သထေးၸူႇလ၊ ၸၢတ်ႈ

4- ꩡၢတ်ႈၸူꩮသဵꩦ်ꩧိ

(ၸူꩮသဵꩦ်ꩧိ = သထေးဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸူႇꩮ) ထွမ်ႇၵႂၢမ်းၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ၼႂ်းသီႇလိူၼ် မီးငိုၼ်းသွင်သႅၼ်

ဝတ်ႉထု ပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

တီႈမိူင်းရႃႇꩡၷႁၼၼ်ႉ မီးသထေးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ꩪၼသဵꩦ်ꩧိ”။ လုၵ်ႈယိင်းသထေး ၵေႃႉၼၼ်ႉ သမ်ႉႁၵ်ႉမႅၼ်ႈ ၵူၼ်းၵိၼ်ၸၢင်ႈ တီႈႁိူၼ်းၶဝ် ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၶႃသွင်ၵေႃႉ ၸင်ႇလၵ်ႉၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇ တၢင်ႇတီႈယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇလုၵ်ႈယိင်းသထေး ၸပ်းတွင်ႉမႃး တႃႇတေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇပၼ် ၽူဝ်မၼ်းႁူႉသေ ၸင်ႇလၵ်ႉပၢႆႈမႃး ႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈမၼ်းယဝ်ႉ။ ပႆႇထိုင် တီႈႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းတူၵ်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း ၸင်ႇမႃးလဵင်ႉ လုၵ်ႈႁူဝ်ၼူမ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၵေႃႉပဵၼ်ၽူဝ် ၽႅဝ်မႃးသေ ၶိုၼ်းႁွင်ႉ မိူဝ်းၸွမ်းႁိူၼ်းၶႃယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း မၼ်းၼၢင်း ၶိုၼ်းၸပ်းတွင်ႉပွၵ်ႈ သွင်သေ ၶိုၼ်းလၵ်ႉပၢႆႈမိူဝ်း ႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ ပႆႇထိုင် တီႈႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းတူၵ်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸင်ႇမႃးလဵင်ႉ လုၵ်ႈၵေႃႉထူၼ်ႈသွင်လႄႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မိူဝ်းႁိူၼ်း ပေႃႈမႄႈမၼ်းသေ ၶိုၼ်းၸွမ်း ၸဝ်ႈၽူဝ်မၼ်း မိူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းသွင်ၸၢႆးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵိူတ်ႇၸွမ်းတၢင်းလႄႈ ၵေႃႉယႂ်ႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇတၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ “မႁႃပၼ်ႇထၵ”၊ ၵေႃႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈ “ၸူꩮပၼ်ႇထၵ”ၼႆႁင်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉ။ (ပၼ်ထၵ=ၵေႃႉၵိူတ်ႇၸွမ်းတၢင်း)

ပေႃးဝႃႈ မႁႃႇပၼ်ႇထၵ ၵေႃႉယႂ်ႇမႃးၼႆ မၼ်းၸင်ႇထၢမ် လွင်ႈပူႇၼၢႆးၶဝ် တမ်ႈတီႈ မႄႈမၼ်း တိၵ်တိၵ်းယူႇ။ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ် ဝႄႈလွတ်ႈလႆႈလႄႈ ၸင်ႇလၢတ်ႈၼႄ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈမၼ်းသေ ၸင်ႇဢုပ်ႇၵုမ် ၵေႃႉပဵၼ်ၽူဝ် ၸင်ႇဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးၶႃသွင်ၵေႃႉ သူင်ႇၵႂႃႇၸူး ပူႇၼၢႆးၶဝ် တီႈဝဵင်းရႃႇၸၵႁယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယင်းတိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉသူၼ်မၢၵ်ႇမူင်ႈ ၶူးမေႃယႃလူင်ꩡီႇဝၵယဝ်ႉ။ မႁႃႇပၼ်ႇထၵၼႆႉ ၵႆႉၵႂႃႇၸွမ်း ပူႇမၼ်းသေ မိူဝ်းထွမ်ႇတြႃးတမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးယဝ်ႉ။

မႁႃႇပၼ်ႇထၵၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵႆႉလႆႈထွမ်ႇငိၼ်းတြႃးလႄႈ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းလႄႈ ၸင်ႇယွၼ်းၶႂၢင်း တမ်ႈတီႈ ပူႇမၼ်းသေ ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵမ်ႇမထၢၼ်းသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈ ၼွင်ႉၸၢႆးဢွၼ်ႇမၼ်း ၸူႇꩮပၼ်ႇ လႆႈႁူပ်ႉႁၼ် လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်တြႃး ၸိူင်ႉၼင်ႇမၼ်းလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇယွၼ်းၶႂၢင်းတမ်ႈတီႈ တၵႃႇပူႇမၼ်းသေ ဢဝ်ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ရႁၢၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇၼႆႉ ၺၢၼ်ႇထိုင်ႉၼိုၵ်းတႄႉတႄႉ။ လိၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးသီႇၶၵ်ႉၼၼ်ႉ လူဢၢၼ်ႇႁႂ်ႈလႆႈဢူမ်သူပ်း မီးမႃးသီႇလိူၼ်သေတႃႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈ။ လွင်ႈ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၺၢၼ်ႇထိုင်ႉၼႆႉၸမ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၽြႃးၵသ်ႉသပၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵႂႃႇသႄႉၼႄးၵိူမ်ႈလိူမ်ႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၺၢၼ်ႇၼိုၵ်း ၸဝ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မႁႃႇပၼ်ႇထၵ ၸင်ႇဝႃႈ “ပေႃးၺၢၼ်ႇ ႁႅင်ႉထိုင်ႉၼိုၵ်းတၢၼ်ႇၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ် လႆႈမၵ်ႈၽူလ်ႇၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ” ၼႆသေ ၸင်ႇလိုပ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ဢွၵ်ႇဝတ်ႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈမၢႆၸဝ်ႈၸူႇလပၼ်ႇထၵ ဢၼ်တေလႆႈၵႂႃႇဢဝ်သွမ်းပဵၼ်း တမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းၶူးမေႃယႃလူင် ꩡီႇဝၵၼၼ်ႉၵေႃႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸူႇလပၼ်ႇထၵ ပဵၼ်ဢၼ်ၸႂ်လဵၵ်ႉၶေႃးၶူမ်ၵႂႃႇ တႄႉတႄႉ။ မီးၸႂ်မူၼ်ႈသိူဝ်း ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇယူႇသေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈပီႈမၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ၼႃႈလီလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈဢၢၼ်းသိၵ်း(ထၢၵ်ႈ)ၼႆသေ ၸင်ႇတေဢၢင်ႈဢွၵ်ႇမိူဝ်း ႁိူၼ်းပူႇၶဝ် ၸဵမ်ၸဝ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈႁူႉႁၼ်ထိုင် လွင်ႈၸူႇလပၼ်ႇထၵလႄႈ ၸင်ႇမႃးပႆၽၢႆႈ ႁိမ်းၽၵ်းတူ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇတေ ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁၼ်ၸူႇꩮပၼ်ႇထၵလႄႈ ႁေႃးတြႃးပၼ်သေ ႁွင်ႉမၼ်းၸဝ်ႈၵႂႃႇတီႈ ၷၼ်ႇꩪၵုꩦီႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ ၼင်ႈတီႈပၢၵ်ႇၽၵ်းတူ ၷၼ်ႇꩪၵုꩦီႇသေ “လုၵ်ႈႁၵ်ႉ ၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ... ဝၢႆႇၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇ ၼူတ်ႈၽၼ်ႉ ၽႃႈၸဵတ်ႉၶၢဝ်ၼႆႉဝႃႈ ‘ရꩡေႃႁရၼံ ရꩡေႃႁရၼံ’ၼႆတႃႉ” ၼႆသေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇၸွမ်း ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ၵႂႃႇဢဝ်သွမ်း ႁိူၼ်း ၶူးမေႃယႃလူင် ꩡီႇဝၵယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ၼူတ်ႈၽၼ်ႉၽႃႈၸဵတ်ႉၼၼ်ႉ ၼမ်မႃးၵေႃႈ ၽႃႈၸဵတ်ႉၶၢဝ်ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵဝ်ႇသဝ်ႈၼူၼ်းမွင်မႃးယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼၼ်ၸိုင် “ၽႃႈၸဵတ်ႉဢွၼ်ႇဢၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸိုၼ်ႈၶၢဝ်လီတႄႉတႄႉ၊ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တူဝ်ၵဝ်လႄႈ ဢၼ်ၸိုၼ်ႈၶၢဝ်လီၼၼ်ႉ ႁူင်ႈႁၢႆသေ ၵဝ်ႇသဝ်ႈဝဝ်းမွင်မႃး လွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇရတြႃးၼႆႉ ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းလူင်ၼႆႉ” ဝူၼ်ႉပွင်ႇၸႂ်ၼင်ႇၼႆသေ ၽႄႈတိူၼ်း ဝိပသ်ႉသၼႃႇယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယူႇတမ်ႈတီႈ ႁိူၼ်းꩡီႇဝၵသေ ႁူႉႁၼ်လွင်ႈၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇပွႆႇဢူဢၢႆသၢႆငဝ်း မႃးႁေႃးတြႃးဝႃႈ “ၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ... ၽႃႈၸဵတ်ႉဢွၼ်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶႆးလိၼ်လႄႈ မၼ်းလႆႈ ၵဝ်ႇသဝ်ႈဝဝ်းမွင်ၵႂႃႇဢိူဝ်ႈၼႆ ယႃႇပေဝူၼ်ႉႁၼ် လွင်ႈၼႆႉၵူၺ်း၊ တီႈၼႂ်းတူဝ်မႂ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈမီး မုၼ်ႈၶႆး ရႃႇၷၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈ မုၼ်ႈၶႆးၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႃႉ” ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ ၷႃႇထႃႇတြႃးမုၼ်ၶမ်းၽြႃး သုတ်းၵႂႃႇၵေႃႈ ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢရႁၼ်ႇ ပꩦိသမ်ႇꧤိၻႃႇပတ်ႉတၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈႁဵၼ်းသွၼ်ဢဝ် ပိꩦၵတ်ႉသၢမ်ၵွင်သေတႃႉ လူင်ႉမေႃၵႂႃႇ ႁင်းၶေႃယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇတေႁေႃးတြႃး ဢၼုမေႃးၻၼႃႇပၼ် သွမ်းပဵၼ်းၸီႇဝၵၼၼ်ႉ ပႆႇႁေႃးသေ ၸင်ႇၸႂ်ႉၵႂႃႇပၢင်း ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉယူႇ တီႈဝတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢဝ်သွမ်းယဝ်ႉၼႆ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇပၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ ႁေႃးတြႃးဢၼုမေႃးၻၼႃႇပၼ် ၶူးမေႃယႃလူင် ꩡီႇဝၵယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ ၸင်ႇၶူၼ်ႉဢွၵ်ႇမွၵ်ႇၶႆႈဢဝ် ၼႂ်းပိꩦၵတ်ႉသၢမ်ၵွင်သေ ႁေႃးတြႃးဢၼုမေႃးၻၼႃႇ ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ၶိုၼ်းႁွတ်ႈ ၽႅဝ်ထိုင်တီႈဝတ်ႉၼႆ ၶဝ်ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် မႃးယွင်ႈယေႃးဢၢမ်းဢေႃး ၼမ်ႉၵတ်ႉမုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢၼ်ၵပ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵၼၼ်ႉယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၽႅဝ်မႃး၊ မႃးႁူႉငိၼ်း ၵႂၢမ်းဢၢမ်းၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်သေ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇဝႃႈ “ၸူႇꩮပၼ်ႇထၵၼႆႉ ဢိင်ပိုင်ႈၵဝ်ၽြႃးသေ လႆႈတြႃးလီၵႂႃႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢိင်ပိုင်ႈၵဝ်ၽြႃးသေ လႆႈမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်မႃးယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃးဢွၵ်ႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄ လွင်ႈꩡၢတ်ႈၵွၼ်ႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ-

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ပဵၼ်သထေး ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ “ၸူႇꩮသဵꩦ်ႉꩧိ” တီႈမိူင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇယဝ်ႉ။ မီးပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းၸၢင်ႈတၢင်းမေႃ တဵမ်ထူၼ်ႈသေ မေႃတူၺ်းၼိမိတ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တိုၵ်ႉဢၢင်ႈၵႂႃႇၶဝ်ႈၽဝ်ႈၸူး ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼၼ်ႉ ၸွမ်းတၢင်း ၸင်ႇလႆႈႁၼ် ၼူတၢႆဢွၼ်ႇ တူဝ်ၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇတၵ်ႉၼိမိတ်ႉဝႃႈ “ၵေႃႉဢၼ်ဢဝ်ၼူတၢႆၼႆႉသေ ႁဵတ်းတိုၼ်းလၢင်းၸိုင် တေလီၵူႈၸွင်ႈဢွင်ႇၵူႈပိူင်သေ တေၸၢင်ႈ မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်ဢိူဝ်ႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းၼိမိတ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးၼႆၵေႃႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ဢွၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “သထေးၵေႃႉၼႆႉ ပေႃးမၼ်းဢမ်ႇႁူႉ မၼ်းဢမ်ႇၼပ်ႉတေႃႈလၢတ်ႈ”ၼႆသေ ၸင်ႇၵဵပ်းဢဝ်ၼူတၢႆဢွၼ်ႇတူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢဝ်ပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်မႅဝ်းသေ ၵႂႃႇၶၢႆၼႂ်းၵၢတ်ႇလႄႈ လႆႈမႃးငိုၼ်းၶႅၵ်းၼိုင်ႈ။ ငိုၼ်းၶႅၵ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၵႂႃႇသိုဝ်ႉၼမ်ႉဢွႆႈၵႅင်ႈ သိုပ်ႇသိုဝ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၶၢႆၵႂႃႇၼင်ႇၼႆလႄႈ ၽိူဝ်ႇထိုင်မႃး သီႇလိူၼ်ၸင်ႇမီးမႃး ငိုၼ်းဢသပြႃႇ သွင်သႅၼ်ယဝ်ႉ။

ၼႂ်းသွင်သႅၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်တွပ်ႇၵုင်ႇၵုၼ်းမုၼ်ငဝ်း သြႃႇမၼ်း တမ်ႈတီႈၼေႃႇၶမ်းၽြႃး သႅၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ သထေးလူင်ၵေႃႈ တူၺ်းႁၼ်ထိုင် ၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းၸၢင်ႈ ၵူၼ်းၽၢၼ်ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉသေ ထုၵ်ႇၸႂ်ၵႂႃႇလႄႈ ၸင်ႇဢဝ် လုၵ်ႈယိင်းသၢဝ်မၼ်း ၵူပ်ႉၵူႈပၼ်ယဝ်ႉ။

ပေႃးဝႃႈ သထေးလူင်ၿႃႇရႃႇၼသီႇ လူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆးၶိုၼ်းလႆႈပဵၼ် သထေးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁေႃးလၢတ်ႈ ၶိူဝ်းꩡၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ပၼ် ၼင်ႇၼႆသေ ၸင်ႇတေလွတ်ႈႁေႃး ၷႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ-

ပႃႇꩮိ

• 4- ဢပ်ပၵေၼပိ မေꩪႃဝီ၊ ပႃꧤတေၼ ဝိၸၵ်ၶၼေႃ။
  

သမုꩦ်ꩧႃပေတိ ဢတ်တႃၼံ၊ ဢၼံု ဢၵ်ၵိံဝ သၼ်ꩪမံ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ ပဝ်ႇသူၼ်းၽႆးဢွၼ်ႇသေ ႁႂ်ႈပဵၼ်မုၵ်ႉၽႆးလူင်မႃးၼင်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၵႃႉလၵ်းလႅမ် ဢၼ်မီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ ဢဝ်တိုၼ်းလၢင်းဢိတ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇ မၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ။ ၸူႇꩮသဵꩦ်ႉꩧိ သထေးလူင် မႃးပဵၼ် ၽြႃး။
• ၵူၼ်းၽၢၼ်ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈၸူႇꩮပၼ်ႇထၵ။

• ၵၼ်သွၼ်

1. ဢဝ်ၵႂၢမ်းၵူၼ်းႁူႉႁၼ်၊ တၵ်းႁၼ်မီးၼမ်ႉတွၼ်း။
2. ႁႃၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ၸူႉ၊ ႁူႉတၵ်းပဵၼ်သထေး။

• ပႃႇရမီႇ ။ ပၺ်ႇၺႃႇပႃႇရမီႇ။
  
• မင်ႇၷလႃႇ ။ ပၼ်ꩦိတႃၼၺ်ၸ သေဝၼႃ မင်ၷလႃ၊ ၵတၺ်ၺုတႃ မင်ၷလႃ။