်ႇသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉ။

ပႆၢးမွၼ်းပဵၼ်လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၵူၼ်းႁဝ်း ၵူႈလွင်ႈꧦ ဢၼ်လႆႈၸၼ်ႁၢင်ႈ ၵႃႈဝႅၼ် လႄႈဢိၵ်ႇလူၺ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ တႅမ်ႈဝွၵ်း တႅမ်ႈၸိူင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းလူ ၵူၼ်းတူၺ်းမၼ်းလႆႈမီးလွင်ႈၶုၼ်ႉႁၼ် (feeling) တၢင်းတႃ ႁူ လိၼ်ႉ တူဝ် လႄႈၸႂ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးမွၼ်းမၢင်ဢၼ်ၵေႃႈပဵၼ်တီႈယူႇတီႈသဝ်း ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၶူဝ်းတိုဝ်းဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၸႂ်ႉၵူႈဝၼ်းꧦ မိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဝၢၼ်ႇလိၼ် ၼမ်ႉတဝ်ႈလိၼ် ၵွၵ်ႉၼမ်ႉဢၼ်ဢဝ်မႆႉသၢင်းသေႁဵတ်း ပၢႆးမွၼ်းမဵဝ်းၼႆႉႁွင်ႉဝႃႈ ပႆၢးမွၼ်းလွင်ႈၶႅၵ်းၸၼ်ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဢၼ်ၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးပၢႆးမွၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းတေႁွင်ႉဝႃႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းၼႆယဝ်ႉ၊ ၸဝ်ႈပၢႆးမၼ်းၶဝ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းဢၼ်လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးမွၼ်းၶဝ်ဢမ်ႇဝႃႈတၢင်းတႃ ႁူ ၶူးၼင် လိၼ်ႉ တူဝ် လႄႈၸႂ် ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၶုၼ်ႉႁၼ် မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈတေဝႃႈပၢႆးမွၼ်း မၼ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ႈ တၢင်းမႆႈၸႂ်ႁဝ်းႁၢႆယွမ်းလူင်း၊ မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉဝႃႈမၼ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ႈႁဝ်း မီးလွင်ႈတိုၼ်ႇတဵၼ်ႈ၊ မၢင်ၵေႃႉသမ်ႉဝႃႈမၼ်းပၼ်တၢင်းႁူႉ ဢမ်ႇၼၼ်မၼ်းသူၼ်းႁိုဝ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းၸႂ်ႉ ပၢႆးဝူၼ်ႉၶူင်သၢင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းမီးယူႇ တၢင်းၼႂ်းၸႂ်ႁဝ်းဢွၵ်ႇမႃးၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

မဵဝ်းၶွင်ပၢႆးမွၼ်း

႑ႉ ပၢႆးမွၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ ၶႅၵ်းႁၢင်ႈ ပၼ်ႈႁၢင်ႈ (Plastic art)

႑ႉ႑ႉ ပၢႆးမွၼ်းၸၼ်ႁၢင်ႈ ဢၼ်ဢဝ်ၵမ်ႁႅင်ႈ ၵမ်ၸိုမ်း ဢဝ်ယုမ်ၸုပ်ႉသီသေၸၼ်ႁၢင်ႈဝႆႉ

႑ႉ႒ႉ ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈၶႅၵ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၶႅၵ်းႁၢင်ႈၽြႃး ၶႅၵ်းႁၢင်ႈၼူၵ်ႉၼူ မွၵ်ႇဢၼ်ဢဝ်ႁၢင်ႈၶိူင်ႈ ၸွမ်းႁိူၼ်းၸွမ်းၵျွင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

႒ႉ ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈၼေ (Performing art)

႒ႉ႑ႉ ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈၼေ ၼႆႉမိူၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ လွင်ႈၵႃႈၸၢတ်ႈ ၵႃႈၸွမ်းၵႂၢမ်းဝၼ်းပွႆးပီမႂ်ႇတႆး လွင်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိူဝ်ႈၼႆႉၶဝ်ႈပႃးဝႆႉပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈလဝ်ႇမူၼ်ႈၼႆႉမူတ်းꧦ ယဝ်ႉ။

႓ႉပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈထူပ်းမိုဝ်း (Practical art)

႓ႉ႑ႉ ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈထူပ်းမိုဝ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ၼိုင်ႈပဵၼ်ပၢႆးမွၼ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈႁုင်တူမ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းလႆႈၸိမ်းၼမ်ႉဝၢၼ် ၶဝ်ႈၽၵ်းတၢင်းၵိၼ်ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

႓ႉ႑ႉ ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈထူပ်းမိုဝ်း ႁႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသမ်ႉ ပဵၼ်ပၢႆးမွၼ်းလွင်ႈၸၼ်ႁၢင်ႈတႃႇၵေႃႇသၢင်ႈ ႁိူၼ်းယေတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း၊ လွင်ႈထႆႇၸိူင်း၊ လွင်ႈၶူင်သၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းမႂ်ႇꧦ ၊ လွင်ႈ