Jump to content

မိူင်းသီးရီးယႃး

မႄးထတ်းႁဵင်းၵွင်ႉ
လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
(လုၵ်ႉတီး သီးရီးယႃး ၼႆႈသေ ၶိုၼ်းပိၼ်ႇဝၢႆႇမႃး)
မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ သီးရီးယႃး ဢႃႇရပ်ႉ
اَلْجُمْهُورِيَّةُ ٱلْعَرَبِيَّةُ ٱلْسُوْرِيَّة (Arabic)
al-Jumhūriyyah al-ʿArabiyyah as-Sūriyyah
Flag of သီးရီးယႃး
ၸွမ်ပိဝ်
(de facto)		 မိၵ်ႈမၢႆ
(de facto)
ၽဵင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ: حُمَاةَ الدِّيَارِ
Ḥumāt ad-Diyār
"Guardians of the Homeland"

Controlled territory shown in dark green; Syria's claims over most of Turkey's Hatay Province and the Israeli-occupied Golan Heights shown in light green
သၢႆငၢႆUN member state under a transitional government
ဝဵင်းလူင်
and largest city
Damascus
33°30′N 36°18′E / 33.500°N 36.300°E / 33.500; 36.300
Major languagesArabic[မၢႆတွင်း 1]
Minor languagesKurdish (Kurmanji)[မၢႆတွင်း 2]
Syrian Turkish[မၢႆတွင်း 3]
Neo-Aramaic (Turoyo)[မၢႆတွင်း 4]
Other
ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း
(2021)[2][3][4][5][6]
80–90% Arabs
9–10% Kurds
1–10% others
သႃႇသၼႃႇ
(2024)[7][8]
ၵူၼ်းၶိူဝ်းငဝ်ႈမိူင်းSyrian
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈTransitional government
• Leader (de facto)
Ahmed al-Sharaa
Mohammed al-Bashir[9]
ၸုမ်းသၢင်ႈၵူတ်းမၢႆPeople's Assembly (suspended)
Establishment
8 March 1920
1 December 1924
14 May 1930
• End of the French mandate
17 April 1946
• Part of the United Arab Republic
22 February 1958 – 28 September 1961
8 March 1963
8 December 2024
လႅၼ်တီႈ
• ႁူမ်ႈလေႃး
185,180[10] km2 (71,500 sq mi) (87th)
• ၼမ်ႉ (%)
1.1
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း
• 2024 estimate
Neutral increase 25,000,753[11][ၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇယုမ်ႇလႆႈ?] (57th)
• Density
118.3/km2 (306.4/sq mi) (70th)
GDP (PPP)2021 estimate
• ႁူမ်ႈလေႃး
$50.28 billion[12]
• Per capita
$3,300[12]
GDP (nominal)2022 estimate
• ႁူမ်ႈလေႃး
$9.8 billion[12]
• Per capita
$800
Gini (2022) 26.6[13]
low inequality
HDI (2022)Steady 0.557[14]
medium (157th)
ယူင်ႉငိုၼ်းတွင်းSyrian pound (SYP)
ပွတ်းတွၼ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းUTC+3 (Arabia Standard Time)
ပိူင်ႁေႃႈလူတ်ႉRight
ၶူတ်ႉႁွင်ႉၽူၼ်း+963
ISO 3166 codeSY
ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ TLD.sy
سوريا.

မိူင်းသီးရီးယႃး ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢႃႇရၢပ်ႉ သီးရီးယႃး ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ပွတ်းၵၢင်ဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ပၢင်ႇလၢႆႇ မေႇတီႇထရီႇယႅၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းလူင် တမ်ႇမတ်ႉသၵတ်ႉ၊ ၽၢႆႇႁွင်ႇမၼ်း မီးလႅၼ်လိၼ် မိူင်းတူႇရၵီႇ၊ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇမၼ်း မီးမိူင်းဢီႇရၢၵ်ႉ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းမၼ်း မီးမိူင်းၵျေႃႇတၢၼ်ႇ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းမၼ်း မီးမိူင်းလႅပ်ႉပၢၼ်ႇ၊ တၢင်းၵႂၢင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မီးမွၵ်ႈ 185 ႁဵင်လွၵ်းလၵ်း၊

ပိုၼ်းမိူင်းသီးရီးယႃးၼႆႉ မီးမႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ပီႊယဝ်ႉ။ တီႈလိၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ် တူင်ႇဝူင်းၶိူဝ်းၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ၶိုၼ်ႈယ်ႂႇမႃး ဢိၵ်ႇပႃး တူင်ႇဝူင်းၶိူဝ်းၵူၼ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၶွင် Mesopotamia လႄႈ မိူင်းဢီႇၵျိပ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၽိၼ်ႇၼိတ်ႉ၊ မိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီႊ 7 ၼၼ်ႉ မိူင်းသီးရီးယႃး လႆႈထုၵ်ႇ ဢႃႇရၢပ်ႉ မူႇသလိမ်ႇၶဝ် သိမ်းဢဝ်သေ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် ၸၢဝ်းဢိတ်ႉသလမ်းမႃး။

မိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီႊ ႒႐ ၼၼ်ႉ ၼႃႈလိၼ် သီးရီးယႃး ပၢၼ်မႂ်ႇၼႆႉ လႆႈယူႇတႂ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ။ ထိုင်မႃးပီ 1946 ပဵၼ်မႃးၸိုင်ႈမိူင်းႁင်းၶေႃ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼႂ်းသိပ်းပီႊၼၼ်ႉ မိူင်းသီးရီးယႃး လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၢၼ်မိူင်း၊ မိူဝ်ႈပီႊ 2011 ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်း တႄႇပဵၼ်မႃးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းလႆႈလူႉသုမ်းၼမ် လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၵေႃႇသၢင်ႈ လႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ။

ယၢမ်းလဵဝ် မိူင်းသီးရီးယႃးၼႆႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်မိူင်းဢၼ်လူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ ဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ တႃႇဢႃႇၼႃႇ လႄႈ လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႄႈ တၢမ်တူဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသီးရီးယႃးၶဝ် ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းသၢင်ႈယူႇသေတႃႉ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇ ၽေးသိုၵ်း တင်းၼမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လႄႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်း လႆႈႁႃတီႈယူႇ ႁႃတၢင်းၸွႆႈထႅမ် တင်းၼမ်။

မိူင်းသီးရီးယႃးၼႆႉ မီးပိုၼ်း ၾိင်ႈငႄႈ လႄႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ တင်းၼမ်သေတႃႉ ၼႂ်းပီႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇ ၽေးၶဵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်းမႃးယူႇ။ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လီၼႅင်ၸႂ် တႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ် ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ၸိူဝ်းမုင်ႈမွင်း တႃႇတေၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ လူၺ်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်သေ ႁႂ်ႈလႆႈၶိုၼ်းၵတ်းယဵၼ် ၼိမ်သဝ်း ၼႂ်းမိူင်းဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းတုၵ်ႉၶၼႆႉ။

မၢႆတွင်း

  1. ↑ Official use: Modern Standard
    Natively: Levantine and Mesopotamian
  2. ↑ Spoken by Kurdish population, and has an official status in Kurdish-led SDF-controlled Autonomous Administration of North and East Syria (AANES).
  3. ↑ Spoken by Turkmen population[1]
  4. ↑ Spoken by Assyrian population, and it is a regional official language (as Syriac) in Jazira Region of AANES, also traditionally spoken in Maaloula, Jubb'adin and Al-Sarkha

ၽိုၼ်ဢိင်

  1. ↑ Behnstedt, Peter (2008). "Syria", Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics 4. Brill Publishers, 402. ISBN 978-90-04-14476-7. 
  2. ↑ Syria: People and society. CIA (10 May 2022).
  3. ↑ Syria (10/03).
  4. ↑ Syria's Religious, Ethnic Groups (20 December 2012).
  5. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Khalifa2013
  6. ↑ Shoup, John A. (2018), The History of Syria, ABC-CLIO, p. 6, ISBN 978-1440858352, Syria has several other ethnic groups, the Kurds... they make up an estimated 9 percent...Turkomen comprise around 4-5 percent of the total population. The rest of the ethnic mix of Syria is made of Assyrians (about 4 percent), Armenians (about 2 percent), and Circassians (about 1 percent). 
  7. ↑ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ : Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :4
  8. ↑ Why Syria's reconstruction may depend on the fate of its minorities.
  9. ↑ Mohammed al-Bashir assigned to form new Syrian government.
  10. ↑ Syrian ministry of foreign affairs.
  11. ↑ Syria Population.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 Syria. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
  13. ↑ World Bank GINI index. World Bank.
  14. ↑ HUMAN DEVELOPMENT REPORT 2023-24 (in en) 274–277. United Nations Development Programme (13 March 2024).
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/w/index.php?title=မိူင်းသီးရီးယႃး&oldid=65823"