ႁိူၼ်းတႆး
"ႁိူၼ်းတႆး" ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ႁိူၼ်းမႆႉ ယုၵ်ႉပိုၼ်ႉသုင်၊ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ ႁဵတ်းငၢႆႈ ႁႂ်ႈပေႃးၶဝ်ႈၸွမ်းသၽႃႇဝ တီႈဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈယူႇသဝ်းသေ ႁဵတ်းသၢင်ႈမႃး၊ တီႈၼိုင်ႈလႄႈ တီႈၼိုင်ႈ ႁူႉၵႃးမီး လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ -
- ႁိူၼ်းတႆးလူင် (ၼႂ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ)
- ႁိူၼ်းတႆးၶိုၼ် (မိူင်းၵဵင်းတုင်)
- ႁိူၼ်းတႆးလိုဝ်ႉ (သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး)
- ႁိူၼ်းတႆးမၢဝ်း (မိူင်းၼမ်ႉၶမ်း)
- ႁိူၼ်းတႆးၶမ်းတီႈ (မိူင်းပူႇတဝ်ႈ) ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ႁိူၼ်းတႆးၵူႈပွၵ်ႈ ယူႇသဝ်းၼႂ်းထမ်ႈ၊ မီးသၢၵ်ႈသေႇ (လၵ်းထၢၼ်) လႆႈႁူပ်ႉႁၼ်ၼႂ်းမိူင်းတႆးလႄႈ ၸေႈဝဵင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် (တီႈဢၼ်တႆးႁဝ်း ယူႇသဝ်းမႃးဢွၼ်တၢင်း) ပဵၼ် "ထမ်ႈၽီမႅၼ်း" ပဵၼ်တီႈယူႇၵူၼ်းတႆး မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ႑႒႐႐ ထိုင် ႗႐႐႐ ပီ၊ ႁၼ်မႅၼ်ႈတီႈထမ်ႈလွတ်ႈ မိူင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိုင်ႈထႆး။
ၸွမ်းၼင်ႇပိုၼ်း "ၽူမ်းသၢင်ႈလူၵ်ႈ" တွၼ်ႈ 13 ၶွင်ၸၢဝ်းတႆးလိုဝ်ႉမီးဝႆႉဝႃႈ-
- သုမ်ႉတွင်ၵူၺ်ႈ၊
- သုမ်ႉၵၢႆႇၼႃး (သုမ်ႉမႃငႅၼ်)
- ႁိူၼ်းသုမ်ႇပိုၼ်ႉ၊
ဢင်ႇၵႃႇ လၢၵ်ႈၶၼႃႇႁိူၼ်းတႆး၊ တေလႆႈမီး -
- ၶူႈလၢႆ
- ၶဵင်ႇၼမ်ႉ
- ၸၢၼ်း
- တုပ်ႈၼွၵ်ႈ
- ၽီးၽႆး
- ၶဵင်ႇၽြႃး
- တီႈၼင်ႈပေႃႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း
- ႁွင်ႈႁပ်ႉၶႅၵ်ႇ
- တီႈၼင်ႈမႄႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း
- ႁွင်ႈၼွၼ်း
- ယေးၶဝ်ႈ
- ဝႃးၽိုၼ်း
- ၵၢင်ႉၽိူင်း
- ၶူၵ်ႉမွင်း ၸိူဝ်းၼႆႉႁူမ်ႈၵၼ် ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ႁိူၼ်းတႆးၼိုင်ႈလင်ယဝ်ႉ။