တၽုတ်ႉသလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵ (ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ)

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းဢိၼ်းတီးယႃး ဢၼ်ယူႇတီႈဢေႃးရိတ်ႉသ (Orissa) မၢၼ်ႈဢွၵ်ႇသဵင်ဝႃႈ (ဢူၵ်ႉၵလႃႇ)ၼၼ်ႉ မႃးယူႇပၢၵ်ႇသူပ်း ၼမ်ႉဢေႇရႃႇဝတီႇမိူင်းမၢၼ်ႈသေ မႃးတႄႇတင်ႈဝဵင်းဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉၸႂ်ထိုင်း ဢွင်ႈၸႃႇတိၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ ဝဵင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇတၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဝဵင်းဢူၵ်ႉၵလႃႇၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၵႃႉမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးယူႇထင်ၼႂ်းဝဵင်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းဢၼ်မႃးယူႇထင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပႃးၵူၼ်းၵႃႉသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ တၽုတ်ႉသလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းပႃလၵ်ႉၶ (Balakha) ဢၼ်ယၢၼ်တင်းမႃၵျုရီသျရိပ်ႉ (Majaresharreef) ၼႂ်းမိူင်းဢႃႇၾၵၼ်ႇၼိသ်တၼ်ႇ (Afghanistan) မွၵ်ႈ (႑႘) ၶီႇလူဝ်ႇမီႇတိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽွင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၵီႈလွၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မိူင်းဢူၵ်ႉၵလႃႇပၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢူၵ်ႉၵလႃႇပ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ တၽုတ်ႉသလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵ သွင်ပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႃႉၶၢႆတေႃႇ ဢူၵ်ႉၵလႃႇလႄႈ ဢိၼ်းတီးယႃးယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၵုၼ်ႇၵႃႉတၢင်းၶၢႆမိူင်းမၢၼ်ႈသေ လတ်းၶၢမ်ႈၼမ်ႉသမ်ႇမုတ်ႉတရႃႇယဝ်ႉ တေႃႉမႃးတီႈဝဵင်း တမ်ရႃလိပ်ႉတိ (Tamralipti)ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်း မီးတႃႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉ။ သိုပ်ႇဢဝ်တင်းလေႃႉႁႃႈပၢၵ်ႇလမ်း တၢင်ႇလႄႇႁႃၸႅၵ်ႇၶၢႆ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၽွင်းၶႃၵႂႃႇမႃးလႄႇႁႃၶၢႆၶူဝ်းယူႇၼၼ်ႉ ၽႅဝ်မႃးထိူၼ်ႇဢုရုဝေႇလ၊ တေႃႇတတ်းသေ မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ လုၵ်ႉဢွၵ်ႇသမႃႇထိ ဢၼ်ၶုၺ်ႉႁၼ်ငမ်းယဵၼ်ဝိမုတ်ႉတိ ဝၢႆးသတ်ႉတႃႇႁၵမ်းထူၼ်ႈၸဵတ်းသေ ၼင်ႈယူႇတႂ်ႈမႆႉလၢင်းလွၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ တၽုတ်ႉသလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵၼႆႉ ဝႆႈသႃၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇလူႇတၢၼ်းၶဝ်ႈမုၼ်းၼမ်ႉၽိုင်ႈ၊ ၶဝ်ႈမုၼ်းၼမ်ႉၽိုင်ႈ ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵိၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဝၢႆးသေၸဵတ်းဝူင်ႈၼၼ်ႉလႄႈ ပဵၼ်သွမ်းႁူဝ်တီး ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးတႄႉတႄႉ။ ပေႃးယဝ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇပၼ်ၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈပႅတ်ႇသဵၼ်ႈ တီႈၶႃသွင်ၵေႃႉ။ ဢမ်ႇႁိုင် ပေႃးၶႃၽႅဝ်ၶိုၼ်းမႃး ဝဵင်းဢူၵ်ႉၵလႃႇပၵေႃႈ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢူၵ်ႉၵလႃႇပ ၸင်ႇဢဝ်ၶူၼ်ႁူဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ထႃႇပၼႃႇၼႂ်းၵူင်ၵွင်းမူးပူဝ်ႇတထွင်ႇ၊ ၵွင်းသူႇလဵဝ်(သူးလေႇ) လႄႈ ၵွင်းမူးၶမ်းလူင် သူၺ်ႇတိၵူင်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ် ၼပ်ႉယမ်ဝႆႈသႃႇမူးၸႃးမႃးတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

တၽုတ်ႉသလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵၶႃၼႆႉ လႆႈဝႆႈသႃၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ႁပ်ႉဢဝ်သိၼ်ႁႃႈသဵၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇလႆႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ် တေႇသၼႃႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးၽႅဝ်တီႈထိူၼ်ႇမိၵတႃႇဝုၼ်ႇ ၸင်ႇႁေႃးတြႃးႁူဝ်တီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႃႇပၼႃႇၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈ တီႈဝဵင်းဢူၵ်ႉၵလႃႇပယဝ်ႉ ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းၽႅဝ်မိူင်းရႃႇၸၵျူဝ်ႇ၊ တိူင်းမႃႇၵထသေ ၸင်ႇလႆႈထွမ်ႇငိၼ်းတြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေထွမ်ႇတေႇသၼႃႇယဝ်ႉ ꧤၼ်ႇလိၵၼႆႉ ႁဵတ်းရႁၢၼ်းသေ ၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်တြႃးလႄႈ လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇ။ တၽုတ်ႉသသမ်ႉ ႁဵတ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ ပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇယဝ်ႉ သိုပ်ႇႁဵတ်းၵူၼ်းၵႃႉ ၵူၼ်းၶၢႆယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းၼႆႉ သိုၵ်ႇၸႅၵ်ႇၽႄထမ်ႇမတြႃးၸဝ်ႈ ပၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇမၼ်းလႄႈ ပၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်။ ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉဢဝ်သြႃႇသၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၽႅဝ်မႃးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇယုၵ်ႉယွင်ႈပူင်ပၼ် ၶူးဢေႇတတၵ်ႉၵယူႇယဝ်ႉ။

သွင်ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉၼႆႉ ပေႃးၽႅဝ်ႁွတ်ႈၶိုၼ်း လိၼ်ၸႃႇတိၶႃ မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၵေႃႇၵွင်းမူးလူင်ၼေႃႇၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၶူၼ်ႁူဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ထႃႇပၼႃႇသေ ပူႇၸေႃႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

တၽုတ်ႉၸလႄႈ ꧤၼ်ႇလိၵ ၵူၼ်းၵႃႉသွင်ပီႈၼွင်ႉ ဢၼ်တႄႇၶဝ်ႈပႃး ၾိင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈတႄႇၵွင်းမူးထႃႇပၼႃႇ ၶူၼ်ႁူဝ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈလႄႈ မိူင်းဢႃၾၵၼ်ႇၼီႇသတၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ဢိၼ်းတီးယႃးပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ ပွတ်းတူၵ်းၼၼ်ႉသေ ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ လႆႈတၢင်းသိူဝ်းသႃႇ သုၶတဵမ်ထူၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႓႐၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)