ၵူၺ်ႈ

Bananavarieties

ၵူၺ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းႁုၸၵ်းမႃး လႆႈႁူဝ်ႁဵင်ႁူဝ် မိုၼ်ႇပီမိူင်းယဝ်ႉ။ တေလႆႈႁၼ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈဝႆႉ ၼႂ်း ၵုၼ်(ဢေးသျႃး)ၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼႆႉ ၼမ်သေပိူၼ်ႈ။ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၵေႃႈ လႆႈႁၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ဝႆႉၼမ်တႄႉတႄႉ။ ပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်း ဢဝ်ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် တႅၼ်းတၢင်ၶဝ်ႈ ၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈယူႇ။ တၢင်းသုင် တူၼ်ႈၵူၺ်ႈၼႆႉ တေမီးမွၵ်ႈ(5-မဵတ်ႉပၢႆ")သေ မၢင်တူၼ်ႈၵေႃႈ သုင်လိူဝ်သေၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မႂ် မၼ်းယၢဝ်း ႁူဝ်ႁၢင်ၶႂ်ႈမူၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။
ၵူၺ်ႈ ဢၼ်မီးမႂ်လၢႆလၢႆသေ ဢမ်ႇမီးမၢၵ်ႇၼၼ်ႉ မႂ်မၼ်းႁၢမ်ႉတေယၢဝ်းလိူဝ်သေ ၸိူဝ်းဢၼ်မီးမၢၵ်ႇ မီးႁိူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈ တူၼ်ႈၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈဢႃႇယုမႃး ထိုင်ၶၢဝ်းတေတူၵ်းႁိူဝ်း⁄ တေ မၢၵ်ႇမႃးၼႆ ပၢႆတူၼ်ႈၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ တေဢွၵ်ႇလီႇမႃးသေ ၵၢပ်ႇၵေႃႈတေလူၼ်ႇတူၵ်းမႃး တေဢွၵ်ႇဝီ⁄ပီမႃး ယဝ်ႉ။ သင်ႁဝ်းတႅပ်းႁိူဝ်းမၼ်းယဝ်ႉၼႆ တူၼ်ႈၵူၺ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၼဝ်ႈၵွႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ သင်ႁဝ်း တႅပ်းပႅတ်ႈတူၼ်ႈမၼ်းယဝ်ႉ ဝႆႉတေႃမၼ်း ႁၢၵ်ႈမၼ်းၼႆ လီႇမႂ်ႇမၼ်းတေ မုၼ်းဢွၵ်ႇမႃး ၼိူဝ်တေႃ မၼ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်ႈၼႆႉ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢွၼ်ၵၼ်ႁုယူႇ၊ ၵူၺ်း ၵႃႈ ႁုဝႃႈမၼ်းပဵၼ် တၢင်းၵိၼ်လၢႆလၢႆၵူၺ်း ဢမ်ႇႁု ၸၵ်းၽွၼ်းလီမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေမီးတၢင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ ၸဵမ်မႂ်၊ လီႇ၊ တူၼ်ႈ၊ ယၢင်၊ ၵၢပ်ႇ၊ ပိူၵ်ႇၸၵွႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉလႆႈ ၶဝ်ႈတၢင်းတိုဝ်းလႆႈ တင်းတူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းမီးယူႇ လၢႆၸိူဝ်ႉၽၼ်း လၢႆမဵဝ်း တင်းၼမ်တင်းလၢႆယဝ်ႉ။ မၼ်းပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ႁႃလႆႈငၢႆႈလႄႈ ၵႃႈၶၼ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇယႂ်ႇမွၵ်ႈၵႃႈႁိုဝ်။ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ သိုဝ်ႉၵိၼ်လႆႈ၊ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႆႈၵူႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ။
ၵူၺ်ႈ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ မဵဝ်းမၼ်းတင်းၼမ်လႄႈ သင်တေလၢတ်ႈၼႄၼႆ တေဢမ်ႇသုတ်းလႆႈ၊ မိူၼ် ၼင်ႇ"ၵူၺ်ႈရၶႅင်ႇ" ၼၼ်ႉ မၼ်းပၼ်ၽွၼ်းလီ ႁဝ်းၼမ်ဝႆႉတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်ႈတၢင်ႇမဵဝ်း ဢမ်ႇမီး ၽွၼ်းလီႁ ၼႆတႄႉဢမ်ႇၸႂ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉထၢတ်ႈ(ဝီႇတႃႇမိၼ်ႇ)ၼမ်လိူဝ်သေ မၢၵ်ႇ တၢင်ႇမဵဝ်းယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇထၢတ်ႈလဵၵ်းလႄႈ ၵႄႇလၸီႇယမ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉတၢင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ထၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ထၢတ်ႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တႃႇၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းလႄႈ လူဝ်ႇထႅမ်သႂ်ႇပၼ် ၵူႈ ဝၼ်းယဝ်ႉ။ သင်ၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း ၶၢတ်ႇထၢတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆ ယေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈၶဝ်ႈမႃး လႆႈငၢႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼိုင်ႈလုၵ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထၢတ်ႈ( ဝီႇ ထူိဝ်ႇမိၼ်ႇၸီႇ ပီႇ-6⁄ ပီႇ-12⁄ ပီႇ-1)ႄလႈ ထၢတ်ႈ (ႄၵႇလသီႇယမ်ႇ-ထၢတ်ႈလဵၵ်း)ၸိူဝ်းၼႆႉ တင်းၼမ် ယဝ်ႉ။ သင်ႁဝ်းပဵၼ်တွင်ႉၸဵပ်း၊ တွင်ႉၵႅၼ်း၊ တွင်ႉ ၵွႃႇၼႆၸိုင် ဢဝ်ၵူၺ်းရၶႅင်ႇ မႃးသွႆးေသယဝ်ႉ တၢၵ်ႇ ႁႅင်ႈေသ တမ်ပဵၼ်ၽွင် ၵိၼ်ေလႃးၼမ်ႉမႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ႁဝ်းၵိၼ်(ၵႃႇၽီႇ)ၼၼ်ႉၼႆ တွင်ႉၸဵပ်း၊ တွင်ႉၵႅၼ်း ႁဝ်း ၸၢင်ႈၶႅၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ သင်ႁဝ်းၵိၼ်ပၼ်ၵူၺ်ႈ ေယႈဝၼ်း ၼိုင်လုၵ်ႈသွင်လုၵ်ႈၼႆၸိုင် မၼ်းၸွႆႈႁႄႉ ၵင်ႈပၼ် လွင်ႈတွင်ႉၵႂ်ႈ၊ တွင်ႉပွင်း၊ တွင်ႉပိၵ်ႉၸိူဝ်း ၼႆႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထၢတ်ႈ(ဢႃႇမီႇၼူဝ်ႇ)လႄႈ သင်ႁဝ်းၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်းၼႆ ၼႃႈတေၼွၼ်း မွၵ်ႈ ၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၵူၺ်ႈပၼ်ၼႆ တေၼွၼ်း လပ်းလီယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်းႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ဢမ်ႇၶႂ်ႈတူင်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၼိုင် ဢမ်ႇမီးႁႅင်းၼၼ်ႉ ၵိၼ်ၵူၺ်ႈပၼ် ၼိုင်ႈလုၵ်ႈတ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မီးထၢတ်ႈ (ဝီႇထိူဝ်ႇမိၼ်ႇပီႇ-6)ဝႆ့လႄႈ ၸၢင်ႈထႅမ်ပၼ် ႁႅင်းၼႂ်း တူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ပီႇထိူဝ်ႇမိၼ်ႇ(A)ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်း ယူတ်းယႃပၼ်သၢႆတႃႁဝ်း ၼင်ႇႁိုဝ် ပေႃးတေလႅင်းလီမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁႄႉၵင်ႈပၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ တၢင်း ပဵၼ်သၢႆတႃ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃမူဝ်း၊ တႃၼမ်ႉ၊ တႃတေႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ သင်ၸႂ်သုၵ်ႉမႃး ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈလၢတ်ႈတေႃႇၽႂ်၊ ၶႂ်ႈ ယူႇႁင်းၵူၺ်းၵေႃႉလဵဝ်၊ ၸႂ်တူၵ်း၊ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ဢမ်ႇ ထိင်းၸႂ်လႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ႁဝ်းၵိၼ်ၵူၺ်း ယေႈဝၼ်း ၼိုင်ႈလုၵ်ႈသွင်လုၵ်ႈၼႆ တေႁႄႉၵင်ႈလႆႈ တၢင်းပဵၼ် ပၢႆးၸႂ်ယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးပဵၼ်(သလိူၵ်ႈ)ၼႆၸိုင် ဢဝ်ၵူၺ်ႈရၶႅင်ႇ(2)လုၵ်ႈ ၸီႇၽႆး ႁႂ်ႈပိူၵ်ႇမၼ်းၶႅမ်ႈ ဢိတ်း ၼိုင်ႈသေ ၵိၼ်ပႃးတင်းပိူၵ်ႇမၼ်းတ။ ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထၢတ်ႈ တၢင်းၼမ်လႄႈ ၸွႆႈတၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈၶိုၼ်ႈ၊ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈတႅၵ်ႇ၊ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃတႅၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင် (ႁႅင်းၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼႂ်းတူဝ်ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ)လႄႈ ၵူၼ်း ၵေႃႉဢၼ် ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်သင်ၼၼ်ႉ လူဝ်ႇၵိၼ်ၵူၺ်ႈပၼ် ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မီး ဝႆႉထၢတ်ႈလဵၵ်းလႄႈ မၼ်းတေထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်းသေ ႁႅင်းလိူတ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ တေၶိုၼ်း လီ မႃးမိူၼ်ၵဝ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်ႈၼႆႉ မၼ်းၸွႆႈထႅမ် ပၼ်ႁႅင်း ၵူၼ်းဢၼ်ၸိူဝ်းတိုၵ်ႉတိုတ်း လႅၼ်းယႃႈ ၼၼ်ႉလႆႈယဝ်ႉ။
ၵွပ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မီးဝႆႉထၢတ်ႈဝီႇထိူဝ်ႇ မိၼ်ႇဢေႇ၊ ပီႇ-6၊ ပီႇ-12 ၸၵွႃႇၸိူဝ်းၼႆ့လႄႈ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁႅင်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်း မီးမႃးၶိုၼ်းမိူၼ်ၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၸွႆႈလႆႈပႃး ၸဵမ်ဢၼ်တိၼ်မိုဝ်းႁဝ်း ဢမ်ႇမီးႁႅင်းသေ ယူႇယူႇၵေႃႈတိၼ်ဢွၵ်ႇၵဵဝ်ႇမႃး၊ မိုဝ်းဢွၵ်ႇၵဵဝ်ႇမႃးၼႆၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈပၼ် လႆႈယဝ်ႉ။
သင်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၼႃႈတႃႁဝ်းသႂ်လီ ဢမ်ႇမၼ်းၼႆ ဢဝ်ၵူၺ်ႈသုၵ်း မႃးလုၵ်ႈၼိုင်ႈသေ ၼွၵ်းႁႂ်ႈမၼ်းလႅဝ် ယၢႆႈယဝ်ႉ မႃးတႃးၼႃႈႁဝ်း၊ ယူႇဝႆႉမွၵ်ႈၶိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၶိုၼ်းလၢင်ႉဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ႁဵတ်းၼႆ ၼႃႈတႃႁဝ်း ၵေႃႈ တေသႂ်လီဢမ်ႇမီးမၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၽွၼ်းလီ ဢၼ်ၵိၼ်ၵူၺ်ႈ ယေႈဝၼ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ သွင်လုၵ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ်(ၵႅၼ်ႇသႃႇ) ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး ယွၼ်ႉလူၺ်ႈ ႁူင်းၶဝ်ႈလႄႈ ၼႂ်း လမ်းသႆႈႁဝ်း ဢၼ်မၼ်းတေ ယွႆႈပၼ်တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ႁဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶေႃႈလူပ်း

ၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ၸဵမ်ႁၢၵ်ႈတေႃႇပၢႆ မၼ်းမီး ၽွၼ်းလီၼမ်ဝႆႉတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ သင်တေမႃႈတႅၵ်ႈၵၼ် တင်းမၢၵ်ႇမႆႉ ဢၼ်မီးၵႃႈၶၼ်လႄႈ ၵူၺ်ႈၼႆၸိုင် ၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ ၵႃႈၶၼ်ထုၵ်ႇသေ မီးၽွၼ်းလီၼမ်သေ တၢင်ႇဢၼ်တႄႉတႄႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၸဵမ်လဵၵ်ႉ၊ ယႂ်ႇ၊ ၼုမ်ႇ၊ ထဝ်ႈ ၵိၼ်လႆႈၵူႈၵေႃႉ၊ တႃႇၵူၼ်းႁဝ်း ဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်သင်လႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လိူၵ်ႈတူၺ်း ၵူၺ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇ လႆႈသႂ်ႇၽုၼ်ႇ(သၢၼ်ၶႄးမီး၊ ၽုၼ်ႇထၢတ်ႈ) သင်ၼၼ်ႉသေ သုၵ်းမႃးၸွမ်းသၽႃႇဝမၼ်းၼၼ်ႉ လီလိူဝ်ပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ဢွၵ်ႇၸွမ်း သၽႃႇဝၼႆသေတေၵႃႈ သင်ႁဝ်းၵိၼ်လူၼ်ႉ ၵိၼ်လိူဝ်ၼႆ ဢီႈသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတႃႇ ႁဝ်းၶိုၼ်းယူႇ။ ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉသေၵိၼ်၊ ဝူၼ်ႉသေႁဵတ်းၼၼ်ႉ လီလိူဝ်ပိူၼ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ မုင်ႈမွင်းယွၼ်းသူး လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်ဢၼ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈပဵၼ် ၽွၼ်းလီတႃႇ ၽူႈလူလိၵ်ႈႁဝ်းၶဝ်သေၵမ်းၶႃႈ။

ၵူၺ်ႈ

1. ၵူၺ်ႈၵမ်ႉ
2. ၵူၺ်ႈငႃးမူ
3. ၵူၺ်ႈငႃးၸၢင်ႉ
4. ၵူၺ်ႈသီႇဝလိ
5. ၵူၺ်ႈသၢၵ်ႈၽီ
6. ၵူၺ်ႈသွင်ဝီ
7. ၵူၺ်ႈသၢမ်သိပ်း
8. ၵူၺ်ႈသူမ်ႈ
9. ၵူၺ်ႈသူမ်ႈလႅင်
10. ၵူၺ်ႈသူမ်ႈမူၼ်ႇ
11. ၵူၺ်ႈထေႃးပၢတ်ႈ
12. ၵူၺ်ႈထိူၼ်ႇ
13. ၵူၺ်ႈၼူၵ်ႉပိတ်ႇ
14. ၵူၺ်ႈၼိဝ်ႉ
15. ၵူၺ်ႈၼိဝ်ႉမိုဝ်းၼၢင်း
16. ၵူၺ်ႈၼၢမ်ႇသႃႇ
17. ၵူၺ်ႈမူသီ
18. ၵူၺ်ႈမိၼ်
19. ၵူၺ်ႈရၶႅင်ႇ
20. ၵူၺ်ႈလႅင်လူင်
21. ၵူၺ်ႈလူင်
22. ၵူၺ်ႈႁႅင်ႈ
23. ၵူၺ်ႈႁွမ်
24. ၵူၺ်ႈႁွမ်လႅင်
25. ၵူၺ်ႈႁွမ်လိူင်
26. ၵူၺ်ႈလၼ်ႈ
27. ၵူၺ်ႈယူၵ်ႇ
28. ၵူၺ်ႈႁူဝ်မႄႈမိုဝ်း

ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈၵူၺ်ႈ

• ၵေႃၵူၺ်ႈ
• တူၼ်ႈၵူၺ်ႈ
• ပီၵူၺ်ႈ
• တွင်ၵူၺ်ႈ

ဢၼ်ဢဝ်ၵူၺ်ႈႁဵတ်းလႆႈ

1. ၶဝ်ႈတူမ်ႈၵူၺ်ႈf
2. ၵွႆႈႁႅင်ႈ
3. ၵွႆႈၶူဝ်ႈ

တီႈၸႂ်ႉတိုဝ်းတၢင်ႇမဵဝ်း

1. လႆႈႁၼ် ၵူၼ်းမၢင်ၸိူဝ်း ၵိၼ်မဵတ်ႉယႃႈယႃဢင်းၵိတ်ႉ (ဢၼ်ၶူမ်ၶူမ်) ၼၼ်ႉ ႁင်ႈၵိၼ်းၼႃႇ။ ဢမ်ႇဢိုၼ်လူင်းၶေႃးလႆႈ။ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၶဝ်ဢဝ် ယႃႈယႃၼၼ်ႉ ယိတ်ႈသႂ်ႇၼႂ်း ၵူၺ်ႈသေၵေႃႈ ဢိုၼ်လူင်းငၢႆႈငၢႆႈ။ (လွင်ႈယႃႈယႃ ဢၼ်ဢမ်ႇ ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵူၺ်ႈ မီးဢမ်ႇမီးတႄႉ ဢမ်ႇႁူႉယဝ်ႉ။ သင်မီးၼႆၵေႃႈ သိုပ်ႇၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၽွင်ႈၶႃႈ)
2. မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ ပေႃးၵၢင်ႈၶမ်ၶေႃး ၵႆႉႁၼ်ၵိၼ်ၵူၺ်ႈ။
3. မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ​ ပေႃးဢွမ်ၵႅဝ်ႈ၊ တဝ်ႈၵႅဝ်ႈ(မၢၼ်ႇ) ၵွၵ်းၵႅဝ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉတူၵ်းလႅဝ်၊ ၵွႆၵႂႃႇၼႆ ၶဝ်ဢဝ်ၵူၺ်ႈၼႆႉ ၸမ်ႈဢဝ်။ ၸၢၵ်ႇဢၼ်ယႂ်ႇမၼ်းတႄႉ ဢဝ်ယူးပတ်းမူတ်းသေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၸၢၵ်ႇၽွင်ၽွင်ယွႆႈယွႆႈမၼ်းၼၼ်ႉ ​တေဢဝ် မိုဝ်းယိပ်းၵေႃႈ ၵူဝ်ပဵၼ်ၽေးလႄႈ လႆႈႁၼ် မၢင်ၸိူဝ်းဢဝ် ၵူၺ်ႈၸမ်ႈဢဝ်။
4. မၢင်ၸိူဝ်းၸမ်ႉ ပေႃးတႅင်ႇၵီႇၼမ်ႉၵႃး ပွင်ႇၼႆ ၶဝ်ဝႃႈ ဢဝ်ၵူၺ်ႈလိပ်းၼႆႉ ထူပၼ်၊ မၼ်းတေဢိုတ်းပၼ်လႆႈ ၸူဝ်ၵႅပ်ႉၼႆယဝ်ႉ။ (တူဝ်ထူပ်းတႄႉ ပႆႇယၢမ်ႈႁဵတ်းတူၺ်း၊ လႆႈငိၼ်းပိုၼ်ႈသမ်ႉၼႄ)