ၼၵ်ႉၶတ်ႉတ၊ ၸၢတ်ႈ

49- ꩡၢတ်ႈၼၵ်ၶတ်တ

(ၼၵ်ၶတ်တ = လႅင်လၢဝ်ၼၵ်ႈၶတ်ႈ) ပေႃးယုမ်ႇၼၵ်ႈၶတ်ႈၼႃႇၽႅဝ် ၸၢင်ႈလူႉလႅင်တူၵ်းသုမ်း

ဝတ်ႉထုပၸ်ႉၸုပၼ်ႇ

ၽွင်းမိူဝ်ႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃး ယူႇသဝ်းတမ်ႈတီႈ ၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇၼၼ်ႉ ဢိင်ပိုင်ႈလူၺ်ႈ ဢႃႇꩡီႇဝၵ တၵ်ႉၵတွၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇတေႁေႃးလၢတ်ႈ ၸၢတ်ႈဢၼ်ၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇတေဢဝ် လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း ၵူပ်ႉၵူႈပၼ်ၵၼ် တင်းၼၢင်းယိင်း ၼႂ်းဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိၵေႃႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ၸင်ႇၶပ်းၶိုင် မၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းမၼ်းဝႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ထိုင်မႃးဝၼ်းၼၼ်ႉၼႆ မၼ်းၸင်ႇၵႂႃႇၸူးတီႈ သြႃႇဢႃႇꩡီႇဝၵၶဝ်သေ ၵႂႃႇမွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄ လွင်ႈဝႃႈ လုၵ်ႈၸၢႆးမၼ်း တေၵူပ်ႉၵူႈမင်ႇၵလႃႇ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉလႄႈ ၼၵ်ႈၶတ်ႈလီဢမ်ႇလီၼႆ ၸင်ႇၵႂႃႇထၢမ်တူၺ်းယူႇ။ သြႃႇဢႃႇꩡီႇ ဝၵၸင်ႇဝူၼ်ႉဝႃႈ “ဢမ်ႇထၢမ်ၵဝ်ဢွၼ်တၢင်း မၵ်းမၼ်ႈ ဝၼ်းမၼ်းယဝ်ႉသေ ၸင်ႇတေမႃးထၢမ်ၵဝ်လူင်၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ဝၼ်းမင်ႇၵလႃႇၶဝ် တေလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉ ၵဝ်တေယႃႉၵွၼ်ႇ”ၼႆသေ ၸင်ႇဝႃႈ “မိူဝ်ႈၼႆႉ ၼၵ်ႈၶတ်ႈဢမ်ႇလီ၊ ယႃႇပေႁဵတ်းပွႆးၵူပ်ႉၵူႈမင်ႇၵလႃႇ၊ ပေႃးႁဵတ်းၼႆ တေလူႉယႂ်ႇသုမ်းလူင်ယဝ်ႈ”ၼႆယူႇ။ ပေႃႈမႄႈၽၢႆႇလုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇၵေႃႈ သမ်ႉယုမ်ႇယမ်ၶေႃႈၵႂၢမ်း သြႃႇဢႃႇꩡီႇဝၵၶဝ်သေ ၸင်ႇတေ ဢမ်ႇၵႂႃႇ ၸွမ်းၼင်ႇ ဝၼ်းဢၼ်မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈၽၢႆႇလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇတႄႉ တႃႇတေႁဵတ်း ပွႆးမင်ႇၵလႃႇၵူပ်ႉၵူႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းသေ ပႂ်ႉဝႆႉယူႇ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ ဢမ်ႇၽႅဝ်မႃး လႄႈ ၸင်ႇဢဝ်လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇတၢင်ႇၵေႃႉ ၵူပ်ႉၵူႈပၼ် လုၵ်ႈယိင်းၶဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၵူၼ်းတီႈ ဝၢၼ်ႈ ၸင်ႇၽႅဝ်မႃး မႃးယွၼ်းလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇလႄႈ တင်းၵူၼ်းဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိ ၸင်ႇၽိတ်းထဵင်ၵၼ်၊ ဢမ်ႇ လႆႈလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇသေ လႆႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼၼ်ႉ လုၵ်ႈတီႈ ၸဝ်ႈရႁၢၼ်းၶဝ်သေ ပေႃးဝႃႈ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးႁူႉၵႂႃႇၼႆ မုၼ်ၶမ်းၽြႃးၸင်ႇဝႃႈ “ရႁၢၼ်းၶဝ်... ဢႃႇꩡီႇဝၵၵေႃႉၼႆႉ ဢွၵ်ႇၸႂ်လမ်တေႃးသသေ ယႃႉလူႉ ပွႆးၵူပ်ႉၵူႈမင်ႇၵလႃႇၼႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၵေႃႈ ယၢမ်ႈယႃႉလူႉလႅဝ်မႃးယဝ်ႉ”ၼႆသေ ၸင်ႇတေႁေႃးၶႆႈၼႄ ၸၢတ်ႈဢတိတ်ႈ တီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ဝတ်ႉထုဢတိတ်ႈ

တီႈမိူင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇ ၽွင်းယၢမ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်းၶုၼ်ၿြႁမၻတ်ႈ တိုၵ်ႉႁဵတ်းၶုၼ်။ ၽွင်းၼၼ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈ ႁိမ်းဝဵင်းၿႃႇရႃႇၼသီႇၼၼ်ႉ ြွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း ပွႆးမင်ႇၵလႃႇၵူပ်ႉၵူႈ တီႈႁိူၼ်းလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇယူႇ။ ပွႆးမၵ်းမၢႆၵၢႆႇၵႂၢမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃႈမႄႈတင်းသွင်ၽၢႆႇသွင်ပႃႈ ၸင်ႇမႃး လိူၵ်ႈတူၺ်းဝၼ်းလီသေ မၵ်းမၢႆ ဝၼ်းမင်ႇၵလႃႇၵူပ်ႉၵူႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ မၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းမၼ်းယဝ်ႉ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇသမ်ႉ ꧤဝႄ်ၵႂႃႇ တီႈတိတ်ႉထိရႁၢၼ်းလူင်ၶဝ်သေ ၵႂႃႇထၢမ်ဝႃႈ ဝၼ်းမၼ်း လီဢမ်ႇလီၼႆယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉ တိတ်ႉထိရႁၢၼ်းလူင် ၸင်ႇဝူၼ်ႉဢမ်ႇလီသေ “ၶဝ်ဢမ်ႇမႃးထၢမ်ၵဝ်ဢွၼ်တၢင်းသေ ၵႂႃႇလိူၵ်ႈဝၼ်းမၼ်းယဝ်ႉသေ ၸင်ႇတေမႃးထၢမ်ၵဝ်လူင်၊ ၼင်ႇႁိုဝ် ပွႆးမင်ႇၵလႃႇၵူပ်ႉၵူႈၼႆႉ တေလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉ ၵဝ်တေယႃႉၵွၼ်ႇ” ၼႆသေ ၸင်ႇဝႃႈ “ဝၼ်းဢၼ်သူလိူၵ်ႈၼႆႉ ၼၵ်ႈၶတ်ႈဢမ်ႇလီ၊ ယႃႇပေႁဵတ်းပွႆးၵူပ်ႉၵူႈမင်ႇၵလႃႇ၊ ပေႃးႁဵတ်းၼႆၸိုင် တေထိုင်တီႈလူႉသုမ်းၵူႈပိူင်ယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၸွမ်း ဝၼ်းဢၼ် ၵဝ်လိူၵ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉတႃႉ” ၼႆသေ လိူၵ်ႈပၼ်ဝၼ်းမၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း တိတ်ႉထိရႁၢၼ်းလူင်ၼၼ်ႉသေယဝ်ႉ ဝၼ်းဢၼ် မၵ်းမၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢမ်ႇၵႂႃႇ ပွႆးၵူပ်ႉၵူႈမင်ႇၵလႃႇ။ ဝၼ်းၼၼ်ႉ တီႈႁိူၼ်းလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇတႄႉ ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶပ်းၶိုင်ဝႆႉ ပၢင်ၵႅဝ်ႈပွႆးၵူပ်ႉၵူႈ ၵူႈသမ်ႇၵူႈပိူင်သေ ပႂ်ႉဝႆႉၵေႃႈ လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ ဢမ်ႇၽႅဝ်မႃးလႄႈ ၸင်ႇဢဝ် လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်း ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၵူပ်ႉၵူႈပၼ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ၽၢႆႇလုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ ၽႅဝ်မႃးသေတႃႉ တူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ လႆႈလုတ်ႈႁၢမ်း လုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ လႆႈငိၼ်းပီႈၼွင်ႉၼႂ်းဝဵင်းၶဝ်ဝႃႈ “သြႃႇဢႃႇꩡီႇဝၵဝႃႈ ၼၵ်ႈၶတ်ႈဢမ်ႇလီလႄႈ ၸင်ႇဢမ်ႇမႃး”ၼႆလႄႈ ၵူၼ်းဝဵင်း ၽူႈမီးပႆႇၺႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၸင်ႇလွတ်ႈႁေႃး ၵႃႇထႃႇတီႈတႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

ပႃႇꩮိ

• 49။ ၼၵ်ၶတ်တံ ပꩦိမႃၼဵၼ်တံ ၊ ဢတ်ထေႃ ၿႃလံ ဢုပၸ်ၸၷႃ။
  

ဢတ်ထေႃ ဢတ်ထသ်သ ၼၵ်ၶတ်တံ ၊ ၵိံ ၵရိသ်သၼ်တိ တႃရၵႃ။

ပိၼ်ႇတႆး

ၵူၼ်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈ ဢၼ်ပႂ်ႉၼၵ်ႈၶတ်ႈယူႇၼႆႉ သုၼ်ႇလီ တႃႇတေလႆႈလုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇၼၼ်ႉ ပူၼ်ႉလုတ်ႈ ၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢၼ်လႆႈၽွၼ်းလီသုၼ်ႇလီၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေပဵၼ်ၼၵ်ႈၶတ်ႈလီ ပုၼ်ႈတႃႇၵေႃႉၶႂ်ႈလႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူၼ်လၢဝ်ၼၵ်ႈၶတ်ႈ ဢၼ်မီးယူႇတီႈ ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်မႃး ႁဵတ်း ပၼ်လႆႈ ၽွၼ်းလီသင်။

• ႁူမ်ႈꩡၢတ်ႈ ။ ၵူၼ်းဝဵင်း ၽူႈမီးပႆႇၺႃႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ် ၽြႃး။
  
• ဢႃႇꩡီႇဝၵ မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ်ဢႃႇꩡီႇဝၵ မိူဝ်ႈလဵဝ်။<br)
• လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ လုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ မႃးပဵၼ်လုၵ်ႈၶူၺ်မႂ်ႇ လုၵ်ႈပႂ်ႉမႂ်ႇ မိူဝ်ႈလဵဝ်။
  
• ၵၼ်သွၼ်
• (1) လိူၼ်လၢဝ် ၼၵ်ႈၶတ်ႈ ဢၼ်မီးၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးပၼ်ၽွၼ်းလီသင်။
  
• (2) ဝၼ်းဢၼ်လႆႈၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၼၵ်ႈၶတ်ႈလီ ပုၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။
• ပႃႇရမီႇ ။ ပၺ်ႇၺႃႇပႃႇရမီႇ။
  
• မင်ႇၷလႃႇ ။ “ပၼ်ꩦိတႃၼၺ်ၸ သေဝၼႃ မင်ႇၷလႃႇ၊”လူႉလႅဝ်။