လၵ်းသဝ်ႁိၼ် ပၢင်လူင်

ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း လူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင်

Panglong Agreement

လၵ်းသဝ်ႁိၼ်ပၢင်လူင်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းပၢင်လူင်။ ဢွင်ႈလၵ်းသဝ်ႁိၼ်တီႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈတမ်းၽိူၼ် ဢၼ်ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်းလႄႈ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် မိူဝ်ႈ 1947 လိူၼ်ၾႅပ်ႉဝရီႇ 12 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ လူင်းလၢႆးမိုဝ်းယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ်လႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢိၵ်ႇ ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ဢွၼ်ၵၼ် မၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈလႆႈပဵၼ် တီႈမၢႆတွင်းၼႆသေ တူဝ်ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း တမ်းဝၢင်းပၼ် မၢၵ်ႇဢုတ်ႇၵႅဝ်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉတႄႉ ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႈ ဢဝ်သဝ်မႆႉ သပျေႇ ဢၼ်သုင်မွၵ်ႈ 12 ထတ်း(ft) ပၵ်းသေ ႁဵတ်းပဵၼ် တီႈမၢႆတွင်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး 1951 ၵိၼ်မိူင်း ၸဝ်ႈမဵဝ်ႉၸႃးလူင် လုင်းၸၢမ်ႇမျ ၸင်ႇယိူင်းဢၢၼ်းဝႃႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းပဵၼ် သဝ်ႁိၼ်မၼ်ႈမၼ်ႈၵိုမ်းၵိုမ်းၼႆလႄႈ ၸင်ႇၸၢင်ႈဢဝ် မေႃၵေႃႇလုင်းထူၺ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ႁဵတ်းယဝ်ႉ။ ၵႃႈၸၢင်ႈမၼ်း တမ်းပၼ်ငိုၼ်း 4100 ၵျၢပ်ႈ။ ၶဝ်တႄႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ် မိူဝ်ႈ 1951 လိူၼ်ၸၼ်ႇၼဝရီႇ 15 ဝၼ်းၼႆယဝ်ႉ။

1. တၢင်းသုင်လၵ်း လၢဝ်ၵၢင်ၼၼ်ႉ မီး 31 ထတ်း (ft)
2. တၢင်းသုင်လၵ်း လၢဝ်ဢွၼ်ႇ ႁႃႈလႅမ်ႈၼၼ်ႉ မီး 9 ထတ်း(ft)
3. ငဝ်ႈသဝ်ႁိၼ်ၼၼ်ႉ ပၼ်ႇမူၼ်းမၼ်း မီး 14 ထတ်း (ft) သေ သုင်ၶိုၼ်ႈၽၢႆႇၼိူဝ် 6 ထတ်း (ft) ၸူမ်ၶဝ်ႈၼႂ်းလိၼ်ၵေႃႈ 6 ထတ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
4. ၼႃႈပိုၼ်ႉပၼ်ႇမူၼ်း ပိုၼ်ႉမၼ်းမီး 18 ထတ်း(ft)သေ ၸူမ်ၶဝ်ႈၼႂ်းလိၼ် 6 သိၵ်ႈ(ins) ပႅၼ်ဢွၵ်ႇလိၼ် 6 သိၵ်ႈ(ins)
5. ၼႂ်းၵၢင်မၼ်းၼၼ်ႉ ဢဝ်မႆႉပဝ်း 5 ပႅၵ်ႉ(ins) ပၼ်ႇမူၼ်း၊ ဢၼ်ယၢဝ်း 18 ထတ်းလႄႈ ထႅင်ႈမႆႉပဝ်းလႅမ်ႈၼိုင်ႈ ယၢဝ်း 24 ထတ်း ဢဝ်ၵပ်းၵၼ်သေ ႁဵတ်းၵႅၼ်ၵၢင်မၼ်းဝႆႉ။ ၸင်ႇဢဝ် မၢၵ်ႇႁိၼ်လႄႈ လိၼ်ပုၼ်လေႃးထုၼ်သေ လေႃႇသႂ်ႇ ႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး လၵ်းသဝ်ႁိၼ်။
6. တီႈလၵ်းလၢဝ်ဢွၼ်ႇ ႁႃႈဢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ဢဝ်လွတ်ႇလဵၵ်း ၼိုၵ်ႈၵျၢပ်ႈ ႁႃႈလႅမ်ႈ ဢၼ်ယၢဝ်း 9 ထတ်း(ft) သႂ်ႇဝႆႉၵႅၼ်ၵၢင်မၼ်း။
7. တီႈငဝ်ႈသဝ်ႁိၼ်ၼၼ်ႉ တႅမ်ႈလိၵ်ႈမၢၼ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပြည်မတောင်တန်း ပူးပေါင်းရေးစာချုပ် ကျောက်တိုင် ၼႆသေ လိၵ်ႈဢၼ်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈတႄႇႁဵတ်းသဝ်ႁိၼ်ၸိုင် လိၵ်ႈမၼ်း တႅမ်ႈဝႆႉ ၼႃႈၽၢႆႇႁွင်ႇ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ၸွမ်သိုၵ်းဢွင်ႇသၢၼ်း ဝၢႆႇၼႃႈတၢင်းႁွင်ႇသေ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းတီႈပၢင်ၵုမ် မိူဝ်ႈ 1947 လိူၼ် ၾႅပ်ႉဝရီႇ 12 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃး 1971 ၼီႈ ၼႂ်းလိူၼ်ၸၼ်ႇၼဝရီႇ ၸုမ်းၽၢႆႇၵေႃႇသၢင်ႈမႄးတၢင်း (ဆောက်လုပ်ရေးကော်ပိုရေးရှင်း) ၶဝ် မႃးမူၼ်ႉမႄး လၵ်းသဝ်ႁိၼ်ၼႆသေ ၶိုၼ်းလႅၵ်ႈလၢႆႈ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈမႃးတႅမ်ႈ ၽၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇ။
8. ၵေႃႉဢွၼ်ႁူဝ်ၵေႃႇသၢင်ႈ လၵ်းသဝ်ႁိၼ်ပၢင်လူင်ၼႆႉတႄႉ ပဵၼ်မေႃၵေႃႇ လုင်းထူၺ်း၊ ၸၢႆးပုင်ႇၺ၊ ၸၢႆးဢေႃးပႃႇ၊ ၵျေႃႇတိၼ်ႉ၊ ၺီႇလ၊ ဢွင်ႇပုၼ်ႉ လႄႈ ၵၢၼ်ႇၶျႃး။