ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်း ၽိုၼ်ပွင် မႁႃႇထမ်ႇမႃႇၸရိယႃႇၽိပႃႇလ

ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်း “ၽိုၼ်ပွင်” Thesis မႁႃꩪမ်မႃၸရိယႃꧤိပႃလ ငဝ်ႈငုၼ်း မုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး၊ ဝဵင်းပၢင်လူင်၊ မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း

1။ သၽေႃးလွင်ႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ

• ပဵၼ်လွင်ႈႁႃ တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်။ (သုတ + ဧသန) (ပါ)

• ပဵၼ်လွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇၼိုင်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးႁူႉတႅတ်ႈတႅတ်ႈတေႃးတေႃး။ (မြန်မာအဘိဓာတ် အကျဉ်းချုပ်။ 92။)

• ပဵၼ်လွင်ႈႁႃႁွမ်ၸူႉတွမ် တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်ပႁုသုတ ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈတႅတ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈ။ (ပါဠိသက်။ 335။)
• ပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃတေလႆႈႁူႉ ပၢႆးပိင်ႇၺႃႇၼိုင်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ၵမ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇ တင်းၼမ်သေ လႄႈထတ်းသၢင်။

• လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢမ်ႇပႆႇႁူႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပေႃးႁူႉ ထူၵ်းဢွၵ်ႇၼႄတႅတ်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈ၊ ထတ်းသၢင်ၼႄ ဢၼ်လွင်ႈတၢင်းလႄႈ ၽွၼ်းလီ ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်သေလႄႈ တမ်းဝၢင်းၼႄ တင်းႁၼ်ထိုင်မႂ်ႇ၊ တင်းႁၼ်ၵဝ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းမႄး ၶိုၼ်းထႅမ်။

• လိူၵ်ႈႁႃလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်တေၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ “မၵ်းမၼ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ”သေယဝ်ႉ ႁႃဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇသေလႄႈ ထူၵ်းဢွၵ်ႇတမ်းဝၢင်း ၼႄၶေႃႈတွပ်ႇ။

2။ လိူၵ်ႈႁႃလွင်ႈတၢင်း တႃႇတေၶူၼ်ႉၶႂႃႉ

• ၸွမ်းၼင်ႇ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်မူႇၸုမ်းလူဝ်ႇသေလႄႈ မၵ်းမၼ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵၢင် ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်းသၽေႃးတြႃးလိၵ်ႈလၢႆး ၼိုင်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ လႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်းလိၵ်ႈလၢႆး သေပိူင်ပိူင်လႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်းပပ်ႉလိၵ်ႈသေပပ်ႉပပ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်း ပပ်ႉလိၵ်ႈ ဢၼ်ပေႃႇဢွၵ်ႇမႃး ၼႂ်းပၢၼ်ၼိုင်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လွင်ႈတၢင်းပပ်ႉလိၵ်ႈ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ သေၵေႃႉၵေႃႉၼၼ်ႉလႄႈသင် လူဝ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈဢဝ်သေလႄႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈ လွင်ႈလဵပ်ႈႁဵၼ်း၊ လွင်ႈတႅၵ်ႈၼိူင်းၵၼ်၊ လွင်ႈထူၵ်းဢွၵ်ႇၼႄ တၢင်းႁၼ်ထိုင်မႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

• လွင်ႈတၢင်းဢၼ်မႃးၼႂ်းဝိၼႄး၊ သုတ်ႈတၢၼ်ႇ၊ ဢၽိထမ်ႇမႃႇ၊ သိူၵ်ႈပိုၼ်းၽြႃး၊ သိူၵ်ႈပိုၼ်းသႃႇသၼႃႇ၊ ပိုၼ်းလိၵ်ႈတႆး ပၢၼ်ၵဝ်ႇပၢၼ်မႂ်ႇ၊ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈတႆး၊ လွင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းတႆး ထုင်ႉလႂ် ထုင်ႉၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈထတ်းၶွပ်ႇ ထတ်းလႅၼ်မၼ်းသေ လိူၵ်ႈဢဝ်။

• လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁူႉဝႆႉ ပိုၼ်ႉၶၢမ်ႇငဝ်ႈမၼ်း၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပႃးဝႃႇသၼႃႇ၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်မီးဝႆႉဢၼ်ၵမ်ႉငဝ်ႈႁၢၵ်ႈသၢၵ်ႈသေႇတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ၊ လွင်ႈတၢင်း တႃႇတေႁႃ ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ယိုၼ်းမိုဝ်းထိုင်လႆႈ၊ လွင်ႈ တၢင်း တႃႇတေလူင်းပၢင်သေ လဵပ်ႈႁဵၼ်း ႁႃဢဝ်လႆႈ၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်မိူၼ်တေယဝ်ႉလႆႈ ၼႂ်းၵႄႈၶၢဝ်းယၢမ်း ပွတ်းပွတ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တူၺ်းသၢႆငၢႆမၼ်းသေ လိူၵ်ႈဢဝ်။

• လွင်ႈတၢင်းဢၼ်မီးပၼ်ႁႃ၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ယၢပ်ႇၼႃႇ၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ဢမ်ႇလီ ၶဝ်ႈၸႂ်၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႃႇ၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၵႅပ်ႈၼႃႇ၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ဢမ်ႇၼႄႉၼွၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဝႄႈ။

• လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်မိူၼ်တေလဵပ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ ၼၵ်းၼၵ်း ၸူမ်ၸူမ် တႅတ်ႈတႅတ်ႈတေႃးတေႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႅပ်ႈတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ ၶွပ်ႇလႅၼ်မၼ်းသေလႄႈ လိူၵ်ႈဢဝ်။

• တေလဵပ်ႈႁဵၼ်း တေႃႇထိုင်ၶွပ်ႇလႅၼ်ဢၼ်လႂ်၊ တေလဵပ်ႈႁဵၼ်း တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ တေလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈသၽေႃးတြႃးၸိူင်ႉႁိုဝ်၊ တေဢဝ် လၵ်းထၢၼ် ဢၼ်လႂ်သေ တႅၵ်ႈၼိူင်းၼႆ တေလႆႈတႅပ်းတတ်းမၵ်းမၼ်ႈ “တီႈယိူင်းမၢႆၽိုၼ်ပွင်”မၼ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုမ်း။

3။ လွင်ႈတၢင်ႇလဝ်ႈ ၽိုၼ်ၶေႃႈလၢတ်ႈ ႁူဝ်ၶေႃႈၽိုၼ်ပွင်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉ

• ပုၼ်ႈတႃႇတေမၵ်းမၼ်ႈ ႁူဝ်ၶေႃႈၽိုၼ်ပွင်လႆႈၼၼ်ႉ တေလႆႈတၢင်ႇလဝ်ႈ “ၽိုၼ်ၶေႃႈလၢတ်ႈ”ယဝ်ႉ။

• ၼႂ်းၽိုၼ်ၶေႃႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉ လွင်ႈယိူင်းမၢႆၽိုၼ်ပွင်၊ လွင်ႈလူဝ်ႇလႆႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ၊ လၢႆးတေၶူၼ်ႉၶႂႃႉ၊ တီႈဢၼ် တေၶူၼ်ႉၶႂႃႉ၊ သၢႆငၢႆဢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းယဝ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတၢင်ႇၼႄ။ (သင်ဝႃႈလူဝ်ႇၼႆ သဵၼ်ႈမၢႆပပ်ႉ ဢၼ်လူဢၢၼ်ႇယဝ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတၢင်ႇၼႄ။)
• ၼႂ်းၽိုၼ်ၶေႃႈလၢတ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈတၢင်ႇၼႄ လမ်းၼႂ်းၽိုၼ်ပွင် ပိူင်လိူင်းမၼ်း။

4။ လွင်ႈႁပ်ႉဢဝ်လွင်ႈလူလွမ်“ၽိုၼ်ပွင်

• တႄႇဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း မၵ်းမၼ်ႈ ႁူဝ်ၶေႃႈ ၽိုၼ်ပွင်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေႃႇၽိုၼ်ပွင် ပေႃးယဝ်ႉတူဝ်ႈ တေလႆႈႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် လွင်ႈလူလွမ်ၽိုၼ်ပွင်။

• တင်းၽူႈလူလွမ်ၽိုၼ်ပွင်သေ တီႈဢေႇသုတ်း ၼိုင်ႈလိူၼ်ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ (သင်ဝႃႈလူဝ်ႇၼႆ ၼိုင်ႈလိူၼ် သွင်ပွၵ်ႈ

သၢမ်ပွၵ်ႈၸၵႂႃႇ) လူဝ်ႇလႆႈ ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်သေလႄႈ တၢင်ႇၼႄ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ။

• ၸွမ်းၼင်ႇ ၽူႈလူလွမ်ၽိုၼ်ပွင် ၸီႉသင်ႇၼႄၼၼ်ႉ ယဝ်ႉၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁႂ်ႈတၢင်ႇ ၼႄၵႂႃႇ ပဵၼ်တွၼ်ႈတွၼ်ႈ။

• ၼႂ်းၽိုၼ်မၢႆ ၽူႈလူလွမ်ၽိုၼ်ပွင်ၼၼ်ႉ ဝၼ်းႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ် ႁူပ်းထူပ်းၵၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တၢင်ႇၽိုၼ်မၢႆဝႆႉသေလႄႈ ႁႂ်ႈလူင်း လၢႆးမိုဝ်းၸွမ်းၵၼ်ဝႆႉ။

5။ လွင်ႈႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၸူႉတွမ်

• ပေႃးတႅပ်ႈတတ်း မၵ်းမၼ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈယဝ်ႉၼႆ ဢဝ်လွင်ႈၸီႉသင်ႇ ၽူႈလူလွမ်ထတ်း ၽိုၼ်ပွင်ၶဝ်သေလႄႈ တေလႆႈႁဵတ်း သဵၼ်ႈမၢႆပပ်ႉ ဢၼ်တေလႆႈလူၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း။

• လိၵ်ႈသဝ်ႁိၼ်၊ လိၵ်ႈၼမ်ႉမိုၵ်ႉ၊ လိၵ်ႈမႂ်ပေႇ၊ လိၵ်ႈပပ်ႉလၢၼ်း(ပရပိုက်စာ)၊ လိၵ်ႈႁိင်ႇ၊ လိၵ်ႈတႅမ်ႈမိုဝ်း၊ လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်၊ လိၵ်ႈႁႅၼ်း ဢၼ်ပေႃႉဢွၵ်ႇပဵၼုပပ်ႉယဝ်ႉ၊ ၾိမ်းမၢႆႇၶရူဝ်ႇ၊ ၶႅပ်းႁၢင်ႈၸၵႂႃႇ တႃႇတေႁဵတ်း ဢၼ်ၵမ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈႁဵတ်း သဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉ။

• ဢၼ်ဢဝ်ၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၽႃႇသႃႇလိၵ်ႈၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်သေ တႅမ်ႈဝႆႉလွင်ႈပိုၼ်း ၽိင်ႈ ငႄႈလိၵ်ႈလၢႆး၊ ၽိုၼ်မၢႆတွင်း၊ ဢၢတ်ႉထူၵ်ႉပတ်တိ၊ ပပ်ႉသႅၼ်သမ်ႇ၊ ၵျၢမ်းဢၽိထၢၼ်ႇ၊ ၽိုၼ်မၢႆၶူၼ်ႉၶႂႃႉ၊ ၽိုၼ်မၢႆလွင်ႈၽႃႇသႃႇ တီႈႁူင်းတူၺ်းလိၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ႁဵတ်းဢၼ်ၵမ်ႉသေ ႁႃႁွမ်ၸူႉတွမ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း။

• ႁႂ်ႈႁဵတ်းၶႅပ်း(ၵလႅပ်း) 5/3 ႁၵ်းမိုဝ်းသေ တႅမ်ႈႁဵတ်းၽိုၼ်မၢႆဝႆႉ။

• ပပ်ႉလိၵ်ႈၼိုင်ႈပပ်ႉ၊ ၽိုၼ်လိၵ်ႈၼိုင်ႈၽိုၼ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈတၢင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉ ၶႅပ်းလႂ်ၶႅပ်းၼၼ်ႉ။

• ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ (လုင်း ၊ ပႃႈ သူင်ႇၽၢႆႇလင်)၊ ၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈ၊ ၵမ်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ဝဵင်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ တိူၵ်ႈ ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ပီဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄဝႆႉသဵင်ႈသဵင်ႈ။

• ပေႃးပဵၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်ၼႆ ၸိုဝ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်၊ ၸိုဝ်ႈၸုမ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈ ႁွမ်တွမ်၊ တွၼ်ႈမၼ်း၊ မၢႆမၼ်း၊ ပီမၼ်း၊ လိူၼ်မၼ်း၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ ဢၼ်တႄႇ- ဢၼ်သုတ်းမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄသဵင်ႈသဵင်ႈ။

• တီႈၶႅပ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶပ်ႉဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ။ (ပေႃးၸိုဝ်ႈ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢမ်ႇပႃးၼႆ ႁႂ်ႈဢဝ်ၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈသေ ၸႅၼ်ႇဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိဝႆႉ။)

6။ လွင်ႈႁႃဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇလႄႈ တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်

• ၸွမ်းၼင်ႇသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်ႁႃၸူႉတွမ်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁႃဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇသေလႄႈ တေလႆႈ တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်။

• လွင်ႈတၢင်းၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်မီး ဢမ်ႇမီး၊ ပုၼ်ႈတႃႇ ၽိုၼ်ပွင် ၶဝ်ႈတင်းတိုဝ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈတင်း တိုဝ်းၼႆ လူဝ်ႇလႆႈ ထတ်းသၢင်။

• လူဝ်ႇလႆႈၸႅၵ်ႇၽႄဝႆႉ ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ မၼ်းလႄႈ ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ဢၼ်သိုပ်ႇ မၼ်းသေ လူဝ်ႇလႆႈဝႆႉၼၵ်း ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်း။

• တီႈဢၼ်တႅပ်းတတ်း ၵႃႈၶၼ်ၽိုၼ်ဢိင်ၼၼ်ႉ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇ လွင်ႈၽႃႇသႃႇၸႂ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ပပ်ႉလိၵ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉ တဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ ၸႂ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ လွင်ႈပိုင်ႈဢိင် ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ မၼ်းမီး ဢမ်ႇမီး၊ ၸုမ်းဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပပ်ႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ လိၵ်ႈလၢႆးပၢႆးပိင်ႇၺႃႇ ၸိူင်ႉၼၼ် ၸႂ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်းယၢမ်း ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ၵမ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇမၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၽိုၼ်ပွင် လွင်ႈၶိုတ်း ၵၢပ်ႈပၢၼ် မီး ဢမ်ႇမီး လူဝ်ႇလႆႈထတ်းသၢင်သေ တႅပ်းတတ်းၵႃႈၶၼ်။

7။ လွင်ႈထုတ်ႇဢွၵ်ႇၶေႃႈမၢႆ

• တေလႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶႅပ်း 5 / 3-ႁၵ်းမိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် 6 / 4-ႁၵ်းမိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် 8 / 5-ႁၵ်းမိုဝ်း။

• လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်လူဢၢၼ်ႇသေ မၢႆဝႆႉ၊ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လူင်းပၢင်သေ လဵပ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉ၊ လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်း ၽူႈမီးတၢင်းႁူႉၶဝ်သေလႄႈ တွင်ႈထၢမ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈထူၵ်းဢွၵ်ႇ ၶေႃႈမၢႆဝႆႉ။

• ဝေႃးႁႃႇရ၊ ၸိုဝ်ႈၵူၼ်း၊ ၸိုဝ်ႈတီႈယူႇ၊ ဝၼ်းထီႉ၊ ပိူင်ပဵၼ်၊ လွင်ႈတၢင်း၊ လွင်ႈပိုတ်ႇၽုၺ်ႇထတ်းသၢင်၊ လွင်ႈဢိင်ဢဝ်သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈ၊ ႁူဝ်ႁူပ်ႈမၼ်း၊ ၶေႃႈသၢင်းလၢင်း၊ ၶေႃႈဝူၼ်ႉၶႂ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈထူၵ်းဢွၵ်ႇ ၶေႃႈမၢႆဝႆႉ ၵမ်ႈမၼ်းသၢင်ႇထုၵ်ႇ။

• ၶႅပ်းၼိုင်ႈၶႅပ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈလွင်ႈတၢင်း ၼိုင်ႈဢၼ်ၵူၺ်း။

• တီႈၶႅပ်းၽၢႆႇသၢႆႉၽၢႆႇၼိူဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈႁူဝ်ၶေႃႈ၊ ၽၢႆႇၶႂႃၽၢႆႇၼိူဝ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈမၢႆ ပီမိူင်း၊ ပီၶရဵတ်ႈ၊ ၼႂ်းၵၢင်ၶႅပ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈ ၶေႃႈမၢႆ၊ ၽၢႆႇၶႂႃ ၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈၽိုၼ်ဢိင် တဵမ်တဵမ် ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ။ (ၽိုၼ်ဢိင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈ ႁႂ်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်ၼႄမႃး ၼႂ်းၵၼ် “လွင်ႈႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆသေ ႁႃၸူႉတွမ်”ၼၼ်ႉ။)

• လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပိုင်ႈဢိင်ဢဝ်သိုဝ်ႈသိုဝ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်မၢႆ “ ”ၼႆႉသေၼႄ၊ ပေႃးဝႆႉ ၵိုတ်းလိၵ်ႈၼႆ တေလႆႈဢဝ်မၢႆ . . . . . ၼႆႉသေၼႄ၊ ပေႃးၶိုၼ်းထႅမ်လိၵ်ႈၼႆ တေလႆႈသႂ်ႇၼႂ်းမၢႆ ( )ၼႆႉ။

• ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ၽႃႇသႃႇပိူၼ်ႈတၢင်ႇမဵဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇတႆးလႆႈ ၵမ်းလဵဝ်ၼႆ တေလႆႈထူၵ်း ၶေႃႈမၢႆဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇပိူင်ငဝ်ႈမၼ်း။

• တေဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်းတူၺ်းလိၵ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈမၼ်း၊ လူဢၢၼ်ႇၶေႃႈမၢႆၼၼ်ႉၵူၺ်းသေ ႁႂ်ႈပေႃးပွင်ႇၸႂ် တေလႆႈ တႅမ်ႈသၢင်းသၢင်းလၢင်းလၢင်း။

• ပေႃးတႅမ်ႈမၢႆ ၶႅပ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း ဢမ်ႇပေႃးၼႆ ႁႂ်ႈတႅမ်ႈသွင်ၶႅပ်းသၢမ်ၶႅပ်း ၸၵႂႃႇသေလႄႈ တႅမ်ႈဝႆႉမၢႆၼပ်မၼ်း။

• ၶႅပ်းမၢႆၶေႃႈမၢႆၼၼ်ႉ တေလႆႈၶပ်ႉဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇႁူဝ်ၶေႃႈမၼ်း။

8။ လွင်ႈတမ်းဝၢင်းပိူင်တႃႇတႅမ်ႈ ၽိုၼ်ပွင်

• ဢဝ်ဢၼ်ၵမ်ႉသၢၵ်ႈသေႇ ဢၼ်ႁႃၸူႉတွမ်ဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈသေလႄႈ တေလႆႈတမ်း ဝၢင်းပိူင်ၽိုၼ်ပွင် ႁႂ်ႈငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်း ၽိုၼ်ပွင်ၼၼ်ႉ။

• တၢင်းႁၼ်ထိုင်သၽေႃးတြႃး ဢၼ်ၼႄဝႆႉတီႈယိူင်းဢၢၼ်း ၽိုၼ်ပွင်ၼၼ်ႉ တေဢဝ်လၵ်းထၢၼ် ဢၼ်လႂ် တႅၵ်ႈၼိူင်းသေလႄႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်း၊ တေထူၵ်းဢွၵ်ႇၼႄ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႂ် ၼၵ်းၼၵ်းၸူမ်ၸူမ်၊ တေၶွတ်ႇၽွတ်ႈ လၢႆၵၼ်လၢႆတွၼ်ႈ၊ ၼႂ်းၼိုင်ႈၵၼ် ၼိုင်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ တေထူၵ်းဢွၵ်ႇၼႄ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႂ်ၼၵ်းၼၵ်း ၸူမ်ၸူမ်၊ တေယိူင်းဢၢၼ်းပုၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းလူလိၵ်ႈ ၸိူင်ႉႁိူဝ်၊ တေဢဝ် လၢႆးတႅမ်ႈ ၸိူင်ႉႁိူဝ်သေ တႅမ်ႈၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတမ်းဝၢင်းလီလီယဝ်ႉ။

• လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်တေတႅမ်ႈၼၼ်ႉ ၸွမ်းၼင်ႇသၽေႃးသၽႃႇဝမၼ်း တေတၢင်ႇၼႄ ႁႂ်ႈပိုၼ်းမၼ်းပေႃး ထၢင်ႇၸႅင်ႈ၊ တေၼႄဢၼ်လွင်ႈတၢင်းလႄႈၽွၼ်းလီ ၵွင်ႉၵၢႆႇၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်၊ တေတႅၵ်ႈၼိူင်းၼႄလွင်ႈမိူၼ်ၵၼ်၊ လွင်ႈပိူင်ႈလၢၵ်ႇၵၼ်၊ တေထူၵ်းၼႄ ဢၼၢၵ်ႈဢထိၵ်ႈပႄႇမၼ်း၊ သၽေႃးဢၼ်ပဵၼ် ၵမ်ႈၼမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်လွင်ႈတၢင်း ႁူဝ်ယွႆႈမၼ်းသေ ၼႄပၼ်လွင်ႈတၢင်း ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ် ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ သေလႄႈ တေလႆႈတမ်းဝၢင်းလီလီ။

9။ ပိူင်တႅမ်ႈၽိုၼ်ပွင်

• လွင်ႈတၢင်းၵူႈပိူင်ပိူင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် ဢၼ်ၵမ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇသေလႄႈတၢင်ႇၼႄ။

• လၢႆးပၼ်ႁူဝ်ၶေႃႈ၊ လၢႆးတႅမ်ႈလိၵ်ႈၽိုၼ်ပွင်ၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ် လွင်ႈၶုၺ်ႉႁၼ်/လွင်ႈၸေႃႈၸႂ်(ခံစားချက်)သေတႅမ်ႈ၊ တေလႆႈတႅမ်ႈ ယူဝ်းယူဝ်းသေလႄႈ ဢဝ်တီႈ ယမ်တီႈၸႂ်ႈ မၼ်းၵူၺ်း။

• လွင်ႈတၢင်း တေလႆႈမၼ်ႈၵိုမ်း၊ တဵမ်ထူၼ်ႈ၊ လွင်ႈတႅမ်ႈလွင်ႈမၢႆ တေလႆႈသၢင်းလၢင်း၊ လွင်ႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တႅတ်ႈတေႃး ႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ၊ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ဢၢင်ႇၵႃႇ လွင်ႈလီၶဝ်ႈၸႂ်ၼႃႇၼႆၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ။

• လွင်ႈၶႂၢၵ်ႈသေတႅမ်ႈ၊ လွင်ႈၵိူင်းၸၢႆႉၽၢႆႇလဵဝ်သေတႅမ်ႈၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်။

• တူဝ်လိၵ်ႈတႆး၊ သဵင်ၵႂၢမ်းတႆးႁႂ်ႈမႅၼ်ႈ။

• လၢႆးသတ်ႉတႃႇတႆးႁႂ်ႈမႅၼ်ႈ။

• လွင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ် ႁႂ်ႈၸႅၵ်ႇၽႄ ၶၵ်ႉလိၵ်ႈၼိုင်ႈၶၵ်ႉ တႅတ်ႈတႅတ်ႈ ၼႅတ်ႈၼႅတ်ႈသေတႅမ်ႈ၊ လိၵ်ႈၶၵ်ႉၼိုင်ႈလႄႈ ၶၵ်ႉၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈမီးတၢင်းၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်။

10။ လၢႆးတႅမ်ႈၶေႃႈမၢႆတီႈတႂ်ႈလႄႈ ၽိုၼ်ဢိင်

• ၼႃႈလိၵ်ႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၶၼ်ႇထႅဝ်သေလႄႈ ႁႂ်ႈပၼ်ၶေႃႈမၢႆၽၢႆႇတႂ်ႈမၼ်း။

• ဝေႃးႁႃႇရပၢႆးပိင်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ ပေႃးပိၼ်ႇၽၢႆႇတႆးၼႆ ၶေႃႈဢၼ်ပိၼ်ႇၽၢႆႇတႆးၼၼ်ႉ တေလႆႈတႅမ်ႈၼႄ ၼႂ်း လိၵ်ႈသေလႄႈ တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၼႄပၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ဝေႃးႁႃႇရၽႃႇသႃႇ တင်ႇပိူင်တင်ႇၸိူဝ်း။
• ၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈ၊ ၸိုဝ်ႈၵူၼ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးလႅၵ်ႈလၢႆႈသဵင်ဝႆႉၼႆ ၸိုဝ်ႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၽႃႇသႃႇ တင်ႇပိူင် တင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈၼႄပၼ် တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈမၼ်း။

• လွင်ႈသၢင်းလၢင်း၊ လွင်ႈၸီႉသင် ဢၼ်ဢမ်ႇလူဝ်ႇသႂ်ႇ ၼႂ်းလိၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄပၼ်ၽၢႆႇတႂ်ႈမၼ်း။

• ၽိုၼ်ဢိင် ဢၼ်ၼႄဝႆႉၼႂ်းလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄပၼ် တီႈၽၢႆႇတႂ်ႈမၼ်း။

• ပပ်ႉၽိုၼ်ဢိင်ၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈ၊ ပွၵ်ႈၵမ်းဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ဝဵင်းဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊တိူၵ်ႈ ဢၼ်ဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ပီဢိတ်ႇဢွၵ်ႇ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈၼႆသေလႄႈ ႁႂ်ႈၼႄပၼ်မၢႆၸႅၼ်ႇမၼ်း။ (ပေႃးဢမ်ႇပႃး ၸိုဝ်ႈ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈဢဝ်ၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈသေ တႄႇၼႄၵႂႃႇ။)

• ၽိုၼ်လိၵ်ႈႁွမ်တွမ် ဢၼ်ဢိင်ၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ၸိုဝ်ႈလိၵ်ႈႁွမ်တွမ်၊ ၸိုဝ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈ၊ ၸုမ်းလိၵ်ႈႁွမ်တွမ်၊ တွၼ်ႈမၼ်း၊ မၢႆမၼ်း၊ ပီမၼ်း၊ လိူၼ်မၼ်း၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ တႄႇၸ-တီႈသုတ်းမၼ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄပၼ်။

• ၶေႃႈမၢႆတီႈၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်တူဝ်ၼပ်ႉသေၼႄပၼ်။

• ပေႃးတႄႇၼႃႈလိၵ်ႈဢၼ်မႂ်ႇၼႆ တူဝ်ၼပ်ႉ ႁႂ်ႈၶိုၼ်းတႄႇတူဝ်မႂ်ႇ။

• ပပ်ႉၽိုၼ်ဢိင် ဢၼ်ပိုင်ႈဢိင်ယဝ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးၼႃႈလိၵ်ႈမၼ်း ဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်သေ ၶိုၼ်းပိုင်ႈဢိင် သိုပ်ႇလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ၽၢႆႇတႂ်ႈၼၼ်ႉ ၸိုဝ်ႈပပ်ႉၽိုၼ်ဢိင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၶိုၼ်း တႅမ်ႈသေ လႄႈ တေလႆႈၼႄ “မိူၼ်ၼင်ႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၼႃႈလိၵ်ႈမၼ်း ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇၼႆ တေလႆႈၼႄ “မိူၼ်ၼင်ႇ” လႄႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ (မိူၼ်ၼင်ႇ၊ လိၵ်ႈ 36။ ၸၵႂႃႇ)

• ပပ်ႉဢၢင်းၵဵတ်းၼၼ်ႉ ပေႃးပိုင်ႈဢိင်သိုပ်ႇလဵဝ်ၵၼ်ၼႆ တေလႆႈၼႄ “Ibid ” ၼႆယဝ်ႉ။

• ပပ်ႉၽိုၼ်ဢိင် ဢၼ်ပိုင်ႈဢိင်ယဝ်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပေႃးၶိုၼ်းပိုင်ႈဢိင်ထႅင်ႈ ၼႃႈလိၵ်ႈ တၢင်ႇတီႈၼႆတေလႆႈ ၶိုၼ်းၼႄပၼ် ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ၸိုဝ်ႈၽိုၼ်လိၵ်ႈလႄႈ ၼႃႈလိၵ်ႈမၼ်းၵူၺ်ႈ။

• ပေႃးလူဝ်ႇၼႆ ႁႂ်ႈႁဵတ်းမၢႆဢၼ်ပွတ်းသေ ၼႄပၼ်။ (ဝၢႆးလင်မႃးၼႆႉ ဢဝ်မၢႆဢၼ် ပွတ်းသေ တႅမ်ႈၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ။)

• ပေႃးႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆၽိုၼ်ဢိင်ၼႆ ႁႂ်ႈဢဝ်ဢၼ်ႁဵတ်းဝႆႉ ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆသေၸူႉ တွမ်ၼၼ်ႉ ဝႆႉပဵၼ်ငဝ်ႈသေ ၼႄပၼ်ၸွမ်းၼင်ႇ ဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိမၼ်း။

• ႁႂ်ႈၸႅၵ်ႇၼႄပၼ် ၽိုၼ်ဢိင်ၽၢႆႇတႆး၊ ၽိုၼ်ဢိင် ၽၢႆႇမၢၼ်ႈ၊ ၽိုၼ်ဢိင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း။

• ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ပႃးၼႂ်း သဵၼ်ႈမၢႆၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈၶပ်ႉ ဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိသေ ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆဝႆႉ။

• ပေႃးဢမ်ႇပႃး ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼႆ ႁႂ်ႈတႄႇၼႄၸိုဝ်ႈပပ်ႉလိၵ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇဢၵ်ႉ ၶရႃႇဝလိမၼ်း။

• ၽိုၼ်ဢိင်သွင်ပပ်ႉ ဢၼ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵေႃႉလဵဝ်တႅမ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးပိုင်ႈဢိင်ထပ်းၵၼ်ၼႆ ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇလႆႈတႅမ်ႈထႅင်ႈ သေလႄႈ တီႈၼၼ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၼႄပၼ် - - - -ၼႆယဝ်ႉ။

11။ ပိူင်ၽိုၼ်ပွင်

• ပိူင်ၽိုၼ်ပွင်ၼၼ်ႉ တေလႆႈမိူၼ်ၼင်ႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

1။ ၼႃႈလိၵ်ႈဢၼ်ၽုၺ်ႇ (ၼႂ်းၵၢင်ၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉတေလႆႈၼႄ ၸိုဝ်ႈၽိုၼ်ပွင်ၵူၺ်း)

2။ ၼႃႈလိၵ်ႈဢၼ်ၽုၺ်ႇတဵမ်တဵမ်ထူၼ်ႈထူၼ်ႈ (ၸိုဝ်ႈၽိုၼ်ပွင်၊ ၸိုဝ်ႈၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ၊ ၶူးဢၼ်တၢင်ႇၽိုၼ်ပွင်၊ ထႃႇၼ(တီႈ)၊ ပီတၢင်ႇ ၽိုၼ်ပွင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႄသဵင်ႈသဵင်ႈ)

3။ ၶေႃႈၶွပ်ႈၸႂ်

4။ လမ်းၼႂ်း

5။ ႁၢင်ႈ၊ ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်၊ လွၵ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၸၵႂႃႇ (ပေႃးပႃး)

6။ မၢႆဢၼ်ပွတ်း (ပေႃးပႃး)

7။ ၵႂၢမ်းၼၢမ်း

8။ ပၼႃႇမလႄႈ ပတိင်ႇၺိၼ်ႇၵႃႇထႃႇ

9။ ၵၼ်ၼိုင်ႈ၊ ၵၼ်သွင်၊ ၵၼ်သၢမ် ၸၵႂႃႇ - - -

10။ ၶႄႃႈထတ်းသၢင် ႁူဝ်ႁုပ်ႈမၼ်း

11။ ၶေႃႈလူပ်းလႄႈ ဢႃႇသီႇသၵႃႇထႃႇ

12။ တွၼ်ႈသိုပ်ႇလင် (ပေႃးပႃး 1 - 2 - ၸၵႂႃႇ - - )

13။ သဵၼ်ႈမၢႆၽိုၼ်ဢိင်

14။ ၶေႃႈၶပ်ႉဢၵ်ႉၶရႃႇဝလိ (ပေႃးပႃး)

• ပေႃးသႂ်ႇၼႃႈလိၵ်ႈၼႆ ဝႆႉၵိုတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ ဢၼ်ၽုၺ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေလႄႈတႄႇ ဢဝ်ၶေႃႈၶွပ်ႈၸႂ်ၵႂႃႇ တေႃႇ ထိုင်ၵႂၢမ်းၼၢမ်းပေႃးသုတ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ် ၵ ၵႃ ၵိ ၼိုင်ႈၵႂႃႇ တေႃႇၽိုၼ်ပွင် ပေႃးသုတ်းသဵင်ႈၼၼ်ႉ တေ လႆႈဢဝ်တူဝ်ၼပ်ႉသေလႄႈ သႂ်ႇၵႂႃႇ။

• မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈသႂ်ႇ တီႈၼိူဝ်ၸဵင်ႇၽၢႆႇၶႂႃ။

• ၵၼ်ဢၼ်တႄႇၽုၺ်ႇၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈၼပ်ႉဢၢၼ်ႇပႃး မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈသေတၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈတႅမ်ႈ သႂ်ႇပႃး မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈ။
• ႁူဝ်ၶေႃႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၸႅၵ်ႇ ၼႂ်းၵၼ်လႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၶေႃႈၼႂ်းၵၼ်ၼိုင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈသႂ်ႇ

1:1။ ။ 1:2။ ။ ၸၵႂႃႇ

• ၼႂ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶိုၼ်းၸႅၵ်ႇထႅင်ႈ တေလႆႈသႂ်ႇ

1: 1:1။ ။ 1:1:1: 2။ ။ ၸၵႂႃႇ

• ၵၼ်မိူဝ်ႈတႄႇၸ ၶၵ်ႉလိၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းထႅဝ်လိၵ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈ သုတ်ႉတင်းလင်သေတႅမ်ႈ၊ ၶၵ်ႉလိၵ်ႈဢၼ်ၵိုတ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ထႅဝ်ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈ သုတ်ႉတၢင်းလင်သေတႅမ်ႈ။

• ပေႃးၶပ်ႉလိၵ်ႈၼႂ်း ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတိူဝ်ႇ (Computer) ၼႆ တေလႆႈ ဢဝ်ၸေႈ 10 / 8 ႁၵ်းမိုဝ်း (A4 )သေ ၶပ်ႉတႅမ်ႈ။

• တီႈၼႃႈလိၵ်ႈၽၢႆႇသၢႆႉ ဝႆႉၵိုတ်း ၼိုင်ႈႁၵ်းမိုဝ်းပၢႆၶိုင်ႈ၊ ၽၢႆႇၶႂႃႇ၊ ၽၢႆႇၼိူဝ်၊ ၽၢႆႇတႂ်ႈ ဝႆႉၵိုတ်း ၼိုင်ႈႁၵ်းမိုဝ်း သေလႄႈ ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇ ꧠဝၢႁၵဢၼမႉ တေဢမ်ႇလႆႈ ၶပ်ႉၸႅၼ်ႇထႅဝ်လိၵ်ႈထီႇ။

• တီႈဢႄႇသုတ်း တေလႆႈမီးၼႃႈလိၵ်ႈ 150။

• ပေႃးၼႃႈလိၵ်ႈလိူဝ် 400 ၼႆ ႁႂ်ႈၸႅၵ်ႇတွၼ်ႈသေယဵပ်ႉ၊ (ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း ပေႃးမီး ၼႃႈလိၵ်ႈ 400 ၼႆ ၸႅၵ်ႇႁဵတ်း ၼႃႈလိၵ်ႈ ၼိုင်ႈတွၼ်ႈ 200၊ ပေႃးမီး ၼႃႈလိၵ်ႈ 500 ၼႆ ၸႅၵ်ႇႁဵတ်းၼိုင်ႈတွၼ်ႈ 250 သေလႄႈ ႁႂ်ႈသႂ်ႇ ပၼ် တွၼ်ႈၼိုင်ႈ၊ တွၼ်ႈသွင်ၼႆယဝ်ႉ။)

• မိူဝ်ႈပေႃႉလိၵ်ႈၸိုင် မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ၵမ်ႁႅင်ႈသေလႄႈ တႅမ်ႈမၢႆပၼ်။

• လိၵ်ႈဢၼ်ပေႃႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈထုတ်ႇဢွၵ်ႇၽိုၼ်မိူၼ် 5-ၽိုၼ်သေလႄႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢဝ်သိူဝ်ႈ မၢင်ႁေႃႇသေယဵပ်ႉ။

• ၽိုၼ်ပွင် 5- ၽိုၼ်ဢၼ်ယဵပ်ႉယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈ တၢင်ႇထိုင် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇၽူႈမၢႆ (ၽူႈၼၢမ်းၼႂ်း)။

• ၸဝ်ႈသြႃႇၽူႈၼၢမ်းၼႂ်းၸမ်ႉ တေလႆႈဢဝ် တင်းလိၵ်ႈ သေလႄႈ တၢင်ႇလဝ်ႈထိုင် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်။

• ၸဝ်ႈသြႃႇႁူဝ်ပဝ်ႈလူင်ၸမ်ႉ တေလႆႈၸႂ်ႉၸႅတ်ႈထၢမ်ႁႂ်ႈမိူၼ်ၼင်ႇလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ပႃး ၼႂ်းပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်းၽူႈတႅမ်ႈ ၽိုၼ်ပွင် မႁႃꩪမ်မႃၸရိယႃꧤိပႃလၼၼ်ႉသေလႄႈ ၶႂၢင်းပၼ် တႃႇႁႂ်ႈတၢင်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းၶွပ်ႇပိူင်။

• ၸဝ်ႈသြႃႇၽူႈၼၢမ်းၼႂ်းၸမ်ႉ တေလႆႈဢဝ်တင်းလိၵ်ႈသေလႄႈ ထူၵ်းဢွၵ်ႇပၼ် ၸုမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ ႁႂ်ႈၶဝ်ႈ ၼႂ်းၶွပ်ႇပိူင်။

• ၸုမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၸမ်ႉ ပပ်ႉလိၵ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁပ်ႉၶၢမ်ႇလႆႈမႃးၼၼ်ႉလူဢၢၼ်ႇ ထတ်းသၢင်သေယဝ်ႉ ႁႂ်ႈႁွင်ႉထူပ်းၵၼ် တင်းၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈသေလႄႈ တွင်ႈထၢမ်။

• ပေႃးတၢင်းႁၼ်ထိုင် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈလႄႈ ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၶဝ် ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်ၼႆ တေလႆႈငူပ်ႉငီႉၵၼ် တေႃႇပေႃး မိူၼ်ၵၼ်။

• တေလႆႈၶိုၼ်းမႄးပၼ် ႁႂ်ႈၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၶဝ် ပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်။ ၵမ်းၼၼ်ႉ မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈဢဝ်ၸၢၵ်ႈသေ ပေႃႉသႂ်ႇယဝ်ႉ။

• ၸုမ်းထတ်းလိၵ်ႈၸမ်ႉ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်လႂ် တေပၼ်မၢႆလႆႈမၼ်းၵႃႈႁိုဝ်ၼႆ တေလႆႈ မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉဢွၼ်တၢင်း။

• ၽိုၼ်ပွင် ဢၼ်ထတ်းသၢင်ဝႆႉ တႃႇႁႂ်ႈၶိုၼ်းမႄးၼၼ်ႉ တေလႆႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ် ၶၢဝ်းယၢမ်းမႄးမၼ်း။

• ၽိုၼ်ပွင် 5-ၽိုၼ် ဢၼ်ၸုမ်း ၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၶဝ် ထတ်းသၢင်မၵ်းမၼ်ႈသေ ၶိုၼ်းမႄးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈႁေႃႇ သိူဝ်ႈၼႃၶႅမ်ႉၶႅမ်ႉသေလႄႈ ၸိုဝ်ႈၵျၢမ်းၼၼ်ႉ ပေႃႉတူဝ်လိၵ်ႈၶမ်းသေ ႁႂ်ႈတၢင်ႇထိုင်ၶိုၼ်း။

• ၸုမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈၸမ်ႉ တီႈၽိုၼ်ပွင်ၼၼ်ႉလူ ဢၢၼ်ႇထတ်းသၢင်ယဝ်ႉသေလႄႈ ႁွင်ႉၽူႈတႅမ်ႈမၼ်းသေ တွင်ႈထၢမ်ယဝ်ႉတူဝ်ႈလီသေယဝ်ႉ ၽိုၼ်ပွင် ဢၼ်ၶိုတ်းၸၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ်၊ ဢၼ်လူဝ်ႇၶိုၼ်းမႄးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈမႄးၶိုၼ်းၶိုတ်း မိူဝ်ႈၶိုတ်းယၢမ်းသေလႄႈ တၢင်ႇထိုင်ၶိုၼ်း၊ ၽိုၼ်ပွင် ဢၼ်ဢမ်ႇၶိုတ်းၸၼ်ႉၼၼ်ႉ တေလႆႈပႄႇ ပၢၵ်ႈပႅတ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇၶိုတ်းၸၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ။

ၽိုၼ်ဢိင်

• သာသနာ့တက္ကသိုလ် မဟာကျမ်းပြု လက်စွဲနှင့် ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် (မြန်မာစာဌာန) မဟာဝိဇ္ဇာ ကျမ်းပြု လက်စွဲတို့ကို မှီငြမ်းပြုထားပါသည်။

• ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (19) ပပ်ႉၵႅမ်မိုဝ်းၽိုၼ်ပွင် Thesis မႁႃꩪမ်မႃၸရိယႃꧤိပႃလ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး၊ ဝဵင်းပၢင်လူင် မိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ (205-217)၊ ပီ 2011။