တိတ်ႉတိရ၊ ၸၢတ်ႈ
36 - ꩡၢတ်ႈတိတ်ႉတိရ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ](တိတ်တိရ = ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇ) လူဝ်ႇလႆႈၼပ်ႉယမ်ပၼ် ၊ ၸိူဝ်းဢၼ်ယႂ်ႇသေႁဝ်း
ဝတ်ႉထုပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]တီႈမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇ ႁဵတ်းယဝ်ႉ ဝတ်ႉꩡေႇတ ဝၼ်ႇယဝ်ႉယဝ်ႈၼႆ ၸင်ႇၵႂႃႇပၢင်းၽြႃးယဝ်ႈ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လုၵ်ႉတီႈ ဝဵင်းရႃႇꩡၷႁ ၵႂႃႇတမ်ႈတီႈ မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိယူႇ ၽွင်းမႃးထိုင် တမ်ႈတီႈ မိူင်းဝေႇသႃႇလီႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇလိုဝ်ႈသဝ်း ၶမ်ႈၼိုင်ႈယဝ်ႈ။ ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ် တပႄးရႁၢၼ်းꧡၿ်ႉၿၷီႇၶဝ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသေ ၵႂႃႇဢဝ်တီႈယူႇ တီႈသဝ်းဝႆႉထႃႈ ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႈ။ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁူႉလွင်ႈၼႆႉၼႆ ၵၢင်ၼႂ် မိူင်းလႅင်းပၢင်မႃးၵေႃႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဢဝ် သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈၶဝ် မႃးတုမ်ၵၼ်ယဝ်ႈ။ တီႈပၢင်တုမ်သင်ႇၶႃႇၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇသႄႉၼႄး တၢင်းႁဵတ်း ရႁၢၼ်းꧡၿ်ႉၿၷီႇၶဝ်ယဝ်ႈ။ ၸင်ႇလၢတ်ႈၼႄ ၵေႃႉဢၼ်ထုၵ်ႇလီလႆႈ တီႈယူႇ၊ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ဢွၼ်တၢင်း ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉယူႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းဝႃႈ “ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတၼႆႉ ဢၷ်ႉၷသႃႇဝၵၵေႃႈၸႂ်ႈယဝ်ႈ။ မေႃႁေႃးၶုၺ် တြႃး ၸိူင်ႉၼင်ႇၵဝ်ၽြႃးယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈတီႈၼွၼ်းသေ လႆႈၵႂႃႇၼွၼ်း တႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵဝ်ၽြႃး တိုၵ်ႉမီးယူႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈလႄႈၸဝ်ႈၼိုင်ႈ သင်ဝႃႈဢမ်ႇမီး လွင်ႈတၢင်း ၼပ်ႉယမ်ၵၼ်ၼႆၸိုင် ဝၢႆးသေ ၵဝ်ၽြႃး ဢမ်ႇမီးၼႆၸိုင် တေဢမ်ႇယၢပ်ႇႁိုဝ်၊ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေႃႈၵႃႈ တူဝ်သတ်းတိရၸ်ႉꧡၢၼ်ႇၶဝ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မေႃၼပ်ႉယမ် ၽူႈယႂ်ႇသေ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇလႄႈ ယၢမ်ႈထိုင်မိူင်းၽီမႃးယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃးၼႄ လွင်ႈꩡၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင် ၼင်ႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ-
ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၼႂ်းထိူၼ်ႇႁိမဝၼ်ႇတႃႇ တမ်ႈတီႈ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇလူင် တူၼ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇ၊ လိင်း လႄႈ ၸၢင်ႉ ၶဝ်သၢမ်တူဝ် ပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉ ယူႇသဝ်းၸွမ်းၵၼ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶဝ်သၢမ်တူဝ်ၼၼ်ႉ တူဝ်ၼိုင်ႈလႄႈ တူဝ်ၼိုင်ႈ ဢမ်ႇမီး လွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၵၼ်။ တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ၵေႃႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ၶဝ်သၢမ်တူဝ် ၸင်ႇဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်ဝႃႈ “သင်ဝႃႈ ႁဝ်းတေသိုပ်ႇယူႇၵႂႃႇ ၸိူင်ႉၼႆယူႇၸိုင် မၼ်းဢမ်ႇၵိုင်ႇလႅပ်ႈ၊ ၼႂ်းႁဝ်းၼႆႉ သင်ဝႃႈ ၼပ်ႉယမ် ၵေႃႉၽူႈယႂ်ႇသေ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇ ပေႃးၼႆၸိုင် တေလီဢိူဝ်ႈ”ၼႆသေ ၸင်ႇၶႄႉၵၼ် လွင်ႈဢၼ် ဢႃႇယုၽႂ်တေယႂ်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႉၸင်ႇဝႃႈ “ၵေႃႉၶဝ်ဢိူၺ်း... မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၵဝ်ၸုၵ်း ၼိူဝ်တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၼႆႉၸိုင် ပၢႆတူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၼၼ်ႉ ပဵင်းသၢႆလီၵဝ်ၵူၺ်းဢိူဝ်ႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ လိင်းၸင်ႇဝႃႈ “ၵေႃႉၶဝ်ဢိူၺ်း... မိူဝ်ႈၵဝ် ၵေႃႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ ၵဝ်ၼင်ႈၼိူဝ်လိၼ် ဢမ်ႇႁႅၼ်ၶေႃးၸိုင် (လႆႈၵူမ်ႈသေ) ၶူပ်းၵိၼ်ယွတ်ႈပၢႆမႆႉ ၺွင်ႇၼႆႉယဝ်ႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇ ၸင်ႇဝႃႈ ၵေႃႉၶဝ်ဢိူၺ်း... မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ ၵဝ်ၵႂႃႇဢဝ်ၵိၼ် မၢၵ်ႇမႆႉၺွင်ႇ တၢင်ႇတီႈသေ မႃးၽၢႆႈတီႈၼႆႈယဝ်ႉ၊ တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇ ဢၼ်ႁဝ်းယူႇသဝ်းယူႇ တီႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တူၼ်ႈၸိူဝ်ႉမၢၵ်ႇ ဢၼ်ပႃးၼႂ်းၽၢႆႈၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇတေပဵၼ်မႃး တူၼ်ႈလူင်ၼႆႉယဝ်ႉ”ၼႆလႄႈ ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ ဢႃႇယုယႂ်ႇသေၶဝ် တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉၵႂႃႇ လိင်းလႄႈၸၢင်ႉ ၸင်ႇဢဝ် ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇ ပဵၼ် ၵူၼ်းလူင်ၽူႈယႂ်ႇသေ ဝႆႈသႃ၊ ၼပ်ႉယမ်၊ ၵၼ်ႇတေႃး၊ ႁပ်ႉႁူဝ်တၢင်း၊ ႁွမ်းမိုဝ်းပၼ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇ သင်ႇသွၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ ထွမ်ႇတုင်းဢဝ်သဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ တူဝ်ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ ႁပ်ႉသိၼ်ႁႃႈသေ ၸႂ်ႉႁႂ်ႈတႆးၵေႃႉမၼ်း သွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁပ်ႉသိၼ်ႁႃႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ၶဝ်သၢမ်တူဝ် လူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇ ပေႃးၼႆၸိုင် ၸင်ႇၵႂႃႇၽႅဝ်ထိုင် မိူင်းၽီယဝ်ႉ ႁေႃးဝႃႈၼႆသေ “လုၵ်ႈႁၵ်ႉၶဝ်ဢိူၺ်း... ပဵၼ်သတ်းသေတႃႉ တူဝ်ၼိုင်ႈလႄႈတူဝ်ၼိုင်ႈ မီးတၢင်းၼပ်ႉယမ်ၵၼ်သေ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ သူၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈႁၵ်ႉၽြႃးသေ ၵွပ်ႈသင် သမ်ႉဢမ်ႇမီး လွင်ႈၼပ်ႉယမ်ၵၼ်သေ ယူႇသဝ်းၵႂႃႇယူႇလႃႇ။ တႄႇဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၼႃႈ တေလႆႈဢဝ်ဝႃႇဝႃႈသေ ၼပ်ႉယမ်ၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ တေလႆႈပႃႇၸႃး ဝႆႉပၼ် တီႈယူႇတီႈၵိၼ်ဢွၼ်တၢင်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၸဝ်ႈဝႃႇယႂ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈဝႃႇလဵၵ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈၵႂႃႇ ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ တီႈယူႇတီးသဝ်း ၸဝ်ႈဝႃႇလူင်ၶဝ်၊ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇႁၢမ်ႈတၢပ်ႈၼႆၸိုင် ရႁၢၼ်းပႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ် ဢႃႇပတ်ႈၻုၵ်ႉၵꩦ်ႉယဝ်ႉ” ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃး ၷႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ-
ပႃႇꩮိ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]37 - ယေ ဝꩨ်ꩩ မပၸႃယၼ်တိ၊ ၼရႃ ꩪမ်မသ်သ ၵေႃဝိၻႃ။ ၻိꩦ်ꩧေဝ ꩪမ်မေ ပႃသံသႃ၊ သမ်ပရႃယေ ၸ သုၷ်ၷတီ။
ပိၼ်ႇတႆး
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ရႁၢၼ်းၶဝ်... ၵေႃႉဢၼ်လၵ်းလႅမ် ၸွမ်းလူၺ်ႈတြႃးၼၼ်ႉ မေႃၼပ်ႉယမ် ၽူႈယႂ်ႇသေ ပူႇၸေႃႇမူးၸႃးယဝ်ႉ။ ၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၼၼ်ၼၼ်ႉ ၽဝၸၢတ်ႈၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇ တၢင်းယွင်ႈယေႃးယဝ်ႉ။ ၽဝၸၢတ်ႈၼႃႈၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇႁွတ်ႈ တီႈသုၷတိ တီႈဢၼ်ၽူႈလီၶဝ် ၵႂႃႇႁွတ်ႈထိုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ၼူၵ်ႉၵၢတ်ႇဢၼ်မီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။
- လိင်း မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈသႃႇရိပုတ်ႉတ။
- ၸၢင်ႉ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈမႁႃႇမွၵ်ႉၷလၢၼ်ႇ။
- ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) တေလႆႈၼပ်ႉယမ်ပၼ် ၊ ၸိူဝ်းဢၼ်ယႂ်ႇသေႁဝ်း။
- ပႃႇရမီႇ ။ ။ သီႇလပႃႇရမီႇ။
- မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ ၵႃရဝ မင်ၷလႃ၊ ဝိရတီပႃပႃ မင်ၷလႃ၊ ꩪမ်မၸရိယႃ မင်ၷလႃ။