ဝႃႇၸိၼ်ႇၵျိတ်ႉတူဝ်ရိၵ်ႉ(ၸ်)

ဝႃႇၸိၼ်ႇၵျိတ်ႉတူဝ်ရိၵ်ႉ(ၸ်) Vercingetorix ၽူႈမေႃႁၵ်ႉၸၢတ်ႈ ၸၢဝ်းၵေႃးလ်ၸ်

• မေႃႁၵ်ႉ

ဝႃႇၸိၼ်ႇၵျိတ်ႉတူဝ်ႇရိၵ်ႉ(ၸ်) (82 BC - 46 BC) ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢႃႇဝိူဝ်ႇၼီႇ Arverni. မၼ်းၶွၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း ၸၢဝ်းၵေႃး(လ်ထ်)ၶဝ်သေ လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉရေႃးမ ဢၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလိူဝ်ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းသဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃ ၽွင်းဢႃႇယု တိုၵ်ႉလႆႈ 36-37 ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်း။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 2000 ပီၼၼ်ႉ မႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈသိုၵ်းလူင်ရေႃးမ ၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ (Julius Caesar) မီးၽုင်းမုၼ်ငဝ်းဢႃႇၼႃႇ ႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ် ဝႆႉယူႇတႄႉတႄႉ။ ဢိင်ပိုင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းႁႅင်း ယႂ်ႇလူင်သေ တိုၵ်းသိမ်းပႄႉလႆႈ မိူင်းလဵၵ်ႉ ၼင်ႇၵေႃး(လ်ၸ်) (The Gauls) ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈ ၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ ပဵၼ်ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်လႆႈ။
ဢဝ်ႁႅင်းလူင်တဵၵ်းပႄႉ ႁႅင်းဢွၼ်ႇယဝ်ႉ ႁုပ်ႈႁိမ်ဢႃႇၼႃႇဝႆႉ လိပ်းလိပ်းလႅင်လႅင်လႄႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၶၢမ်ႇၵေႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းဢမ်ႇငၢမ်ႇၵၼ်သေ ၵႃႈလႆႈယွၼ်ႇယွမ်းဝႆႉ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းသေတႃႉ တႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ပူတ်းပွႆႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယွမ်းလူတ်းလႆႈသေ တိုၵ်းၶိုၼ်းႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းၼင်ႇ ဝႃႇၸိၼ်ႇၵျိတ်ႉတူဝ်ရိၵ်ႉ(ၸ်) (Vercingetorix)ၼၼ်ႉၸင်ႇ ၵိုင်ႇထိူၵ်ႈႁွင်ႉဝႃႈ ၽူႈႁတ်းႁၢၼ် ယူႇယဝ်ႉ။

ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈ ဝႃႇၸိၼ်ႇၵျိတ်ႉတူဝ်ႇရိၵ်ႉ Statue-vercingetorix-jaude-clermont

ၵေႃး(လ်ၸ်)ၶဝ်ၼၼ်ႉ လိူဝ်သေလႆႈၶၢမ်ႇ ႁိမ်လိပ်းႁိမ်လႅင် ဝၢၼ်ႈမိူင်းဝႆႉ သေမဝ်ႇၵႃး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇႁႅမ်တၢႆၵႂႃႇ တင်းၼမ်လႄႈ လိူတ်ႇလွၼ်ႉဝႆႉယူႇသေ ပဵၼ်ထၢၼ်ႇၾႆးမူၵ်းတဝ်ႈဝႆႉယူႇ တင်းမိူင်းယဝ်ႉ။ ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၶဝ်တင်းလၢႆ လၵ်ႉၵုမ်ၵၼ်ယဝ်ႉ တူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႃႈ
“သင်ၸိူဝ်ႉသေၵေႃႉၵေႃႉ တႄႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉရေႃးမၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် လုၵ်ႉႁိုၼ်ႇၽိုၼ်ႉၶိုၼ်း မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ် တင်းမူတ်း” ၼႆယဝ်ႉ။
ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ပဵၼ်လွင်ႈတိုၵ်းၽိုၼ်ႉလူင် ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မႃးတႄႉယဝ်ႉ။ တႄႇပဵၼ်မႃး ယွၼ်ႉရေႃးမ ဢၼ်မႃးထင်သဝ်း ႁႃပၢႆးမၢၵ်ႈမီးဝႆႉယူႇ တီႈဝဵင်းဢေႃလိၼ်း(ၸ်)(Orleans)ၼၼ်ႉ ၽိတ်းၵၼ်တင်းၵူၼ်း ၵေႃး(လ်ၸ်)လႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃး(လ်ၸ်)ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁိုၼ်ႇ ႁႅမ်တၢႆပႅတ်ႈ ရေႃးမ ဢၼ်မီးဝႆႉယူႇ ၼႂ်းဝဵင်းၼၼ်ႉ တင်းမူတ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၵေႃး(လ်ၸ်) ၶဝ်ၼၼ်ႉ ႁႅင်းတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၼႆၸိုင် တႄႇၽိတ်းၵၼ် မိူဝ်ႈႁူဝ်မိူင်းသႂ်ၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ထိုင်ၵၢင်ၶိုၼ်း(9)မူင်းၼၼ်ႉ ၶၢဝ်ႇၼႆႉၽႄႈလၢမ်းၵႆၵႂႃႇ (160)လၵ်းယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလူတ်ႉ။ ဢမ်ႇမီးလူတ်ႉၾႆး။ ဢမ်ႇမီးသၢႆလူမ်းထွင်ႁႃၵၼ်လႆႈလႄႈ ၶၢဝ်ႇၽႄႈဝႆးၵႂႃႇၵႆလႆႈတၢၼ်ႇၼႆႉၼၼ်ႉ လီယွင်ႈဢၢမ်းတႄႉတႄႉ။ ႁဵတ်းႁိုဝ်လႄႈ ၶၢဝ်ႇၽႄႈဝႆး ၼႆၸိုင် ၵေႃး(လ်ၸ်)ၶဝ် ၶိုၼ်ႈယူႇၸိၵ်းလွႆယဝ်ႉ သိုပ်ႇႁွင်ႉလၢတ်ႈၵၼ် လွႆတေႃႇလွႆ ၶပ်ႉတၢမ်းသူင်ႇထိုင်ၵၼ်တိၵ်းတိၵ်း လႄႈ ၶၢဝ်ႇၽႄႈဝႆးမွၵ်ႈၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
ၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉ ၽႅဝ်ၵႂႃႇထိုင် တီႈဝႃႇၸိၼ်ႇၵျႅတ်ႉတူဝ်ႇရိၵ်ႉ(ၸ်)။ လွင်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်း ယူႇတႂ်ႈၽႃႇတိၼ်ပိူၼ်ႈ၊ လႆႈဢဝ်ၶူႈၼင်ပိူၼ်ႈ ထူၺ်ႈယူႇၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉသိူဝ်းၸႂ်သေပွၵ်ႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢွၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်း ၽႅဝ်ၶိုၼ်းၾဝၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပႂ်ႉဝႆႉတိုဝ်ႉတၢင်းလီယူႇ။ မိူဝ်ႈလႆႈၶၢဝ်ႇယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၽႅဝ်ႁွတ်ႈငဝ်းလၢႆးလီ တႃႇတႄႇ ၵၢၼ်ယဝ်ႉ ၼႆသေ ၼႅတ်ႈႁွင်ႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းၽွမ်ႉပဵၼ်ၸႂ်မၼ်းၼၼ်ႉ ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်ၵမ်းလဵဝ်။

Siege-alesia-vercingetorix-jules-cesar

ၵူဝ်လႆႈၶၢမ်ႇရေႃးမ ၸင်းလႄႈလုင်းမၼ်းလိုပ်ႈမၼ်းလူင်းႁိူၼ်း။ ပဵၼ်လွင်ႈ တိုၼ်းဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉထႃႈယဝ်ႉလႄႈ တႃႇၼႅင်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးသေ ဝႃႇၸိၼ်ႇ လူင်းႁိူၼ်းလုင်းမၼ်းၵႂႃႇ။ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းမီးၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ၊ ၸိူဝ်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈသိမ်းဢဝ်ဝဵင်း ဢၼ်လုင်းမၼ်းယူႇဝႆႉ၊ ၸိူဝ်းၶႂ်ႈ တွပ်ႇတႅၼ်းၶိုၼ်း ရေႃးမသေလႄႈ မီးဝႆႉ ႁိမ်းမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၵမ်ႉထႅမ်ယုၵ်ႉယွင်ႈလႄႈ မၼ်းၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈပဵၼ် ၽူႈၼၢမ်း ၶဝ်မႃး။ ၶၢဝ်းဢၼ်ဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉတိုၼ်ႇယူႇၼင်ႇၼၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸဵမ်လဵၵ်ႉတေႃႇယႂ်ႇ၊ ၸဵမ်တီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁူမ်ႈႁွမ်းမၼ်း တႃႇတေတိုၵ်းလိုပ်ႈၶဵၼ် ယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ လႆႈႁပ်ႉႁူႉၶၢဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢၢၼ်းတိုၵ်းတေႃး ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉပႅတ်ႈလႄႈ ၼႅတ်ႈႁိပ်ႈသိုၵ်း ၶိုၼ်ႈမႃးႁႃယူႇယဝ်ႉ။ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ၶဝ်သြႃႇပႄးၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ဢဝ်လွႆလူင် ၸီပိၼ်းၼႃး(The Cebenna) ႁဵတ်းပဵၼ် တီႈသေႃႉထင်ၶဝ်ဝႆႉယူႇ။ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းၵတ်းလႄႈ ၼမ်ႉၼၢႆးၽုၵ်းဢုၺ်ဝႆႉ ၼိူဝ်သၼ်လွႆၼၼ်ႉၼႃႇသေ ၵတ်းၵေႃႈၵတ်းၼႅၼ်ႇလႄႈ ၵျူးလီယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ ၶဝ် တေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁတ်းၶၢမ်ႈလွႆမႃးထိုင်လႆႈ တီႈၶဝ်ၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵျူးလီယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ သမ်ႉ ၶၢမ်ႈပူၼ်ႉ လွႆလူင်ၼၼ်ႉသေ မႃးၸူးၶဝ်လႆႈယူႇ။
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်း မီးႁိမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁတ်းတိုၵ်းႁႄႉၵင်ႈ လႆႈယဝ်ႉလႄႈ ၵူၺ်းလႆႈ တူၵ်းသုမ်းပၼ်ၽူႈၶဵၼ်ၵႂႃႇ ယူႇယဝ်ႉ။ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ၵုမ်တင်းၸဝ်ႈသိုၵ်း၊ ၸဝ်ႈႁၢၼ်မၼ်းသေ ဢွၼ်ၵၼ်ၼႅတ်ႈ လိုပ်ႈႁေႃႈပႅတ်ႈ သတ်းၸိူဝ်းၵူၼ်းမိူင်းလဵင်ႉလူဝႆႉ၊ ၼႅတ်ႈတေႃႉၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် တီႈဝၢၼ်ႈဢၼ်ၽူႈၶဵၼ် ပႆႇတၼ်းသိမ်းလႆႈၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းဢမ်ႇတၼ်းတေႃႉဢဝ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼႅတ်ႈၸုတ်ႇပႅတ်ႈထႃႈၶဵၼ်။
ဝၼ်းလဵဝ်ၵူၺ်း ၶဝ်ၸုတ်ႇပႅတ်ႈ ဝၢၼ်ႈဝဵင်းသၢဝ်းပၢႆ။ မိူဝ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇ တီႈဝဵင်းပႂႃး(ၸ်) (Bourges)ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းဝဵင်းဢွၼ်ၵၼ်ႁႆႈသေ ဢွၵ်ႇမႃးတွင်းပၢၼ်ႇ ႁၢမ်ႈလွင်ႈၸုတ်ႇၽဝ်ပႅတ်ႈ ဝဵင်းႁၢင်ႈလီၶဝ်ၼၼ်ႉ မဝ်ႇၵႃး ဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်းလူင်းဝႃႈ တေဢဝ်ဢသၢၵ်ႈၶဝ် တၢင်လႅၵ်ႈၵႅတ်ႇၶႄ တိုၵ်းတေႃးၶဵၼ်ယူႇ ၼႆလႄႈ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈ တႃႇယႃႉလူႉဝဵင်းၼၼ်ႉ ယူႇယဝ်ႉ။
မိူၼ်ၼင်ႇ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ဝူၼ်ႉသွၼ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉတႄႉသေ မိူဝ်ႈၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇၶဝ် ၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉ မႃးလွမ်ႉဝႅတ်ႉဝႆႉ ဝဵင်းပႂႃး(ၸ်)ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်။ ဝႃႇၸိၼ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉတိုၵ်း ၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်တႃႇတေ သူင်ႇၵမ်ႉသိုၵ်းရေႃးမၼၼ်ႉလႄႈ တပ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ဢိုပ်းယၢၵ်ႈတႄႉတႄႉ။
ရေႃးမၶုတ်းလိၼ် ႁဵတ်းၶူၺ်ၵွင်ၶိုၼ်ႈ ပဵင်းတမ်ႇတိူင်းဝဵင်းပႂႃး(ၸ်)ၼၼ်ႉ လႄႈ ၵူၼ်းဝဵင်း ဝဵင်းပႂႃး(ၸ်)ၵေႃႈ ၵေႃႇႁူဝ်ႉၽၢႆႇၼႂ်း တမ်ႇတိူင်းၼၼ်ႉသုင် ပဵင်းၼင်ႇရေႃးမၶဝ် ၵေႃႇလိၼ်ၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉထႅင်ႈ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၼွၵ်ႈဝဵင်း ၼႂ်းဝဵင်းတိုၵ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်း ႁိုင်သၢဝ်းႁႃႈဝၼ်း။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းတႄႉ ၶူးဝဵင်းၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈလႄႈ သိုၵ်းရေႃးမၶဝ် ႁိုၼ်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁၼ်ၽႂ်ၵေႃႈ တႅပ်းတၢႆပႅတ်ႈတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ဢၼ်လွတ်ႈမႃးၸူး ဝႃႇၸိၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵိုတ်းၵူၼ်းမိူင်း ပႅတ်ႇပၢၵ်ႇၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။
သုမ်းၼင်ႇၼႆသေတႃႉ ႁႅင်းၸႂ်ဝႃႇၸိၼ်ႇ တိုၼ်းဢမ်ႇဢူၼ်ႈလႃးလႃး။ သိုၵ်း ၼႆၼၼ်ႉ မီးဢၼ်ပႄႉလႄႈဢၼ်သုမ်း သွင်လၢႆးၵူၺ်း။ သုမ်းပွၵ်ႈၼႆႉၵေႃႈ ပွၵ်ႈတေမႃး ၸၢင်ႈပႄႉလႆႈၶိုၼ်းယူႇ ၼႆၼၼ်ႉ တိုၼ်းသွၼ်ႇဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ သုမ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းၵဵပ်းႁွမ်သိုၵ်းထႅင်ႈ။ ပိုၵ်ႉၽိုၵ်းပိုတ်းၵၢင်ႇ ၶီႇမႃႉထႅင်ႈ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉၵေႃႈ ထွႆၵႂႃႇၸူး ဝဵင်းဢၼ်ၽင်ႁူၵ်ႉၽင်ႁႄႇမၼ်း ဢၢဝ်းဝၢၼ်း (Auvergne)သေ တင်ႈတပ်ႉပႂ်ႉဝႆႉထႅင်ႈ။ လႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ် တီႈႁိမ်းဝဵင်း ၵျုႇၵူဝ်ဝီးယိူဝ်း(Gergovia)ၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းထႅင်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢီႇတၢႆး (Audui) သမ်ႉ ၽိုၼ်ႉၶိုၼ်းလႄႈ ၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ ၸိသင်ႇသိုၵ်းမၼ်း ၵႂႃႇၽၢႆႇၼၼ်ႉလႄႈ ဢၢဝ်းဝၢၼ်း လႆႈၵတ်းယဵၼ် ၵႂႃႇၸူဝ်ႈၶၢဝ်း။
ဝၢႆးတိုၵ်းဢီႇတၢႆးယဝ်ႉ ၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ မႃးဝႅတ်ႉ ဢၢဝ်းဝၢၼ်းထႅင်ႈ။ ၵမ်းၼႆႉတႄႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ယူႇတီႈဝဵင်း ဢႄလႅတ်ႉၸီႇယႃႇ (Alesia)သေ ပႂ်ႉႁပ်ႉတိုၵ်းၶိုၼ်း။ ဝဵင်းၼၼ်ႉ မီးဝႆႉၼိူဝ်လွႆ၊ တီႈတိၼ်လွႆသမ်ႉ မီးၼမ်ႉ သွင်မႄႈ လႆလိူၼ်ႈလွမ်ႉဝႆႉ။ ၵူႈၽၢႆႇၽၢႆႇတႄႉ ပဵၼ်တႄးလွႆလူင် လွမ်ႉႁွပ်ႈဝဵင်းဝႆႉထႅင်ႈလႄႈ ပဵၼ်တီႈတူၵ်းထုၵ်ႇ ပုၼ်ႈတႃႇ ပၵ်းတပ်ႉႁပ်ႉတိုၵ်းၶိုၼ်း တႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇတႄႉၽၢႆႇ ၵျူးလိယႅတ်ႉၸီႇၸိူဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၸူးလႆႈ။
ၸီႇၸိူဝ်ႇ ဝူၼ်ႉႁႃလၢႆးဝၢင်းၽႅၼ် တႃႇပႄႉပုၼ်ႈ ၵေႃး(လ်)(ၸ်) လႆႈၼၼ်ႉ ထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ၶိူင်ႈၵမ်ႉထႅမ်လႄႈ ႁႅင်းထႅမ်သိုၵ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶဝ်ႈၸူး ဝႃႇၸိၼ်ႇ ၶဝ်ၼႆသေ ၸီႇၸိူဝ်ႇ ၸင်ႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမၼ်း ၶုတ်းႁွင်ႈလူင် ယၢဝ်းသိပ်းသွင်လၵ်း ဝႅတ်ႉလွမ်ႉဝဵင်းဝႆႉ။ မိူဝ်ႈၶဝ်တႄႇဝၢင်းၽႅၼ်ၼၼ်ႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ပွႆႇတပ်ႉမႃႉမၼ်း ဢွၵ်ႇတိုၵ်းရေႃးမ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ။
ၼမ်ႉၸႂ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ဢၼ်လီႁၵ်ႉလႄႈ လီယွင်ႈယေႃး ဝႃႇၸိၼ်ႇ ၼႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ‘‘ဢမ်ႇမုင်ႈႁၼ် ႁႅင်းလူင်ၽၢႆႇၶဵၼ် ပဵၼ်ပိူင်ၶိုၵ်ႉလိုၵ်ႉ၊ တႃႇတိုၵ်းတေႃးပႅတ်ႈၶဵၼ်လူင် ဢၼ်တေႃႇသူႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်းလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ တေတဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ႁူႉၵႃႈလူဝ်ႇၵၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ႁတ်းငၢၼ်တိုၵ်းတေႃးၶိုၼ်းၵူၺ်း” ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သင်ၸိူဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးတၢင်းၵႅၼ်ႇၶႅင်၊ ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၸႂ်မေႃတုင်းႁပ်ႉ ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼင်ႇၼၼ်ၸိုင် ဢႅၼ်ႁႅင်းဢွၼ်ႇ မွၵ်ႈမၼ်းမီးၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇႁတ်းတိုၵ်းၶိုၼ်း ၸီႇၸိူဝ်ႇ ၵေႃႉဢၼ်မီးႁႅင်းယႂ်ႇ၊ ၽုင်းၶိုၵ်ႉ လိူဝ်မၼ်းလၢႆပုၼ်ႈမဝ်ႇၵႃး ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ၵူဝ်ႁႄဝႆႉယူႇၼၼ်ႉလႃးလႃး။ ယႃႇဝႃႈတေတိုၵ်း ယင်းတေဢမ်ႇႁတ်းဝူၼ်ႉ လူးၵွၼ်ႇ။ ယွၼ်ႉဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၸႂ်ၼင်ႇမၼ်းၼၼ်ႉလႆႈလႄႈ လုင်းမၼ်း ယင်းလမ်းလူၺ်း မၼ်းပႅတ်ႈၼၼ်ႉမႃး ယူႇယဝ်ႉ။
ႁႅင်းၸႂ် မၼ်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်လႆႈတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈယႃႇ လုၵ်ႈၼွင်ႉလႄႈၵူၼ်းမၼ်း သမ်ႉဢမ်ႇယိူၼ်ႉၵၼ်ႈၶၢမ်ႇႁႅင်းလူင် ၸီႇၸိူဝ်ႇ ၼင်ႇဢဵၼ်းဢၢၼ်းဝႆႉ။ ၵေႃႉဢိုပ်းယၢၵ်ႈတၢႆႁၢႆၵေႃႈ မီးမႃးတင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈႁွင်ႈတတ်းလူင်ၸီႇၸိူဝ်ႇ ပႆႇတၼ်းလွမ်ႉဝႅတ်ႉၶဝ်လႆႈၼၼ်ႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇ မီးၸႂ်ၶႂ်ႈႁမ်းတူၺ်းပၢင်တိုၵ်း ထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈယူႇလႄႈ ၸင်ႇႁႂ်ႈတပ်ႉမႃႉၶႅၼ်ႇမၼ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁွင်ႉ တပ်ႉထႅမ်ၶဝ် ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈဝဵင်းၸႃႇၸိမၼ်းၼၼ်ႉ မႃးထႅမ်ထႅင်ႈဝႆးဝႆး။ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ပုၼ်ႈၵူၼ်းမၼ်းၵေႃႈ ၵိုတ်းတႃႇမွၵ်ႈလိူၼ်ၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း ပေႃးတေသိုပ်ႇ ယူႇပႂ်ႉယူႇလၢႆလၢႆၵူၺ်းတႄႉ တေဢိုပ်းယၢၵ်ႈသေ တေၸၢင်ႈတူၵ်းၽႅဝ် ၼႂ်းမိုဝ်းၽူႈၶဵၼ်လၢႆလၢႆလွၵ်ႇလွၵ်ႇၵူၺ်း လႄႈ မၼ်းၸင်ႇဝၢင်းၽႅၼ် ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ၶဝ် ၸမ်တေသဵင်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ သိုၵ်းထႅမ် ဢၼ်ၸႂ်ႉၵႂႃႇႁွင်ႉၼၼ်ႉ မႃးၽႅဝ်တီႈသၼ်လွႆ ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးၸမ်ၵႆ ဝဵင်းၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် တေႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်သေ တိုၵ်းၶဵၼ်လႆႈလႄႈ သိုၵ်းမၼ်းၼႂ်းဝဵင်း ဢွၼ်ၵၼ်ၽိုတ်ႉတိုၵ်း တပ်ႉလူင် ၸီႇၸိူဝ်ႇ ဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉၼၼ်ႉသေ ဢၢၼ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇမီးႁႅင်း တႃႇတေတႅၵ်ႈၼိူင်းၶဵင်ႇတႃႉလႆႈ ႁႅင်းလူင်သိုၵ်းရေႃးမၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်တူၵ်း သုမ်းပႅတ်ႈ တႂ်ႈလႅဝ်းသိုၵ်း ရေႃးမၶဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽုင်ပဵၼ်ၵႄၵႂႃႇ။ ဝႃႇၵူဝ်ႇသီႇလွၼ်းၼၢတ်ႉ(ၸ်) (Vergosisllaunus) ၽူႈၵွၼ်း ႁႅင်းထႅမ် တေမႃးၸွႆႈ ၶဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇရေႃးမ တိလႆႈတူဝ်လိပ်းၵႂႃႇ တီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇဝူၼ်ႉသွၼ်ႇမႅၼ်ႈဝႃႈ “သင်တေသိုပ်ႇတိုၵ်းထႅင်ႈၵေႃႈ မိူၼ်တင်း ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉပႅတ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းလူင် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်းၵူၺ်း”ၼႆသေ ႁွင်ႉသိုၵ်းမၼ်းတင်းသဵင်ႈ ၶွၼ်ႈတုမ်ၵၼ်ယဝ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ “သင်ဝႃႈ ႁဝ်းတေသိုပ်ႇတိုၵ်းၵေႃႈ လိူဝ်သေ တေလႆႈဢွၼ်ၵၼ်တၢႆ တႂ်ႈ ၶူမ်းလႅဝ်းၶဵၼ်ပႅတ်ႈသဵင်ႈသဵင်ႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးသင်။ သမ်ႉတေမိူၼ်ဝႃႈ ႁဝ်းၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပႅတ်ႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း မူတ်းႁၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈၵူၺ်း။ ႁႅင်းလူင်ၽူႈၶဵၼ်ၼၼ်ႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး ႁူႉၵႃႈ ႁဝ်းတေပႄႉလႆႈၶိုၼ်းယူႇၵႂႃႈ။ ၵူၼ်းၶိူဝ်း ဢၼ်မီးႁႅင်းၸႂ် ၶႂ်ႈလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းတေဢမ်ႇပဵၼ်ၶႃႈပိူၼ်ႈ လႆႈတႃႇသေႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်း တေဢမ်ႇလႆႈတၢႆႁၢႆပႅတ်ႈလၢႆလၢႆ ၵႂႃႇထႅင်ႈၼၼ်ႉ သူဢွၼ်ၵၼ်တႅပ်းဢဝ် ႁူဝ်ၵဝ်ၵႂႃႇပၼ် ၸီႇၸိူဝ်ႇလႃႈ။ သင်ဝႃႈ သူဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵတ်းၼၼ်ၵေႃႈ ၵႂႃႇလၢတ်ႈ ၸီႇၸိူဝ်ႇဝႃႈ သူတေတိၺွပ်း တူဝ်လိပ်းၵဝ် သူင်ႇပၼ် ၼႆလႃႈ” လၢတ်ႈၼင်ႇၼၼ်သေတႃႉ တႃႇတေလႆႈဢဝ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် သူင်ႇဢၢပ်ႈပၼ် ၽူႈၶဵၼ်ၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶၢၼ်ၸႂ်ၼႅၼ်ႇ၊ တႃႇယိူၼ်ႉႁဵတ်းလႆႈၼႆၵေႃႈ ငိၼ်းၸူၵ်ႉၵႅၼ်း ထိုင်ႁူဝ်ၸႂ်ၼႅၼ်ႇၽႅဝ်လႄႈ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇသိူဝ်း ႁဵတ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းတႄႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ဢဝ်ယဵၼ်းပဵၼ် ၶေႃႈၸိသင်ႇသေ ၸႂ်ႉႁဵတ်းလႄႈ ဢမ်ႇလိူဝ်လႆႈ ၶေႃႈၸိသင်ႇသေ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ်လိူၵ်ႈၵူၼ်းပွႆႇၵႂႃႇလၢတ်ႈ ၸီႇၸိူဝ်ႇဝႃႈ တေတူၵ်းလူင်း ယွမ်းၵၢၼ်ႉပၼ်ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ၸီႇၸိူဝ်ႇ တေပွႆႇသၢႆၸႂ်လုၵ်ႈၼွင်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းၼႆလႄႈ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ယွမ်းၵၢၼ်ႉၸူးၸီႇၸိူဝ်ႇၵႂႃႇ။ ၸီႇၸိူဝ်ႇ ၸႂ်ႉၵူၼ်းမၼ်းၵုမ်း ဝႃႇၸိၼ်ႇ ဝႆႉလီ လီသေ ႁိုင်ၼၢၼ်းႁူၵ်းပီယဝ်ႉ တီႈဝဵင်းႁေႃၶမ်းလူင်ရေႃးမၼၼ်ႉ ႁဵတ်းပွႆး ယွင်ႈယေႃး ဢွင်ႇပႄႉသိုၵ်း ဢၼ်လႆႈတိုၵ်းမႃးၵူႈတီႈတီႈ။ ၸွမ်းၼင်ႇထုင်း ရေႃးမသေ ဝႃႇၸိၼ်ႇ လႆႈၶၢမ်ႇၸီႇၸိူဝ်ႇ တႅင်းတၢႆ တၢင်ႇၾီ တီႈၼႂ်းဝတ်ႉ မိူင်းရေႃးမ ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
တွၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတူဝ်ၵဝ်ႇ သိုပ်ႇမီးဝႆႉၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈထႅင်ႈ လႄႈသင် သင်ၸိူဝ်ႉသၢႆသိုပ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ သိုပ်ႇမီးယူႇၸိုင် သေပၢၼ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမေႃၶိုင်သၢင်ႈ လႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၶိုၼ်းယူႇၼႆလႄႈသင် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်း ဝႃႇၸိၼ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇၸူမ်းၸူမ်းသိူဝ်းသိူဝ်းသေ ယွမ်းတၢႆတၢင်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမၼ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။
ႁႅင်းလဵၵ်ႉ ဢမ်ႇပႄႉလႆႈႁႅင်းၵိုမ်း၊ တူဝ်တေႃႇတူဝ် ႁႅင်းတေႃႇႁႅင်း ဢမ်ႇပႄႉၵၼ်လႆႈၵေႃႈယႃႇ သင်တေဢဝ်ၼမ်ႉၸႂ် တႅၵ်ႈၼိူင်းတႄႉ ဝႃႇၸိၼ်ႇ ပဵၼ် ၽၢႆႇပႄႉလႄႈ ပိုၼ်းမၼ်း မၼ်ႈၵိုမ်းဝႆႉယူႇႁၢၼ်ႉၼႆႉသေ တိုၵ်ႉဢွၼ်ၵၼ် တၢင်ႇၵုင်ႇမုၼ်ယွင်ႈယေႃးမၼ်း တေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ဝႃႈ ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်လူင်ဝႃႇၸိၼ်ႇၼႆယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။