မိၵႃႇရမႃႇတႃႇ ဝိသႃႇၶႃႇ

ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ထၼၼ်ႇၸယ ဝဵင်းသႃႇၵေႇတ။ မိူဝ်ႈဢႃႇယုမၼ်းလႆႈ သိပ်းႁူၵ်းၶူပ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈမၼ်း ၸင်ႇဢဝ်ၵူပ်ႉၵူႈပၼ် ပုၼ်ႇၼဝတ်ႉတုၼ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၵူၼ်းမီးလူင် ၸဝ်ႈယေးငိုၼ်း မိၵႃႇရ မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၸင်ႇလႆႈၵႂႃႇယူႇၸွမ်း ၸဝ်ႈၽူဝ်မၼ်း မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိယူႇယဝ်ႉ။

ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ယူႇၼႂ်းႁိူၼ်းၶိင်းၶဝ် မိၼ်ႇတၵယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝိသႃႇၶႃႇ လႆႈၸဵတ်းၶူပ်ႇၼၼ်ႉၵႂႃႇၸွမ်းၶိင်းၶဝ်သေ လႆႈၵႂႃႇထူပ်းႁၼ်ဝႆႈသႃၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၸွမ်းၶိင်းၶဝ်သေ လႆႈၵႂႃႇထူပ်းႁူပ်ႉႁၼ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၵမ်းၵွႆးၵေႃႈ လႆႈပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးၽႅဝ်ၶၢဝ်းၽူၼ်ၼႆ ယူႇသဝ်းဢဝ်ဝႃႇတီႈၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းမီးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇထိၵ ႁဵတ်းလူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ လုၵ်ႉမိူင်းသႃႇၵေႇတသေ မႃးတူၵ်းၼႃႈႁိူၼ်းမိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိယဝ်ႉ လႆႈၶိုၼ်းမႃးထူပ်းႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈထႅင်ႈလႄႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈထမ်ႇမတြႃးမၼ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈၽႅဝ်မႃးသႃႇဝတ်ႉထိၵေႃႈ မႃးႁဵတ်းလူႇၵျွင်းလူင်လင်ၼိုင်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇသင်ႇၶႃႇၶဝ်ႈၸဝ်ႈ တီႈပႃႈဢွၵ်ႇဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ။ ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ သတ်ႉထႃႇတြႃးႁႅင်းယႂ်ႇသေ လူႇတၢၼ်းလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇပၼ်ၸုမ်ႈၶူး "ဢေႇတတၵ်ႉ" ၵေႃႉမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလႄႈ ၵုင်ႇမုၼ်သုင် တီႈလူႇတၢၼ်း ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ ဝၢႆးသေ ၽႅဝ်ႁိူၼ်းၸဝ်ႈၽူဝ်ယဝ်ႉ လႆႈထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼမ်တႄႉတႄႉ။ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၸဝ်ႈၵေႃႈ သဵင်ႈၵၢမ်ႇလႄႈ မိၵႃႇရ ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈၸဝ်ႈၼႆႉ ထီႇၼဵဝ်သေဢမ်ႇၵႃး မီးၸႂ်ဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်ပိူၼ်ႈ ဝႆႉၸႂ်ငမ်းငဝ်းၼိူဝ်ပိူၼ်ႈယူႇတႃႇသေယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ၵၢၼ်လဵၵ်ႉၼွႆႉဢွၼ်ႇၵွႆးၵေႃႈ ၵႆႉဢွၵ်ႇတေႃးသသေ ၵႆႉၵႆႉလႄႇ မၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးလုၵ်ႈပႂ်ႉမၼ်း ဢၼ်ပဵၼ်ဝိသႃႇၶႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ႁိုင်မႃးလွႆးလွႆး လွင်ႈဢၼ်ႁၼ်လီၼိူဝ် လုၵ်ႈပႂ်ႉမၼ်း ယိုင်ႈယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ ၵမ်းလိုၼ်းမႃး ထိုင်ၵႂႃႇၸၼ်ႉ ပေႃးလိုပ်ႈလုၵ်ႈပႂ်ႉ လူင်းႁိူၼ်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈလိုပ်ႈလူင်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ဝိသႃႇၶႃႇဢမ်ႇႁပ်ႉသေ ၸင်ႇမွၵ်ႇၼႄလွင်ႈၸုၵ်းမၼ်ႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ "ၵဝ်ၶႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶႃႈၸႂ်ႉဢၼ်ၵႂႃႇသိုဝ်ႉမႃးတီႈၵၢတ်ႇ သိုဝ်ႉၶၢႆၶႃႈ တႃႈၼမ်ႉၼၼ်ႉသေ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတႃႇမႃးတဵၵ်းၼမ်ႉပၼ်တီႈႁိူၼ်း၊ ဢၼ်လႆႈၽႅဝ်ႁွတ်ႈမႃးတီႈႁိူၼ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇထုင်းၾိင်ႈသေ ၵူပ်ႉၵူႈပဵၼ်ႁိူၼ်းယဝ်ႉ ယူႇတီႈပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉသေ ၸင်ႇမႃး၊ သင်ဝႃႈ ပေႃႈၸဝ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ လီဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းၵူၼ်းမီးလူင် ပႅတ်ႇၵေႃႉ ဢၼ်ဢူႈႁဝ်းၶႃႈသႂ်ႇမႃးၸွမ်းႁူမ်ႇလူမ်ႈၶႃႈၼၢင်းၼၼ်ႉဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇ" ဝႃႈၼႆသေ ပၼ်ၾၢင်ႉပေႃႈၸဝ်ႈမၼ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃႈၸဝ်ႈမၼ်းမိၵႃႇရၵေႃႈ ၸင်ႇၽိတ်ႈမွၵ်ႇၶဝ်ပႅတ်ႇၵေႃႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးၼိူဝ် ဝိသႃႇၶႃႇ ပႃႈၼႃႈၶဝ် ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈမၢပ်မႂ်ႁိၼႄး ၼိူဝ်မၼ်းၼၢင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇတွပ်ႇၵႄႈၵႂႃႇ ဢၼ်လႂ်ဢၼ်ၼၼ်ႉဝႃႈ -

လွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးမၢႆ (႑)- ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ ပေႃးတၵ်ႉၵတွၼ်းၶဝ် ၸိူဝ်းဢမ်ႇၼုင်ႈၶူဝ်း ဢၼ်ပဵၼ်ႁဝ်းၵိူဝ်းယမ်ၼၼ်ႉ မႃးႁိူၼ်းၼႆႉ မၼ်းၼၢင်းဢမ်ႇၼပ်ႉယမ်ၶဝ်လႄႈ မၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း။
ၶေႃႈတွပ်ႇၵႄႈ- ၼႂ်းပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶႃႈ ဢၼ်ၶႃႈလႆႈယႂ်ႇမူႈမႃးၼႂ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇတွၼ်ႉမီးၵူၼ်းၸၢႆးပွႆႇပူၺ်သေပွၵ်ႈ၊ ႁဵတ်းသင်လႄႈ ၶႃႈသမ်ႉတေလႆႈၼပ်ႉယမ်တၵ်ႉၵတၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶႃႈလႃႇ။

လွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးမၢႆ (႒)- ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ ပေႃးၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်းမႃး ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈႁိုင်ႁိုင်ၼၼ်ႉ မီးတၢင်းၽိတ်းဢိူဝ်ႈ။
ၶေႃႈတွပ်ႇၵႄႈ- မိူဝ်ႈႁဝ်းၶႃႈၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်ၼၼ်ႉ မႃႉမႄႈတီႈႁိူၼ်း ဢၼ်ဢဝ်ႁဵတ်းၶွင်ၽၢၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉလုၵ်ႈမၼ်း။ မိူဝ်ႈမၼ်းၵိူတ်ႇလဵင်ႉလုၵ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၶဝ်လုမ်းလႃးမၼ်းႁႃႉ ၼႆလႄႈ ဢဝ်တၢင်းယူင်ႉၾႆးသေ ႁွင်ႉပႃးၶႃႈၸႂ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇတူၺ်း။

လွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးမၢႆ (႓)-မိူဝ်ႈဝႃး ၵဝ်ၶႃႈမိၵႃႇၼႆႉ တိုၵ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈလီၽၵ်းဝၢၼ်ယူႇၼၼ်ႉ မီးရႁၢၼ်းတူၼ်ၼိုင်ႈ ၽႅဝ်မႃးၼႃႈၽၵ်းတူ၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဝိသႃႇၶႃႇသမ်ႉဝႃႈ ဢၼ်ၶႃႈၵိၼ်ယူႇၼႆႉ ပဵၼ်ၶဝ်ႈယဵၼ်ၽၵ်းယဵၼ်မၼ်းၵွႆးၼႆသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသရေႇၼႃႈတႃၶႃႈတူၵ်းလႄႈ မီးတၢင်းၽိတ်းဢိူဝ်ႈ။
ၶေႃႈတွပ်ႇၵႄႈ- မိၵႃႇရၼႆႉ မိူဝ်ႈၸၢတ်ႈၵွၼ်ႇဝၼ်းလင်ၼၼ်ႉ ယၢမ်ႈလူႇတၢၼ်းယိုၼ်ႈပၼ်တၢင်းၵိၼ်ယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ယွၼ်ႉတၢင်းလူႇတၢၼ်းဝၼ်းလင်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၵိၼ်။ တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ၵုသူဝ်ႇၵဝ်ႇၵွႆး၊ တေႃႈလဵဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းတၢင်းလူႇတၢၼ်းသင်လႄႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မႂ်ႇသႂ်။

လွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးမၢႆ (႔)- ပေႃႈဝိသႃႇၶႃႇၶဝ်ၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပႆႇပွႆႇလုၵ်ႈယိင်းမၼ်းမႃး သႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ ဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢမ်ႇၵပ်းဢမ်ႇၵၢႆႇ ဢမ်ႇထုၵ်ႇဢမ်ႇမႅၼ်ႈသေ သင်ႇသွၼ်မၼ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇပွႆႇမႃး။ ပေႃးယင်းထွမ်ႇဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႈလၢင်းၵေႃႉလႂ်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇလီ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ဝိသႃႇၶႃႇၼႆႉ မီးတၢင်းၽိတ်းဢိူဝ်ႈ။ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈမၢပ်ႇမႂ်ႁိၼႄးမၢႆ(႔) ၼႆႉသေ ၼႄဝႆႉႁူဝ်ၶေႃႈႁင်းမၼ်းၶေႃၶေႃဝႃႈ 'ၶေႃႈသင်ႇသွၼ်တႃႇလုၵ်ႈပႂ်ႉ' ၼႆယဝ်ႉ။

ဝိသႃႇၶႃႇၵေႃႈ တွပ်ႇၵႄႈသပ်းလႅင်းၼႄ လွင်ႈသင်ႇသွၼ်ပေႃႈၶဝ်ယဝ်ႉၵေႃႈ မိၵႃႇရ ယိၼ်းပဵၼ်ဢၼ်မႅၼ်ႈၸႂ်သေ ၸင်ႇပႃးၸႂ်ပႃးၶေႃးၶႂၢင်းပၼ်ႁႂ်ႈဝိသႃႇၶႃႇ ၽိတ်ႈပၢင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယေႃးၶိင်းမႃးတီႈႁိူၼ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၸွမ်းၼင်ႇဝိသႃႇၶႃႇၽိတ်ႈပၢင်းသေ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇယေႃးၶိင်းၽႅဝ်မႃးႁိူၼ်းဝိသႃႇၶႃႇယဝ်ႉ ႁေႃးၼႄတြႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိၵႃႇရတႄႉ ယွၼ်ႉၵိူဝ်းယမ်သႃႇသၼႃႇတၢင်ႇဢၼ်လႄႈ မိူဝ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈႁေႃးတြႃးယူႇၼၼ်ႉ ယူႇၽၢႆႇၼႂ်းၽႃႈၵင်ႈသေ ထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ်ၵွႆးယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပႃႇရမီႇဝၼ်းလင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈသၢင်ႈမႃးၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ယူႇၽၢႆႇၼႂ်းၽႃးၵင်ႈသေ ထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ်ၵွႆးၵေႃႈ လႆႈဢဝ်တူဝ်ထူပ်းႁူႉၸႅင်ႈလွင်ႈဢၼိတ်ႉၸတြႃးၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉမၼ်းၵႂႃႇ တေႃႇပေႃးထူပ်းႁၼ်ၼိပ်ႉပၢၼ်ႇ သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ မိၵႃႇရၼႆႉ လုၵ်ႉဢွဝ်ၽဝ ဢၼရိယႃႇဢၼ်ဢမ်ႇမျၢတ်ႈတွၼ်းသေ ၽႅဝ်ၵႂႃႇၽဝဢရိယဢၼ်မျၢတ်ႈတွၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵေးၸူးဝိသႃႇၶႃႇ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ ယႂ်ႇတႄႉတႄႉ။ မိူဝ်ႈတေႇသၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသုတ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ မိၵႃႇရၸင်ႇဝႃႈတီႈဝိသႃႇၶႃႇဝႃႈ "သူၼႆႉ ပဵၼ်မႄႈၵဝ်ၶႃႈယဝ်ႉ၊ မိူဝ်ႈၼႆႉ သူၵိူတ်ႇလဵင်ႉပၼ်လႄႈ ၵဝ်ၶႃႈလႆႈၽဝမႂ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈၶႃႈယဝ်ႉ" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းၼၼ်ႉမႃး ၵူၼ်းတင်းၼမ်ၸင်ႇဝႃႈဝိသႃႇၶႃႇဝႃႈ "မိၵႃႇရဝိသႃႇၶႃႇ"ၼႆယူယဝ်ႉ။ ႁိုင်မႃးတၢၼ်ႇတၢၼ်ႇ တၵ်ႉၵႃႇၵျွင်းလူင် ဝိသႃႇၶႃႇၵေႃႈ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉလုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈ တၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ "မိၵႃႇရ" ၼႆလႄႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်ဢၼ်ဝိသႃႇၶႃႇလႆႈ "မိၵႃႇရမႃႇတႃႇ" ၼၼ်ႉ ၶူပ်းငမ်ႇၵၼ်တင်းငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် တႃႇလုၵ်ႈပႂ်ႉ

ၵူၼ်းမီးလူင်ၸဝ်ႈယေးငိုၼ်း ထၼ်ႇၸရႃႇ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈတေဢဝ်လုၵ်ႈယိင်းမၼ်း ဝိသႃႇၶႃႇ ပွႆႇၵႂႃႇတီႈပုၼ်ႇၼဝတုၼ မိူင်းသႃႇဝထိၼၼ်ႉ မၼ်းသင်ႇၶေႃႈၵႂၢမ်းၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းတႃႇလုၵ်ႈယိင်းမေႃႇယူႇမေႃၵိၼ် ႁႂ်ႈလႆႈတၢင်းသိူဝ်းသႃႇၼႆႉသေတႃႉၵေႃႈ ပေႃးတူၺ်းၽိဝ်မၼ်းၵွႆးတႄႉ မိူၼ်ႁၢင်ႈ ဢမ်ႇၵပ်းၵၢႆႇၵၼ်လႄႈ ထိုင်တီႈ ၸဝ်ႈပေႃႈ ပေႃးဢမ်ႇယုမ်ႇသေ မီးၸႂ်ငမ်းငဝ်းၼိူဝ်လုၵ်ႈပႂ်ႉမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ ဝိသႃႇၶႃႇသပ်းလႅင်းၼႄတီႈပွင်ႇမၼ်း ၵမ်းဢၼ်ဢၼ်လႄႈ ၸင်ႇပွင်ႇၸႂ်ႁၼ်လီမႃးယူႇယဝ်ႉ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် (႑႐) ပိူင်လႄႈ တီႈပွင်ႇမၼ်းၸမ်း - မိူၼ်ၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉယယဝ်ႉ။

႑။ တေဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၾႆးတၢင်းၼႂ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈ။
သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းပေႃႈၸဝ်ႈၼၼ်ႉသေၵေႃႉၵေႃႉ ႁဵတ်းၽိတ်းမႅၼ်ႈသေဢၼ်ဢၼ်ၼႆ ဢမ်ႇၼၼ် မီးလွင်ႈတွပ်ႇထဵင်ၵၼ်သေဢၼ်ဢၼ်ၼႆ လွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ပိူၼ်ႈႁူႉၸွမ်း။ တေလႆႈထိင်းသိမ်းဝႆႉ။ ဢမ်ႇမီးၾႆးဢၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်သေ ၾႆးဢၼ်ၽႅဝ်ၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈ။

႒။ ဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၾႆးတၢင်းၼွၵ်ႈ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းႁိူၼ်း။
သင်ဝႃႈလႆးငိၼ်းၶၢဝ်ႇဢမ်ႇလီ ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းပေႃႈၸဝ်ႈသေၵေႃႉၵေႃႉတၢင်းၼွၵ်ႈၼႆ ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈသႄႉသွမ်းလၢတ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းၼႆၸိုင် လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇလႆႈလၢတ်ႈဢွၵ်ႇတီႈၼႂ်းႁိူၼ်း။ ဢမ်ႇမီးၾႆးဢၼ်ယႂ်ႇလိူဝ်သေ ၾႆးဢၼ်လုၵ်ႉတၢင်းၼွၵ်ႈမႃး။

႓။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈပၼ် ၵေႃႉဢၼ်ပၼ်ၼၼ်ႉၵွႆး။
သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းတၢင်းၼွၵ်ႈမႃးၸေႇယိမ်ၶူဝ်းၶွင်ႇၼႂ်းႁိူၼ်းသေဢၼ်ဢၼ်ၼႆ တေမႃးသူင်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယူႇ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈၵႂႃႇသေ သမ်ႉမႃးသူင်ႇပၼ်ၶိုၼ်းၼႆ ႁႂ်ႈပၼ်ၵေႃႉၼၼ်ႉၵွႆး။

႔။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈပၼ် ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇပၼ်ၼၼ်ႉ။
ၸေႇယိမ်ၶူဝ်းၶူဝ်ၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ တေမႃးသူင်ႇပၼ်ၶိုၼ်းယူႇ ၼႆသေတႃႉ ၵေႃႉဢမ်ႇမီးၵတိသေ သမ်ႉဢမ်ႇမႃးသူင်ႇပၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ယႃႇပေပၼ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ။
ၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းႁိူၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ်ၼ်ႉ ပၼ်ယိမ်သေ ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇသူင်ႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၵႆႉၵႆႉယၢမ်ႈထူပ်းၺႃးၼႃႇ။ သင်ဢမ်ႇပၼ်ၸေႇယိမ်တႄႉ တေသုမ်းဢၼ်ၼိုင်ႈၵွႆး။ လွင်ႈၼႆႉ တႃႉဢမ်ႇပၼ်ၸေႇယိမ်တႄႉ ယင်းတေလီလိူဝ်ယဝ်ႉ။

႕။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈပၼ် ၵေႃႉဢၼ်ပၼ်ၼၼ်ႉ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇပၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈပၼ်။
မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် ၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်း ပၼ်ယိမ်သေ သမ်ႉဢမ်ႇလႆႈၶိုၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢမ်ႇမီးဢမ်ႇပဵၼ်ၼႆတႄႉ ၵေႃႉမႃးၸေႇယိမ်ၼၼ်ႉ ၽၢၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ၊ မီးၵေႃႈယဝ်ႉ၊ ႁူႉၸၵ်းၵၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ၊ ဢမ်ႇႁူႉၸၵ်းၵၼ်ၵေႃႈယဝ်ႉ တေလႆႈပၼ်ယိမ်။ ၶႂ်ႈပၼ်ၶိုၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ၶိုၼ်းၵေႃႈလီ ယွၼ်ႉၵွပ်ႈလႆႈၸေႇယိမ်ပၼ်ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ပုၼ်ႈတႃႇပိူၼ်ႈသမ်ႉသၢင်ႇထုၵ်ႇၵႂႃႇၼႆၸိုင် ယွၼ်ႉၸေႇတၼႃႇလႄႈ လႆႈသုမ်းၶူဝ်းၶွင်ၵေႃႈ ၸႂ်ဢမ်ႇလူႉၸွမ်းမၼ်း။

႖။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမေႃၼင်ႈ ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီ။
သင်ဝႃႈ ပေႃႈၸဝ်ႈမႄႈၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၽူဝ်လႄႈ ၼွင်ႉၸၢႆးၽူဝ်၊ ပီႈဢၢႆႈၽူဝ်ၶဝ် လုၵ်ႉၸုၵ်းယူႇၼႆ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေဢမ်ႇလႆႈၼင်ႈဝႆႉယူႇ။ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼင်ႈမူတ်းယဝ်ႉ လုၵ်ႈပႂ်ႉၸင်ႇတေလႆႈၼင်ႈ ၼႆႉပွင်ႇဝႃႈ မေႃၼင်ႈႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီ ၼႆယဝ်ႉ။

႗။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမေႃၵိၼ် ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီ။
မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ၵိၼ်ယႅမ်ႉယဝ်ႉမူတ်း ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ ၸင်ႇတေၵိၼ်ယႅမ်ႉၸိုင် ၸင်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၼႆႉၸင်ႇပွင်ႇဝႃႈ မေႃၵိၼ်ယႅမ်ႉႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီယဝ်ႉ။

႘။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမေႃၼွၼ်း ႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီ။<br ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉတူဝ်ႈမူတ်းသေ ႁဵတ်းပၼ်ဝေႇယႃႇဝိတ်ႉၸၵူၼ်းထဝ်ႈယဝ်ႉ ပေႃးၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၼွၼ်းယဝ်ႉၵွၼ်ႇ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ ၸင်ႇတေလႆႈၶဝ်ႈၼွၼ်း။ ၼႆႉပွင်ႇဝႃႈမေႃၼွၼ်းႁႂ်ႈသၢင်ႇထုၵ်ႇလီယဝ်ႉ။

႙။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမေႃလူလွမ်လုမ်းလႃးၾႆး။
ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၽူဝ်၊ ပေႃႈၸဝ်ႈမႄႈၸဝ်ႈ၊ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢၼ်ၵွၼ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႆႉၸႂ်ၶဝ်မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ႈၾႆးလႅင်းႁိူဝ်ႈယူႇသေ တေလႆႈလူလွမ်လုမ်းလႃးၶဝ်တႃႇသေယဝ်ႉ။

႑႐။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပႂ်ႉၼႆႉ တေလႆႈမေႃၼပ်ႉထိုဝ်ၵိူဝ်းလီၽီငဝ်ႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း။
တေလႆႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၽူဝ်၊ ပေႃႈၸဝ်ႈမႄႈၸဝ်ႈၼႆႉ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ဢၼ်ၵွၼ်းၼႃႈႁိူၼ်းယူႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈႁဝ်းၵိူဝ်းယမ်လႄႈ တေလႆႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵပ်းသိုပ်ႇ ယဵၼ်ႇငႄႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။
လွင်ႈသင်ႇသွၼ်သိပ်းပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽွၼ်းလီ တႃႇသေၵေႃႉၵေႃႉ လႆႈသိူဝ်းသႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် ဢၼ်ဢိင်ၼိူဝ်ထမ်ႇမ၊ ဢၼ်ၶူပ်းငမ်ႇတင်းၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ယိူင်းထိုင် လုၵ်ႈပႂ်ႉၵူႈၵေႃႉ ၸိူဝ်းမီးယူႇတီႈၵူႈႁိူၼ်းႁိူၼ်းၼၼ်ႉလႄႈ သင်ဝႃႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းပေႃးၼႆၸိုင် ၼႂ်းလေႃးၵလူင်ၼႆႉ တေလႆႈၵတ်းယဵၼ်သိူဝ်းသႃႇ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်သေ ပဵၼ်လွင်ႈလၵ်းလႅမ်းသႅမ်းၵႃႈ ဢၼ်ဢဝ်ၼမ်ႉၸိုမ်းသႅင်မႅတ်ႉတႃႇ လေႃႇတွင်ႈႁူတ်းဝႆႉၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႘႓၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)