တၼ်ႇတုလၼႃႇလိ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉ

5- ၸၢတ်ႈတၼ်ꩦုလၼႃꩮိ

(တၼ်ꩦုလၼႃꩮိ=ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉ) လွင်ႈလူႉသုမ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵူၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈတီႈမႅၼ်ႈတၢင်း

ဝတ်ႉထု ပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈမုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်းတမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇယူႇ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၻၿ်ႉၿ တိုၵ်ႉလႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇတေၸႅၵ်ႇၽႄ သွမ်းသလၢၵ်ႇယူႇ။ ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇ သမ်ႉၶႂ်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်း ၸင်ႇပုတ်ႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ သွမ်းသလၢၵ်ႇ တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈၻၿ်ႉၿယူႇ။ ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇႁူႉလၢႆးႁဵတ်းလၢႆးသၢင်ႈ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ သွမ်းသလၢၵ်ႇ လႄႈ ႁဵတ်းၽိတ်းၽိတ်းၽူၼ်ၽူၼ်ယူႇ။ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ် ၸီႉသင်ႇ လွၵ်းလၢႆးလီၼႄမၼ်းၵေႃႈ မၼ်း ဢမ်ႇႁပ်ႉဢဝ်။ ၼႄလွင်ႈတၢင်း ပိူင်ၼိုင်ႈယဝ်ႉပိူင်ၼိုင်ႈသေ ဢမ်ႇဢဝ်ၵႂၢမ်းပိူၼ်ႈ။ တႄႇဢဝ် ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇ ယိပ်းၵၢၼ် ၸႅၵ်ႇသွမ်းသလၢၵ်ႇၼၼ်ႉမႃးၼႆ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်ၼႆႉ လၢပ်ႈလႃႇꧤၶဝ်ၸဝ်ႈ ယူပ်ႈယွမ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ရႁၢၼ်းဢွၼ်ႇလႄႈ ၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇၶဝ် ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် လိုပ်ႈ ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇ ဢမ်ႇပၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၸႅၵ်ႇသွမ်းသလၢၵ်ႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လႆႈငိၼ်း သဵင်ဢူၼ်ဢၢၼ်မေႃးမႄးလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ “မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇ မိူၵ်ႈမႂ်ႈဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈလႄႈ လႆႈဢဝ်လၢပ်ႈလႃႇꧤပိူၼ်ႈ ယူပ်ႈယွမ်းမႃးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ” ၼႆသေ ၸင်ႇႁေႃးၼႄ ꩡၢတ်ႈတၼ်ꩦုလၼႃꩮိယဝ်ႉ-

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးလႆႈပဵၼ် ၽွင်းမိူင်း ဢၼ်တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ် ၸၢင်ႉ၊ မႃႉ၊ ၵႅဝ်ႈ၊ သႅင်၊ ငိုၼ်း၊ ၶမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၿြႁမၻတ်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းၼၼ်ႉ တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်း ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ၸဝ်ႈၶူဝ်းၶဝ် လႆႈပၼ်ၵႃႈမၼ်း တၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၿြႁမၻတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၶုၼ်ဢၼ် လေႃးꧤယႂ်ႇ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၵႃႈၶၼ် ဢၼ်ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး တႅပ်းတတ်းၼၼ်ႉ မၼ်းထၢင်ႇဝႃႈ ၵႃႈမၼ်းယႂ်ႇ ၼမ်ၼႃႇၼႆယဝ်ႉ။ “ပေႃးဝႃႈ တေသိုပ်ႇတႅပ်းတတ်း ၵႃႈၶၼ်ၼင်ႇၼႆယူႇၸိုင် ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ꧤၼ်ႇꩦႃႇငိုၼ်းၶမ်းၵဝ်ၶုၼ် တေမူတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇယူႇ၊ ၵဝ်ထုၵ်ႇလီ လႅၵ်ႈလၢႆႈ ၽွင်းမိူင်းတတ်းၵႃႈၶၼ် ထႅင်ႈၵေႃႉမႂ်ႇယူႇ”ဝူၼ်ႉၼင်ႇၼႆသေ ၸင်ႇဢဝ် ၵူၼ်းၵႃႉမိူၵ်ႈမႂ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ႁဵတ်းပဵၼ်ၽွင်းမိူင်း တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇၵေႃႉၼႆႉ ယွမ်းၵႃႈၶၼ်သေ တႅပ်းတတ်းပၼ် ၶူဝ်းၶွင်ယဝ်ႉ။ ၵႃႈၶၼ် ၶူဝ်းၵေႃႈ လႆႈပဵၼ်ၼင်ႇ ၽွင်းမိူင်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈ တႅပ်းတတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇၼႆႉ ၵႂႃႇတႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ် မႃႉႁႃႈပၢၵ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉ လုၵ်ႉမိူင်းဢုတ်ႉတရႃႇပထမႃးၼၼ်ႉ ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ မွၵ်ႈၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်၊ ၸင်ႇၵႂႃႇၸူး ၽွင်းမိူင်းၵဝ်ႇသေ ယွၼ်းတၢင်းၶႂ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းၵဝ်ႇ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇပၼ်တၢင်းၶႂ်ႈၸႂ် “ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢဝ်ၶူဝ်းၶွင် ၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈပၼ် ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇတႃႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တွင်းပၢၼ်ႇ ႁႂ်ႈမၼ်းတႅပ်းတတ်းပၼ်ဝႃႈ ၵႃႈၶၼ်ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၼႆႉ ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၵႃႈႁိုဝ်ၼႆ ၽၢႆႇၼႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းတႃႉ။ ၵဝ်တေၸွမ်းမႃးလႆ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉၵေႃႈ တေႃႈႁဵတ်းၸိူင်ႉၼင်ႇ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးလၢတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇထၢမ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၽၢႆႇၼႃႈၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇ ႁူမ်ႈလူၺ်ႈၽွင်းမိူင်းတင်းၼမ်ဝႃႈ “ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉ ဢၼ်ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ မႃႉႁႃႈပၢၵ်ႇၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မီးၵႃႈႁိုဝ်တီႈၶႃႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ၸင်ႇၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇ တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇၵေႃႈ ၵႃႈၵွၼ်ႇတွၼ်းဢွၼ်ၼၼ်ႉ ၸွမ်းၸႂ်ၶုၼ်သေ တႅပ်းတတ်းဝႃႈ “ၵႃႈၶၼ်ၼိုင်ႈ ၶၵ်ႉ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပွၵ်ႈၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈၶူဝ်းၶွင်ၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈ တမ်ႈတီႈ ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ “ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ မိူင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇတင်းမူတ်း ဢၼ်တၢင်းၼႂ်း ၵႂၢင်ႈ သိပ်းသွင်ယူႇꩡၼႃႇ၊ တၢင်းၼွၵ်ႈၵႂၢင်ႈ ပၢၵ်ႇပၢႆသၢဝ်းယူႇꩡၼႃႇ ၼၼ်ႉဢေႃႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ လႆႈငိၼ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ၽွင်းမိူင်းၶဝ် ၸိူဝ်းဢၼ်မႃးၶဝ်ႈၽဝ်ႈၸမ် တမ်ႈတီႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်တူပ်းတိၼ်တူပ်းမိုဝ်း ႁုၼ်ႉၶူဝ်သေ ၸင်ႇလွတ်ႈႁေႃး ၷႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉသေ ၵိူမ်ႈလိူမ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃႈ လီဢၢႆၵႂႃႇလႄႈ ၸင်ႇလိုပ်ႈပႅတ်ႈ ၽွင်းမိူင်းမႂ်ႇသေ ၶိုၼ်းဢဝ် ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ႁဵတ်းၽွင်းမိူင်းၶိုၼ်းယဝ်ႉ-

ပႃႇꩮိ

• 5။ ၵိမၷ်ꧠတိ တၼ်ꩦုလၼႃꩮိၵႃ’ယံ၊ ဢသ်သႃၼ မူလႃယ ဝၻေႁိ ရႃꩡ။

ၿႃရႃၼသိံ သၼ်တရၿႃႁိရၼ်တံ၊ ဢယမၷ်ꧠတိ တၼ်ꩦုလၼႃꩮိၵႃ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း... လၢတ်ႈၶႃႈလႄႈ၊ “ၵႃႈၶၼ်မႃႉ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်မၼ်း မီးၵႃႈ ႁိုဝ်တီႈၶႃႈ။ ၶဝ်ႈသၢၼ်ၼိုင်ႈၶၵ်ႉၼႆႉ ၵိုင်ႇတၢၼ်းမိူင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇတင်းမူတ်း ဢၼ်တၢင်းၼႂ်းၵႂၢင်ႈ သိပ်း သွင်ယူႇꩡၼႃႇ၊ တၢင်းၼွၵ်ႈၵႂၢင်ႈ ပၢၵ်ႇပၢႆသၢဝ်းယူႇꩡၼႃႇၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈၶႃႈႁိုဝ်”။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ ၽွင်းမိူင်းတတ်းသိၼ် ဢၼ်မီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။

• ၵူၼ်းၵႃႉမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ၽူႈတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၸဝ်ႈလႃႇꩮုၻႃႇယီႇ။

• ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1) ပေႃးလေႃးꧤသုမ်ႇတၼ်၊ ဢမ်ႇႁၼ်ႁဵတ်ႇလႄႈၽူလ်။

(2) လိူၵ်ႈၵူၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈဢွင်ႈ၊ ပဵၼ်လွင်ႈလႆႈလူႉသုမ်း။ (3) ပေႃးၶႂ်ႈလႆႈဢၼ်မၢၼ်ႇ၊ ႁႂ်ႈဢဝ်ၺၢၼ်ႇၵူၼ်းမေႃ။

• ပႃႇရမီႇ ။ ။ ပၺ်ႇၺႃႇပႃႇရမီႇ။
• မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ ၵူၼ်းၵႃႉမႃႉၼၼ်ႉ ပဵၼ် “ပၼ်ꩦိတႃၼၺ်ၸ သေဝၼႃ မင်ၷလႃ၊ ၶုၼ်ႁေႃ ၶမ်းသမ်ႉ “ဢသေဝၼႃ ၸ ၿႃလႃၼ မင်ၷလႃ”လူႉသုမ်းယဝ်ႉ။