ဢင်ႇၵုလိမႃႇလ
ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃးသလၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ်ႁႄ ၵူၼ်းမိူၵ်ႈၵေႃႉဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ပိူၼ်တၢႆသေ တႅပ်းဢဝ်ၼိဝ်ႉၸီႉၶဝ် သွႆႉႁွႆႈၶေႃးၼင်ႇတူင်ႇမွၵ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ငိူင်ႈဝႄႈ တီႈမၼ်းယၢမ်ႈၵႂႃႇယၢမ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလပသေႇၼတီႇ ပႆႇၺွပ်းတီႉလႆႈမၼ်းလႄႈ တူဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢွၼ်ဝဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁႃလမ်းတီႉၺွပ်းမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၽူႈမီးၵရုၼႃႇလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၶႂ်ႈၵဵဝ်ႇၶႄၵူၼ်းတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ မီးၸႂ်ႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူၵ်ႈလူင် ဢင်ႇၵုလိမႃႇလလွတ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်တၢင်းၽိတ်းဢၵုသူဝ်ႇမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၸင်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇတီႈ ဢၼ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလ မီးယူႇထင်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ယိပ်းၵမ်ဢဝ်မၢၵ်ႈလႅဝ်းမၼ်း လိုပ်ႈလမ်း တႃႇတေတႅင်းတႅပ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁေတ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း ၼႃႈတီႈမၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ လိုပ်ႈလမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢင်ႈၵႂႃႇလွႆးလွႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်းလႆႈသေ ၸင်ႇႁိုတ်းသႂ်ႇဝႃႈ "သမၼ၊ ၵိုတ်းလူး" ၼႆ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇသဵင်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇသေ "ဢေႃႈ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလ၊ ၵဝ်ၸဝ်ႈတႄႉ ၵိုတ်းဝႆႉယူႇလူး၊ မႂ်းၵွႆးဢိူဝ်ႈ ၵုမ်ႇဢဝ်ၵူၼ်းတၢႆသေ လႅၼ်ႈယူႇဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇသဝ်း ၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇလူင်ၼႆႉ" ပူင်လၢတ်ႈပၼ်ၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႇ။
ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ လႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းထမ်ႇမဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵꧣ်ပွၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းလႄႈ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ယိၼ်းပဵꧣ်ဢၼ်တူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ႁၢဝ်ႉႁႅင်းသေ တေႃးသမၼ်း၊ မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁူႉတူဝ်ၶိုၼ်းသေ ဢဝ်လႅဝ်းမၼ်းတမ်းဝၢင်းလူင်ၼိူဝ်လိၼ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇႁပ်ႉပဵꧣ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ တပႄးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၸွမ်းမိူဝ်းတီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇသဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ဢိၻ်ꩪိ ꧤိသင်ခတမၼေႃ ꩡိတွႃ မုၼိၼ်တေႃ "ပုတ်ႉထၼႆႉ ဢဝ်ၽုၼ်းတၼ်းၶူဝ်းမၼ်းပႄႉပုၼ်ႈဢင်ႇၵုလိမႃႇလယူႇယဝ်ႉ" (ꩡယမင်ၵလ၊ ဢꩪၵႃထႃ)
မီဝၼ်းၼိုင်ႈ ၶၢဝ်းဝၢႆးဝၼ်း၊ ၶုၼ်လူင်ပသေႇၼတီႇၼႆႉ လႆႈမုင်ႁၼ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼင်ႇယူႇႁိမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ပဵꧣ်ဢၼ်တူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄၵႂႃႇ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇပၼ်ႁႅင်းဝႃႈ "ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢိူၺ်း၊ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလယဝ်ႉ၊ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ပဵꧣ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇယဝ်ႉ" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
ဝၢႆးၼၼ်ႉႁၢမ်ႉၶႂ်ႈႁိုင်ႁိုင်၊ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ တိုၵ်ႉၵႂႃႇႁႃတုင်းသွမ်းသေ ၵႂႃႇႁၼ်မႅၼ်ႈၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈလႄႈ လႆႈပဵၼ်ဝေႇတၼႃႇၶၢၼ်ၸႂ်လူင်ဝႆႉ။ ၶိုၼ်းမိူဝ်းတီႈၵျွင်းၵမ်းလဵဝ်သေ လဝ်ႈလၢတ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈၵဵဝ်ႇၶႄပၼ်ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇၸီႉသင်ႇဝႃႈ "ၸဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉၵမ်းလေဝ်သေ ၵႂႃႇတိူင်ႇၵၢဝ်ႇသတ်ႉၸႃႇဝႃႈ - ၵဝ်ၼႆႉတႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈၵိူတ်ႇလႅင်မႃး ဢမ်ႇယၢမ်ႈဢဝ်သၢႆၸႂ်ၽႂ်ၶၢတ်ႇၼႆလႄႈ၊ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈလႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈသိူဝ်းသႃႇယူႇယဝ်ႉ" ၼႆ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူၵ်ႈၶၢႈႁႅမ်ပိူၼ်ႈတၢႆၼႆႉ ဢၢမ်းလူင်ဢၢမ်းလၢင်၊ တူၵ်းၸႂ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ၸင်ႇလဝ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ "ၶႃႈတပႄးၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶႃႈပိူၼ်ႈတၢႆတင်းၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ" လဝ်ႈၼင်ႇၼႆလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ၸဝ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပဵၼ်မႃးသေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၽဝဢၼ်မႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ၊ တႄႇဢဝ်ယၢမ်းၼၼ်ႉမႃး ၸဝ်ႈဢမ်ႇၶႃႈႁႅမ်ၽႂ်တၢႆယဝ်ႉလူး" သင်ႇသွၼ်ပၼ်ၼင်ႇၼႆ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ တိူင်ႇၵၢဝ်ႇသတ်ႉၸႃႇၼင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇသွၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇဝေႇတၼႃႇလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႆႈသိူဝ်းသႃႇၵႂႃႇ။ သၸ်ႉၸႃႇဢင်ႇၵုလိမႃႇလတိူင်ႇၵၢဝ်ႇၼၼ်ႉလီၵိူဝ်းယမ်တႄႉတႄႉ။
ၽိုၼ်ဢိင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ၼႃႈလိၵ်ႈ ႕႗၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)