ၶၻိရင်ႇၷႃႇရ၊ ၸၢတ်ႈ

40 - ꩡၢတ်ႈၶၻိရင်ၷႃႇရ

(ၶၻိရင်ၷႃရ = ၽႆးမႆႉသႃးၸေး) ပေႃးမီးႁႅင်းသၻ်ႉꩪႃႇ ၊ မႃႇၼၢတ်ႈဢမ်ႇယႃႉလႆႈ

ဝတ်ႉထုပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး တိုၵ်ႉယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉꩡေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ၵဵပ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇသေ ၸင်ႇတေႁေႃး ꩡၢတ်ႈ ဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ဢၼႃႇထပိၼ်ႇၼႆႉ ၶၢမ်ႇသဵင်ႈၶူဝ်းၶွင်ငိုၼ်း ႁႃႈသိပ်းသီႇၵုꩦေႇ ႁဵတ်းလူႇဝတ်ႉ ꩡေႇတဝၼ်ႇသေ ၼိုင်ႈဝၼ်း မိူဝ်းၽႅဝ် တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃႈ သၢမ်ပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇပႃးတၢင်းလူႇၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇမိူဝ်းဝတ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ တီႈႁိူၼ်းၵေႃႈ လူႇတၢၼ်းသွမ်း တႃႇရႁၢၼ်းႁႃႈပၢၵ်ႈယဝ်ႉ။ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ဢၼ်မိူဝ်းတီႈႁိိူၼ်း သထေးလူင်ၵေႃႈ သမ်ႉပေႃး ဢမ်ႇဢၢၼ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ သထေးလူင်ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃႈမႄႈသင်ႇၶႃႇယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼႆ လူႇယႂ်ႇတၢၼ်းလူင်ၼမ်သေ ဢမ်ႇတၼ်းၶတ်းၸႂ် တႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၶွင် လိူင်ႇၼမ် တူဝ်းတွၼ်းလႄႈ သထေးလူင် ၵွတ်းၽၢၼ်ၵႂႃႇလွႆးလွႆးယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းဢသပြႃႇ သိပ်းပႅတ်ႇၵုꩦေႇၼၼ်ႉ ၵေႃႈ ၵူၼ်းၵႃႉၶဝ် မႃးသိမ်းဢဝ်ၼီႈၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၶူဝ်းငိုၼ်း ပူႇမွၼ်ႇဢၼ်ၽင်ဝႆႉ ႁိမ်းၽင်ႇၼမ်ႉ သိပ်း ပႅတ်ႇၵုꩦေႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽင်ႇႁိုၵ်းၵူၼ်ႇသေ လႆၵႂႃႇၽႅဝ် ၼႂ်းၼမ်ႉသမ်ႇမုၻ်ႉၻရႃႇယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ၵူၺ်းလႆႈ ဢဝ်ၼမ်ႉထူဝ်ႇလႄႈ ၶဝ်ႈပဵမ်ၶဝ်ႈၵွႆ ႁဵတ်းပဵၼ်သွမ်းသေ လူႇတၢၼ်း သင်ႇၶႃၸဝ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၽီပႂ်ႉၶေႃးႁိူၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် မိၸ်ႉꧡႃႇၻိꩦ်ႉꩧိၼၼ်ႉ ၸင်ႇပၼ်သတိဝႃႈ “ၶုၼ်သထေး... ၶူဝ်းၶွင်ဢုၸ်ႉၸႃႇမႂ်း ယူပ်ႈယွမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ၊ ယႃႇပေႁႂ်ႈရႁၢၼ်းၵေႃးတမလႄႈ တပႄးမၼ်း မႃးတီႈႁိူၼ်းလႃႈ၊ ၵႃႉၵႃႉၶၢႆၶၢႆသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶူဝ်းၶွင်ၼမ်ၵိုၼ်းတႃႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်လႄႈ ၸင်ႇလိုပ်ႈပႅတ်ႈ ၽီတူဝ်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇႁိူၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၽီၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီး တီႈယူႇတီႈသဝ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇယွၼ်း တၢင်းၸွႆႈထႅမ် တမ်ႈတီႈ ၶုၼ်ဢိၼ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၶုၼ်ဢိၼ်းသေ ၸင်ႇၵႂႃႇတွင်းပၢၼ်ႇ တီႈသထေးဝႃႈ “တေႁႃပၼ် ၶူဝ်းၶွင် ႁႃႈသိပ်းသီႇၵုꩦေႇ တီႈၶႃႈဢေႃႈ၊ ၶႅၼ်းတေႃႈ ၶိုၼ်းပၼ် မႃးယူႇသဝ်း တမ်ႈတီႈၶေႃးႁိူၼ်း သေၵမ်းၶႃႈ” ၼႆယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ၸႂ်ႉႁႂ်ႈၽီတူဝ်ၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၸူးတမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ႁေႃးတြႃးပၼ်သေ ၽီတူဝ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်သေႃးတႃႇပၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ သထေးလူင် ၸင်ႇလဝ်ႈလၢတ်ႈ တမ်ႈတီႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးဝႃႈ “ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၽီတူဝ်ၼႆႉ မႃးႁၢမ်ႈသီးဝႃႈ ယႃႇပေလူႇ ၼႆသေတႃႉ ၶႃႈတၵႃႇ တေႃႈတေလူႇယူႇၵူၺ်းၶႃႈ”ၼႆလႄႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇဝႃႈ “လွင်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈ မႃးႁၢမ်ႈတၢပ်ႈမႂ်း ၵေႃႉပဵၼ်သေႃးတႃႇပၼ်ႇသေ သမ်ႉတေလူႇယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈ လီဢၢမ်းၵွၼ်ႇ၊ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပႃႇရမီႇ တိုၵ်ႉၼုမ်ႇၼၼ်ႉ ၶုၼ်သူင်မၢရ်ႇၼၢတ်ႈ မႃးႁၢမ်ႈတၢပ်ႈၵေႃႈ ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇၼၼ်ႉ လူႇလူႇတၢၼ်းတၢၼ်းမႃးယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃးၼႄ လွင်ႈꩡၢတ်ႈၵွၼ်ႇ ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ-

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႉ

တီႈမိူင်းၿႃႇရၼသီႇ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶုၼ်ၿြႁ်မၻတ်ႈ ပဵၼ်ၶုၼ်ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ပဵၼ် ၶိူဝ်းသထေးၿႃႇရၼသီႇသေ ဝၢႆးသေ ပေႃႈသထေးလူင် သဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး သထေးၿႃႇရၼသီႇယဝ်ႉ။ ပုၼ်ႈတႃႇ တေႁဵတ်းတၢင်းလူႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁဵတ်း “ထႃႇၼသႃလႃးႁူၵ်းတီႈ” တမ်ႈတီႈၽၵ်းတူ ၶဝ်ႈဝဵင်းသီႇၽၢႆႇ၊ တီႈၵၢင်ဝဵင်းဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ တီႈၽၵ်းတူႁိူၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ လူႇယႂ်ႇတၢၼ်းလူင် ယူႇယဝ်ႉ။ ႁပ်ႉၶၢမ်ႇဢဝ် သိၼ်ႁႃႈ တႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၼိုင်ႈ ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုတ်ႉထႃႇၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ၶဝ်ႈၼိရေႃးꩪ သမႃႇပတ်ႈၸဵတ်းဝၼ်းယဝ်ႉ သေ မႃးၸုၵ်းတုင်းသွမ်း ၽၢႆႇၼႃႈႁိူၼ်း သထေးလူင်ယူႇ။ သထေးၸင်ႇမႃႈ ၼပ်ႉယမ်သေ ၸင်ႇၸႂ်ႉႁႂ်ႈ ဢဝ်သပိတ်ႈ ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၶုၼ်သူင်မၢရ်ၼတ်ႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “ၸဝ်ႈ ပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈၵိၼ်ၶဝ်ႈ ၸဵတ်းဝၼ်းယဝ်ႉယဝ်ႈ၊ သင်ဝႃႈ မိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇ လႆႈၵိၼ်သွမ်းၼႆၸိုင် တေလုလႅဝ်ယူႇ၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇၵေႃႈ တေလႆႈလူႉ၊ တၢင်းလူႇ သထေးၵေႃႈ ႁႂ်ႈထူပ်းၽေးၶဵၼ်”ၼႆသေ ၸင်ႇတေၽၢၼ်ႇသၢင်ႈ လုၵ်းလူင်ထၢၼ်ႇၽႆးမႆႉသႃးၸေး ဢၼ်လိုၵ်ႉ ပႅတ်ႇသိပ်းသွၵ်ႇ တမ်ႈတီႈ ႁိမ်းၽၵ်းတူယဝ်ႉ။ ၵေႃႉဢၼ်ၵႂႃႇဢဝ် သပိတ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈ လႆႈႁၼ်ထၢင်ၽႆးလူင်ၼႆ ၵူဝ်သေ ၶိုၼ်းႁူၼ်လင် ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ သိုပ်ႇပွႆႇၵူၼ်း ၵႂႃႇဢဝ်သပိတ်ႈထႅင်ႈၵေႃႈ ၵူဝ်သေ ၶိုၼ်းႁူၼ်လင်ပၢႆႈမႃးယူႇ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဝႃႈ “ၼႆႉပဵၼ် ၶုၼ်သူင်ယွၵ်း မႃးႁဵတ်းဝႆႉယဝ်ႉ၊ မႂ်းၶုၼ်သူင်တေလႆႈႁူႉ တၢင်းၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၵဝ် ယူႇ”ၼႆသေ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇၵႂႃႇဢဝ်သပိတ်ႈယဝ်ႉ မႃးၸုၵ်း တမ်ႈတီႈႁိမ်းထၢင်ၽႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇႁႅၼ်တူၺ်းၵႂႃႇ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် လႆႈႁၼ်ၶုၼ်သူင်သေ ၸင်ႇထၢမ်ဝႃႈ “ၵွပ်ႈသင် မႂ်းၽၢၼ်ႇသၢင်ႈပဵၼ် ထၢင်ၽႆးၼႆႉၼင်ႇၼႆ” ၼႆယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သူင်ၸင်ႇဝႃႈ “တေဢၢၼ်းယႃႉၵဝ်း တၢင်း လူႇမႂ်းလႄႈ တေဢၢၼ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၶဵၼ်ဢၼ်းတရၢႆးပုၼ်ႈတႃႇ သၢႆၸႂ် ပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇ ဢိူဝ်ႈ”ၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ ၼေႃႇၶမ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဝႃႈ “ၵဝ်ဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉမႂ်း ႁဵတ်းပဵၼ်လႆႈ ၶဵၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ မႂ်းတေလႆႈႁူႉ ၼမ်ႉၵတ်ႉၵဝ်ယူႇ”ၼႆသေ ၸင်ႇဢဝ်ၷႃႇထႃတီႈတႂ်ႈၼႆႉသေ လဝ်ႈလၢတ်ႈထိုင် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇယဝ်ႉ-

ပႃႇꩮိ

40 - ၵႃမံ ပတႃမိ ၼီရယံ၊ ဢုၻ်ꩪံပႃၻေႃ ဢဝံသိရေႃ။ ၼႃၼရိယံ ၵရိသ်သႃမိ၊ ႁၼ်ၻ ပိၼ်ꩧံ ပꩦိၷ်ၷႁ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၸဝ်ႈႁဝ်းတီႈၶႃႈ... (ၶႃႈတပႄးၼႆႉ) ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ လႆႈဢဝ်ၵွၵ်းႁူဝ် ပၵ်းၶိတ်းလူင်း လႆႈဢဝ် တိၼ် ၽႅၼ်ၶိုၼ်ႈၾႃႉၵေႃႈယဝ်ႉ၊ ၵၢၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇလီၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇႁဵတ်းၶႃႈယဝ်ႉ။ ၶႅၼ်းတေႃႈ မႃးႁပ်ႉၶၢမ်ႇ တုင်းဢဝ် သွမ်းၶႃႈတပႄး လွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း သေၵမ်းၶႃႈ။ ၼေႃၶမ်းၽြႃး လဝ်ႈလၢတ်ႈ ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉသေ ပေႃးဝႃႈ ယုၵ်ႉယၢင်ႈတိၼ် တမ်းၵႂႃႇၼႂ်းထၢင်ၽႆး ၼၼ်ႉၼႆ မွၵ်ႇမူဝ်ပၢၵ်ႇဝႃ လုၵ်ႉၼႂ်းၽႆးၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃး မႃးႁွင်းပၼ် ၽႃႇတိၼ် ၼေႃႇၶမ်းၽြႃးယူႇ ယဝ်ႉ။ ၼေႃႇၶမ်းၽြႃး ၸင်ႇဢဝ် ၶဝ်ႈသွမ်းၽေႃးၸၺ်ႇ လူႇတၢၼ်းပၼ် တမ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပၸ်ႉၸေႇၵၿုၻ်ႉꩪႃႇၵေႃႈ ႁပ်ႉဢဝ်သွမ်း ဢၼုမေႃးၻၼႃႇ ႁူမ်ၸူမ်းသေ မိၼ်သၢၼ်ႇ မိူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၶုၼ်သူင်ၸမ်ႉ သုမ်းသိုၵ်းသေ ငဝ်မိုင် ပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ။ သထေးၿႃႇရၼသီႇ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။
• ၵၼ်သွၼ် ။ ။ (1)သေႃးတႃႇပၼ်ႇယုမ်ႇယမ်၊ ၶူဝ်းဢမ်ႇၼမ်ၵေႃႈယႃႇ၊ ၸေႇတၼႃႇသၻ်ႉꩪႃႇ ဢမ်ႇလူႉ။
  

(2) ပေႃးမီးသၻ်ႉꩪႃႇလီ၊ ၽီႁၢႆႉၵေႃႈမႃးမႃႉ။
(3) ၶုၼ်သူင်လူင်မႃးယႃႉ၊ ၸႂ်ၵျႃႉသၻ်ႉꩪႃႇတိုၼ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလႅဝ်။

• ပႃႇရမီႇ ။ ။ ၻႃႇၼပႃႇရမီႇ။
• မင်ႇၷလႃႇ ။ ။ “ၻႃၼ မင်ၷလႃ”။