ထူဝ်ႇၽူး

ထူဝ်ႇၽူး

ထူဝ်ႇၽူးၼႆႉ မီးသွင်သႅၼ်း၊ ပဵၼ် (1) ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ (2) ထူဝ်ႇၽူးလိူင်။ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼႆႉ ဢဝ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈသေ ႁဵတ်း၊ ထူဝ်ႇၽူးလိူင်တႄႉ ဢဝ်ထူဝ်ႇလိူင် ထူဝ်ႇၶၢမ်းသေ ႁဵတ်းဢဝ်။ ထူဝ်ႇၽူးၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်လီ တၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းမၵ်ႉၼမ်ၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ။

လၢႆးႁဵတ်း ထူဝ်ႇၽူးလိူင်

ထူဝ်ႇၽူးလိူင်ၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ် ႁွင်ႉဝႃႈ ထူဝ်ႇၽူးၼႆၵူၺ်း၊ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်းတႄႉ တေလႆႈဢဝ် ထူဝ်ႇၶၢမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ထူဝ်ႇလိူင် ၸႄႈၼမ်ႉဝႆႉ မွၵ်ႈ 4 ၸူဝ်ႈမွင်း ႁႂ်ႈမၼ်းၵီႈယဝ်ႉသေ ၸင်ႇတေလႆႈလူၺ် လႆႈဢိတ်ႇယဝ်ႉ။ တႃႇလူၺ် တႃႇဢိတ်ႇၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇတႄႉ ၸႂ်ႉလူၺ်မၢၵ်ႇႁိၼ်သေ ဢဝ်ႁႅင်းၵူၼ်း ဢိတ်ႇဢဝ်သေတႃႉ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ၸႂ်ႉႁႅင်းၸၢၵ်ႈသေ ဢိတ်ႇဢဝ်သေဢမ်ႇၵႃး မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်ၽွင်ထူဝ်ႇ ႁုင်ႁဵတ်း ထူဝ်ႇၽူးၵမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းမႃးယူႇ။

ယိူဝ်ႇထူဝ်ႇလိူင် ဢၼ်လုၺ်မႃးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းသႂ်ႇၽႅၼ်ႇသေ ထွင်ဢဝ် လီႇဢဝ် ၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ထူဝ်ႇၽူးတေဢမ်ႇလူႉ (ဢမ်ႇပဵၼ်ၼမ်ႉပလၢဝ်ႉပလၢဝ်ႉ)ၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် ထၢၼ်ႇၽႆးလႅင် သူႇသႂ်ႇၼႂ်းၵွၵ်းၼမ်ႉ မွၵ်ႈသွင်ၵွၼ်ႈယဝ်ႉ တေလႆးဢဝ် ၼမ်ႉသူႇထၢၼ်ႇလႅင်ၼၼ်ႉ ထွၵ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်းထူဝ်ႇဢၼ်လုၺ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ (ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ထၢၼ်ႇၽႆးလႅင် သူႇသႂ်ႇၼႂ်း ဝၢၼ်ႇၼမ်ႉမၼ်းလိပ်းသေ ၶိုၼ်းဢဝ်ၼမ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉ ထွၵ်ႇသႂ်ႇ မိူဝ်ႈထွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ) ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ထၢတ်ႈတဝ်ႈၽႆးၼႆႉ မၼ်းထိင်းပၼ် ႁႂ်ႈထူဝ်ႇၽူး ဢမ်ႇပဵၼ်ၼမ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉဢၼ်ထွင်လႆႈမႃးၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်ၵႂႃႇထွၵ်ႇသႂ်ႇၼႂ်းမေႃႈသေ ႁုင်တင်းႁိုင်၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈႁုင်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ် ၵၢၵ်ႇၶူၼ်းပၼ် ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇထၢတ်ႇယူႇ၊ သင်ဢမ်ႇၶူၼ်းလႆႈ ၶိုတ်းၶိုတ်းၸိုင် ထူဝ်ႇၽူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶႅမ်ႈၸပ်း ၵူၼ်ႈမေႃႈယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈသီထူဝ်ႇၽူး လိူင်လီလႄႈ ဢဝ်မိၼ်ႉသႂ်ႇလေႃးၽွင်ႈယူႇ။ ပေႃးၶူၼ်းပၼ်တိၵ်းတိၵ်း တဝ်ပၼ်တိၵ်းတိၵ်း ႁႅင်းၽႆးမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေဢမ်ႇပေႃးလႆႈႁႅင်းၼႃႇ တေဢမ်ႇပေႃးလႆႈ ဢူၼ်ႈၼႃႇ၊ တေလႆႈ ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပေႃးတင်ႈႁိုင်သေ ၶူၼ်းပၼ်တိၵ်းတိၵ်းၸိုင် ၼမ်ႉထွင်ၼၼ်ႉ တေတင်မႃးသေ တေဢူၼ် တေပဵၼ်ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇဢုၼ်ႇမႆႈမႆႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တဝ်ၶူၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈသႂ်ႇပၼ် ၵိူဝ် ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇၵမ်းလဵဝ်ယူႇ။ သင်ဝႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းၼမ်ၵေႃႈ တေပဵၼ် ထူဝ်ႇၽူးပိူဝ်ႉ၊ သင်ဝႃႈ ၼမ်ႉမၼ်း ဢမ်ႇၼမ်ၵေႃႈ တေပဵၼ် ထူဝ်ႇၽူး ဢၼ်ၼဵဝ်လီ ဢုၵ်းလီ။ ပေႃႈဝႃႈ ထူဝ်ႇၽူး သုၵ်းလီယဝ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်မေႃႈမၼ်း ပူင်လူင်းၽႆႈလႆႈယဝ်ႉ။

ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ (ဝၢၼ်ၽိုၼ်း)

ထူဝ်ႇၽူးၼႆႉ ႁဵတ်းပဵၼ် ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇသေ ဢဝ်မီႇၵီး ၼမ်ႉၸၢင်ႇ သႂ်ႇသေ ၵိၼ်လႆႈဢုၼ်ႇဢုၼ်ႇဝၢၼ်ဝၢၼ်ယူႇ။ ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၵပ်းၶဝ်ႈၼဵဝ်ၵေႃႈလႆႈ၊ ၵိၼ်ၵပ်း ၶဝ်ႈၸၢဝ်ႈၵေႃႈလႆႈ၊ ဢဝ်သႂ်ႇလေႃႈၶဝ်ႈသဵၼ်ႈ ၶဝ်ႈသွႆးၵေႃႈလႆႈ။

ထူဝ်ႇၽူးၵတ်း

ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ ဢၼ်ၵတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေတုင်ၵႂႃႇယူႇ။ ဢၼ်တုင်ၵႂႃႇၼၼ်ႉ သင်ဢဝ် မိတ်ႈထိူဝ်ႁဵတ်းပုတ်း ဢမ်ႇၼၼ် သွႆးသေးသေးသေ သႂ်ႇလေႃးၼမ်ႉသူမ်ႈသူႇ မီႇၵီး ထူဝ်ႇလိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၵိၼ်ၵေႃႈ လီၵိၼ်တႄႉတႄႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သႂ်ႇမီႇၵီးၽိတ်ႉၵိူဝ်သေ သႃႈၵိၼ် ၵူဝ်ႈၵိၼ် ၵေႃႈလႆႈယူႇ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ သွႆးႁဵတ်းပွတ်းဢွၼ်ႇသေ ႁုင်ႁဵတ်းၼမ်ႉၽၵ်း တႃႇသုတ်ႉၵပ်းၶဝ်ႈ။

ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ

ၼင်ႇႁိုဝ် တေလႆႈပိူင်ထူဝ်ႇၽူး ႁႂ်ႈၽဵင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပူင်ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇမႆႈၼၼ်ႉမႃး တေလႆႈမႃးထွၵ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်းပိူင်ၶွင်ႉမႆႉသီႇၸဵင်ႇ ဢၼ်ၼႃမွၵ်ႈ သီႇၼိဝ်ႉၼၼ်ႉသေ ဝႆႉႁႂ်ႈၵတ်း။ ထူဝ်ႇၽူးၵတ်း ဢၼ်တုင်ဝႆႉၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈ သွႆးႁဵတ်းပုတ်း ႁဵတ်းပုတ်းသေ ၶူဝ်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ၼမ်ႉမၼ်းလိူတ်ႇလိူတ်ႇၸိုင် ပဵၼ်ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈၵႂႃႇလႄႈ ဢဝ်ၸမ်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉသူမ်ႈသေပိူင်ပိူင်လႂ် ၵိၼ်လၢႆလၢႆလႂ် ဝၢၼ်ဝႆႉပိူင်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈၼႆႉ ၵိၼ်ၵပ်းၶဝ်ႈၽၵ်းၵေႃႈ သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ ၵိၼ်ၵပ်းၼမ်ႉၼဵင်ႈၶူမ်ၵေႃႈပဵၼ် ၵိၼ်ၵပ်း ၼမ်ႉၼဵင်ႈဝၢၼ်ၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈၼႆႉ ၶိုၼ်းသွႆးယွႆႈသေ ၵူဝ်ႈၵိၼ်ၵေႃႈ သမ်ႉမီးၼမ်ႉဝၢၼ်ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။

ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း မၢႆ 1

ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း ဢၼ်မၢင်မၢင်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ် ထူဝ်ႇၶၢမ်းၸႄႈၼမ်ႉ မွၵ်ႈသီႇၸူဝ်ႈမွင်းသေ လႆႈလုၺ်ႁႂ်ႈမၼ်း လႅဝ်လႅၵ်ဢွၼ်တၢင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ တေလႆႈထွင်ဢဝ် လီႇဢဝ် ၼမ်ႉထူဝ်ႇမၼ်း။ မိူဝ်ႈထွင်ၼၼ် တေလႆႈသႂ်ႇပႃး ၼမ်ႉသူႇထၢၼ်ႇယူႇ။ ၼမ်ႉထူဝ်ႇဢၼ်ထွင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈၶိုၼ်းတင်ႈ တေႃႇမၼ်းပေႃးဢူၼ်။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶႅပ်းထူဝ်ႇၽူးတေ ယၢင်လီ ၼဵဝ်လီၼၼ်ႉ လႆႈၶုတ်ႇဢဝ် ၽွင်ၸေႈသႃ ၽွင်ၽွင် ၼွၵ်းလေႃးၼမ်ႉသေ သႂ်ႇလေႃး မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉတင်ႈၽႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၼမ်ႉထူဝ်ႇၼၼ်ႉ သုၵ်းမႃး ဢူၼ်မႃးၸိုင် တေလႆႈဢဝ်ၵၢၵ်ႇၵွၼ်ႉသေ ထွၵ်ႇသႂ်ႇၼိူဝ် ၽႃႁူမ်ႇမေႃႈ၊ ထွၵ်ႇသႂ်ႇ မၢင်မၢင်၊ ဝႆႉႁႂ်ႈၵတ်း၊ ပေႃးၵတ်းမႃးၵေႃႈ ၶုၼ်ႇဢဝ်မႃးၸိုင် ပဵၼ်မႃး ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်းယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢဝ်ဢူၼ်ထူဝ်ႇၽူး ထွၵ်ႇသႂ်ႇၼိူဝ်လင် ၽၢၵ်ႇမႆႉပူၵ်ႇသေ ပေႃးၵတ်းမႃး ၽွင်းတိုၵ်ႉဢူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်မႆ သႂ်ႇၵူင်ႇမႆႉ ႁွတ်ႈဢဝ်ၽႂ်းၽႂ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ၶႅပ်း၊ ပေႃးယဝ်ႉ ဢဝ်တၢၵ်ႇဝႆႉႁႅင်ႈႁႅင်ႈ။ ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်းၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ဢဝ်ၶူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းသေ ႁဵတ်းပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ၶွပ်ႈ သႂ်ႇၼႂ်းၽိူၼ်ၽၵ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း ဢၼ်လိပ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်ႈၼမ်ႉၽၵ်း ႁုင်လေႃး သူမ်ႈထၢင်ႈ။ ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်းၼႆႉ ဝၢၼ်ၽိုၼ်းၶႅပ်းၵေႃႈႁွင်ႉ ၽီႉထူဝ်ႇၽူးၵေႃႈႁွင်ႉယူႇ။==

ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း မၢႆ 2 (ဢမ်ႇၼၼ်) ၶႅမ်ႈထူဝ်ႇၽူး

ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈတႄႉ ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးဢုၼ်ႇ ႁဵတ်းဢဝ်။ ဢၼ်ၼႆႉတႄႉ လုၵ်ႉတီႈ ထူဝ်ႇၽူး ဢၼ်ၶႅမ်ႈၸပ်း ၵူၼ်ႈမေႃႈၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်မႃး။ ၵွပ်ႈၼႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ၶႅမ်ႈထူဝ်ႇၽူး။ ထူဝ်ႇၽူးၼဵဝ် ဢၼ်ၶႅမ်ႈၸပ်းၵူၼ်ႈမေႃႈၼၼ်ႉ သမ်ႉမီးပႃး ဢၢႆသႅဝ်ၶႅမ်ႈသေ သမ်ႉလီၵိၼ်ဝႆႉပိူင်ၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းမၢင်ၸိူဝ်း တင်ႈၸႂ် ယွၼ်းၵိၼ် ၶႅမ်ႈထူဝ်ႇၽူးလူးၵွၼ်ႇ။ တႄႇဢဝ် တီႈၼၼ်ႈမႃးသေ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ တင်ႈၸႂ် ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးဢူၼ် ဢၼ်ၶႂ်ႈၸႅဝ်ႈဢိတ်းဢိတ်းၼၼ်ႉ ၵွၼ်ႉသေ ထွၵ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်းမေႃႈၶၢင်မႆႈမႆႈ ႁၢမ်ႉမၢင်မၢင် ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထူဝ်ႇၽူးၼၼ်ႉ ၶႅမ်ႈၸပ်းမေႃႈၵႂႃႇယူႇ။ ၶိုၼ်းဢဝ် ၸေႃႉပၢႆၽႅပ်ႉ ၶုတ်ႇဢဝ် ၶႅပ်းထူဝ်ႇၽူးၶႅမ်ႈၸပ်းမေႃႈၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ် ထူဝ်ႇၽူးၶႅပ်း မၢႆ 2 ၼႆႉယဝ်ႉ။

လၢႆးႁဵတ်း ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ

ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တေလႆႈဢဝ် သၢၼ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈ ၸႄႈၼမ်ႉၵတ်းဝႆႉ မွၵ်ႈ 4 ၸူဝ်ႈမွင်း၊ ပေႃးယဝ်ႉ တေလႆႈလုၺ်သၢၼ်ထူဝ်ႇၼဝ်ႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလႅဝ်လႅၵ်ႇယူႇ။ ဢူၼ်ဢၼ်လုၺ်မႃးၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းဢဝ် ၽႅၼ်ထွင်ဢဝ် လီႇဢဝ်ၼမ်ႉမၼ်းယဝ်ႉ။ တႃႇတေထွင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ထွင်မၼ်းၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ၸဵင်ႇၽႅၼ်ႇ တင်းသီႇ မတ်ႉၵိုၵ်း ၸိူၵ်ႈသေထွင်ဢဝ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်မႆႉၶႂၢႆႇၶတ်းၵၼ် သွင်လူၼ်ႈသေ ဢဝ်ၸဵင်ႇၽႅၼ်ႇ မတ်ႉၵိုၵ်းဝႆႉသေ ထွင်ဢဝ်ယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼၵ်းဝႆႉလႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ၸိူၵ်ႈမတ်ႉ ဢၼ်ထွင်ၵိုၵ်းႁၢဝ်း ၵိုၵ်းမႆႉသေ ထွင်ဢဝ်ယဝ်ႉ။ ယိူဝ်ႇထူဝ်ႇၼဝ်ႈ ဢၼ်ထွင်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်း ယိူဝ်ႇမူ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ႁဵတ်း ထူဝ်ႇၼဝ်ႈမွင်ထႅင်ႈ ၸိူဝ်ႉၼိုင်ႈယူႇ။

ၼမ်ႉဢၼ်ထွင်လႆႈမႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈ သႂ်ႇၼႂ်းမေႃႈသေ တင်ႈၽႆးဝႆႉယူႇ။ လၢႆးႁဵတ်း ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ် ထူဝ်ႇၽူးတေၵွၼ်ႈ တေၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ် မၢၵ်ႇႁိၼ်ၶီႈၵၢဝ် ၽဝ်ၽႆးသုၵ်းသုၵ်း၊ ဢဝ်ၶိုတ်ႈႁဵတ်းၽွင်၊ ၼွၵ်းၼမ်ႉသေ ထွၵ်ႇသႂ်ႇလေႃး မိူဝ်ႈပႆႇတင်ႈၽႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးသႂ်ႇၽွင်မၢၵ်ႇႁိၼ် ၶီႈၵၢဝ်ၼမ်ၵေႃႈ ထူဝ်ႇၽူးၼၼ်ႉ တေၵႅၼ်ႇႁႅင်း၊ ပေႃးဢမ်ႇပေႃး သႂ်ႇၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၵႅၼ်ႇ။ တႃႇထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ တေတင်တေၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ သႂ်ႇၸိူဝ်ႉထူဝ်ႇၽူးၼႆယဝ်ႉ။

လၢႆးႁဵတ်းၸိူဝ်ႉၼမ်ႉထူဝ်ႇ

မိူဝ်ႈပႆႇႁုင်ၼမ်ႉထူဝ်ႇ လႆႈႁဵတ်းဝႆႉ ၸိူဝ်ႉတႃႇလေႃးၼမ်ႉထူဝ်ႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ လၢႆးႁဵတ်းၸိူဝ်ႉမၼ်းတႄႉ ဢဝ်တူၼ်ႈၽၵ်းသူမ်ႈသဵမ်ႈ (မွၵ်ႇၶၢဝ်) ႁဵတ်းၵေႃႈမီး၊ ဢဝ်တူၼ်ႈၽၵ်းၵၢတ်ႇ မီးမွၵ်ႇမီးမၢၵ်ႇ ႁဵတ်းႁႅင်ႈဝႆႉသေ ႁဵတ်းၸိူဝ်ႉမၼ်းၵေႃႈမီး၊ ဢဝ်တူၼ်ႈၸိူဝ်းလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ႁဵတ်းမတ်ႉသေ ၸႄႈဝႆႉၼႂ်းမေႃႈလုၵ်ႈၼိုင်ႈ တင်းၼမ်ႉမႆႈ။ ပေႃးတင်ႈ မေႃႈၼမ်ႉထူဝ်ႇၼဝ်ႈၼၼ်ႉလိူတ်ႇ ဢဝ်ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉၼႆႉ လေႃးသႂ်ႇသေၵေႃႈ လႆႈယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉတင်ႈယူႇၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်ၵၢၵ်ႇ ဢဝ်ၸေႃႉ ၶူၼ်းတဝ်ပၼ် ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆးယူႇ။ သင်ဢမ်ႇတဝ်ပၼ်ၸိုင် ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၸင်ႈၶႅမ်ႈသေ တေမဵၼ် ၶႅမ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ တင်ႈယဝ်ႉသေ ပေႃးဝႃႈ ထူဝ်ႇၽူးသုၵ်းမႃးၸိုင် တေလႆႈပူင်လူင်းၽႆးယူႇ။ ထူဝ်ႇၽူး ဢၼ်သုၵ်းမႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်ထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်းယဝ်ႉ။

ထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်း

ထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်းၼႆႉ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇလီတႄႉတႄႉ၊ သင်ၵွၼ်ႉသႂ်ႇဝၢၼ်ႇသေ ဢဝ်ၼမ်ႉဢွႆႈဢွင်ႇ သႂ်ႇလေႃးသေ ၸေႃႉၵိၼ် ၵမ်းဢိတ်းဢိတ်း မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉလိူတ်ႇလိူတ်ႇ မႆႈမႆႈၸိုင် ဝၢၼ်တႄႉတႄႉ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ဢဝ်ၵိူဝ်ဝၢၼ် သႂ်ႇလေႃးသေ ၵိၼ်ၵေႃႈ လႆႈယူႇ။သင်ဝႃႈ ပဵၼ်တွင်ႉပုၵ်ႈ တွင်ႈၸဵပ်းၼႆ ၵိၼ်ပၼ် ထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်းတႃႉ တွင်ႉပုၵ်ႈတွင်ႉၸဵပ်း တၵ်းႁၢႆၶႅၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁဵတ်းထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်းသေ ႁၢပ်ႇၶၢႆလဵင်ႉသၢႆၸႂ်ၵေႃႈမီးလႄႈ တေလႆႈဝႃႈ ၵူၼ်းမၵ်ႉ ထူဝ်ႇၽူးလၢဝ်း မီးတင်းၼမ်ၼႆယူႇ။

ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ

ၼမ်ႉထူဝ်ႇၼဝ်ႈ ဢၼ်တင်ႈသုၵ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈၵွၼ်ႉထွၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈၼႂ်းပိူင်ၶွၵ်ႇမႆႉပႅၼ်ႈ သီႇၸဵင်ႇ ဢၼ်သုင်မွၵ်ႈ သီႇၼိဝ်ႉ ဢၼ်ဢဝ် ၽႅၼ်ၽိူၵ်ႇသိူဝ်ႇလွင်ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးသႂ်ႇ တဵမ်ယဝ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ် ၽႅၼ်ၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈတူမ်းလီလီ၊ ဢဝ်ၽႃႁူမ်ႇပႅၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉ ႁူမ်ႇသႂ်ႇ၊ ဢဝ်ဢၼ်ၼၵ်းၼၵ်း တဵင်ဝႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼမ်ႉသႂ်ႇယွႆႉဢွၵ်ႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵွၼ်ႈၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႆႉ ႁႂ်ႈမၼ်းၵတ်းၵႂႃႇၵေႃႈ ၼၼ်ႉပဵၼ်မႃး ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉ ဢဝ်မိတ်ႈဢဝ်ၽႃႉ ထႅၵ်ႇထိူဝ်ႁဵတ်းၵွၼ်ႈသေ ႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ တၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ်ယူႇ။ ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ သႃႈလေႃး ၽၵ်းသူမ်ႈၶဵဝ်ၵေႃႈ လီၵိၼ်ဝႆႉပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ၶူဝ်ႈလေႃး ၽၵ်းသူမ်ႈၵေႃႈလႆႈ၊ ဢဝ်ၶူဝ်ႈမိူတ်ႇလေႃးၽၵ်းၵေႃႈပဵၼ်၊ ၶူဝ်ႈလေႃးၶႆႇၵေႃႈ ၵျႃႉ၊ ၶူဝ်ႈလေႃႈၼိူဝ်ႉမူၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉ လိူဝ်သေၼႆႉ တေလႆႈဝႃႈ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼႆႉ ႁဵတ်းၵိၼ်လႆႈထႅင်ႈ ၽၵ်းတင်းၼမ်။ မိူၼ်ၼင်ႇ-

1. ထူဝ်ႇၽူးဢုပ်ႉ
2. ထူဝ်ႇၽူးၵူဝ်ႈ
3. ထူဝ်ႇၽူးႁုင်
4. ထူဝ်ႇၽူးသႂ်ႇၼမ်ႉၽၵ်းၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ
5. ထူဝ်ႇၽူးၵူဝ်ႈလေႃးၼဵင်ႈယမ်း
6. ထူဝ်ႇၽူးဢႅပ်း

ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈ

ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈၼႆႉ ၵိၼ်ဝၢၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ လၢႆးႁဵတ်းမၼ်း ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ။ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်တဵင်ၼမ်ႉမၼ်း ယူတ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈထႅၵ်ႇႁဵတ်းၵွၼ်ႈ ႁႂ်ႈၽဵင်ႇၵၼ်ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ တေလႆႈဢဝ်ၵွၼ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၢၵ်ႇလႅတ်ႇ ႁႂ်ႈႁႅင်ႈတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇသေ တေလႆႈဢဝ်ၵွၼ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶပ်ႉသႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းတိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈလူမ်း (ဢၼ်လူမ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢွၵ်ႇ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းတိူၵ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်မႆႉ ႁဵတ်းၶႅင်း ပဵၼ်ႁၢၼ်ႉပဵၼ်ႁၢၼ်ႉသေ လႆႈဢဝ် ၵွၼ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်ႇသႂ်ႇ ၵမ်းႁၢၼ်ႉႁၢၼ်ႉ ယႃႇပေႁႂ်ႈၵွၼ်ႈမၼ်း တိူဝ်ႉၵၼ်၊ ပေႃးၶပ်ႉသႂ်ႇယဝ်ႉၵူႈႁၢၼ်ႉၸိုင် တေလႆႈ ဢိုတ်းတိူၵ်ႈၼၼ်ႉ လုမ်ႇလုမ်ႇယႃႇပေပၼ်လူမ်းၶဝ်ႈသေ ဝႆႉႁႂ်ႈ ထူဝ်ႇၽူးၼႂ်းတိူၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႈၼၼ်ႉ တေၼဝ်ႈသႃးသေ ဢွၵ်ႇၶူၼ်ၼူၼ်းဢွၼ်ႇ ၽိူၵ်ႇၽိူၵ်ႇမႃး တင်းၼမ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွၼ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်တေႁဵတ်း ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈ တိူဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်း (ၼမ်ႉမၼ်းထူဝ်ႇ၊ ၼမ်ႉမၼ်းငႃး ၼမ်ႉမၼ်းၵူႈပိူင်ပိင်) တိုၼ်းတေဢမ်ႇလႆႈတိူဝ်ႉ။ ပေႃးတိူဝ်ႉၼမ်ႉမၼ်းၼႆ မၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၼဝ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၶူၼ်၊ တႃႇတေပဵၼ်မႃး ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႆႉ မွၵ်ႈ ၽၢၵ်ႇလိူၼ်သၢဝ်းဝၼ်းလိူဝ်လိူဝ်ယူႇ။

တႃႇတေႁဵတ်းပဵၼ် ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈတႄႉ လႆႈဢဝ် ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်ယဝ်ႉ။ ၶူၼ်ၼူၼ်းဢွၼ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်မိုဝ်းသေ ႁွတ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း တႅတ်ႈၸပ်း ၵွတ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်လႂ်ဢၼ်ၼၼ်ႉယူႇ၊ ၶူၼ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်မႃး သိူဝ်ႈထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပေႃးၼုင်ႈပၼ် သိူဝ်ႈထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇယဝ်ႉ တေလႆႈၶိုၼ်းဢဝ် တၢၵ်ႇလႅတ်ႇဝႆႉ ႁႂ်ႈႁႅင်ႈဢိတ်းဢိတ်းယူႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇမႃးသႂ်ႇလေႃး ၵိူဝ်၊ မၢၵ်ႇၽိတ်ႉ၊ ၸမုင်ႇ၊ ပႃႈၵေႃႈသႃးၵေႃး၊ ၶိင်၊ လဝ်ႈသေ တေလႆႈဢဝ်မွင်သႂ်ႇ ၼႂ်းဢုမ်၊ တေလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼမ်ႉလဝ်ႈ ထူမ်ႈဝႆႉ ၵွၼ်ႈထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈၼၼ်ႉ၊ တေလႆႈ ဢိုတ်းဝႆႉဢုမ်ၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉ ယႃႇပေပၼ် မႅင်းမူၼ်း မႅင်းၽွင်ႉ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈၶႆႇသႂ်ႇ၊ ပေႃးပၼ်ၶႆႇသႂ်ႇတႄႉ တေပဵၼ်ၼွၼ်တင်းဢုမ်ယူႇ။ ပေႃးၶႂ်ႈမွင်ႁိုင်ၼႆ တေလႆႈသႂ်ႇလဝ်ႈ ယႃႇပေလေႃးၼမ်ႉသေဢိတ်း၊၊ ပေႃးဢမ်ႇပေႃႈၶႂ်ႈမွင်ႁိုင်ၸိုင် တေလႆးဢဝ် လဝ်ႈလႄႈ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၵတ်းလေႃးၵၼ်သေ မွင်ယဝ်ႉ။ ပေႃးသႂ်ႇလေႃႈ ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၵတ်းသေ မွင်တႄႉ ၸဵဝ်းလႆႈၵိၼ်သေတႃႉ ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈ ဢမ်ႇဝႆႉလႆႈႁိုင်၊ ပေႃးသႂ်ႇလဝ်ႈလၢႆလၢႆတႄႉ ဝႆႉလႆႈႁိုင်ယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ မွင်ဢၢၼ်ႇႁူဝ်လိူၼ်မၼ်း မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ဢၢၼ်ႇႁူဝ်ပီမၼ်းသေ မွင်ၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽၵ်းဝၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵမ်းၶဝ်ႈ လၼ်ႇလီ၊ ဢရသႃႇမၼ်း ၽဵတ်းၵေႃႈၽဵတ်း ၸဵမ်းၵိူဝ်ၵေႃႈ ၸဵမ်း၊ သႅဝ်ၼဝ်ႈ ႁွမ်လဝ်ႈၵေႃႈပႃးလႄႈ ပေႃးလႆႈမိုတ်ႈၼႆ ၼၢၼ်းလိုမ်းဝႆႉယူႇ။ ဢဝ်ၶဝ်ႈၼဵဝ်ဢုၼ်ႇ ပၼ်ႈသေ လုၺ်ႉၵိၼ်ၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉ၊ ဢဝ်တႅင်ၸိင် တႅင်ၶဵဝ် ဢၼ်လိပ်း ၸမ်ႈၵိၼ်ၵေႃႈ ဝၢၼ်၊ သႂ်ႇၵိၼ်ၼႂ်းၶဝ်ႈသွႆးၵေႃႈ တွၼ်း၊ ၵိၼ်ဢႅမ်ႉၶဝ်ႈၵေႃႈ ၵျႃႉ။

သွႆးၽၵ်းမီႇလႅင် သီႇႁႃႈႁူဝ် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႇ ဢဝ်ထူဝ်ႇၽူးယႅၼ်ႈၵွၼ်ႈၼိုင်ႈ သႂ်ႇလေႃး သမ်ႉဢဝ်မၢၵ်ႇၽႃႈ မိပ်ႇသႂ်ႇသေ ႁဵတ်းၵိၼ် ထူဝ်ႇၽူးယဵၼ်ႈသႃႈၵေႃႈ ၶိုၵ်ႉတွၼ်းယူႇတႄႉ။ ထူဝ်ႈၽူးယဵၼ်ႈၼၼ်ႉ ၶူဝ်ႈမၼ်းသေ ဝႆႉၵိၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်းၵေႃႈလႆႈလႄႈ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်လီ ပိူင်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်

ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်သႂ်ႇတိူၵ်ႈသေ ဢွၵ်ႇၶူၼ်မႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်မႃး ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်ယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်ၼႆႉ မီးဢၢႆသႅဝ်တူႇၼဝ်ႈဝႆႉယူႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇမိုတ်ႈဢၢႆသႅဝ်မၼ်းၸိုင် မၢင်ၵေႃႉ ဢမ်ႇမၵ်ႉ။ ပေႃးမိုတ်ႈတႄႉ မၵ်ႉယူႇ။ ထူဝ်ႇၽူးၶူၼ်ၼႆႉ ဢဝ်ၶူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းသေ ၵိၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ လၢႆးၵိၼ်မၼ်းတႄႉ ၸမ်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉသူမ်ႈ သေပိူင်ပိူင်။

ထူဝ်ႇၽူးသိင်ႉ

ထူဝ်ႇၽူးၽိူၵ်ႇ ဢၼ်တဵင်ႁႂ်ႈၼမ်ႉမၼ်းယူတ်းယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈထိူဝ်ႁဵတ်းပုတ်းဢွၼ်ႇ ပႅင်ႈၼင်ႇ ထုၵ်ႇၸႂ်ၼၼ်ႉသေ တေလႆႈတႃးၼမ်ႉသေႃႇတႃႇ (သေႃႇတႃႇၵိၼ်)၊ တီႈၼႂ်းၼမ်ႉတႃးၼၼ်ႉ သႂ်ႇပႃးၵိူဝ် ၽွင်ဝၢၼ် ပႅင်ႈၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈသႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးတႃးယဝ်ႉ တေလႆႈဝႆႉ ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမွင်း၊ သမ်ႉၶိုၼ်းပိၼ်ႈၽၢႆႇသေ တႃးၸွတ်ႇၸွတ်ႇ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ သင်မႃးသူႈၼမ်ႉမၼ်းသေ ၶူဝ်ႈၸိုင် ပဵၼ်မႃး တၢင်းၵိၼ်ဝၢၼ်ပိူင်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ထူဝ်ႇၽူးသိင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လႆႈၸမ်ႈၵိၼ် ၼမ်ႉသူမ်ႈမၢၵ်ႇၵႅင်း ဢမ်ႇၼၼ် ၼမ်ႉသူမ်ႈမၢၵ်ႇၽႃႈ ဢၼ်သႂ်ႇလေႃးမီႇၵီးၼၼ်ႉလႄႈ ဢရသႃႇၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်း ၸပ်းသူပ်းလီတႄႉတႄႉ။ ထူဝ်ႇၽူးသိင်ႉၼႆႉ မီးသွင်သႅၼ်း တေလႆႈဝႃႈ ဢၼ်ဢူၼ်ႈလႄႈ ဢၼ်ၶွပ်ႈ (ထူဝ်ႇၽူးၶၢင်ႇပွင်း)။

ဢၼ်ဢူၼ်ႈၼၼ်ႉ ဝၢႆးတႃးသေႃႇတႃႇယဝ်ႉ ၶူဝ်ႈၵိၼ် ၽွင်းတိုၵ်ႉ ႁႅင်ႈၼွၵ်ႈ ဢမ်ႇႁႅင်ႈၼႂ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၶိုၼ်းပၼ်ႈပဵၼ်ၵွၼ်ႈမူၼ်းသေ ၶူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ထူဝ်ႇၽူးၶၢင်ႇပွင်း ဢၼ်ၶွပ်ႈတႄႉ ၶႅပ်းထူဝ်ႇၽူးမၼ်း တေလႆႈသွႆးမၢင်မၢင်သေ တႃးသေႃႇတႃႇ တၢၵ်ႇႁႂ်ႈႁႅင်ႈ၊ ပေႃးယဝ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ႁႅင်ႈႁႅင်ႈၼၼ်ႉ သင်ၶူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်မႃး ထူဝ်ႇၽူးၶၢင်ႇပွင်း ဢၼ်ၶွပ်ႈ။ ထူဝ်ႇၽူးၶၢင်ႇပွင်းၼႆႉ ၶႂ်ႈငၢႆးမိူၼ် ၼင်ပွင်းၶွပ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။