ဝေႇလုၵ၊ ၸၢတ်ႈ

43 - ꩡၢတ်ႈဝေꩮႃၵ

(ဝေꩮုၵ = ငူးဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းမူၵ်ႇမႆႉ) ဢမ်ႇဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းသြႃႇ လႆႈတၢႆၵႂႃႇသုမ်းပၢၼ်

ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢိင်ႇပိုင်ႈလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ဢၼ်သင်ႇသွၼ်ယၢပ်ႇၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇတေႁေႃး ၸၢတ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇ ဝႃႈတီႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း ဢၼ်ဝႃႈယၢပ်ႇၼၼ်ႉဝႃႈ “ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း... မႂ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ယၢမ်ႈဝႃႈယၢပ်ႇမႃး ၸၢတ်ႈၼႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး၊ ၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ၵေႃႈ ဝႃႈယၢပ်ႇသေ ဢမ်ႇထွမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်းၽူႈမီး ပႆႇ ၺႃႇလႄႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းငူးသၵ်းသေ ယၢမ်ႈလႆႈတၢႆမႃးယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃးၼႄ ၸၢတ်ႈတီႈတႂ်ႈ ၼႆႉယဝ်ႉ။-

ဝတ်ႉထု ဢတိတ်ႈ

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ တမ်ႈတီႈ မိူင်းၿႃႇရၼသီႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၿြႁမၻတ်ႈ ပဵၼ်ၶုၼ်ၼၼ်ႉၼႆၸိုင် ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးႁဝ်း ပဵၼ်ၽူႈမၢၵ်ႈ တီႈတိူင်းၵႃႇသိၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးယႂ်ႇမႃႈၵႃႈသုင်မႃး ၸင်ႇၵႂႃႇႁဵတ်း ရသေႉရႁၢၼ်း ဢဝ်ၵသိူၼ်းႁဵတ်းပဵၼ် ပရိၵမ်ႇသေ ၽႄႈတိူၼ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈဢꧤိၺ်ၺႆႇႁႃႈပိူင်၊ သမႃႇပတ်ႈပႅတ်ႈပိူင်သေ ဝၢႆးမႃး ၸင်ႇပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ရသေႉႁႃႈပၢၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈရသေႉဢွၼ်ႇၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၸင်ႇၺွပ်းလဵင်ႉဝႆႉ ငူးႁဝ်ႇၵၢၵ်ႇဢွၼ်ႇ တူဝ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ၽႅဝ်မႃး တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းမၼ်းၼၼ်ႉႁင်းၵူၺ်းသေ ဢဝ်သႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းမူၵ်ႇမႆႉပူၵ်ႇ လဵင်ႉဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸင်ႇႁွင်ႉၸိုဝ်ႈ ငူးတူဝ်ၼၼ်ႉဝႃႈ “ဝေꩮုၵ = ငူးဢွၼ်ႇ ဢၼ်ယူႇၼႂ်းမူၵ်ႇမႆႉပူၵ်ႇ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈရသေႉဢွၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ဝေꩮုၵပိတႃ = ပေႃႈငူးဝေႇꩮုၵ”ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၼေႃႇလွင်းရသေႉ လႆႈငိၼ်းၼင်ႇၼၼ် ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် ဝေꩮုၵပိတႃႇ မႃးသေ လၢတ်ႈဝႃႈ “ငူးႁဝ်ႇၵၢၵ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်သတ်း ဢၼ်မီးၵွင်ႉဢိူဝ်ႈ။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ မိုတ်ႈၵိုဝ်း။ ယႃႇပေလဵင်ႉဝႆႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းဢမ်ႇထွမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼေႃႇလွင်းရသေႉသေ သိုပ်ႇလဵင်ႉဝႆႉယူႇ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ဝေႇꩮုၵပိတႃႇ ၸင်ႇဢဝ် ငူးႁဝ်ႇၵၢၵ်ႇၼၼ်ႉ သႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းမူၵ်ႇမႆႉပူၵ်ႇသေ ၵႂႃႇႁႃမၢၵ်ႇ မႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇ ၸွမ်းၸဝ်ႈရသေႉၶဝ် တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ ႁိုင်ၵႂႃႇ သွင်သၢမ်ဝၼ်းယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶိုၼ်းပွၵ်ႈၽႅဝ် ၵျွင်းၼႆ ပုၼ်ႈတႃႇ တေၵႂႃႇလဵင်ႉ တၢင်းၵိၼ်ပၼ် ငူးႁဝ်ႇၵၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇၽုၺ်ႇ မူၵ်ႇမႆႉပူၵ်ႇၼၼ်ႉ လႄႈ ငူးႁဝ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်သင်ၵေႃႈ ႁိုင်ယဝ်ႉလႄႈ ၸႂ်လမ်သေ ၸင်ႇတေသၵ်းမင်ပၼ် မိုဝ်းရသေႉယဝ်ႉ။ ရသေႉ ဢၼ်ဢမ်ႇထွမ်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်း ၼေႃႇလွင်းၽြႃးၼၼ်ႉ ၸင်ႇတၢႆထင်တီႈၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈ ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉသေ ငူးၵေႃႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ဢဝ်တူဝ်တၢႆရသေႉၼၼ်ႉ ၸုတ်ႇၽဝ်ၽႆးၼႆ ၼေႃႇလွင်းၽြႃးရသေႉလူင် ၸင်ႇဢဝ် ၵႃႇထႃႇ တီႈတႂ်ႈၼႆႉ လွတ်ႈႁေႃးသင်ႇသွၼ်ပၼ် ရသေႉတင်းသဵင်ႈယူႇ။-

ပႃႇꩮိ

43။ ယေႃ ဢတ်ထၵႃမသ်သ ႁိတႃၼုၵမ်ပိၼေႃ၊ ဢေႃဝꩡ်ꩡမႃၼေႃ ၼ ၵရေႃတိ သႃသၼံ။ ဢေဝံ သေႃ ၼိႁတေႃ သေတိ၊ ဝေꩮုၵသ်သ ယထႃ ပိတႃ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇထွမ်ႇဢဝ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်ဢွၼ်လီ တမ်ႈတီႈ ၽူႈဢၼ်မီးၸႂ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇ သုင်သေ လူႁၼ်လုမ်းလႃးၼၼ်ႉၼႆၸိုင် တေလႆႈတၢႆ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ဢူႈဝေႇꩮုၵၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ ၶူးဝႃးရသေႉလူင်ၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။

ဢူႈဝေႇꩮုၵ ဢၼ်ပဵၼ်ရသေႉၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ရႁၢၼ်းဝႃႈယၢပ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းၵေႃႉ သတ်းဢၼ်မီးၵွင်ႉ။

(2) ပေႃးဢမ်ႇထွမ်ႇၵႂၢမ်းသြႃႇၼႆၸိုင် ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉတွၼ်းသင်။

• ပႃႇရမီႇ ။ ။ မဵတ်ႉတႃႇပႃႇရမီႇ။
• မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ “ပၼ်ꩦိတႃၼၺ်ၸ မင်ႇၷလႃႇ၊ ဢသေဝၼႃ ၸ ၿႃလႃၼ မင်ႇၷလႃႇ” လူႉလႅဝ်။