ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ ထုင်ႉသၼ်လွႆၶိူဝ်း

ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ မိူင်းသၼ်လွႆၶိူဝ်း

ၽၢင်ႁၢင်ႈမိူဝ်ႈၽႂ်ပၢႆႇမႃးယူႇ မိူင်းသၼ်လွႆၶိူဝ်း

မိူင်းသၼ်လွႆၶိူဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ထုင်ႉသၼ်လွႆၶိူဝ်းၼႆႉ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇတွၼ်းဢွၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပႃႇထိူၼ်ႇပႃႇၶိူဝ်း ပႃႇၵေႃမႆႉႁူၵ်း မႆႉသၢင်းလူင်မီးဝႆႉယူႇ။ ယၢမ်းၼင်ႇၼၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပၢႆႇမီးၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်မႃးယူႇသဝ်း။ လွႆၸၢင်ႉလူင် လွႆၶိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇပၢႆႇမီးၽႂ် လၢတ်ႈဝႃႈမိူၼ်လွႆၸၢင်ႉ။

ပီႈၼွင်ႉလၢႆးၶႃႈ ပၢင်လူင် သူင်ၵၼ်ၶႆႉႁႃတီႈယူႇမႂ်ႇ

ၽၢၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးမွၵ်ႈပၢၵ်ႇႁူၵ်းသိပ်းပီလိူဝ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပၢၼ် မိူင်းၶေႇၼႆၵေႃႈ ပဵၼ်ပၢၼ် မၢဝ်ႇ ၸီႇတုင်း၊ မိူင်းတႆးၵေႃႈ ပဵၼ်ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငၢမ်း သမ်ႉမႅၼ်ႈယၢမ်း ပၢၼ်ဢင်းၵိတ်ႉၶဝ် တေႇယဵပ်ႇယၢင်ႈၶဝ်ႈမႃးမိူင်းတႆး၊ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ မိူင်းတႆးသုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉ ပဵၼ်ပွတ်း ပဵၼ်တွၼ်ႈ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၸိူဝ်းပွတ်းၼင်လိၼ် လၢႆးၶႃႈ မိူင်းၵိုင် ပၢင်လူင် ၵေႃႈ သုၵ်ႉယုင်ႈဝႆႉ။ ၸိူဝ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇယူႇလႆႈ လႆႈၶၢႆႉလႆႈပၢႆႈၵေႃႈမီး ပဵၼ်ႁိုဝ်ၵေႃႈလီ လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သၽႃႇဝမိူင်းၵူၼ်းယဝ်ႉ။ၽွင်းယၢမ်းၼင်ႇၼၼ် ၸိူဝ်းပီႈၼွင်ႉ ပၢင်လူင်လၢႆးၶႃႈ ၸိူဝ်းမီးၵၢင်ၸႂ်ၶႆႈၶႆႉႁႃတီႈယူႇမႂ်ႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် တေႃႉၶူဝ်းတေႃႉလဵင်းသေ လတ်းၽၢၼ်ႇ သၼ်လွႆလူင်မႃး ၽွင်းမႃးထိုင်တီႈ လွႆၸၢင်ႉမိူင်းၵိုင်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႃးလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉလိုဝ်ႈၸႂ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်သင်ၵႂၢမ်းလီမင်ႇၵလႃႇဝႃႈ // သမ်ႉဝႃႈႁဝ်းႁႃး ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၽၢတ်ႇယၢၼ် ဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းႁဝ်းယဝ်ႉ ၵႂႃႇတင်ႈၵႂႃႇတေႇဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ မိူင်းမႂ်ႇတီႈလႂ်ၵေႃႈ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸိူဝ်းလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်ႁဝ်းပေႃးတေႁူႉၸၵ်းဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းႁဝ်း လႆႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ ်ပၼ်ၸိုဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းဢၼ်ႁဝ်းယူႇမႃးၼႆႉတႃႉ၊ // ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈလႆႈယူႇ ၼိူဝ်လွႆၸၢင်ႉ မိူင်းၵိုင်ၼၼ်ႉ မုင်ႈၵႂႃႇတီႈဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ၵႂၢၼ်းၾႆး ဢွၼ်ႇသွမ်ႇလမ်မိုတ်းၶိုၼ်ႈမိုတ်းၶိုၼ်ႈဝႃႈၼႆ။ ၼႆႉပဵၼ်တင်းမွင်ၸႂ်ဢွၼ်ၵူၼ်းထဝ်ႈၶဝ် ၶႆႈၼေ လၢတ်ႈၼေ လုၵ်ႈၼေလၢၼ်ၶဝ်ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ။ သုိပ်ႇသေၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်လတ်းၽၢၼ်ႇ သၼ်လွႆတူင်ႇလဝ်း သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းထိုင် ဝၢၼ်ႈလီႈ ၸင်ႇမုင်ႈႁၼ်တီႈ လွႆလူင်သုင်သုင် တူၼ်မႆႉၶဵဝ်မုင်းသုမ်ႇ ၸင်ႇလႆႈလတ်းၽၢၼ်ႇ ၽၢႆႇတၢင်း ၼႃႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇဝၢၼ်ႈလီႈ ထုင်ႉလိၼ်ၼမ်ႉလၼ်ႈ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်ၶတ်းၸႂ် ပႆၽွင်းၸၢမ်ထုိင် ပႃႇထိူၼ်ႇလွႆလူင်ဢၼ်ပၢႆႇမီးၸိုဝ်ႈ ၼၼ်ႉ ၼႃႈမိူင်းၸၢမ်ႁႃႇလူိင်ဝႃႈၼႆ။ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်မၢႆတွင်းဝႃႈလွႆပႃႇထူိၼ်ႇပႃႇၶိူဝ်းလူင်ၼႆယဝ်ႉ။

ပုိၼ်းဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢၼ်ႈဝွၵ်းၵၢၵ်ႇ

တီႈဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးမွၼ်ႇၶဝ်မႃးသဝ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈ ပဵင်းႁူဝ်ၼမ်ႉႁွင်ႇ တီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃ ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢၼ်ႈဝွၵ်းၵၢၵ်ႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်းသဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်လႆႈ ပတ်ႇဢဝ် ယႃႈၵွၼ်ႇ ႁဵတ်းဢၼ်သိူဝ်ဢၼ်ၵၢင်ႈ ဢၼ်မုင်း ၶဝ်မႃးဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၶဝ်မႃးၼၼ်ႉ လင်ႁိူၼ်းဢွၼ်ႇၶဝ် တေမီးမွၵ်ႈ သိပ်းဢဵတ်းသိပ်းသွင ်လင်ၵူၺ်းဝႃႈၼႆ။ ဢွၼ်ၵၼ်ယူႇသဝ်းမႃးၼင်ႇၼၼ် ၶဝ်ဢၼ်ပႃးမႃးၵေႃမူတ်း ၽႂ်မၼ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ် ၶုတ်းၵိၼ်မုၵ်း ႁူဝ်မၼ်း တွႆႇၵိၼ်မၢၵ်ႇၵေႃႇယုမ် ဢုပ်ႉၵိၼ်မွၼ် ႁဵတ်းၼင်ႇၼႆမႃးၼႆယဝ်ႉ။ ယူႇႁိုင်မႃးၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းႁၢႆႈ ႁဵတ်းသူၼ် ၽုၵ်ႇၶဝ်ႈ ၽုၵ်ႇၽၢၵ်း ဢွၼ်သေ လဵင်ႉၼႃႈႁိူၼ်းၽႂ်ၼႃႈႁိူၼ်းမၼ်းမႃး။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉပဵၼ်ပၢၼ်ဝူဝ်းတင်ႇလႄႈ ၸိူဝ်းပႃးဝူဝ်းမႃးၵေႃႈ လႅၼ်ႈၵပ်းသုိပ်ႇ ႁႃသုိဝ်ႉၶဝ်ႈ သုိဝ်ႉၵုၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်းယူႇႁိုင်မႃးၸင်ႇ ဢုပ်ႇၵုမ်ၵၼ်တႃႇတေတင်ႇၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈ လႆႈၸႂ်ၵၼ်ပၼ်ၸိုဝ်ႈဝၢၼ်ႈဝႃႈ ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃလမ် ဢမ်ႇၼၼ် ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းလမ်ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ ထၢင်ႇတေလႅပ်းဢွၼ်ၵၼ်တင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဝၢၼ်ႈဝူဝ်း လမ် ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃလမ်မႃးႁိုဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ်ၸင်ႇၼႆႉ မူိဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းႁွင်ႉၸုိဝ်ႈ ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃလမ် ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ဝၢႆးမႃးဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃ ၼႆၵူၺ်း။ ထုိင်မႃးပၢၼ်ပုိတ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းသမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်သွၼ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ သုိၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်သမ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ် မႃးထၢမ်ဝႃႈ ဝၢၼ်ႈသင်ၼႆလႄႈ တွပ်ႇလၢတ်ႈဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇမေႃတႅမ်ႈ ၸွမ်းၽဵၼ်ႈꧦ သမ်ႉမႃးတႅမ်ႈဝႃႈ ဝေႃးၵၢတ်ႇယႂႃႇ ဝႃႈၼႆလႄႈ ဝၢႆးမႃး ဝၢၼ်ႈဝူဝ်းၵႃၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် ဝၢၼ်ႈဝွၵ်းၵၢၵ်ႇၵႂႃႇ တေႃႇဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃး ႁူဝ်ၵူၼ်းၵေႃႈ ၵုိၼ်းမႃး လွင်ႈၵိၼ်လွင်ႈယႅမ်ႉၵေႃႈ ၵပ်ႉၵိၼ်းမႃး ဢွင်ႈတႃႇတေႁဵတ်းသူၼ်ႁဵတ်းႁၢႆႈၵေႃႈ ၵႅပ်ႈမႃးလႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႄႇၶႂၢၵ်ႈဢွင်ႈ တီႈႁဵတ်းႁၢႆႈ ႁဵတ်းသူၼ်သေ ၵမ်ႈၽွင်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၽၢႆႇႁွင်ႇလွႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းၽၢႆႇ ၸၢၼ်းလွႆ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းတိၼ်လွႆၼႆလူင်ၵႂႃႇ။ ၸူိဝ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵႆၼၼ်ႉ ၼုိင်ႈလူိၼ်လႂ်မႃးတီႈဝၢၼ်ႈ ၼုိင်ႈပွၵ်ႈ ၽူိဝ်ႁုိင်မႃး ႁႃႈႁူၵ်းလူိၼ်မႃးၼုိင်ႈပွၵ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼုိင်ႈပီၸင်ႇမႃးၼုိင်ႈပွၵ်ႈ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ႁိုင်မႃးၸူးဢဝ်ဢမ်ႇမႃးသေ တင်ႈပဵၼ်ဝၢၼ်ႈၵႂႃႇ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး ဝၢၼ်ႈမွၼ်း ဝၢၼ်ႈလွႆၸၢင်ႉ တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။

ပိုၼ်းဝၢၼ်ႈမွၼ်း ၸွမ်းၼင်ႇယိုၼ်းထိုင်

ဝၢႆးမႃးဢၼ်မိူဝ်းႁဵတ်းသူၼ်ႁဵၻ်းႁၢႆတီႈ ဝၢၼ်ၵဝ်ႇၼူိဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်မိူဝ်းႁွင်ႉ ပီႈၼွင်ႉ ၽႂ်မၼ်း မႃးယူႇၸွမ်းသေ တႄႇဢဝ်ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼူိဝ်ၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်မႃး ဝၢၼ်ႈမွၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇ ၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးပဵၼ်းၵူၼ်းမီးၵူၼ်းၶႅၼ်းၸႂ်လူင်ၼႆ ပီႈၼွင်ႉတႆးမိူင်းၶႄႇ ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်လႆႈမႃးယွၼ်းႁဵတ်းလုၵ်ႈၸၢင်ႈတႆးပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ တီႈ ပွၵ်ႉ ဝၢၼ်ႈၼႃး ၼၼ်ႉပဵၼ်တီႈၶွၼ်ၼမ်ႉမၼ်းလိၼ် လီမႃးတီႈၼိုင်ႈလႄႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးၸင်ႇ မၢၵ်ႈမီး မႃးႁိုဝ်။ လုၵ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼူိဝ်ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇၸႅၵ်ႇပဵၼ်မႃးပွၵ်ႉတႂ်ႈ ပွၵ်ႉၼူိဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးမႃးပွၵ်ႉၼူိဝ် ႁွင်ႉပွၵ်ႉ ဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼူိဝ် ပွၵ်ႉတႂ်ႈႁွင်ႉပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃးၼႆယဝ်ႉ။ ၽူိဝ်ႇလင်ႁူိၼ်းၼမ်မႃး ၸင်ႇပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ (႑) ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇၼူိဝ် (႒)ပွၵ်ႉၵၢင် (႓)ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃး (႔)ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈဝတ်ႉ (႕)ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ (႖) ပွၵ်ႉၼမ်ႉသွင်ႁူးၼႆလႂ်ယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမွၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ လုၵ်ႉပၢင်လူင်မႃး

ဝၢၼ်ႈမွၼ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈပေႃးၵူၼ်းၼမ်မႃးဝႆးတၼ်ႇၼႆႉ သမ်ႉလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃးလၢႆလၢႆၼႆ တေၸင်ႈမီး ၶေႃႈထၢမ်ယူႇ ။ ၵမ်းၶေႃႈၼႆႉ တူဝ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၵေႃႈ ဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ်မႃးတီႈ ပူႇမွၼ်ႇၶဝ် ၼၢႆးမွၼ်ႇၶဝ်မႃး ၶဝ်တွပ်ႇဝႃႈ // ပိူၼ်ႈတေႉတွပ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းလုၵ်ႉ လွႆသၼဵၼ်းမႃး လွႆဝူဝ်းလမ်မႃးဝႃႇ ပူႇမွၼ်ႇတေႉ ႁတ်းတွပ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းလုၵ်ႉပၢင်လူင်မႃးဢူိဝ်ႈ // ၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမွၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ လုၵ်ႉမူိင်းၶွၼ် မူိင်းၶႄႇမႃး

ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမွၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ ပၢႆႈသုိၵ်းပၢၼ်မဝ်ႇၸုိဝ်ႇတုင်းသေ မႃးယူႇဝႆႉ တီႈပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃးၵေႃႈ မီးမႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈ ၵူၼ်းတႆးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလူင်းမႃးလႄႈ ပီႈၼွင်ႉၶႄႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဢူၺ်းလီၵၼ် ၼၼ်ႉၵေႃႈၶဝ်ႈမႃးၸွမ်းၵၼ် လႄႈ ဢွၼ်တၢင်း ပီႈၼွင်ႉတႆး ပီႈၼွင်ႉၶႄႇ ၵႆႉလႆႈ ဢဝ်ၵႂၢမ်းၶႄႇ ၵၢပ်းသုိပ်ႇ လၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ၸင်ႇပွင်ႇလႄႈ လႆႈၸိုဝ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ ပွၵ်ႇၶႄႇဝၢၼ်ႈၼႃးၼႆလႂ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၶေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ ပဵၼ်တႆးၼႂ်းမူိင်းၶႄႇမႃးယူႇၵမ်ႉၼမ်။ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈႁူၵႂၢင်ႈ တႃႇၵႂၢင်ႈလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၵၢၼ်ၶၢႆၸူိဝ်းၼႆႉလႄႈ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼႆၵေႃႈ လႆႈႁၼ်တိူဝ်းတွၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးယူႇတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈၵၢတ်ႇ တီႈၵူၼ်းၵုိၼ်းသေႇသေႇ တေႇလႆႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ႁူင်းႁဵၼ်းသုၼ်ႇသွၼ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ လိၵ်ႈၶႄႇ

ဢွၼ်တၢင်း ပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃးၼႆႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းဝၢၼ်ႈမွၼ်းၼႆႉ လႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတီႈပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃး ၼၼ်ႉၵမ်ႉ ၼမ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈၵူၼ်းမီးငိုၼ်းၶဝ် ပၼ်ႁႅင်းလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇၼႆၵေႃႈ လႆႈဝႃႈယဝ်ႉ။ လုိၼ်းလၢႆးဝၢႆးမႃး ၸွမ်းၼင်ႇ ၾႆးမႆႈၵၢတ်ႇပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈၼႃးၼၼ်ႉ သေ လႆႈမႆႈပႃး ႁူင်းႁဵၼ်းၵႂႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။

ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် ပၢၼ်ၸဝ်ႈသုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ

ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈၵၢၼ်းယွတ်ႈ ၸင်ႇမႃးၸွႆႈထႅမ်ၸိူဝ်း ဢၼ်ႁူိၼ်း လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းၾႆးမႆႈၼၼ်ႉသေ ဢွင်ႈတီႈၵၢတ်ႇလႄႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇမႃးႁဵတ်းပဵၼ် ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ဢွင်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်ၼၼ်ႉ ဢွင်ႈမၼ်းၵႅပ်ႈၼႆ လႄႈ ၸင်ႇၶႆႉဢွင်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင်မႃးဝႆႉ ပွၵ်ႉၼမ်ႉလိၼ်းယၢဝ်းၼႆႉသေ ဢွင်ႈတီႈၵဝ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၵၢင်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁဵတ်းပဵၼ်တီႈႁူင်းယႃမႃးတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵျွင်းၸေႃးတိဝႃႇရ

ဝၢၼ်ႈမွၼ်းၼႆႉ ဝၢၼ်ႈယႂ်ႇႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ် ပွၵ်ႉၵေႃႈၼမ် မီးပႃးတီႈဢၼ်ၵုိၵ်းပုိၼ်းလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆယၢင်ႉဝႆႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵျွင်းၸေႃးတိဝႃႇရ ၼႆႉ မူိဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ပီၵေႃးၸႃႇမၢၼ်ႈ (႑႓႑႕) ၼီႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇၸေႃးတိဝႃႇရ ႁဝ်းလႆႈဢွၼ်ဢဝ်တပႄးမၼ်းၸဝ်ႈ ပႃးၸဵမ်ပေႃႈထဝ်ႈလုင်းတၢင်းၵႄး တူိၵ်ႈယႃႈယႃ ဝူင်းဝၼ်းတူၼ်ႈတီးလႆႈပဵၼ်တပႄး သြႃႇၸဝ်ႈမႃးဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ၵွပ်ႈပူိဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ သြႃႇၸဝ်ႈလႆႈမႃးယူႇသဝ်းဢဝ်ဝႃႇသႃ မွၵ်ႈသွင်ဝႃႇၽၼ်းသႃၼႆယဝ်ႉ။ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဢွင်ႈတီႈၵျွင်းၸဝ်ႈသြႃႇၼၼ်ႉ ၸွင်ႇလႆႈႁဵတ်းဝႆႉပဵၼ်တီႈမၢႆတီႈတွင်းတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်းလူင် ၸဝ်ႈသုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈငူဝ်ႉႁၢၼ် (ၸဝ်ႈၸၢမ်မႂ်ႇ)

ၽွင်းမူိဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈသုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈငူဝ်ႉႁၢၼ် လႆႈတင်ႈတႄႇတပ်ႉတီႈၼႃးမၢၵ်ႇၶမ်ၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁုိဝ်တေ ပဵၼ်တီႈမၢႆတွင်း ၵိုၵ်းပုိၼ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉၵျွင်းၵမ်ႇမထၢၼ်း တီႈပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ဝၢၼ်ႈမွၼ်း ၼၼ်ႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ၵွင်းမူးၶူးဝႃး ဝုၼ်းၸုမ်ႉ

ၽွင်းမူိဝ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ မူိင်းလူင်ၸုိင်ႈတႆးၼႆႉ  ၵႅၼ်ၵၢင်မၼ်းပဵၼ်တီႈ ထုင်ႉသၼ်လွႆၶိူဝ်း ၼႆၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈပေႃႈၶူးဝႃႈ သင်ႇႁႂ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ၵွင်းမူးသူႇၼုိင်ႈၼႆလႄႈ ၵွင်းမူးသူႇ ၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈၵွင်းဝၢၼ်ႈဝတ်ႉ ဝၢၼ်ႈမွၼ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ပုိၼ်းဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉ

ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼႆႉ ဢွၼ်တၢင်း ႁွင်ႉ ဝၢၼ်ႈလွႆၸၢင်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢၼ်ႈလွႆၸၢင်ႉၼႆႉ ၵူၼ်းထဝ်ႈၶဝ်မွၵ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းဢၼ်တႄႇတင်ႈပဵၼ်ဝၢၼ်ႈမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ပူႇႁဵင်ၼႄႇပႅင်ႇဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸုိဝ်ႈတႄႉတႄႉမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈ ပူႇယွတ်ႈသႅင်ၼေႇ ဝႃႈၼႆ။ ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ပွင်ပဵၼ်လႆႈ တႃႇႁဵတ်းပူႇႁဵင်လႄႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈလႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႂႃႇဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ၵူၺ်းၵႃႈ ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်းၵႂႃႇမွၵ်ႈလၢႆပီၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁူႉၸႅင်ႈလႅင်ႈလီ။ ပၢၼ်မူိဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ်ပူႇႁဵင်ၼၼ်ႉ ဢႃႇယုတေမီးယူႇမွၵ်ႈ (႓႕)လိူဝ်လူိဝ်ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ပူႇမူိင်းမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢဝ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းသွင်ၵေႃႉသေ ႁဵတ်းပၼ်ၵၢၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ပၢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈဢုပ်ႉၼူိဝ်သၼ်လွႆၶူိဝ်း လႄႈ ထုင်ႉလိၼ်ပဵင်း မူိင်းၶူိဝ်းၼႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႉယႂ်ႇ ဢၼ်ၸုိဝ်ႈ ပူႇလွႆသွႆႈသႅင် ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ႉၸၵ်းဝႃႈ ပူႇၵွင်းမူးသွႆႈသႅင် ၼႆၼၼ်ႉ ဢဝ်ယူႇႁိမ်းမၼ်းၸဝ်ႈသေ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၵေႃႉလဵၵ်ႉ ပူႇယွတ်ႈၼေႇၼႆၼၼ်ႉ လႆႈလူင်းယူႇတီႈၶူၵ်ႉတုိဝ်ႉၵႅင်း ပွၵ်ႉပၢင်ႇ လေႃႉ ဝၢၼ်ႈမူိင်းၶူိဝ်းၼၼ်ႉသေ ဢုပ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ်မႃးဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမူိဝ်ႈပူႇႁဵင် ယွတ်ႈသႅင်ၼေႇၶဝ် ပေႃႈလုၵ်ႈ ႁဵတ်းပူႇႁဵင်သေ ဢုပ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမူိင်းယူႇၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ လႆႈၸႂ် ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇလႆႈၸႂ်။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဢူမုၼ်ဢၼ်လႆႈ ပဵၼ်ပူႇႁဵင်ၼႆၼၼ်ႉတေႉ ႁူမ်ႇငၢမ်းမႃးၼူိဝ်ၵူၼ်းတင်းသဵင်ႈယူႇ။

တေႇတင်ႈၵျွင်းသၢင်ႇၶမ်း ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼူိဝ်

ပူႇႁဵင်ယွတ်ႈသႅင်ၼေႇၼႆႉ မီးတႃႇယၢမ်းၼုိင်ႈ ပဵၼ်ၽွင်းႁဵတ်းၵိၼ်ႁဵတ်းလူႇ ၸဝ်ႈပူႇၸဝ်ႈၶိင်းၶဝ် ၸူိဝ်းပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈဝၢၼ်ႈ ဝၢၼ်ႈမွၼ်း ၶဝ် ၽိတ်ႈမွၵ်ႇၶဝ်ႈပွႆး ယၢတ်ႇၼမ်ႉၵျွင်းမႂ်ႇၼႆႁုိဝ် ၽွင်းၼၼ်ႉၼင်ႇႁုိဝ် ပေႃးတေလီလူလီတူၺ်းၼၼ်ႉ ၸူိဝ်းႁပ်ႉတွၼ်ႈၶႅၵ်ႇၵေႃႈႁပ်ႉ ၽွင်းယၢမ်းပူႇႁဵင် ၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပူိဝ်ႈမႅၼ်ႈၽွင်းလူင်းမႃႉသေ ၵႂႃႇလမ်ႈမႃႉဝႆႉႁုိဝ် ဢမ်ႇလႆႈႁၼ်ၽႂ်မႃး ႁပ်ႉမၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈၼႆ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ၵေႃႈ သုိပ်ႇၶဝ်ႈမႃးတီႈသင်ႇဝၢင်ႇတၢင်းၶဝ်ႈဝတ်ႉၼၼ်ႉ ၸူိဝ်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၶဝ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းမူိၼ်ၼင်ႇယၢမ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇၵူၼ်းထမ်းမတႃးၼၼ်ႉ ဝႃႈ // ပေႃးသင်ဝႃႈၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းဝတ်ႉ ၸုိင် ဢွၼ်ၵၼ်ပူတ်းၶဵၼ်းႁူဝ် ပူတ်းထူင်သေၶဝ်ႈမႃးၶႃႈ //

 ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ 

ၵျွင်းသၢင်ႇၶမ်း ပူႇႁဵင်ယွတ်ႈသႅင်ၼႄႇ

ပေႃးဝႃႈၵုိင်ႉၵၢင်ႉလႆႈငိၼ်းၵႂၢမ်းၶဝ်ႈႁူမႃးၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ပူတ်းၶဵၼ်းႁူဝ်သေ ဢင်ႈပူတ်း ထူင်ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းဝတ်ႉၼႂ်းၵျွင်ႈၼၼ်ႉယူႇ ၽူိဝ်ႇထၢမ်ဝႃႈ ၽႂ်တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ယိပ်းဝႆႉထူင်ၵဝ် ၼႆၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁတ်းဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းမၼ်းလႄႈ မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇၶုိၼ်းၶီႇမႃႉမၼ်းပွၵ်ႈမႃး တီႈႁူိၼ်းမၼ်းၶုိၼ်းဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ႁုိဝ်ၵေႃႈလီ တေပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းတႃႇတေပဵၼ်မႃး ဢၼ်ၵုိၵ်း ပုိၼ်း သေ ဢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းတုိၼ်းမီးလွင်ႈတၢင်းမၼ်းယဝ်ႉၸင်ႇတေၸင်ႈပဵၼ်မႃး ယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပူိဝ်ႈၼႆလႄႈ တီႈၼႆႈၵေႃႈ ဢဝ်ပဵၼ်တီႈလၢတ်ႈတီႈတႄႇမၼ်းသေ ပူႇႁဵင်ယွတ်ႈသႅင်ၼႄႇ ၸင်ႇတေပဵၼ်တႄႇၵျွင်းသၢင်ႇၶမ်းဢွၼ်ႇဝႆႉပၼ်လုၵ်ႈပၼ်လၢၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၵွင်းမူးပူႇလွႆၵွင်းမူးသွႆႈသႅင် ဢမ်ႇၼၼ် ၵွင်းမူးၸၢင်ႉၶုပ်ႉ

ၵွၼ်ႇသေ ပၢႆႇတႄႇၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼူိဝ်ၼႆႉ မႅၼ်ႈၽွင်းပၢၼ်ၵျပၼ်ႇၸၢမ် တေပွၵ်ႈမူိဝ်းမူိင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ မႅၼ်းၼႂ်းပီ ႑႓႐႕ ၼီႈၼႆႉ ပူႇၵွင်းမူးသွႆႈသႅင် လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈသေ ၵေႃႇတင်ႈဝႆႉၵွင်းမူးၸၢင်ႉၶုပ်ႉၼႆႉၼႆယဝ်ႉ။

တႄႇၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼူိဝ်

ၼႂ်းႁၢင်ပီ ႑႓႐႕ ၼႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၸူိဝ်ႈပဵၼ်ပူႇၵႄႇ ပူႇလွႆယွတ်ႈငုိၼ်းၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ်ထူဝ်းၼႃႈသေ တႄႇႁဵတ်းၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼူိဝ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ႁဵတ်းၵျွင်းယဝ်ႉ သၢမ်ပီ ၸင်ႇၽိတ်ႈပၢင်းဢဝ် ၸဝ်ႈၸၢင်းဢေႃးဝၼ်ႇၼ မႃးၼင်ႇဝတ်ႈ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ႁႃႈႁူၵ်းဝႃႇသႃဝႃႈၼႆ ။ လုိၼ်းသေၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်းဢေႃးၸိင်ႇၼ သမ်ႉမႃးၼင်ႈဝတ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းသၢမ်သီႇဝႃႇ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸင်ႇသမ်ႉမီး ၸဝ်ႈသြႃ ဢိၼ်ႇတၵ ( ၸဝ်ႈသြႃႇတႅင်ဝၢၼ်) မႃးၼင်ႈႁႃႈႁူၵ်းၸေတ်းဝႃႇဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမူိင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းသေ ၸဝ်ႈသြႃႇလႆႈၶႆႉ လႆႈပၢႆႈ ငူိင်ႉဝႄႈၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်း ၸဝ်ႈမုၼ်လူၼ်းၼႆၼၼ်ႉ မႃးပုတ်ႈတိၼ် တင်မုိဝ်းၸဝ်ႈသြႃႇဝႆႉသေ ၼင်ႈဝတ်ႉၵႂႃႇ ၶၢဝ်းတၢင်းမွၵ်ႈ သၢမ်သီႇဝႃႇဝႃႈၼႆ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ တၵ်ႃႇၶဝ ်ၶုိၼ်းၽိတ်ႈပၢင်းဢဝ် ၸဝ်ႈသြႃႇ ဢိၼ်ႇတၵ (ၸဝ်ႈသြႃႇတႅင်ဝၢၼ်)မႃးၼင်ႈၶုိၼ်း တၼ်းႁုိင်ထႅင်ႈႁႃႈႁူၵ်းၸဵတ်းဝႃႇ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ တပႄးၸဝ်ႈသြႃႇတႅင်ဝၢၼ် ၸဝ်ႈၸၢင်းၵေႃးၵိယ (ၸဝ်ႈၸၢင်းၵေႃးၵီး) မႃးၼင်ႈတင် တၼ်းလႆႈ သွင်ဝႃႇ မၢၼ်းသမ်ႉလုိပ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပႆႈလႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႆႈၵႂႃႇ ယူႇဝၢၼ်ႈပၢင်ႇလေႃႉ ဝၢၼ်ႈပၼ်းသေး ၸူိဝ်းၼႆႉသေ တီႈၵျင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉၼူိဝ်ၵေႃ ႈ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႈမႃး ဢမ်ႇလႆႈမီးမုၼ်ႈၸဝ်ႈမႃးတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်းတၢင်းႁဵၼ်းလိၵ်ႈ

ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸၢင်းၵေႃးၵီးၶဝ်ၸဝ်ႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်လူင်းၵႂႃႇသွၼ်လိၵ်ႈ တီႈၵျွင်းၶမ်း ၼႂ်းဝဵင်းသီႇပေႃႉ ၵျွင်းမၼ်းတလေး ၵဝ်ႇသုိပ်ႇမႂ်းမႂ်းသုိပ်ႇၵဝ်ႁဵတ်းၼၼ်သေ တေႃႇပေႃးထုိင်ပၢၼ် ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၶဝ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း ႒႕ ပီတဵမ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

ၽြႃးမုင်ႈမူိင်း ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉတႂ်ႈ

ႁဵတ်းၼၼ်သေ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉတႂ်ႈၵေႃႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ပၢၼ်ၸဝ်ႈသုိၵ်းလႃႉမိၼ်ႉၶဝ် ဢွၼ်ႁူဝ် သေ ပၢၵ်းသဝ်းဝႆႉတီႈမူိင်းၶိူသ်းၼႆႉ ၸဝ်ႈသုိၵ်းလႃႉမိၼ်ႉဢွၼ်ႁူဝ်သေ ၸဝ်ႈသုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈပၢင်ၾႃႉ ၶၢမ်ႇငဝ်ႈငႃ ႁဵတ်းၸဝ်ႈတႃႇၼမၼ်းသေ လူႇတၢၼ်းဝႆႉ ၽြႃးမုင်ႈမူိင်း တီႈၵွင်းၸႃႇတီႇ ဝၢၼ်ႈငူင်းၸၢင်ႉတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်းဢၼ်တႅမ်ႈမႃးၼႆႉ ပဵၼ်ပုိၼ်းဢွၼ်ႇထုင်ႉသၼ်လွႆၶူိဝ်း ဢၼ်ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈၶဝ် ၶႆႈဢွၵ်ႇမွၵ်ႇ ၼေမႃးလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတႅမ်ႈတင်ႇဝႆႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈမီးတီႈၽိတ်းတီႈပူိင်ႈၼႆၸုိင်ၶႅၼ်း တေႃႈ မူၼ်ႉမႄးပၼ်တၢင်းႁၼ်ထုိင်မႃးလႆႈယူႇၶႃႈ။

ၸဝ်ႈဢူသႅင်( ၿီႇဢေႇ) ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းႁဵၼ်းတင်းမေႃ တီႈၸၼ်ႉၸွမ်မႁႃႇၸူႈလႃး မူိင်းၵွၵ်ႇ ၸုိင်ႈထႆး။ ဝၼ်းထိ (႑႙-႕-႒႐႑႕)