ဢွင်ႇပႅတ်ႇပိူင်

1. ဢွင်ႇပႄႉ ၶုၼ်သူင်
2. ဢွင်ႇပႄႉ သတ်ႉၸၵႃႉပရိပိူၵ်ႈ
3. ဢွင်ႇပႄႉ ၸိၼ်ႇၸႃႉမႃၼႃႉဝိၵႃႇ
4. ဢွင်ႇပႄႉ ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵႃႉ
5. ဢွင်ႇပႄႉ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလႃႉ
6. ဢွင်ႇပႄႉ ၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇလႃႇၵီႇရိ
7. ဢွင်ႇပႄႉ ၼၵႃးလူင် ၼၼ်ႇတေႃးပၼၼ်ႇတႃႉ
8. ဢွင်ႇပႄႉ ၶုၼ်သၢင်ပၵႃႉ

ဢွင်ႇပႄႉ ၶုၼ်သူင်

ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၼင်ႈၼိူဝ်ပလၢင်ႇၶမ်း တႂ်ႈလမ်းမႆႉၺွင်ႇ တမ်းဝၢင်း ဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇဝႃႈ "ၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈၵဝ် ႁႅင်ႈႁဵဝ်ႇသေ ၵိုတ်းဝႆႉၼင်၊ ဢဵၼ်၊ လုပ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈယဝ်ႉ ၸူဝ်ႈၵႃႈပႆႇပဵၼ်ၽြႃးၼၼ်ႉ ၵဝ်တေဢမ်ႇဢၢၼ်းလုၵ်ႉ" ၼႆယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်သူင်လူင်ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ "ရႁၢၼ်းၵေႃးတမႃႉၼႆႉ မၼ်းၶၸ်ၸႂ်ဢဵၼ်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈဢွၵ်ႇလွတ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈသၢမ်ၶူင်ယူႇယဝ်ႈ။ ၵဝ်တေဢမ်ႇဢၢၼ်းပၼ်မၼ်း ဢွၵ်ႇလွတ်ႈလႆႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈၵဝ်" ၼႆလႄႈ ၸင်ႇဢွၼ်ႁူဝ် သိုၵ်းၽီတင်းၼမ်တင်းလၢႆ တေဢၢၼ်းမႃးတိုၵ်းၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈယူႇ။ သိုၵ်းၽီတင်းသဵင်ႈ ၼမ်ၼႃႇၽႅဝ် သမ်ႉပေႃးၽႅဝ်ထိုင် ၽႃသင်ႉၸၵျႃႇဝလႃႇပုၼ်ႉယဝ်ႈ။ သိုၵ်းၽီၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးႁၢင်ႈၽၢင်ၵူႈပိူင်ပိူင်၊ ယိပ်းတိုဝ်းလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ၵူႈပိူင်ပိူင်ယူႇ။ ၶုၼ်သူင်လူင်တႄႉ ၽၢၼ်ႇဢဝ်မိုဝ်းမၼ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ႁဵင်ၶွၼ် ယိပ်းၵမ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ႁဵင်ပိူင်၊ ၶီၼိူဝ်လင်ၸၢင်ႉ ၵီရိမေႇၶလႃႇသေ ၶီႇသိုၵ်း တေဢၢၼ်းမႃးတိုၵ်းၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈယူႇ။ သဵင်ၶိုၼ်ႈသိုၵ်းၶဝ် သမ်ႉပေႃးမေႃးပၼ်းဢူၼ်လူင်ၵႂႃႇယူႇ။

ဢွင်ႇပႄႉ သတ်ႉၸၵႃႉပရိပိူၵ်ႈ

သတ်ႉၸၵပရိပ်ႉပႃႇၸၵ ဢၼ်ပဵၼ်ၸၢဝ်းဢၵ်ႉၵဝိတ်ႉသၼၼႆႉ ပဵꧣ်လုၵ်ႈပေႃႈမၢႆႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၽၢႆႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ။ ႁႃၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း လၢႆတီႈလၢႆလႅၼ်သေ ၸင်ႇမႃးယူႇသဝ်းတီႈဝဵင်းဝေႇသႃႇလီ။ သတ်ႉၸၵၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်လၢတ်ႈၶႅၼ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ပိုင်ႈဢၼ်ၵိူဝ်းယမ်သတ်ႉၸၵမႃး။ သတ်ႉၸၵၼႆႉ ဢဝ်ၵုင်ႇမုၼ်လူၺ်ႈလွင်ႈၽၢႆႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းသေ ႁူဝ်ၸႂ်ၽႅၼ်သုင်ဝႆႉ။ မၼ်းလႄႇၵႆႉၵႆႉသမ်ႉၼႄဝႃႈ 'တီႈသၽႃး(လုတ်ႉတေႃႇ)ဝေႇသႃႇလီႇၼၼ်ႉ သင်ဝႃႈမၼ်းလႆႈၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၽူႇလူမ်းတေႃႇၵၼ်တင်း ပရမ်ႇမၼ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပရမ်ႇမၼ၊ ၵႂၼ်းပၢႆးပရမ်ႇမၼ၊ သြႃႇပရမ်ႇမၼ၊ ရႁၢၼ်းတႃႇ၊ သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထ ၶဝ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်တေတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်တႄႉတႄႉ။ ႁိူဝ်ႇၶဝ်တေတူၵ်းတေယွႆႉ။ ယႃႇဝႃႈၶႄႉၶဵင်ႇၼမ်ႉၵႂၢမ်းတင်းၵူၼ်းလႃႈ တေႃႈၶႄႉၶဵင်ႇတင်းလၵ်းသဝ်ၵွႆးၵေႃႈ လၵ်းသဝ်ၼၼ်ႉ ယင်းတႄႉႁိူင်ႈၵိူင်းဝႆၵႂႃႇၵွၼ်ႇဢိူဝ်ႈ' ၵႆႉလႄႇသမ်ႇမႅၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။

မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယေႃးၶိင်းမႃးမိူင်းဝေႇသႃႇလီႇ၊ လုၵ်ႈၼွင်ႉၸဝင်ႈဢၼ်ပဵၼ်ဢသ်ႉသၸိၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇတုင်းသွမ်းၼႂ်းဝဵင်းသေ လႆႈထူပ်းၺႃးတင်းသတ်ႉၸၵ၊ သတ်ႉၸၵၸင်ႇထၢမ်ဢသ်ႉသၸိဝႃႈ 'ပုတ်ႉထဢၼ်ပဵၼ်သြႃႇသူၼၼ်ႉ သင်ႇသွၼ်ပၼ်သူဢီႈသင်'ၼႆ။ သတ်ႉၸၵၸင်ႇလႆႈႁူဝ်ၶေႃႈတီႈၶေႃႈတွပ်ႇၸဝ်ႈဢသ်ႉသၸိ တႃႇၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်း။ မၼ်းၸင်ႇၸူမ်းၸူမ်းသိူဝ်းသိူဝ်းသေ ၵႂႃႇၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ ယၢမ်းၼၼ် ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇၵေႃႈ မီးဝႆႉယူႇတီႈၼၼ်ႈ။ မၼ်းၸင်ႇလၢတ်ႈတီႈၶုၼ်လိတ်ႉၸဝီႇၶဝ်ဝႃႈ မၼ်းတေၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းတင်းရႁၢၼ်းၵေႃးတမသေ တေပႄႉပုၼ်ႈမၼ်း။ ပေႃးၸဝ်ႈပုတ်ႉထလႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၼႆ မၼ်းတေတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ႇယဝ်ႉ ႁိူဝ်ႇၸီႈႁိူဝ်ႇလႆတေဢဝ်ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၵမ်ထိုမ်ႈဝိုတ်ႉပႅတ်ႈၸဝ်ႈပုတ်ႉထၼင်ႇ ၵူၼ်းၸၢႆးဢၢႆႈႁႅင်းလူင် ၵမ်ထိုမ်ႈဝိုတ်ႉပႅတ်ႈၼၼ်ႉၵႂႃႈ - ၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ 'ၼႄႈ-ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်တင်းလၢႆဢိူၺ်း-မႃးၸွမ်းလင်ၵဝ်သေ မႃးထွမ်ႇဢၼ်ႁႃးရႁၢၼ်းၵေႃးတမ ၶႄႉၶဵင်ႇၼမ်ႉၵႂၢမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ' ၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်လိတ်ႉသဝီႇၶဝ်ႁႃႈပၢၵ်ႇၵေႃႈ ၶႂ်ႈႁူႉသတ်ႉၸၵ ၵေႃႉဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလႅၼ်ႇၽၢႆႇလွင်ႈလၢတ်ႈၸႃၵႂၢမ်းၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်ပႄႉရႁၢၼ်းၵေႃးတမဢေႉ - ၼႆသေ မႃးၸွမ်းလင်မၼ်း။

သတ်ႉၸၵၵေႃႈ ပႃးတင်းၵူၼ်းယုမ်ႇယမ်ၵိူဝ်းလီမၼ်းသေ မႃးၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ တီႈပၢင်ၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ သတ်ႉၸၸင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ 'ရုပ်ႈၼႆႉ၊ ဝေႇတၼႃႇၼႆႉ၊ သၺ်ႇၺႃႇၼႆႉ၊ သင်ႇၶႃႇရၼႆ့ လႄႈ ဝိၼ်ႇၺၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဢတ်ႉတဢိူဝ်ႈ' ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ပေႃးၼၼ် မိူၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းၸတ်းၵၢၼ်လႆႈၼိူဝ်ၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉသေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းလႆႈၼိူဝ် ရုပ်ႈ၊ ဝေႇတၼႃႇ၊ သၺ်ႇၺႃႇ၊ သင်ႇၶႃႇရ၊ ဝိၼ်ႇၺၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇႁႃႉ။ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၼႆႉ မၼ်းပၼ်တၢမ်ႇတၢႆလႆႈ၊ မၼ်းပၼ်တၢမ်ႇလိုပ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈၶႃႈဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမၼ်းယူႇ။ သတ်ႉၸၵ - ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ပၼ်ၶေႃႈၸီႉသင်ႇၸႂ်ႉလႆႈရုပ်ႈၼၼ်ႉႁႂ်ႈပဵၼ်ၼႆ ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ၼႆယူႇႁႃႉ " ထၢမ်ၼင်ႇၼႆ။ သတ်ႉၸၵဢမ်ႇတွပ်ႇလႆႈ။ မၼ်းၵွႆးၵုမ်ႇၵူမ်ႈႁူဝ်သေ ယူႇတဵတ်ႇတဵတ်ႇ ဢမ်ႇပၼ်ၶေႃႈတွပ်ႇသင်ယူယဝ်ႉ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇသိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ "ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆႉ လၢတ်ႈတီႈၵူၼ်းၼမ်တီႈသၽႃးပၢင်ၵုမ် ဝေႇသႃႇလီၶဝ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶႄႉၶဵင်ႇႁိမ်ၼမ်ႉၵႂၢမ်းၽူႇလူမ်းတေႃႇ ပရမ်ႇမၼ၊ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ပရမ်ႇမၼ၊ ၵႂၢၼ်းပၢႆးပရမ်ႇမၼ၊ သြႃႇပရမ်ႇမၼလႄႈ ရႁၢတ်းတႃႇၶဝ် ဢမ်ႇၼၼ် သမ်ႇမႃႇသမ်ႇပုတ်ႉထၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေဢမ်ႇပဵၼ်လွင်ႈတူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်၊ ႁိူဝ်ႇၸီႈၵေႃႈတေဢမ်ႇဢွၵ်ႇသင်ၼႆဢမ်ႇႁိုဝ်၊ တူၺ်းလႄႈ တေႃႈလဵဝ်၊ ႁိူဝ်ႇၸီႈတီႈၼႃႈၽၢၵ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပေႃးယွႆႉလူင်းမႃးယဝ်ႉဢမ်ႇႁိုဝ်၊ ၵဝ်ႇၸဝ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇႁိူဝ်ႇသေဢိတ်း" ဝႃႈၼႆတီႈမၼ်း။

သတ်ႉၸၵ ဢမ်ႇတွပ်ႇသင်လႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၶေႃႈၵႂၢမ်းတႃႇတွပ်ႇ၊ ပဵꧣ်ဢၼ်ၸႂ်သုၵ်ႉယုင်ႈ၊ ၵူမ်ႈၵွမ်းတူဝ်မၼ်းသေ ငူမ်ႈၼွမ်းႁူဝ်မၼ်းဝႆႉယူႇ။ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ယၢမ်ႈလၢတ်ႈၽူႈလူမ်းၽူႇလႅင်ႉၼၼ်ႉ တီႈပၢၵ်ႇၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ တေႁဵတ်းႁိုဝ်တေႃႇသူႈလႆႈယဝ်ႉလႃႇ။

သၸ်ၸံႁႃယ မတိသၸ်ၸၵ ဝႃၻၵေတံု၊ ဝႃၻႃꧤိရေႃပိတမၼံ ဢတိဢၼတၽူတံ၊ ပၺ်ၺႃပၻီပ ꩡလိတေႃ ꩡီတဝႃ မုၼိၼ်ၻေႃ၊ တၼ်တေꩡသႃ ꧤဝတု မေ ꩡယမင်ၷလံ။ (ꩡယမင်ၷလဢꩦ်ၷႃထႃ)

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၸင်ႇဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်ႉပၺ်ႇၺႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ပႄႉပုၼ်ႈသတ်ႉၸၵ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်ၵႆယၢၼ်တင်းသတ်ႉၸႃႇတြႃးၼၼ်ႉ၊ ၵေႃႉဢၼ်လၢတ်ႈပႅတ်ႉလႅၼ်၊ ၵေႃႉဢၼ်ႁူဝ်ၸႂ်ၽႅၼ်သုင်၊ ဢတ်ႉတမႃႇၼယႂ်ႇသေ ဢမ်ႇႁၼ်လွင်ႈတြႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ယွၼ်ႉၼမ်ႉၵမတ်ႉႁႅင်းၺၢၼ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁိူဝ်ႈလႅင်းၼၼ်ႉသေ ႁႂ်ႈဢွင်ႇပူၼ်ႉသေၵမ်း၊ ႁႂ်ႈမီးမင်ႇၵလႃႇလွင်ႈလီသေၵမ်းလူၺ်ႈ။

ဢွင်ႇပႄႉ ၸိၼ်ႇၸႃႉမႃၼႃႉဝိၵႃႇ

တြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈတူဝ်ထူပ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁူႉႁၼ်ဢဝ်ႁင်ႈၵွႆးလႄႈ ပေႃးတိုဝ်းၵမ်တေႃႈလဵဝ် မီးၽွၼ်းလီတေႃႈလဵဝ်လႄႈ ၸင်ႇၽႄႈတိူၼ်းၵႂႃႇသေ မီးၽွၼ်းလီတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၽိုၵ်းသႃတိုဝ်းၵမ် ၵၢၼ်ဝိပသ်သၼႃႇၼႆႉ ၼမ်တိူဝ်းမႃးတိၵ်းတိၵ်း။ ယၢမ်းၼၼ် ၵိူင်းလၢႆလၢႆၵိူင်း ဢၼ်ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉတၢင်းယုမ်ႇယမ်ႁၼ်ၽိတ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်ႇလႅဝ်ပင်းယၢႆႈမႃး။ လၢပ်ႈလႃႇၽလႄႈ ဢူဢၢႆဢၼ်ယၢမ်ႈလႆႈမီးမႃးဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈ တူၵ်းမေႃႈမႃး ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ သြႃႇလူင်ၵိူင်းၸိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႆႉၸႂ်သူၺ်ႈၼိူဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉမႅၼ်ႈၽွင်းယၢမ်း ဢၼ်ဢမ်ႇႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈ လွင်ႈၵုင်ႇမုၼ်ဢူဢၢႆလိုဝ်းလင် ၽြႃးပဵꧣ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၾိင်ႈယၢမ်ႈတၢင်းလီပုတ်ႉထၸဝ်ႈလႆႈၸွပ်ႈႁဵဝ်ႇလူႉလႅဝ်တႄႉ တေၸၢင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈလွင်ႈၼႆႉသေ ႁဝ်းၵေႃႈ တေမိူၼ်မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းယူႇၼႆ သြႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈၸင်ႇႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ တင်းသဵင်ႈၵေႃႈ လႆႈၸႂ်ၸႁၼ်ထိုင်ဢၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၢႆလၢႆးတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၾိင်ႈယၢမ်ႈတၢင်းၵမ်သီႇလပုတ်ႉထၸဝ်ႈ ၸွပ်ႈႁဵဝ်ႇလူႉလႅဝ်။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ ၸင်ႇၵႂႃႇႁၼ် ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼဝိၵႃႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းသၢဝ်းၼၢဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ တႃႇတေၼႄၼမ်ႉတူဝ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶဝ်။ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ႁၢင်ႈၾၢင်ငၢမ်းလဝ်းၼုမ်ႇၼုတ်းလီသေ လူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇဢိတ်ႉထယမႃႇယႃႇၼၼ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ။ သြႃႇလူင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းၼၢင်း မိူဝ်းတီႈၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ ၶၢဝ်းဢမ်ႇလီၵႂႃႇမႃးၼၼ်ႉသေ ပေႃးမိူင်ႈထၢမ်ႁႂ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ - ၵႂႃႇၼွၼ်းၸွမ်းရႁၢၼ်းၵေႃႉတမဢၼ်မီးတီႈၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉမႃးဢိူဝ်း ၼႆ။ ၼင်ႇၶဝ်ၸႂ်ႉၼၼ်ႉ ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼၵေႃႈ ႁဵတ်းၸွမ်းၵမ်းလဵဝ်။ ၽိူဝ်ႇႁိုင်ႁိုင်မႃး ၶဝ်ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်ပွႆႇၶၢဝ်ႇဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းၸပ်းတူဝ်ပႃးတွင်ႉတင်း ရႁၢၼ်းၵေႃးတမယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆႉ။ ပေႃးပူၼ်ႉသေ ပႅတ်ႇလိူၼ်ၵဝ်ႈလိူၼ်ၵေႃႈ ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼၸင်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇယူယဝ်ႉ။

မႅၼ်ႈၽွင်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတိုၵ်ႉႁေႃးတြႃးၼႄ ရႁၢၼ်းၶဝ်လႄႈ ၽုင်ၵူၼ်းတင်းၼမ်ယူႇ။ ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼၼႆႉ ဢဝ်ၶႅပ်းပႅၼ်ႈမတ်ႉၸပ်းပုမ်မၼ်းသေ ႁဵတ်းၼင်ႇပႃးတွင်ႉတူဝ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈပႃႈၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ "ပုၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈဢွၼ် ဢၼ်တေၵိူတ်ႇမႃးၼႆႉ သူဢမ်ႇၶပ်းၶိုင်ပၼ်သင်ဝႆႉ၊ ပေႃးပႆႇမီးၶိူင်ႈၶူဝ်းသင်ၵေႃႈ ၵႂႃႇႁႃယွၼ်းတီႈ ၵူၼ်းမီးၸိူဝ်းပဵၼ်ဢူၺ်းလီသူ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ" မၢပ်ႇမႂ်လၢတ်ႈၸႃႉလၢတ်ႈလၢႆတေႃႇၼင်ႇၼႆ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ ပုၼ်ႈတႃႇဢၼ်မႃးမၢပ်ႇမႂ်ၸႂ်းသွၼ်ႈၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇတူင်ႉတိုၼ်ႇသင်သေဢိတ်း။ ပၢႆမီးၵရုၼႃႇသေ "ၼွင်ႉယိင်းဢိူၺ်း လွင်ႈပဵၼ်တႄႉမီးတႄႉမၼ်း ဢၼ်မႂ်းလၢတ်ႈယူႇၼႆႉ မီးၵဝ်ႇလႄႈမႂ်းၵွႆးဢိူဝ်ႈတေႁူႉ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼၵေႃႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းဝႃႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ "ၸႂ်ႈဢိူဝ်ႈ လွင်ႈႁႃးသွင်ၵေႃႉၼႆႉ လိူဝ်သေႁႃးၽႂ်တေႁူႉၸွမ်းလႃႇ၊ သူၼႆႉ မေႃၵျေႃႇၵွႆး၊ ဢမ်ႇမေႃဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ" ႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၼင်ႇၼႆ။ လၢတ်ႈၸႃႉလၢတ်ႈလၢႆတေႃႇတၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼလႆႈႁၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼင်ႈယူႇဝႆႉၼိမ်ၼိမ်လႄႈ ၸင်ႇတူၵ်းၸႂ်တိုၼ်ႇၽၢၼ်ႈၵူဝ်ႁေမႃးသေ သင်ႇတင်းတူဝ်။ ၸိူၵ်ႈဢၼ်မတ်ႉဝႆႉၶႅပ်းပႅၼ်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇယၢၼ်းလူင်းမႃးသေ ၶႅပ်းပႅၼ်ႈၸင်ႇသဵၼ်တူၵ်းလူင်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းတင်းလၢႆၵေႃႈ ၸင်ႇပွင်ႉလႃႇႁိုတ်းထႃႉ ၸိၼ်ႇၸမႃႇၼယူႇယဝ်ႉ။ တႃႇၸူဝ်ႈပၢၼ်မၼ်းၼၢင်းတႄႉ ၵွႆႁၢင်မၼ်းတေႁၢင်ႈၸႃႉယဝ်ႉ။ တႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ ဢမ်ႇမီးၽေးၶႅၼ်သင်မႃးတုမ်ႉတိူဝ်ႉလႆႈ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈလွတ်ႈယၢၼ် ၵိလေႇသႃႇသေ ႁူႉႁၼ်ထိုင်တင်းသဵင်ႈတႄႉ ယူႇဝႆႉတဵတ်ႇတဵတ်ႇယဵၼ်ယဵၼ်ၵွႆး။ ပဵၼ်ၽူႈမျၢတ်ႈၵေႃႉမီးပၺ်ႇၺႃႇလူင် ဢၼ်မေႃယူႇလူၺ်ႈၺၢၼ်ႇၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈ၊ တေႃႇလွင်ႈသႄႉသွမ်းလႄႈ လွင်ႈယေႃးဢၢမ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢွင်ႇပႄႉ ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵ

ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ တၼ်းၶူဝ်းတေႇဝဢိတ်ႉထိပၢတ်ႈမၼ်းတဵမ်ထူၼ်ႈ။ ယွၼ်ႉတၼ်းၶူဝ်းဢိတ်ႉထိပၢတ်ႈမၼ်းသေ မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ၽႅၼ်သုင်ၼႃႇ။

မီးပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယေႃးၶိင်းၵႂႃႈ မိူင်းဢႃႇလႃႇဝီႇသေ ၵႂႃႇယူႇသဝ်းၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃဢႃႇလႃႇဝၵၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၽိူဝ်ႇမၼ်းၽႅဝ်မႃးသိုင်ႇႁေႃမၼ်း၊ မၼ်းလႆႈႁၼ်ၶႅၵ်ႇၼႃႈမႂ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈၼင်ႈဝႆႉယူႇ ၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃမၼ်းလႄႈ ယိၼ်းပဵၼ်ၸႂ်လမ်တေႃးသတႄႉတႄႉ။ ဢွၵ်ႇတေႃးသၼႃႇသေ ၸင်ႇဝႃႈႁင်းတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ "ႁိူၺ်း ရႁၢၼ်း- ဢွၵ်ႇၵႂႃႇတီႈသိုင်ႇၵဝ်ၼႆႉၵမ်းလဵဝ်လူး" ႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၼင်ႇၼႆ။

ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈဝႃႈ "လီယဝ်ႉတၵ်ႉၵႃႇ" ဝႃႈၼႆသေ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၽီလူး။

ယူႇၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼိုင်ႈ ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵသမ်ႉဝႃႈထႅင်ႈ "ႁိူၺ်ႉ ရႁၢၼ်းလူင်ၵေႃးတမ ၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၼႆႉလူး" ဝႃႈၼႆလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈဝႃႈ လီယဝ်ႉတၵ်ႉၵႃႇ ဝႃႈၼႆသေ ၶိုၼ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃ။

ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸႂ်ႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇသွင်သၢမ်ၵမ်း။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်ၸႂ်မႁႃႇၵရုၼႃႇၼၢမ်းၼႃႈသေ ဢဝ်ၸႂ်ဢူၼ်ႈၸႂ်ဢွၼ်ႇ ၸွမ်းပၼ်ၵၢင်ၸႂ်ၽီလူးယဝ်ႉ ၶဝ်ႈၶဝ်ႈဢွၵ်ႇဢွၵ်ႇယူႇႁဵတ်းၼၼ်။

ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ မိူဝ်ႈၵမ်းထီႉသီႇၼၼ်ႉ "ႁိူၺ်း ရႁၢၼ်းဢိူၺ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းသိုင်ႇႁေႃၼႆႉလႃႈ" ၸင်ႇႁိုတ်းႁၢတ်ႇၸၢတ်ႇသဵင်သႂ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ "တၵ်ႉၵႃႇၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵဢိူၺ်း ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ ၵဝ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉ၊ မႂ်းၶႂ်ႈႁဵတ်းၸိုင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ ႁဵတ်းလႃႈ" ၸင်ႇၼိမ်သဵင်သေ ပူင်လၢတ်ႈပုတ်းၶၢတ်ႇတေႃႇၼင်ႇၼၼ်။

ၽီလူးဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ပေႃးလႆႈႁၼ်ၼမ်ႉၸႂ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼိမ်ႈမၼ်ႈပုတ်းၶၢတ်ႇၸိူင်ႉၼၼ်ၵေႃႈ တူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ၵႂႃႇ။ တေပဵၼ်ၽူႈဢၼ်မီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇသုင်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈသေ တေမီးပၺ်ႇၺႃႇၺၢၼ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈဝႆႉၵႂႃႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈၼင်ႇၼႆယူႇ။

ၶႂ်းၸၢမ်းတူၺ်း ၸွင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၽူႈမီးၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းယႂ်ႇသုင်ထွတ်ႈမျၢတ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉလႄႈ ၽီလူးၸင်ႇဝႃႈ "ၵဝ်တေထၢမ်ၸဝ်ႈ ၶေႃႈထၢမ်ပၼ်ႁႃ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇတွပ်ႈလႆႈၼႆၸိုင် ၵဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈ လႆႈယွင်ႇမႃႈ၊ ၵဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵႅၵ်ႇလႅဝ်၊ ၵဝ်တေၵမ်တိၼ်ၸဝ်ႈ ဝိုတ်ႉထိုမ်ႈၵႂႃႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၽင်ႇၼမ်ႉၵင်းၵႃ" ၸင်ႇလွၵ်ႇငိူတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "တႄႇမိူင်းသၢင်၊ မိူင်းၽီ ၼႂ်းၶူင်းလေႃးၵလူင်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵဝ်ႇယွင်ႇမႃႈလႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၵဝ်တႅၵ်ႇလႅဝ်လႆႈ၊ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ၽူႈလႂ် ၸၼ်တိၼ်ၵဝ်ဝိုတ်ႉထိုမ်ႈၵႂႃႇၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၼမ်ႉၵင်းၵႃလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢၼ်မႂ်းၶႂ်ႈထၢမ်ပၼ်ႁႃၼၼ်ႉ တွင်ႈထၢမ်မႃးလႄႈ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ၽီလူးလူင်ဢႃႇလႃႇဝၵၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇထၢမ် ၶေႃႈထၢမ်ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ထမ်ႇမတြႃးၼၼ်ႉ တမ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇတွပ်ႇၵႄႈပၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဢႃႇလႃႇဝၵ ႁႂ်ႈပေႃးႁၢၼ်ႉၸႂ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးလႆႈငိၼ်းၶေႃႈတွပ်ႈၵႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸင်ႇပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ ၽြႃႈပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽူႈလၢႆထမ်ႇမတႃႇ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းဢဝ် ထမ်ႇမတြႃးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇပဵၼ်မႃးလုၵ်ႈၼွင်ႉသႃႇဝၵၵေႃႉၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼႄပၼ်သဵၼ်တၢင်းတႃႇတေလွတ်ႈဢွၵ်ႇသမ်ႇသရႃႇၼၼ်ႉ သုတ်းယဝ်ႉၼႆၵေႃႈ ဢႃႇလႃႇဝၵၼႆႉ ၸင်ႇလွတ်ႈယၢၼ်မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းလုမ်းလုမ်းယူႇယဝ်ႉ။ မၼ်းၵေႃႈ ၸင်ႇထိင်းၵမ်လႆႈတူဝ်ႁူဝ်ၸႂ်မၼ်းသေ လႆႈတၢင်းၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ဢွင်ႇပႄႉ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလႃႉ

ၵူၼ်းမိူင်းၵေႃးသလၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ်ႁႄ ၵူၼ်းမိူၵ်ႈၵေႃႉဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ပိူၼ်တၢႆသေ တႅပ်းဢဝ်ၼိဝ်ႉၸီႉၶဝ် သွႆႉႁွႆႈၶေႃးၼင်ႇတူင်ႇမွၵ်ႇၼၼ်ႉယူႇ။ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ငိူင်ႈဝႄႈ တီႈမၼ်းယၢမ်ႈၵႂႃႇယၢမ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉသိုၵ်းၶုၼ်ႁေႃၶမ်းၵေႃးသလပသေႇၼတီႇ ပႆႇၺွပ်းတီႉလႆႈမၼ်းလႄႈ တူဝ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢွၼ်ဝဢဝ်တပ်ႉသိုၵ်းမၼ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇႁႃလမ်းတီႉၺွပ်းမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

ၽူႈမီးၵရုၼႃႇလူင် ဢၼ်ပဵၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆႉ ၶႂ်ႈၵဵဝ်ႇၶႄၵူၼ်းတုၵ်ႉၶၶၢၼ်ၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈ မီးၸႂ်ႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူၵ်ႈလူင် ဢင်ႇၵုလိမႃႇလလွတ်ႈဢွၵ်ႇၵၢၼ်တၢင်းၽိတ်းဢၵုသူဝ်ႇမၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၸင်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇတီႈ ဢၼ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလ မီးယူႇထင်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ယိပ်းၵမ်ဢဝ်မၢၵ်ႈလႅဝ်းမၼ်း လိုပ်ႈလမ်း တႃႇတေတႅင်းတႅပ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁေတ်းၶဝ်ႈမႃးၼႂ်း ၼႃႈတီႈမၼ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ လိုပ်ႈလမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢင်ႈၵႂႃႇလွႆးလွႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉၽုင်းတၼ်းၶူဝ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်းလႆႈသေ ၸင်ႇႁိုတ်းသႂ်ႇဝႃႈ "သမၼ၊ ၵိုတ်းလူး" ၼႆ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇသဵင်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇသေ "ဢေႃႈ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလ၊ ၵဝ်ၸဝ်ႈတႄႉ ၵိုတ်းဝႆႉယူႇလူး၊ မႂ်းၵွႆးဢိူဝ်ႈ ၵုမ်ႇဢဝ်ၵူၼ်းတၢႆသေ လႅၼ်ႈယူႇဢမ်ႇလိုဝ်ႈဢမ်ႇသဝ်း ၼႂ်းသမ်ႇသရႃႇလူင်ၼႆႉ" ပူင်လၢတ်ႈပၼ်ၼင်ႇၼႆယူႇယဝ်ႇ။

ပွၵ်ႈၼႆႉတႄႉ လႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းထမ်ႇမဢၼ်ၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ ပဵꧣ်ပွၵ်ႈၵမ်းဢွၼ်တၢင်းသုတ်းလႄႈ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ယိၼ်းပဵꧣ်ဢၼ်တူၵ်းၸႂ်လႆတိုၼ်ႁၢဝ်ႉႁႅင်းသေ တေႃးသမၼ်း၊ မၢၼ်ႇမႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉႁူႉတူဝ်ၶိုၼ်းသေ ဢဝ်လႅဝ်းမၼ်းတမ်းဝၢင်းလူင်ၼိူဝ်လိၼ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇႁပ်ႉပဵꧣ်လုၵ်ႈၼွင်ႉ တပႄးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၸွမ်းမိူဝ်းတီႈၵျွင်းဝေႇလုဝၼ်ႇဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇသဝ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢိၻ်ꩪိ ꧤိသင်ခတမၼေႃ ꩡိတွႃ မုၼိၼ်တေႃ "ပုတ်ႉထၼႆႉ ဢဝ်ၽုၼ်းတၼ်းၶူဝ်းမၼ်းပႄႉပုၼ်ႈဢင်ႇၵုလိမႃႇလယူႇယဝ်ႉ" (ꩡယမင်ၵလ၊ ဢꩪၵႃထႃ)
မီဝၼ်းၼိုင်ႈ ၶၢဝ်းဝၢႆးဝၼ်း၊ ၶုၼ်လူင်ပသေႇၼတီႇၼႆႉ လႆႈမုင်ႁၼ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼင်ႇယူႇႁိမ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈလႄႈ ပဵꧣ်ဢၼ်တူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄၵႂႃႇ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇပၼ်ႁႅင်းဝႃႈ "ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းဢိူၺ်း၊ တေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၸဝ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇၵူဝ်ဢင်ႇၵုလိမႃႇလယဝ်ႉ၊ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ ပဵꧣ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇယဝ်ႉ" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ဝၢႆးၼၼ်ႉႁၢမ်ႉၶႂ်ႈႁိုင်ႁိုင်၊ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ တိုၵ်ႉၵႂႃႇႁႃတုင်းသွမ်းသေ ၵႂႃႇႁၼ်မႅၼ်ႈၼၢင်းယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈလႄႈ လႆႈပဵၼ်ဝေႇတၼႃႇၶၢၼ်ၸႂ်လူင်ဝႆႉ။ ၶိုၼ်းမိူဝ်းတီႈၵျွင်းၵမ်းလဵဝ်သေ လဝ်ႈလၢတ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈၵဵဝ်ႇၶႄပၼ်ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇၸီႉသင်ႇဝႃႈ "ၸဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼၢင်းယိင်းၼၼ်ႉၵမ်းလေဝ်သေ ၵႂႃႇတိူင်ႇၵၢဝ်ႇသတ်ႉၸႃႇဝႃႈ - ၵဝ်ၼႆႉတႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈၵိူတ်ႇလႅင်မႃး ဢမ်ႇယၢမ်ႈဢဝ်သၢႆၸႂ်ၽႂ်ၶၢတ်ႇၼႆလႄႈ၊ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈလႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼၼ်ႉ တေလႆႈသိူဝ်းသႃႇယူႇယဝ်ႉ" ၼႆ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူၵ်ႈၶၢႈႁႅမ်ပိူၼ်ႈတၢႆၼႆႉ ဢၢမ်းလူင်ဢၢမ်းလၢင်၊ တူၵ်းၸႂ်တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈသေ ၸင်ႇလဝ်ႈတီႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈဝႃႈ "ၶႃႈတပႄးၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶႃႈပိူၼ်ႈတၢႆတင်းၼမ်ၶႃႈဢေႃႈ" လဝ်ႈၼင်ႇၼႆလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ၸဝ်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပဵၼ်မႃးသေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ၽဝဢၼ်မႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ၊ တႄႇဢဝ်ယၢမ်းၼၼ်ႉမႃး ၸဝ်ႈဢမ်ႇၶႃႈႁႅမ်ၽႂ်တၢႆယဝ်ႉလူး" သင်ႇသွၼ်ပၼ်ၼင်ႇၼႆ။ ဢင်ႇၵုလိမႃႇလၼႆႉ တိူင်ႇၵၢဝ်ႇသတ်ႉၸႃႇၼင်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသင်ႇသွၼ်ၼၼ်ႉလႄႈ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈဢၼ်လႆႈၶၢမ်ႇဝေႇတၼႃႇလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႆႈသိူဝ်းသႃႇၵႂႃႇ။ သၸ်ႉၸႃႇဢင်ႇၵုလိမႃႇလတိူင်ႇၵၢဝ်ႇၼၼ်ႉလီၵိူဝ်းယမ်တႄႉတႄႉ။

ဢွင်ႇပႄႉ ၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇရႃႇၵီႇရိ

တေႇဝတၢတ်ႈ (တေဝဝတ်ႉတ)ၼႆႉ ၽႄႈတိူၼ်းလွင်ႈၵျၢင်ႉၵမ်သမထ (တြႃးၸၢၼ်ႇ)ၼၼ်ႉလႄႈ လႆႈတၼ်းၶူဝ်းဢၼ်လီဢၢမ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ မႃႇၼမၼ်းၵေႃႈ ယိုင်ႈၶိုၼ်ႈသုင်မႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ မီးၵၢင်ၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်ၽူႈၼၢမ်းၼႃႈမူႇၸုမ်းသင်ႇၶႃႇၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼႃႇ။ ပေႃႈဝႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်မႃးၸွမ်းၼင်ႇၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼႆ မၼ်းၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸတ်းၵၢၼ်တႃႇၶႃႈႁႅမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၸတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းတေႃႇသွင်ပွၵ်ႈသွင်ၵမ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်ဢၼ်ထိုင်တီႈလႄႈ ၸင်ႇၸတ်းၵၢၼ်ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈယၢမ်းၼၼ်ႉ မီးၸၢင်ႉႁႅင်းလူင် ၼႃႇရႃႇၵီႇရိ ဢၼ်မူင်တူၵ်းဢွၵ်ႇသေ ၸႂ်ႁၢႆႉလိူင်းယူႇၼၼ်ႉတူဝ်ၼိုင်ႈ။ မီးၽေးတႃႇၵူၼ်းတင်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈမတ်ႉမၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ တေႇဝတၢတ်ႈၼႆႉ လွမ်လွမ်ၵႂႃႇႁူၺ်းၵူၼ်းထိင်းၸၢင်ႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပွႆႇပၼ်ၼိူဝ်သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတေမႃးတုင်းသွမ်းၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းႁႂ်ႈၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဵပ်ႇသႂ်ႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းထိင်းၸၢင်ႉၶဝ်ၵေႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ တေႇဝတၢတ်ႈၸီႉသင်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇပွႆႇၸၢင်ႉလူင်ၵႂႃႇၸွမ်းတၢင်း ဢၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတေမႃးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၼႃႇရႃႇၵီႇရိၵေႃႈ လေႃႈပုင်ႈလူင်မႃးၸူးၽၢႆႇၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ရႁၢၼ်းၶဝ်လဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈငိူင်ႉဝႄႈၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတႄႉ သိုပ်ႇယေႃးၶိင်းၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၸၢင်ႉလူင်ၵေႃႈ ပူၵ်းငူင်းမၼ်း၊ ဢဝ်ဝႂ်ႁူမၼ်း ၽတ်ႉၽၢပ်ႈၽၢပ်ႈသေ ႁွင်ႉသႅၼ်ႇသဵင်လင်ယဝ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႉၼၼ်ႉ ၸႂ်လမ်ဝႆႉလႄႈ ၸႂ်တူင်ႉတဵၼ်ႈတွတ်ႇဝႅၼ်သေ ပဵၼ်တုၵ်ႉၶယူႇႁင်းမၼ်း။ ၵရုၼႃႇမႅတ်ႉတႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၸင်ႇသူင်ႇၼၢႆပိုၼ်ႈၽႄႈၸူးၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈႁွၼ်ၼမ်ႉမႅၼတ်ႉတႃႇၽၢင်ႇၽၢပ်ႈထိုင်ၸၢင်ႉၵႂႃႇၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႉလူင်ၸင်ႇဢဝ်တေႃးသမၼ်းယေႃႈယွမ်းလူင်းသေ တဵတ်ႇယဵၼ်ၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

မႃးမူးၸႃးၸမ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ ဢဝ်ငူင်းမၼ်းဝၢင်းသိူဝ်ႇယဝ်ႉ ၶုပ်ႉၶဝ်ႇၸူးၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇႁဵတ်းၼၼ်။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၵေႃႈ ၸင်ႇဢဝ်ၽႃႇမိုဝ်းလုပ်ႈပၼ်ၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်း၊ ၸၢင်ႉလူင်ၵေႃႈ ဢဝ်ငူင်းမၼ်းတၢဝ်းဢဝ် လိၼ်ႁိမ်းတိၼ်ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸုၵ်းဝႆႉၼၼ်ႉသေ ဢဝ်ၽူႇပိုၼ်သႂ်ႇၼိူဝ်ၵွၵ်းႁူဝ်မၼ်းမၼ်းၶိုၼ်း။ ယၵ်ႉလူတူၺ်းၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈသေ သုတ်ႉထွႆလင်ၵႂႃႇ တေႃႇပေႃးဢမ်ႇမုင်ႈႁၼ်ၼႃႈၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ဢဝ်ၼမ်ႉၵတ်ႉမႅတ်ႉတႃႇသေ ဢွင်ႇပႄႉတေႃးသၼႆႉ ၸင်ႇၸႅတ်ႈၸၢင်ႇပဵၼ်ဢၼ်လီထီႉသုတ်းယဝ်ႉ။

"မိတ်တမ်ၿုသေၵ ဝꩡိၼႃ ꩡိတွႃ မုၼိတ်ၻေႃ" (ꩡယ မင်ၵလ ဢꩦ်ꩧၷႃထႃ)

ဢဝ်ၵရုၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးသင်တႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉသေ ဢွင်ႇပႄႉၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇရႃႇၵီရိယဝ်ႉ။

"သၿ်ၿေၻသၿလူပေတႃ ဝေသႃရꩡ်ၸေႁု ပႃၷတေႃ"
(ꩪမ်မဝၼ်ၻႃၼႃ ဢႃတႃၼႃတိယသုတ်တ)

ၵရုၼႃႇၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးသင်တႅၵ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၽူၼ်မႅတ်ႉတႃႇတူၵ်းႁူတ်းပၼ်ၼိူဝ်ၸၢင်ႉလူင်ၼႃႇရႃႇၵီႇရိယူယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

• ၼႃႈလိၵ်ႈ (႖႙)၊ တြႃးပုတ်ႉထႃႉၽႃႇသႃႇ (ၸၼ်ႉ ႁႃႈ၊ႁူၵ်း၊ ၸဵတ်း)
  
• ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော် အစိုးရ သာသနာဝန်ကြီးဌာန၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ တရားတော် (အထက်အဆင့် ရှမ်းဘာသာ)