ၶူးမေႃတႆးၸဝ်ႈၵေႃးလီႇ မိူင်းပၼ်ႇ

ၸဝ်ႈၵေႃးလီႇ
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း	တႆး

ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်

ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ - ၸၢႆးလဵၵ်ႉ(ၸၢႆးၵႃၶမ်း)

ၸိုဝ်ႈဢူႈ - လုင်းၵျွင်းၼုမ်ႇ

ၸိုဝ်ႈမႄႈ - ပႃႈၵျွင်းသႅင်

ပီၵိူတ်ႇ - ၵေႃးၸႃႇ 1184 ၼီႈ လိူၼ် 12 လွင်ႈ 9 ၶမ်ႈ ဝၼ်းၸၼ် (ပီၶရိတ်ႉ မွၵ်ႈ 1822)

တီႈၵိူတ်ႇ - ဝၢၼ်ႈၼွင်ၶဝ်ႈလၢမ် (ဝၢၼ်ႈၸွၵ်ႉၼႆၵေႃႈဝႃႈ) မီးၸဵင်ၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇ ယၢၼ်ၵႆမွၵ်ႈ 8 လၵ်း

ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ - ၵႃၶမ်း၊ ၸႆၢးလဵၵ်ႉ ၼႆၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်

မိူဝ်ႈဢယုၸဝ်ႈလႆႈ (8)ၶူပ်ႇ၊ ၶိုၼ်ႈယူႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ဝၢၼ်ႈၸွၵ်ႉ ၼွင်ၶဝ်ႈလၢမ်၊ ပဵၼ်ၵပ်ႉပီႇဝႃႇၼိုင်ႈ ၼုင်ႈသၢင်ႇသေ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵေႃးလိယ ၼႆယဝ်ႉ၊ မူိဝ်ႈဢယုၸဝ်ႈထူၼ်ႈတဵမ်သၢဝ်းယဝ်ႉ ၶဝ်ႈသိမ်ႇ ပဵၼ်ၸၢင်း၊ ႁဵၼ်ဢဝ်တၢင်းမေႃတီႈၸဝ်ႈၶူးလူင်သေ ပေႃးယဝ်ႉၶၢႆႉၵႂႃႇၶိုၼ်ႈလိၵ်ႈထႅင်ႈတီႈ ၸဝ်ႈတူၼ် ၶူးလူင်ဝတ်ႉၼႃးဢိင်ႇ။ ၵႃႈပဵၼ်ထမ်းတႆး၊ ထမ်းယူၼ်းၼၼ်ႉၸဝ်ႈလႆႈမူတ်းယဝ်ႉ၊ တႃႇၶိုၼ်ႈထႅင်ႈ သတ်ႉတႃႇ သၢင်းၵျူဝ်ႇ ထမ်းပိတၵတ်ႈၼၼ်ႉ သမ်ႉၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇဝတ်ႉၽွင်ႇတေႃႇဢူး ဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး၊ ပေႃး သုတ်းယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၸင်ႇၶၢႆႉလူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူဝ်းယူႇဝတ်ႉ (မိၼ်းဝၼ်ႇတိူၵ်ႈ) တီႈတူိင်းတႃႈလိူဝ်ႇ(မၢၼ်း တလေး) လႆႈဝႃႇၼိုင်ႈ၊ ဢွၵ်ႇႁႅင်ႈမႃး ၽွင်းလိူၼ်သၢမ် ပိူၼ်ႈႁဵတ်းပွႆး ထၢမ်-တွပ်ႇ လိၵ်ႈလႄႈၸဝ်ႈ တွပ်ႇလႆႈထိၼိုင်ႈ၊ ၶႅမ်ႉလီတွၼ်းပိူၼ်ႈတင်းသဵင်ႈ၊ ၶုၼ်ႁေႃၶမ်း မင်းတုင်း ပေႃးတွၼ်ႈသူး သေယွၼ်း ႁဵတ်းပေႃႈဢွၵ်ႇၸဝ်ႈလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပီႊလဵဝ်ၵၼ် ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ပႃႈၵျွင်းသႅင် ဢမ်ႇယူႇလီလႄႈ မီးၵူၼ်းၸွမ်းၽိတ်ႈပၢင်းၸဝ်ႈ ၶိုၼ်းမိူဝ်းမိူင်းပၼ်ႇသေ ပေႃးၸဝ်ႈၽႅဝ်ယဝ်ႉ လႆႈလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်တင်းမႄႈလၢႆႊၵမ်းၵွႆးသေ၊ ပႃႈၵျွင်း သႅင်ၵေႃႈ ပူတ်းၸႂ်လပ်းတႃ လိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။

ၸင်ႇၼႆႉၸဝ်ႈလႆႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ(သုတ်ႉတ မိူင်းပၼ်ႇ၊ ဢမ်ႇၼၼ်- သုတ်ႉတ ၵေႃးလီႇ)ၼၼ်ႉလူႇၸွမ်းမႄႈၵူၼ်းထဝ်ႈယဝ်ႉ၊ ပပ်ႉၼႆႉမီးမႃးတေႃႇယၢမ်းလဵဝ်ယူႇ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းဢွၵ်ႇဢႅဝ်ႇ ၸွတ်ႇၸေးၼႂ်းမိူင်းတႆး ႁဝ်း လႆႈထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလၢႆႊသမ်ႇသႅၼ်ပိူင်လႄႈ ၸဝ်ႈၸင်ႇဢွၵ်ႇႁဵတ်းၵူၼ်းႁိူၼ်းသေ၊ တေႇ ၼႃႈႁိူၼ်းယူႇတီႈ “ဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈၶႃၵႂၢႆး’’ ၼႂ်းမိူင်းပၼ်ႇ။ ပေႃးၶၢဝ်းႁႅင်ႈမႃႈၸဝ်ႈသိုပ်ႇဢွၵ်ႇႁႃတႅမ်ႈ လိၵ်ႈသေ၊ ၶၢဝ်းႁုိဝ်ႉသမ်ႉၶိုၼ်းယူႇတီႈႁိူၼ်းႁဵတ်းၼၼ်တေႃႇထဝ်ႈ။

သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်

ၸဝ်ႈလႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇ ၽွင်းဢယုၸဝ်ႈလႆႈ(73)ပီႊ မိူဝ်ႈပီႊတႆး-2035 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ1896)၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ(15) ၶမ်ႈ ဝၼ်းၸၼ်တၢမ်းၶမ်ႈ တီႈ ႁိူၼ်းၸဝ်ႈ “ဝၢၼ်ႈမၢၵ်ႇမူင်ႈၶႃၵႂၢႆး’’ႁိမ်းဝဵင်းမိူင်းပၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်လိၵ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉ

တင်းသဵင်ႈ မီး(200)လိူဝ်ꧦ၊ တီႈလိၵ်ႈၸဝ်ႈၵေႃးလီႇ မီးၼမ်သုတ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ႁိူၼ်းပူႇႁဵင်သေႃးၸိင်ႇ၊ ပွၵ်ႉၵၢတ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈတူၼ်ႈႁုင်း၊ ၵဵင်းတွင်းယဝ်ႉ။