သတ်ႉၸၵ ပရိပ်ႉပႃႇၸၵ (ပရိပိူၵ်ႈ)

သတ်ႉၸၵပရိပ်ႉပႃႇၸၵ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢဝ်းဢၵ်ႉၵဝိတ်ႉသၼၼႆႉ ပဵꧣ်လုၵ်ႈပေႃႈမၢႆႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၽၢႆႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ။ ႁႃၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း လၢႆတီႈလၢႆလႅၼ်သေ ၸင်ႇမႃးယူႇသဝ်းတီႈဝဵင်းဝေႇသႃႇလီ။ သတ်ႉၸၵၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လၢတ်ႈၶႅၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပိုင်ႈဢၼ်ၵိူဝ်းယမ်သတ်ႉၸၵမႃး။ သတ်ႉၸၵၼႆႉ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်လူၺ်ႈလွင်ႈၽၢႆႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းသေ ႁူဝ်ၸႂ်ၽႅၼ်သုင်ဝႆႉ။ မၼ်းလႄႇၵႆႉၵႆႉသမ်ႉၼႄဝႃႈ 'တီႈသၽႃး(လုတ်ႉတေႃႇ)ဝေႇသႃႇလီႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမၼ်းလႆႈၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၽူႇလူမ်းတေႃႇၵၼ်တင်း ပရမ်ႇမၼ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပရမ်ႇမၼ၊ ၵႂၼ်းပၢႆးပရမ်ႇမၼ၊ သြႃႇပရမ်ႇမၼ၊ ရႁၢၼ်းတႃႇ၊ သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်တေတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်တႄႉတႄႉ။ ႁိူဝ်ႇၶဝ်တေတူၵ်းတေယွႆႉ။ ယႃႇဝႃႈၶႄႉၶဵင်ႇၼမ်ႉၵႂၢမ်းတင်းၵူၼ်းလႃႈ တေႃႈၶႄႉၶဵင်ႇတင်းလၵ်းသဝ်ၵွႆးၵေႃႈ လၵ်းသဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းတႄႉႁိူင်ႈၵိူင်းဝႆၵႂႃႇၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ' ၵႆႉလႄႇသမ်ႇမႅၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။

မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယေႃးၶိင်းမႃးမိူင်းဝေႇသႃႇလီႇ၊ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸဝင်ႈဢၼ်ပဵၼ်ဢသ်ႉသၸိၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတုင်းသွမ်းၼႂ်းဝဵင်းသေ လႆႈထူပ်းၺႃးတင်းသတ်ႉၸၵ၊ သတ်ႉၸၵၸင်ႇထၢမ်ဢသ်ႉသၸိဝႃႈ 'ပုတ်ႉထဢၼ်ပဵၼ်သြႃႇသူၼၼ်ႉ သင်ႇသွၼ်ပၼ်သူဢီႈသင်'ၼႆ။ သတ်ႉၸၵၸင်ႇလႆႈႁူဝ်ၶေႃႈတီႈၶေႃႈတွပ်ႇၸဝ်ႈဢသ်ႉသၸိ တႃႇၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း။ မၼ်းၸင်ႇၸူမ်းၸူမ်းသိူဝ်းသိူဝ်းသေ ၵႂႃႇၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ယၢမ်းၼၼ် ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇတီႈၼၼ်ႈ။ မၼ်းၸင်ႇလၢတ်ႈတီႈၶုၼ်လိတ်ႉၸဝီႇၶဝ်ဝႃႈ မၼ်းတေၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းတင်းရႁၢၼ်းၵေႃးတမသေ တေပႄႉပုၼ်ႈမၼ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈပုတ်ႉထလႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၼႆ မၼ်းတေတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ႇယဝ်ႉ ႁိူဝ်ႇၸီႈႁိူဝ်ႇလႆတေဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၵမ်ထိုမ်ႈဝိုတ်ႉပႅတ်ႈၸဝ်ႈပုတ်ႉထၼင်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆးဢၢႆႈႁႅင်းလူင် ၵမ်ထိုမ်ႈဝိုတ်ႉပႅတ်ႈၼၼ်ႉၵႂႃႈ - ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ 'ၼႄႈ-ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်တင်းလၢႆဢိူၺ်း-မႃးၸွမ်းလင်ၵဝ်သေ မႃးထွမ်ႇဢၼ်ႁႃးရႁၢၼ်းၵေႃးတမ ၶႄႉၶဵင်ႇၼမ်ႉၵႂၢမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ' ၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁူႉသတ်ႉၸၵ ၵေႃႉဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႅၼ်ႇၽၢႆႇလွင်ႈလၢတ်ႈၸႃၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ပႄႉရႁၢၼ်းၵေႃးတမဢေႉ - ၼႆသေ မႃးၸွမ်းလင်မၼ်း။

သတ်ႉၸၵၵေႃႈ ပႃးတင်းၵူၼ်းယုမ်ႇယမ်ၵိူဝ်းလီမၼ်းသေ မႃးၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ တီႈပၢင်ၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ သတ်ႉၸၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ 'ရုပ်ႈၼႆႉ၊ ဝေႇတၼႃႇၼႆႉ၊ သၺ်ႇၺႃႇၼႆႉ၊ သင်ႇၶႃႇရၼႆ့ လႄႈ ဝိၼ်ႇၺၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢတ်ႉတဢိူဝ်ႈ' ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ပေႃးၼၼ် မိူၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၸတ်းၵၢၼ်လႆႈၼိူဝ်ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းလႆႈၼိူဝ် ရုပ်ႈ၊ ဝေႇတၼႃႇ၊ သၺ်ႇၺႃႇ၊ သင်ႇၶႃႇရ၊ ဝိၼ်ႇၺၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇႁႃႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼႆႉ မၼ်းပၼ်တၢမ်ႇတၢႆလႆႈ၊ မၼ်းပၼ်တၢမ်ႇလိုပ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းယူႇ။ သတ်ႉၸၵ - ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ပၼ်ၶေႃႈၸီႉသင်ႇၸႂ်ႉလႆႈရုပ်ႈၼၼ်ႉႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႆ ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ၼႆယူႇႁႃႉ " ထၢမ်ၼင်ႇၼႆ။ သတ်ႉၸၵဢမ်ႇတွပ်ႇလႆႈ။ မၼ်းၵွႆးၵုမ်ႇၵူမ်ႈႁူဝ်သေ ယူႇတဵတ်ႇတဵတ်ႇ ဢမ်ႇပၼ်ၶေႃႈတွပ်ႇသင်ယူယဝ်ႉ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇသိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ "ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ လၢတ်ႈတီႈၵူၼ်းၼမ်တီႈသၽႃးပၢင်ၵုမ် ဝေႇသႃႇလီၶဝ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၽူႇလူမ်းတေႃႇ ပရမ်ႇမၼ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပရမ်ႇမၼ၊ ၵႂၢၼ်းပၢႆးပရမ်ႇမၼ၊ သြႃႇပရမ်ႇမၼလႄႈ ရႁၢတ်းတႃႇၶဝ် ဢမ်ႇၼၼ် သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇပဵၼ်လွင်ႈတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်၊ ႁိူဝ်ႇၸီႈၵေႃႈတေဢမ်ႇဢွၵ်ႇသင်ၼႆဢမ်ႇႁိုဝ်၊ တူၺ်းလႄႈ တေႃႈလဵဝ်၊ ႁိူဝ်ႇၸီႈတီႈၼႃႈၽၢၵ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးယွႆႉလူင်းမႃးယဝ်ႉဢမ်ႇႁိုဝ်၊ ၵဝ်ႇၸဝ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇႁိူဝ်ႇသေဢိတ်း" ဝႃႈၼႆတီႈမၼ်း။

သတ်ႉၸၵ ဢမ်ႇတွပ်ႇသင်လႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈၵႂၢမ်းတႃႇတွပ်ႇ၊ ပဵꧣ်ဢၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉယုင်ႈ၊ ၵူမ်ႈၵွမ်းတူဝ်မၼ်းသေ ငူမ်ႈၼွမ်းႁူဝ်မၼ်းဝႆႉယူႇ။ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ယၢမ်ႈလၢတ်ႈၽူႈလူမ်းၽူႇလႅင်ႉၼၼ်ႉ တီႈပၢၵ်ႇၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်တေႃႇသူႈလႆႈယဝ်ႉလႃႇ။

သၸ်ၸံႁႃယ မတိသၸ်ၸၵ ဝႃၻၵေတံု၊
ဝႃၻႃꧤိရေႃပိတမၼံ ဢတိဢၼတၽူတံ၊
ပၺ်ၺႃပၻီပ ꩡလိတေႃ ꩡီတဝႃ မုၼိၼ်ၻေႃ၊
တၼ်တေꩡသႃ ꧤဝတု မေ ꩡယမင်ၷလံ။
(ꩡယမင်ၷလဢꩦ်ၷႃထႃ)

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်ႉပၺ်ႇၺႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ပႄႉပုၼ်ႈသတ်ႉၸၵ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ၵႆယၢၼ်တင်းသတ်ႉၸႃႇတြႃးၼၼ်ႉ၊ ၵေႃႉဢၼ်လၢတ်ႈပႅတ်ႉလႅၼ်၊ ၵေႃႉဢၼ်ႁူဝ်ၸႂ်ၽႅၼ်သုင်၊ ဢတ်ႉတမႃႇၼယႂ်ႇသေ ဢမ်ႇႁၼ်လွင်ႈတြႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼမ်ႉၵမတ်ႉႁႅင်းၺၢၼ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁိူဝ်ႈလႅင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈဢွင်ႇပူၼ်ႉသေၵမ်း၊ ႁႂ်ႈမီးမင်ႇၵလႃႇလွင်ႈလီသေၵမ်းလူၺ်ႈ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႔႘၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)