ၻုၸရိူၵ်ႈ သိပ်းပိူင်
တူဝ်ႁဵတ်းဢမ်ႇလီ၊ သူပ်းလၢတ်ႈဢမ်ႇလီ၊ ၸႂ်ဝူၼ်ႉဢမ်ႇလီၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၻုၸရိူၵ်ႈယဝ်ႉ။ (ၻု=ဢၼ်ဢမ်ႇလီ။ ၸရိတ = လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈတိုဝ်းၵမ်)
ၻုၸရိူၵ်ႈ ၵႃႇယၵၢမ်ႇသၢမ်ပိူင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ပႃၼႃတိပႃတ = လွင်ႈဢဝ်တၢႆတူဝ်ၸႂ်ပိူၼ်ႈ။
- ဢၻိၼ်ၼႃၻႃၼ = လၵ်ႉဢဝ်ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်ၸဝ်ႈပိူၼ်ႈ ဢမ်ႇဢဝ်တူဝ်လႄႈသူပ်း ၶႂၢင်ႉပၼ်။
- ၵႃမေသုမိၸ်သႃၸႃရ = ၽိတ်းၽႅၵ်ႇလွင်ႈၵႃႇမၵုင်ႇ။
ၻုၸရိူၵ်ႈ ဝၸီႇၵၢမ်ႇသီႇပိူင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- မုသႃဝႃၻ = လွင်ႈလၢတ်ႈပႅတ်ႉလႅတ် ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ။
- ပိသုၼဝႃႇၸႃ = လွင်ႈလၢတ်ႈသေႃႇယူင်းပိူၼ်ႈ ၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်၊ လၢတ်ႈသႄႇသႄႇတမ်တမ် ႁႂ်ႈၵေႃႉႁၵ်ႉၵၼ် တႅၵ်ႇယၢႆႈၽၢတ်ႇၵၢၼ်။
- ၽရုသဝႃၸႃ = လွင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းႁၢႆႉၵႂၢမ်းၵျၢမ်း။
- သမ်ၽပ်ပလႃပ = လွင်ႈလၢတ်ႈၵႂၢမ်းပဝ်ႇၵႂၢမ်းၽၢင်း။
ၻုၸရိူၵ်ႈမၼေႃးၵၢမ်ႇသၢမ်ပိူင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ဢၽိၸ်သႃ = လွင်ႈဝူၼ်ႉၵႅၵ်းႁႂ်ႈၶူဝ်းၶွင်ပိူၼ်ႈ မႃးပဵၼ်ၶွင်ႁဝ်း။
- ၿယႃပႃၻ = လွင်ႈၶႂ်ႈႁႂ်ႈပိူၼ်ႈ တၢႆလုသုမ်း။
- မိၸ်သႃၻိꩦ်ꩧိ = လွင်ႈဢဝ်ၽိတ်း (ဢမ်ႇယုမ်ႇၵၢမ်ႇလႄႈ ၽွၼ်းလီၽွၼ်းႁၢႆႉၵၢမ်ႇ။
သိပ်းပိူင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ၸၢင်ႈႁႂ်ႈႁွတ်ႈထိုင် ဢပႄႇလႄႈ ႁွင်ႉဝႃႈ ဢၵုသလၵမ်ႇမပထ ၼႆယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၵႃႈ ဢၵုသူဝ်ႇၵၢမ်ႇသိပ်းပိူင်ၼႆႉ ၵၢမ်ႇမိၸ်ႉသႃႇၻိꩦ်ꩧိ (ဢၼ်ဢမ်ႇယုမ်ႇၵၢမ်ႇလႄႈ ၽွၼ်းၵၢမ်ႇ)ၼၼ်ႉ တၢင်းၽိတ်းယႂ်သေပိူၼ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸပ်းပႅၼ်းၼိူဝ်ဢယူႇ မိၸ်ႉသႃႇယႂ်ႇတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈ သင်တၢႆၵႂႃႇၸိုင် တၵ်းလႆႈထိုင် ငရၢႆးပႅင်ႈၼင်ႇ ၸပ်းပႅၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ၵမ်ႇၽႃႇလုသေ ၽႆးမႆႈၵမ်ႇၽႃႇလႄႈ သတ်ႉတဝႃႇၶဝ် ၽႅဝ်မိူဝ်း မိူင်းသၢင်သေတႃႉ ၵေႃႉဢၼ်မီး ဢယူႇမိၸ်ႉသႃႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလွတ်ႈငရၢႆး၊ လႆႈသိုပ်ႇၶၢမ်ႇငရၢႆးထႅင်ႈၼႆ ၼႂ်းၽိုၼ်ၼႂ်းၵျၢမ်း လၢတ်ႈၼႄဝႆႉ တႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်းယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵေႃႉဢၼ်ပႆႇမီးၸႂ် မၼ်ႈၵိုမ်းတီႈၼိူဝ် တၢင်းဢဝ်ၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈ(ဢယူႇမၢၼ်ႇ)ၼၼ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယူႇတိူဝ်ႈလူၺ်ႈ မိၸ်ႉသႃႇၻိꩦ်ꩧိၶဝ်ၼႆ ႁေႃးဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ဢူမ်သူပ်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ဢဝ်တၢႆလႄႈလၵ်ႉ ၊ မၵ်ႉၽိတ်းၵႃႇမ ၊ ၵႃႇယၵၢမ်ႇသၢမ်ပိူင်။
- လႅၼ်သူၼ်လၢတ်ႈၵျၢမ်း ၊ လၢတ်ႈၵႂၢမ်းၽၢင်းပဝ်ႇ ၊ သီႇၽဝ်ႇဝၸီႇၵၢမ်ႇ။
- ဝူၼ်ႉႁိမ်ၶူဝ်းၶွင် ၊ ၶႂ်ႈပွင်ဢဝ်တၢႆ ၊ ယုမ်ႇမၢႆမိၸ်ႉၸႃႇ ၊ သၢမ်ထႃႇမၼေႃးၵၢမ်ႇ။
- ၻုၸရိူၵ်ႈသိပ်းၸွင်ႈ ၊ လွင်ႈဢဝ်မိၸ်ႉသႃႇ၊ တၢႆၵႂႃႇငရၢႆး၊ ၵမ်ႇၽႃႇၽႆးမႆႈ၊ တေႃႈပႆႇလႆႈဢွၵ်ႇ၊ တေႃလွၵ်ႇဢဝီႇၸိ၊ တိတ်ႉထိမိၸ်ႉသႃႇ၊ ယႂ်ႇၼႃႇတၢင်းၽိတ်းလူင်သေပိူၼ်ႈ။
ၽိုၼ်ဢိင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ၼႃးလိၵ်ႈ (႑႑႔) ၊ တြႃးပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ထၢၼ်ၽွင်းလူင်သႃႇသၼႃႇ၊ ပီ 1999