ၸဝ်ႈသြႃႇဢုတ်ႉတမ မႁႃႇပေႃးထိ ၵဵင်းတုင်

ပိုၼ်းၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမ မႁႃႇပေႃးထိ ၵဵင်းတုင်

ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်း ဢၼ်ၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ်တြႃးသေ ဢဝ်ဢရႁတ်ႉတမၢၵ်ႈၽူဝ်ႇ တႅပ်းၶၢတ်ႇ ၵိလေႇသႃႇ မူၺ်ႉမူတ်းယူတ်းၵဵင်ႈပႅတ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႇတေပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇ ဢၼ်ဝႃးၼၼ်ႉ မၼ်းဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ လူဝ်ႇလႆႈ တိုဝ်းၵမ်သိၼ်သႂ် ၸႂ်လီ ၵျၢင်ႉၵမ်တြႃး ၶူးလၢႆး ၵမ်ႇမထၢၼ်း ဢၼ်မၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈလႆႈ မၢၵ်ႈၽူဝ်ႇသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇယဝ်ႉ။ ၽႂ်ၽူႈလႂ် ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁူႉယၢပ်ႇတႄႉတႄႉ။ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈၼႆႉ လွင်ႈဝႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇယဝ်ႉ ဢၼ်ဝႃးၼၼ်ႉ ၶဝ်ၸဝ်ႈ ဢမ်ႇသူႈလႃႈလီႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁူႉ။ မၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ၵူၼ်းမီးသႅင်လီ ၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ပိူၼ်ႈ ႁူႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢၼ်ၽွင်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်လႆႈႁူႉထၢင်ႇၸႅင်ႈဝႃႈ “ၸဝ်ႈၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ” ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ဝၢႆးၶဝ်ၸဝ်ႈလွၼ်ႇ မိူဝ်ႈၸုတ်ႇၽဝ်ၽႆးသေ ဢွၵ်ႇထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈ (ဓါတ်တော်) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (ရႁၢၼ်းတႃႇ ၵူႈၸဝ်ႈ ဢမ်ႇဢွၵ်ႇထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈ ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ သင်ဝႃႈ ၶဝ်ၸဝ်ႈတိတ်ႉထၢၼ်ႇဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေဢွၵ်ႇထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ)

ယၢမ်းလဵဝ် တေသိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄ ပိုၼ်းၸဝ်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇ (ဢရႁမ်ႇ) ဢွၵ်ႇထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ။ ၸဝ်ႈတႆး ဢၼ်ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်ၶမ်း ဢုတ်ႉတမ ဝတ်ႉမႁႃႇၽေႃးထိ ၵဵင်းတုင် ဢၼ်လွၼ်ႇၵႂႃႇ မိူဝ်ႈပီ 1988 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈသၢင်းၵျူဝ်ႇၽဝ်ၸုတ်ႇ ႁၢင်ႈၶႂၢၼ်တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ် လႆႈႁၼ် ထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵွၼ်ႈပဵၼ်ၶႆႇ မိူၼ်ၼင်ႇၶႃႇၶဵတ်ႇၶႆႇပႃၼၼ်ႉ တင်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈပဵၼ် ရႁၢၼ်းတႃႇၼႆယဝ်ႉ။

ၸႃႇတိမၼ်းၸဝ်ႈတႄႉ ပဵၼ်ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းမိတ်ႈ ဢိူင်ႇမိူင်းၼၢင်း မၢင်းပူး ဝၢၼ်ႈသႃးၸေးသေ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆး လုင်းပၢၼ်း၊ ပႃႈၼၢင်းသႅင်ၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1266 လိူၼ်ၵမ်လွင်ႈ၊ ဝၼ်းဢင်းၵၼ်းသေ ၸိုဝ်ႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ “ၸၢႆးထုၼ်း” ၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင်တီႈ ယႂ်ႇမႃႈၵႃႈသုင်မႃး လုၵ်ႉမိူင်းမိတ်ႈ ၶၢႆႉမႃး ယူႇၼမ်ႉၶ်းသေ ၸင်ႇမႃး တႄႇၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်း တီႈၼမ်ႉၶမ်း၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႃႉသႅင် မိူင်းၵုတ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသေ တၼ်းမီး လုၵ်ႈၸၢႆးဝႆႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵႃႉသႅင်သေ ၽွင်းမိူဝ်ႈ တူဝ်ႈတၼ်းၼၼ်ႉ ႁပ်ႉသိၼ် ၼင်ႈတြႃး ၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ်တြႃး တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယု 25 ပီၼႆယဝ်ႉ။ သြႃႇဢၼ်သွၼ် ၵမ်ႇမထၢၼ်း ပၼ်မၼ်းၸဝ်ႈတႄႉ ပဵၼ်သြႃႇၸဝ်ႈလူင် ပၼ်ႇတဝ ဢၼ်ပဵၼ် တပႄး ၸဝ်ႈသြႃႇလူင် မိူင်းၵုတ်ႈ ၸဝ်ႈဝိမလ (ဢၼ်ႁဵတ်းႁၢင်ႈ တူင်ႇဝူင်း ပတိတ်ႉၸသမ်ႇမုပ်ႉပၢတ်ႈ) ဢၼ်ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၢႆးထုၼ်းၼႆႉ တိုၼ်းမီးၸႂ်လီ ၸႂ်ဢီးလူပိူၼ်ႈ ၸဵမ်လဵၵ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယုလႆႈ 35 ပီၼၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇၵိၼ်ၼိူဝ်ႉ ဢမ်ႇၵိၼ်ပႃ ၵူၺ်းၵိၼ်ၸၢႆၵူၺ်း။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၵၢၼ်ၶၢႆသႅင်သေ ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ၸင်ႇဢဝ်သႅင်သေ ၸွမ်းပိူၼ်ႈ ဢၢင်ႈၵႂႃႇၶၢႆသႅင် မိူင်းထႆးယဝ်ႉ။ တၼ်းမႃးၽႅဝ်ထိုင် ၵဵင်းတုင်ၵူၺ်း ပိူၼ်ႈပႅတ်ႉလႅၼ် ဢဝ်သႅင်မၼ်း ဢၼ်ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ သၢမ်သႅၼ် (မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ)လႄႈ ဢမ်ႇမီးၵႃႈၵႃး တႃႇတေပွၵ်ႈမိူဝ်းယဝ်ႉ။ တႃႇတေ ၶိုၼ်းသၢႆႈတႅၼ်းၶိုၼ်း ငိုၼ်းဢူၺ်းၵေႃႉမၼ်း ဢၼ်ၶဝ်မႃးၵႃႉၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဢမ်ႇမီးငိုၼ်းယဝ်ႉလႄႈ မၼ်းၸင်ႇဝႃႈ တီႈတႆးၵေႃႉမၼ်း “ၶႂ်ႈႁဵတ်းရႁၢၼ်း ၵႅပ်ႉၼိုင်ႈၵွၼ်ႇ ဝၢႆးၼႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၵွႆႈႁႃတႅၼ်းၶိုၼ်းဢဝ်” ၼႆယဝ်ႉ။ တႆးၵေႃႉမၼ်းၵေႃႈ ပူတ်းဝၢင်းၶႂၢင်းပၼ်မၼ်း “ပေႃးဝႃႈ တေႁဵတ်းရႁၢၼ်းၼႆ ႁဵတ်းလႆႈတေႃႇၸူဝ်ႈ ၶႅၼ်းလီယဝ်ႉ ဢမ်ႇတႅၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်” ဝႃႈၼႆတီႈမၼ်းလႄႈ ၸင်ႇပဵၼ်သမ်ႇဝေႇၵတြႃးသေ လုင်းထုၼ်း ၸင်ႇဝူၼ်ႉပွင်ႇၸႂ်ဝႃႈ “ၽဝၵူၼ်းၼႆႉ ႁႃလႆႈမႃး တၢၼ်ႇလႂ်ၵေႃႈ ဝၢႆးလိုၼ်း တေႃႈသဵင်ႈႁၢႆၵူၺ်း” ၼႆယူႇ၊ ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ် ၶၢတ်ႇၶၢတ်ႇသေ ၶဝ်ႈမႃး ၼႂ်းသႃႇသၼႃႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸၢင်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈ 1319 ၼီႈ လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 6 ၶမ်ႈ၊ လုင်းၸၢႆးဝုၼ်း ပႃႈၵဵင်ၶမ်း ဝၢၼ်ႈသူၼ်လေႃႉၶဝ် ၶၢမ်ႇပဵၼ် တၵႃႇၶူဝ်းၶွင်သီႇပိူင်ယဝ်ႉ။ ဢုပတ်ႉၸၢႆႇသြႃႇၸဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇဢိၼ်ႇတႃႇၸၵ်ႉၵသေ ဢၼုသႃႇသၼၵမ်ႇမဝႃႇၸႃႇသြႃႇ သမ်ႉပဵၼ် သြႃႇၸဝ်ႈၸတိလ (ၵျွင်းမႁႃၽေႃးထိ)ယဝ်ႉ။ ၸိုဝ်ႈၸဝ်ႈၸၢင်း ၸင်ႇတၢင်ႇဝႃႈ ဢုတ်ႉတမ ၼႆသေ ပီဢၼ်ပဵၼ်ၸၢင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇမိူင်းယၢင်း ဢဝ်ဝႃႇ မိူင်းယၢင်းပီၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵႂႃႇသိုပ်ႇယူႇ တီႈပႃႇသႃယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၸႂ်မိုတ်ႈလူၺ်ႈတြႃးလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇယူႇၼိူဝ်လွႆ ပၢၼ်ႉမိူင်း (ထၢတ်ႈပၢၼ်ႉမိူင်း) တၢင်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇ မိူင်းယၢင်းၼၼ်ႉ ႁဵတ်းတုပႃႇ (ရႁၢၼ်းယူႇၼႂ်းထိူၼ်ႇ)သေ ၶတ်းၸႂ်ၵၢၼ်တြႃးယဝ်ႉ။ 1323 ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ သြႃႇၸဝ်ႈၸတိလ လွၼ်ႇလႄႈ တၵႃႇ ၵဵင်းတုင် ၸင်ႇၵႂႃႇပၢင်း ၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမ မႃးၼင်ႈၵျွင်းမႁႃႇၽေႃးထိ ၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ဢၢပ်ႈၵျွင်း ပၼ်မၼ်းၸဝ်ႈယဝ်ႉ သြႃႇၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမ ၸင်ႇတႅပ်းတတ်းၸႂ်မၼ်ႈၸဝ်ႈသေ ၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးမၼ်း ႁႂ်ႈထိုင်တီႈ ဢွၼ်တၢင်းယဝ်ႉ။ မၼ်းၸဝ်ႈ ႁႂ်ႈတပႄးမၼ်း ၸဝ်ႈၸၢင်းၺႃႇၼဝရ (ဢၼ်ၶိုၼ်းသိုပ်ႇပုတ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၼင်ႈၵျွင်း ၸဝ်ႈသြႃႇၺႃႇၼဝရ မႁႃၽေႃႈထိ၊ ၵဵင်းတုင်) ဢဝ်သေႃးၶတ်းပႅတ်ႈ ၽၵ်းတူၵျွင်းၸိတ်ႉတသုၶ ဢၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ယူႇၼၼ်ႉသေ ထိုင်ၶိင်ႇၵိၼ်သုင်းၼႆၵေႃႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၵပ်ႉပီႇၵႂႃႇၸဵၼ်း (ၵႂႃႇၵၢပ်ႈ)ပၼ် တီႈၵျွင်းၸိတ်ႉတသုၶယဝ်ႉ။

မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၶၢမ်ႇဢုပ်ႇၽႂ် ဢမ်ႇၶၢမ်ႇထူပ်းၽႂ်လႃးလႃး သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ် ႁဵတ်းၵၢၼ်တြႃးမၼ်းၸဝ်ႈ သိပ်းဝၼ်းပၢႆယူႇ ႁင်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ သိပ်းဝၼ်းယဝ်ႉ လႆႈႁၼ် ၼႃႈတႃမၼ်းၸဝ်ႈ ပၢင်ႇသႂ်မႃး၊ လွင်ႈဝႆႉဝၢင်းၸႂ် မၼ်းၸဝ်ႈၵေႃႈ မၼ်ႈလီၼိမ်လီမႃး တႄႉတႄႉ။ ပဵၼ်ဢၼ်ပိူင်ႈမႃး ၵူႈပိူင်ၵူႈမဵဝ်း တႄႉတႄႉ။ ၵူႈပွၵ်ႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸႂ်ၽႂ်းတႄႉတႄႉ။ ဝၢႆးသေ ၶဝ်ႈဢတိတ်ႉထၢၼ်ႇ ဢွၵ်ႇၵၢၼ်တြႃးမႃးယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ၽႂ်းမိူၼ်ၵူႈပွၵ်ႈယဝ်ႉ။ လၢတ်ႈသင်ၼႆၵေႃႈ လၢတ်ႈဢဝ် တီႈၸႂ်ႈမၼ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။ ငိုၼ်းၵေႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢမ်ႇယိပ်း၊ ဢၼ်ပိူၼ်ႈလူႇတၢၼ်း မၼ်းၸဝ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ဢဝ်ဢၢပ်ႈပၼ် ၵပ်ႉပီႇသေ ဢဝ်ၸႂ်ႉၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ် သႃႇသၼႃႇသဵင်ႈသဵင်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇၶိုၼ်းသိုပ်ႇၼႄတြႃးပၼ် ယေႃးၵီႇၶဝ် တီႈၵျွင်းမႁႃႇၽေႃးထိ တေႃႇထိုင် သၢမ်သိပ်းပီပၢႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈ 1351 သြႃႇၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမၼႆႉ ထိုင်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယုလႆႈမႃး 84၊ ဝႃႇၸဝ်ႈလႆႈမႃး 30 ဝႃႇၼၼ်ႉ ၸင်ႇၸုၼ်ႉဝၢင်းပူင် ၶၼ်ႇထႃႇၼၵ်းလူင်သေ ၶဝ်ႈသူၼ်မၢၵ်ႇႁၢၵ်ႈၶမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈ တေလွၼ်ႇၼၼ်ႉ တၢမ်းၶမ်ႈ 5:30 မူင်း ဝၢႆးသေ ၸႅတ်ႈထၢမ်တြႃး ယေႃးၵီႇၶဝ်ယဝ်ႉ မၼ်ႈၸဝ်ႈ လဵပ်ႈတူၺ်း ဝၢင်းၵျွင်း ၵူႈတီႈတီႈ ႁွပ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၵႂႃႇႁႃဢုပ်ႇ ၵႂႃႇႁႃတၵ်ႉပိူၼ်ႈသေ မိူဝ်းဝႆႈၽြႃး လူႇၼမ်ႉ လူႇတႅၼ်းၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းၵျွင်းၸိတ်ႉတသုၶၼၼ်ႉ၊ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၼင်ႈတြႃးၼိုင်ႈမူင်းပၢႆသေ ၸင်ႇမႃးၵိင်း၊ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈသၢင်ႇဢွၼ်ႇ သွင်ပႃး မိပ်ႇတိၼ်မၼ်းၸဝ်ႈယူႇ၊ မၼ်းၸဝ်ႈႁေႃးတြႃး ၵေႃးထႃႇသ 32 ပၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသေ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပႆႇတၼ်းသုတ်း တိုၵ်ႉၵိုတ်းထႅင်ႈ ႁူၵ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇၵိုတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ဢၼ်မိပ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ ၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵွပ်ႈသင် ၸဝ်ႈသြႃႇ ဢမ်ႇသိုပ်ႇႁေႃးတြႃးၼႆ ၸင်ႇတူၺ်း လႆႈႁၼ်မိူၼ်မၼ်းၸဝ်ႈ ၼွၼ်းလပ်းၵႂႃႇလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇႁွင်ႉ ၸဝ်ႈၸၢင်းလူင် ၼႂ်းၵျွင်းမႃးတူၺ်းယဝ်ႉ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ သြႃႇၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမ လွၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး ဝၢႆးၸဝ်ႈလွၼ်ႇ

ၸင်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈ ပွႆးသၢင်းၵျူဝ်ႇမၼ်းၸဝ်ႈ သိပ်းဝၼ်း၊ ၺႃးၽွင်း မိူဝ်ႈယၢမ်း ပႅတ်ႇသီႇတူဝ် 8.8.1988 ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်း သုၵ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပွႆးၵိုၼ်း ၵူၼ်းၵိုၼ်းသေတ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢူၼ်ၵဝ်း မဝ်းမိင်းၽိတ်းၵၼ်လႃးလႃး။ ဝတ်းၸုတ်ႇၽဝ် ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ ၵၢင်ၶမ်ႈၵဝ်ႈမူင်း ၵူၼ်းပႂ်ႉၸုတ်ႇၽႆး လႆႈႁၼ် မႃႉၽိူၵ်ႇလူင် တူဝ်ၼိုင်ႈ ႁွင်ႉသေ လုၵ်ႉၼိူဝ်လွႆဢႅၼ်ႇလူင်းမႃး ၶူပ်ႉဝႆႈၵွင်ၾႆးၸဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ တဵင်ႈၶိုၼ်း 12 မူင်း ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် လႆႈငိၼ်းသဵင်ႁိင်ႇမႃႉ မေႃးပၼ်း ပေႃးၸွတ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းယူႇတီႈၵႆသေ လွမ်တူၺ်းၼၼ်ႉ ၵၢင်ၶိုၼ်း လႆႈႁၼ်လႅင်းၾႆး ပဵၼ်လႅမ်ႈပဵၼ်လႅမ်ႈ လုၵ်ႉၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် ႁိူဝ်ႈလႅင်းမႃးၸူး တီႈၸုတ်ႇၽဝ် ၸဝ်ႈၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။

ထိုင်မိူင်းလႅင်းမႃး ၽွင်းမိူဝ်ႈ ဢၢင်ႈၵႂႃႇပူင်လူင်းဢဝ် ဢၢင်,ႁၢင်း ဢၼ်ၽဝ်ၶႂၢၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈ၊မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉပူတ်းသေ ယုၵ်ႉလူင်းမႃးၼၼ်ႉ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇသေၵေႃႉၵေႃႉ မႃးၽၢင်ႈထိပ်ႇထွင်း ဢီးမင်သႂ်ႇ ႁႅင်းႁႅင်းလႄႈ ဢၢင်ႇႁၢၼ်းၼၼ်ႉ ဝူင်တူၵ်းၶွမ်ႈသႂ်ႇ ၼိူဝ်လိၼ်ႁႅင်းႁႅင်းယဝ်ႉ။

ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် ၵႂႃႇတူၺ်း တီႈဢၼ်ဢၢင်ႇႁၢင်း ဝူင်တူၵ်းၼၼ်ႉသေ ဢၢင်ႈၶိုၼ်း ၵဵပ်းလုပ်ႇ်ၸဝ်ႈၼႆ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၶိုၼ်းမႄးပိၼ်ႈ ဢၢင်ႇႁၢင်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈႁၼ် လုပ်ႇထၢတ်ႈၸဝ်ႈ ပဵၼ်ၵွၼ်ႈပဵၼ်ၶႆႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႆႇၶဵတ်ႇ ၶႆႇပႃၼၼ်ႉ တင်းၼမ်လႄႈ ၵဝ်ၵဝ်မႂ်းမႂ်း ဢွၼ်ၵၼ် ႁိမ်ၵၼ်ဢဝ် ၵူမ်းသမ်ႉပေႃး ၶူၼ်ၵႂႃႇသဵင်ႈယဝ်ႉ။ မႅၼ်ႈဝၼ်းၵၢတ်ႇ ၵဵင်းတုင်လႄႈ ၵူၼ်းမႃးၵၢတ်ႇၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် မႃးႁိမ်ၵၼ် ၵဵပ်းထၢတ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈ ပေႃးၵိုၼ်းဢိုၵ်ႉဢိုၵ်ႉ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၸွမ်းၵႃးၵွင်ႇပွႆႇ ၶဝ်ၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵႃးပႆႇပဵၼ်ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၵဵပ်း ထၢတ်ႈၸဝ်ႈ ပေႃးပဵၼ်ၽုင် ပဵၼ်ၵႄယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းငိၼ်းၶၢဝ်ႇသေ မႃးၼၼ်ႉ ၽႂ်မႃးႁႃၵဵပ်းၵေႃႈ လႆႈၵႂႃႇႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်း တေႃႇပေႃးထိုင် သၢမ်သီႇဝၼ်း တိုၵ်ႉၵဵပ်းလႆႈထၢတ်ႈယူႇ တိၵ်းတိၵ်း၊ ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႈ ၼင်လိၼ်ပေႃးၵဵင်ႈႁိုၼ်ႈႁိုၼ်ႈယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ ၸဝ်ႈလွၼ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ လႆႈႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းတႃႇ ဢွၵ်ႇထၢတ်ႈၸႅတ်ႈ (ထၢတ်ႈၵႅဝ်ႈ) ၼႆလႄႈ တပႄးတၵႃႇၸဝ်ႈ ပဵၼ်ဢၼ်ၸူမ်းသိူဝ်း ဝႆႈသႃလိူဝ်ၵဝ်ႇ ပၢၵ်ႇပုၼ်ႈႁဵင်ပုၼ်ႈတႄႉတႄႉသေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ် တႄႇတင်ႈဝႆႉ ထၢတ်ႈၸဝ်ႈဢုတ်ႉတမ သူႇၼိုင်ႈ တီႈၼိူဝ်လွႆ မႁႃႇၽေႃးထိ ၵဵင်းတုင်သေ ႁဵတ်းပဵၼ် တီႈမၵ်းမၢႆဝႆႈသႃဝႆႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

• ၸဵင်ၶမ်းလႅင်း မၢႆ (5)၊ ပိုၼ်းရႁၢၼ်းတႃႇ ၸဝ်ႈတႆး ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၸဝ်ႈသုၶမ်း (တၢင်ႉယၢၼ်း)တႅမ်ႈ၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 35-37၊ 1997။