ၸဝ်ႈတူၼ်ၶူး ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ
| ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ | |
|---|---|
| ၸၢဝ်းၶိူဝ်း |
 တႆး |
ပိုၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ပီႊၵိူတ်ႇ - ပီႊတႆး-1636 ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1542)၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ(9)ၶမ်ႈ ဝၼ်းသဝ်။
- ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ - ၸၢႆးၶမ်းတိုၼ်း။
- ၸိုဝ်ႈဢူႈ - လုင်းထမ်းဢူ။
- တီႈၵိူတ်ႇ - ဝၢၼ်ႈၶၢင်၊ ၸႄႈႁၵ်ႉ၊ ဢိူင်ႇမိူင်းတိင် (မိူင်းၶႄႇ)
ၵၢၼ်ႁဵၼ်းလႄႈလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]မိူဝ်ႈဢယုၸဝ်ႈလႆႈ(8)ၶူပ်ႇယူႇဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ပဵၼ်ၵပ်ႉပီႇ၊ ဢယု(9)ၶူပ်ႇၼုင်ႈသၢင်ႇၵၢၼ်း၊ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸိုဝ်ႈယူႇၵျွင်းႁွင်ႉၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼႃႉ (ꩪမ်မၻိၼ်ၼ) မိူဝ်ႈဢႃယုၸဝ်ႈလႆႈ(20)ၶၢမ်ႇပဵၼ်ၸၢင်း၊ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၸဝ်ႈၸၢင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉၺၢၼ်ႇၽၢႆ လႅတ်းဝႆးၸဵမ်လဵၵ်ႉ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသႅၼ်ပိူင်၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸဝ်ႈတူၼ်ၶူးလူင်-ဝတ်ႉ(ၵျွင်း)ဝၢၼ်ႈၶၢင်ၸႄႈႁၵ်ႉ၊ ဢၼ်ပဵၼ်သြႃႇဢုပၸ်ႉသေႇတူၼ်ငဝ်ႈၸဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈၸၢင်းထမ်ႇမတိင်ႇၼ ဝႃႇတေႃႇယႂ်ႇမႃး ၸိုဝ်ႈသဵင်ၵေႃႈလိုဝ်းလင်မႃးသေ ၸင်ႇၼၼ်ႉၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းသႅၼ်ဝီလူင် ၸဝ်ႈၶမ်းၶႅင်ႇၾႃႉ ပၢင်းၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းသြႃႇတေႃႇၼင်ႈဝတ်ႉဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇ မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1684ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1590) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇၼႆႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် ပဵၼ်တီႈၸေႈဢူယဝ်ႉ။ ဝဵင်းသူပ်းတၢတ်ႇ လႆၢႈပဵၼ်ၸိုဝ်ႈဝဵင်းၸေႈဢူ ၼႂ်းပၢၼ်ၸဝ်ႈသိူဝ်ႁူင်ၽႃႉ မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ 967 (မႅၼ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1606) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[1]
မိူဝ်ႈပွၵ်ႈၼိုင်ႈ တင်းၸဝ်ႈၾႃႉလူင်လူင်းဝႆႈၽြႃးၸဝ်ႈၵၢင်ႉမေႃႇ(ပေႃႇၵျူဝ်ႇ)ဝဵင်းသီႇပေႃႉပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်း၊ဢမ်ႇႁိုင်သင် သြႃႇတေႃႇၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ လႆႈထႂၢၵ်ႈလူင်းဝတ်ႉ(ၵျွင်း)သေတေႇၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈၶိင်းလူင်ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူၼ်ႈၸဝ်ႈသူင်ႁတ်ႉသၢႆႁၢင်ႉ-သၢႆၵႅတ်းၼႃႇလႄႈ ၸပ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈၸဝ်ႈ ၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉၼႆၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပီႊတႆး-1694ၼီႈ (ပီႊၶရေတ်ႈ-1600)၊ၼၼ်ႉယွၼ်ႉဝႃႈၼႂ်းဝၢင်းႁေႃ မီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်လႄႈ ၸဝ်ႈၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈဢွၵ်ႇယၢၼ်ဝၢင်းႁေႃသေ မိူဝ်းယူႇသဝ်းတီႈၸႄႈလၢၼ်ႉႁိမ်းၼမ်ႉၶမ်းၼႆယဝ်ႉ။
သဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ၸဝ်ႈထမ်ႇမတိင်ႇၼ (ၸဝ်ႈၶိင်းလူင်သၢႆႁၢင်ႉ)ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇလွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး လင်ႇၵႃႇ၊ လွင်ႈထၢတ်ႈပိင်းတေႃး ၽၢႆႇယူတ်းယႃ၊ ၽၢႆႇၼၢၵ်ႈၶၢတ်ႈ လိူၼ်လၢဝ် ပေႇတၢင်ႇၵႃႇလႃး၊ ပဵၼ်ပေႃႈလဵင်ႉ ပေႃႈပိုင်ႈပိူၼ်ႈတင်းလၢႆႊ၊ တေႃႇထိုင်ဢယုထူၼ်ႈထိုင်(99)သေသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ်ၵႂႃႇ မိူဝ်ႈ ပီႊတႆး-1734ၼီႈ (ပီႊၶရဵတ်ႈ-1641) လိူၼ်ႁူၵ်းလွင်ႈ ၵဝ်ႈၶမ်ႈဝၼ်းသဝ်ၼႆယဝ်ႉ။[2]
မူႇလိၵ်ႈၽိုၼ်ထမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈဝႆႉ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- သုတ်ႉတၼိပ်ႉပၢၼ်ႇၼ မွၼ်းထမ်း
- ပရမၢတ်ႈသုတ်ႉတၢၼ်ႇၶဵဝ်ဢူမ်သႅင်
- ဢၼိၵ်ႉၸမူႇလသၢၵ်ႈသေႇ
- ၵုရုꩪမ်မ ၷမ်ၽီရၻေသၼႃ
- လိၵ်ႈၼမေႃးလူင်
- လိၵ်ႈၸဝ်ႈႁူဝ်ထမ်း
- မင်ႇၵႃႇလသုတ်ႈလူင်
- သၢမ်ၵွင်လူင်
- ၸဝ်ႈသၢင်ႇထၢမ်ၸႃး
- ၸၢတ်ႈလွင်းတေႃႇၸဝ်ႈတေမိ
- သုၵ်ႈသီလၶၢၼ်း တွႆးငဝ်ႈ
- ဝေႃးၵႃႇလသုတ်ႈ
- သင်ႇၶေႇပပိုၼ်းတႆး
- ဝၢင်ႇၵူဝ်းဝၢင်ႇ
- ထမ်ႇမဝဝတ်ႈသိပ်းသွင်
- ဢၽိꩪမ်မႃ ဝီထိပႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပႆႇထူပ်းႁၼ်မႅၼ်ႈၵေႃႈ တေမီးထႅင်ႈတင်းၼမ်ယူႇ။
ၽိုၼ်ဢိင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ပပ်ႉၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး 6 ၸဝ်ႈ (လုင်းၶုၼ်မႃႇႁႃႇ-တႅမ်ႈ)
- ↑ เรณู วิชาศิลป์, [ปริวรรตและแปล]., Rēnū Wichāsin, [pariwat læ plǣ] (2007). พื้นเมืองแสนหวี ฉบับหอคำเมืองไหญ (Phim khrang rǣk). Silkworm Books. ၼႃႈလိၵ်ႈ 386-388။
- ↑ ပပ်ႉၸဝ်ႈၶူးမေႃတႆး(လုင်းၶုၼ်မႃႇႁႃႇ-တႅမ်ႈ)
- ↑ http://luentai.blogspot.com/2014/09/blog-post_16.html