ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ပၺ်ၺႃႇၽေႃးၵ
ၸဝ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈပိုၼ်း ပိတၵၢတ်ႈတႆး
ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ပၺ်ၺႃႇၽေႃးၵ
မႁႃၼႃယၵ
ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး
ဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်
ၸႃႇတိလႄႈပေႃႈမႄႈ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]သြႃႇၸဝ်ႈလူင်ပၺႃၽေႃးၵၼႆႉ ၵိူတ်ႈမႃးမိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ၊ 1254-ၼီႈ၊ လိူၼ်သီႇလွင်ႈ(1)ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းၽတ်း၊ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်(9:30)မွင်း၊ တီႈဝၢၼ်ႈပႃႇၵႄႇ၊ ဢိူင်ႇမိူင်းၶၢင်၊ ၸေႈဝဵင်းမိူင်းသူႈ။ ၶဝ်ႈပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းယွတ်ႈၶမ်း+ပႃႈၼၢင်းၶမ်း။ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉႁွင်ႉ ၸၢႆးပၢၼ်းၸိင်ႇ။
ပဵၼ်သၢင်ႇလႄႈၸၢင်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ပီ 1268-ၼီႈၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ဢဝ်မိူဝ်းယူႇၵျႂင်းသေ ပီ 1270-ၼီႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈသၢင်ႇ တၢင်ႇၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈပၺ်ၺႃၽေႃၵ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၽၵ်းၵျီး၊ ဢိူင်ႇမိူင်းၶၢင်ယဝ်ႉ။
ပီ 1274-ၼီႈ၊ လိူၼ်သၢမ်မႂ်ႇ (7)ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်း တီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၵျွင်းပႃတႅပ်း ၼႂ်းသိမ်ႇၵျွင်းဝၢၼ်ႈယူၵ်ႇ၊ ဝဵင်းၵျေးသီး။ ပူႇလွႆမၢၼ်ႇသႅင်+ၼၢႆးလွႆမၢၼ်ႇသႅင်၊ ၼၢင်းသႅင်သူၺ်ႇၶဝ် ႁဵတ်းတၵႃႇၸဝ်ႈယဝ်ႉ။
တီႈၸဝ်ႈသွၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]မၼ်ႈၸဝ်ႈ ယၢမ်ႈသွၼ်ႁဵၼ်းမႃး တီႈၵျွင်းၽၵ်းၵျီး မိူင်းသူႈ၊ ၵျွင်းယွတ်ႈ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၵျွင်းဝၢၼ်ႇၶႃႇ ၵျွၵ်ႉမႄး၊ ၵျွင်းယမေးတိၼ်း ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ တိူၵ်ႈ ဝိသုတ်ႉထႃႇရူင်ႇ ဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ၵျွင်းၵႅၵ်ႉၵသၢၼ်ႇ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ ၵျွင်းပုပ်ႉပႃႇရူင်ႇ ဝဵင်းပႃႇၵိူဝ် လႄႈ တႄႇဢဝ်ပီ 1289-ၼီႈ တေႃႇ 1293-ၼီႈၼၼ်ႉ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈ ၵႂႃႇဝႆႈၽြႃး တီႈမၸ်ႉသိမတေႇသ မိူင်းဢိၼ်ႇတီးယႃးသေ သိုပ်ႇပူၼ်ႉၵႂႃႇ သွၼ်ဢဝ်လိၵ်ႈပႃႇလိ၊ သၵ်ႉၵတ၊ မႃႇၵထ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ လႄႈ ဢၢင်းၵိတ်း ဝဵင်းၵူဝ်ႇလၢၼ်ႇပူဝ်ႇ မိူင်းသီႇႁူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၸိုဝ်ႈၸုမ်ႈ ဢၼ်လူႇတၢၼ်းၸဝ်ႈသြႃႇလူင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]1။ ပီၵေႃးၸႃႇ 1287-ၼီႈ ၸဝ်ႈၾႃႉသီႇပေႃႉၸဝ်ႈၶုၼ်ၶျေႇ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈလူႇတၢၼ်း ၸုမ်ႈ ပၺႃႇၽေႃၵ ၵၼဝႃၸၵ ထမ်မရႃၸၵုရု
2။ ပီ 1295-ၼီႈ ၸဝ်ႈၾႃႉမိူင်းသူႈ ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈၸုမ်ႈ သူၺ်ႇၵျိၼ်ႇၼိၵႃယ မႁႃၼႃယၵ ရႃၸၵုရု
3။ ပီ 1301-ၼီႈ ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် ၵိူင်းသူၺ်ႇၵိၼ်ႇ ပၼ်ၸုမ်ႈ သျၢၼ်းပျီႇၼႄႇတွင်ႇပႅင်း ပုတ်ႉထသႃသၼႃပျူႉ ၵၼဝႃၸၵ ထမ်မၵထိၵ
4။ ပီ 1318-ၼီႈ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈ တွၵ်ႉတႃႇပဢူး ၼွပ်ႇဢၢပ်ႈၸုမ်ႈ သတ်ထသင်ၵီတိ ဢေႃဝႃတႃ သင်ၶၼႃယၵ
5။ ပီ 1319-ၼီႈ သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆးပတ်းပိုၼ်ႉ ယုၵ်ႉယွင်ႈၸဝ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ် မႁႃႇၼႃႇယၵလူင် ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး
ၼႃႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]-ပီ 1319-ၼီႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်သင်ႇၶႃႇ ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈၽႄတႆး ယဝ်ႉၵႂႃႇ 35 ပပ်ႉ။
-ပီ 1320-ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းသွင်မႂ်ႇ (8)ၶမ်ႈၼၼ်ႉ မႃးၼင်ႈၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်သေ သိုပ်ႇပိၼ်ႇပိတ်ၵၢတ်ႈၸဝ်ႈလႄႈ ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1321-ၼီႈ။
-တူၺ်းႁၼ်ထိုင် ပုၼ်ႈတႃႇသႃႇသၼႃႇ တေႁိူဝ်ႈႁိူင်းပိူင်းသႂ် ႄႈတိူၼ်းယိုၼ်းယၢဝ်းၵႂႃႇ မိူဝ်းၼႃႈသေ ဝတ်ႉပိတၵၢတ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၽုၺ်ႇပဵၼ် တိူၵ်ႈ သွၼ်လိၵ်ႈပရိယၢတ်ႈၵႂႃႇသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈပၢင်ပွႆး ၶူၼ်ႉၶႆႈ/တႅမ်ႈတွပ်ႇလိၵ်ႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးမႃႈဝႆႉပၼ်ယဝ်ႉ။
သြႃႇၸဝ်ႈလူင် မိူင်းသူႈၼႆႉ ႁဵတ်းၼႆႁၢပ်ႇၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇသေ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်မီး ၽုင်းၵၢမ်ႇပႃႇရမီႇယႂ်ႇ၊ မီးဢူငဝ်း ဝိနယဂရုက လဇ္ဇီ ပေသလ သိက္ခာကာမ ဂန္ထန္တရ ဗဟုသစ္စ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
လႆႈႁပ်ႉမိူင်းၾႃႉ ယႃႇမိူင်းလုမ်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ထိုင်မႃးပီ 1333-ၼီႈ၊ လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းလွင်ႈ (14)ၶမ်ႈ၊ ဢႃႇယုၸဝ်ႈလႆႈ (79)ပီ၊ ဝႃႇၸဝ်ႈလႆႈ (59)ဝႃႇၼၼ်ႉ လႆႈႁပ်ႉမိူင်းၾႃႉ ယႃႇမိူင်းလုမ်း တီႈႁူင်းယႃမျုႉယတၼႃႇ၊ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၼွင်ႉတင်းလၢႆၵေႃႈ ပၢင်းဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈ မႃးၶိုၼ်းပၢင်လူင်သေ ႁဵတ်းပွႆးလုမ်းလႃးသၢင်းၵျူဝ်ႇၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1334-ၼီႈ၊ လိူၼ်သီႇမႂ်ႇ (11)ၶမ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်တီႈ မၢႆတွင်းၵိုမ်း ၼပ်ႉယမ်ဝႆႈသႃၼၼ်ႉ ဢဝ်ထၢတ်ႈလုပ်ႇၸဝ်ႈတႄႇတင်ႈဝႆႉပဵၼ် ၵွင်းမူးလူင်မႁႃႇၼႃႇယၵ တီႈၵျွင်းပိတၵၢတ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ပပ်ႉလိၵ်ႈ ၸဝ်ႈလူင်ပၺႃၽေႃၵ တႅမ်ႈဝႆႉ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]1။ ပႃလိပၵုၼ
2။ ၽိၵ်ႉၶုပႃႇတိမွၵ်ႈ ၽႄတႆး
3။ ၵတ်ႈၸေးသတ်ႈတႃႇသုၵ်ႈၼၢၵ်ႈၽႄတႆး
4။ ငဝ်ႈတေႇသၢင်းၵျူဝ်ႇ ၽႄတႆး
5။ ၶုတ်ႉတသိၵ်ႈၶႃႇၽႄတႆး
6။ မူလသိၵ်ႈၶႃႇၽႄတႆး
7။ ၵမ်ႇပေႃးၸႁိတရႃႇသိႇၵျၢမ်း
8။ ၸဝ်ႈသၢင်ႇတိုဝ်းၵမ်
9။ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၢမ်းၼႃႈ ပိၼ်ႇပိတၵၢတ်ႈ သၢမ်ၵွင်ၽႄတႆး 35 ပပ်ႉ။