ၵပိလဝၢတ်ႈ၊ မိူင်း

ၵပိလဝၢတ်ႈ

မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် သုတ်ႉထေႃးတၼ ဢၼ်ပဵၼ် ဢူႈၼေႃႇၶမ်းၽြႃး သိတ်ထတ်ႉထ (ၸဝ်ႈသီႇထၢတ်ႈ) ဢုပ်ႉပိူင်ႇငမ်းၸိုင်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵွၼ်ႇ မိူင်းဢိၼ်ႇတိယၼႆႉ မီးဝႆႉ တူင်း 16 တိူင်း၊ မိူင်း 20 မိူင်းသေ ၵပိလဝၢတ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းတိူင်းသၵ်ႉၵ၊ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ် ၶိူဝ်းသႃႇၵီႇၶဝ် ၵွၼ်းၸိုင်ႈဝႆႉ။

ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းၶူင် ဢူၵ်ႉၵႃႇၵၼႆႉ မၼ်းပူင်ၶေႃႈပူင်ပၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးလုၵ်ႈယိင်းမၼ်း ႁႂ်ႈၵႂႃႇယူႇသဝ်း ၼႂ်းထိူၼ်ႇႁိမဝၼ်ႇတႃႇလႄႈ လုၵ်ႈယိင်းလုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇႁွတ်ႈထိုင်မႃး တမ်ႈတီႈ ၵျွင်းၸဝ်ႈရသေႉ ၵပိလယူႇသဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၶဝ်ပီႈၼွင်ႉ ၸင်ႇႁပ်ႉဢဝ် ၶေႃႈသင်ႇသွၼ် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈရသေႉသေ တႄႉတင်ႈဝဵင်း တမ်ႈတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိင်ပိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈရသေႉၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇတၢင်ႇၸိုဝ်ႈမိူင်းၶဝ်ဝႃႈ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၼမ်ႉႁွင်ႈ ရေႃးႁိၼီႇၼႆႉ လႆၵႂႃႇၼႂ်းၵႄႈၵၢင် မိူင်းသႃႇၵီႇၶဝ် ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈလႄႈ မိူင်းၵေႃးလိယၼၼ်ႉယူႇ။ မိူဝ်ႈပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 6 ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶရိတ်ႉပႆႇပေႃႇၼၼ်ႉ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼႆႉ ၶုၼ်ၶဝ် ပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်သေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇဝၢၼ်ႈမိူင်းသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးၵိူတ်ႇၼၼ်ႉ သမ်ႉၺႃးမႅၼ်ႈ ပေႃႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၶုၼ်သုတ်ႉထေႃးတၼ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်။ ႁူဝ်ႉဢုတ်ႇၶူးဝဵင်းၼၼ်ႉ သုင်မီး 18 သွၵ်ႇၼႆ မီးတီႈမၢႆတွင်းဝႆႉယူႇ။ ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈၶုၼ်ၸၢႆးသီႇထၢတ်ႈ ဢွၵ်ႇထိူၼ်ႇၵႂႃႇႁဵတ်း ရႁၢၼ်းသေ ႁူႉႁၼ်တြႃးသတ်ႉၸႃႇ ပဵၼ်ၽြႃးမႃးၼၼ်ႉ ပေႃႈမၼ်းၸဝ်ႈ ၸႂ်ႉတပႄးမၼ်း မႃးၽိတ်ႈပၢင်း လၢႆပွၵ်ႈလၢႆလႂ်လႄႈ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၸင်ႇလုၵ်ႉတီႈ မိူင်းရႃႇၸၵျုဝ်ႇသေ ယေႃးၶိင်းမိူဝ်းၵႂႃႇတီႈ မိူင်းၵပိဝၢတ်ႈ မိူဝ်းႁေႃးတြႃးၽူတ်ႇဢဝ် ပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်းယဝ်ႉ။

ၽြႃးပွၵ်ႈမႃးမိူင်း

ပုၼ်ႈတႃႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တေယေႃးၶိင်းမိူဝ်း မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉ ၽွင်းမိူင်းၵႃႇလုတႃႇယီႇ (ၽူႈၵိူတ်ႇၽၢၵ်ႈၸဝ်ႈ) လႆႈဢဝ် ၵႃႇထႃႇႁူၵ်းသိပ်းသေ ၽိတ်ႈပၢင်းၼႆ ၼႂ်းလိၵ်ႈထမ်း ဝႃႈမႃးၼင်ႇၼႆ။ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၵေႃႈ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၼႄၽူင်းတၼ်းၶူဝ်း ၽႆးၼမ်ႉတင်းသဵင်ႈ ႁေႃးၼႄပိုၼ်းဝၼ်းလင် ၸႃႇတၵသိပ်းၸၢတ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၸၢတ်ႈၸဝ်ႈဝေႇသၼ်ႇတရႃႇသေ ႁၵ်းပႅတ်ႈ မၢၼ်ႇမႃႇၼ ၶုၼ်သႃႇၵီႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၼွင်ႉၸၢႆးၸဝ်ႈ ဢၼ်ႁိၵ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၶုၼ်ၸၢႆးၼၼ်ႇတ (ႁူမ်ႈဢူႈ ဢမ်ႇႁူမ်ႈမႄႈ) ၼၼ်ႉလႄႈသင်၊ လုၵ်ႈၸၢႆးၸဝ်ႈ ရႃႇႁုလႃႇၼၼ်ႉလႄႈသင် မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ဢဝ်ၶူဝ်းမွၼ်ႇသႃႇသၼႃႇ ပၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ၸိူင်ႉၼင်ႇ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁွတ်ႈၽႅဝ်ထိုင် မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ ဝၢႆးလင်ၼႆႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းယေႃးၶိင်းမႃး တင်းၼမ်ၼႆ ၼႂ်းလိၵ်ႈထမ်းပိတၵၢတ်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉယူႇ။ ဢၼ်ထၢင်ႇၸႅင်ႈလီ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈလႄႈ မိူင်းၵေႃးလိယ ႁိမ်ၼမ်ႉၼႃးၵၼ်သေ ဢၢင်ႈတေပဵၼ် သိုၵ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး လႆႈယေႃးၶိင်း မႃးႁေႃးတြႃးပၼ်ၶဝ်။ ထႅင်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ တႃႇတေႁႄႉၵင်ႈပၼ် ၽေးၶဵၼ် ၶုၼ်ဝိတတူႇပလႄႈ ယေႃးၶိင်းႁွတ်းၽႅဝ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မၢႆတွင်း ၵပိလဝၢတ်ႈ

ပီၶရိတ်ႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 4 လႄႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 7 ၼၼ်ႉ မုၼ်ၸဝ်ႈၶႄႇ ၾႃႈႁီႇယၢၼ်ႇလႄႈ ႁူႇဢိၼ်ႇၸၢင်း ႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းၵပိလဝၢတ်ႈသေ တႅမ်ႈဝႆႉ တီႈမၢႆတွင်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ သႃႇသၼႃႇဢၼ်ၶႃႁၼ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ သူၼ်ပဝ်း လုမ်ႇပိၼီႇ ႁိမ်းဝဵင်းၵပိလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁေႃၶမ်းလူင် ဢသေႃးၵ ပၵ်းဝႆႉ လၵ်းသဝ်ႁိၼ် လုမ်ႇပိၼီႇသဝ်ၼိုင်ႈ။ ဝဵင်းၵဝ်ႇ ၵပိလဝၢတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်တီႈလႂ်တႄႉတႄႉၼႆ ပႆႇလၢတ်ႈလႆႈသေတႃႉ ဢွၼ်ၵၼ် လၢမ်းႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၼႂ်းမိူင်းၼီႇပေႃး တမ်ႈတီႈ ဝၢၼ်ႈပိပႃႇရႃႇဝႃႇၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ တမ်ႈတီႈၼၼ်ႉ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် ၶုတ်းလႆႈ မေႃႈလိၼ် ဢၼ်ပႃးၸိုဝ်ႈ ၵပ်ႉပီႇလဝၢတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ ၁၊ (က-ကုံ)၊ နှာ ၅၄။