ပတႃႇၸႃႇရီႇ

ၵူၼ်းၵႃႉလူင်ၽူႈမၢၵ်ႈမီးၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ယူႇၼႂ်းဝဵင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁိူၼ်းသုင်ၸဵတ်းၸၼ်ႉသေ ယူႇလူၺ်ႈတင်းမေးၼၢင်း လုၵ်ႈၸၢႆးလႄႈ လုၵ်ႈယိင်းမၼ်း။ ၶဝ်သီႇၵေႃႉၼႆႉ ယူႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵတ်းၵတ်းယဵꧣ်ယဵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ လုၵ်ႈယိင်းၵူၼ်းမီးလူင်တႄႉ ႁၵ်ႉမႅၼ်ႈတင်းၶႃႈၸႂ်ႉၼႂ်းႁိူၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈသေ လၵ်ႉဢဝ်ၶူဝ်ၶွင်ၼႂ်းႁိူၼ်းယဝ်ႉ သွင်ႉပၢႆႈၸွမ်းၽူဝ်မၼ်းၼၼ်ႉၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ၶႃၼႆႉ ၵႂႃႇယူႇသဝ်းတီႈဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ၵႆယၢၼ်တင်းသႃႇဝတ်ႉထိၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၵုမ်ႇလႆႈထူၵ်းဢဝ်ၶၢႆၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ပႃးမႃးတီႈႁိူၼ်းၼၼ်ႉယူႇၵွႆးလႄႈ ပေႃးၶူဝ်းၶွင်သဵင်ႈၵေႃႈ ၶၢဝ်းႁိုင်မႃး လႆႈယူႇၵွတ်းယူႇၽၢၼ်ၶၢၼ်ၸႂ်ယူႇႁဵတ်းၼၼ်။ ႁိုင်မႃးသွင်ပီၵေႃႈ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉလုၵ်ႈၸၢႆးဢွၼ်ႇသွင်ၵေႃႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇသွင်ၵေႃႉၼႆႉၵေႃႈ လႆႈမႃးၵိူတ်ႇတီႈပေႃႈမႄႈၽၢၼ်ၵႅၼ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉလွင်ႈတၢင်းဢမ်ႇထၢင်ႇထိူမ်သေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇတင်းသွင်ၵေႃႉမိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်။ လွင်ႈၵၢမ်ႇႁၢႆႉလုၵ်ႈယိင်းၵူၼ်းမီးလူင်တႄႉ ပႆႇယဝ်ႉတီႈၼႆႈၵွၼ်ႇ။ ၵေႃႉပဵၼ်ၸဝ်ႈၽူဝ်ၵေႃႈ ငူးသၵ်းတၢႆပႅတ်ႈပႆႇပေႃးႁိုင်၊ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ၶီၶီငဝ်ငဝ်သေ ၸႂ်ၵေႃႈ ၽူင်ႉၽၢတ်ႇၽီၽႄပႅတ်ႈမူတ်း။ ၵမ်းလိုၼ်း ၸင်ႇဝၢႆႇမႃးႁႃ မိူင်းသႃႇဝတ်ႉထိ ဢၼ်ပေႃႈမႄႈမၼ်းၼၢင်းယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ။ ၽႅဝ်တီႈပႃႇႁဵဝ်ႈၸမ်ဝဵင်းၼၼ်ႉ လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇႁၢႆႉလူင်ဝႃႈ ယွၼ်ႉလူမ်းလႅင်ႉလူင်သေ ႁိူၼ်းပေႃႈမႄႈမၼ်းၸဵတ်းၸၼ်ႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်ႇတူၵ်းတဵင်ပေႃႈမႄႈလႄႈ ၼွင်ႉၸၢႆးမၼ်းသေ လႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇတင်းမူတ်းၼႆလႄႈ ပေႃးတၢၼ်ႇၾႃႉၽႃႇတိူဝ်ႉၺႃးသႂ်ႇ မႆႈမႆႈလိူတ်ႇလိူတ်ႇတင်းတူဝ်။ ဢမ်ႇပႄႉၸႂ်လႆႈသေ ၶီၸႂ်မႆႈၸႂ်ၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ သိူဝ်ႈၶူဝ်းပေႃးဢမ်ႇၸပ်းတူဝ်။ လႄႇႁႃႁွင်ႉႁႆႈသေ လႅၼ်ႈယူႇၸွမ်းတၢင်းႁဵတ်းၼၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းၼၼ် ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈတိုၵ်ႉႁေႃးတြႃးယူႇတီၵျွင်းၸေႇတဝၼ်ႇ။ မိူဝ်ႈလႆႈႁၼ်ပတႃႇၸႃႇရီႇပွႆႇပူၺ်သေ လႅၼ်ႈယူႇႁိမ်းၵျွင်းၼၼ်ႉ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝႃႈ "ဢေႃး လုၵ်ႈယိင်းႁၵ်ႉၵဝ်ပတႃႇၸႃႇရီႇ ၵေႃႉဢၼ်မႆႈၸႂ်ၶီၸႂ်ယူႇဢိူၺ်း ၾၢင်ႉတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႄႈ" ပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။ ပတႃႇၸႃႇရီၵေႃႈ ႁူႉတူဝ်မႃးသေ လီဢၢႆၼႃႇ ဢမ်ႇမေႃယူႇလႄႈ ၵေႃႉမီးႁိမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇဢဝ်ၽႃႈဝဵၼ်းတူဝ်ပၼ်မၼ်းၼၢင်းၽိုၼ်ၼိုင်ႈ၊ မၼ်းၸင်ႇဢဝ်ဝဵၼ်းတူဝ်မၼ်းၼၢင်းဝႆႉ။ ၼၢင်းယိင်းမႆႈလိူတ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဢဝ်ၽႃႈဝဵၼ်းတူဝ်ဝႆႉလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ "ပတႃႇၸႃႇရီႇ" ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ၽိူဝ်ႇမၼ်းၼၢင်းလဝ်ႈဝႃႈ "ၶႃႈၼၢင်းၼႆႉ ပဵꧣ်တၢင်းၶၢၼ်ၸႂ်တုၵ်ႉၶယူႇဝႆႉဢေႃႈ၊ ၶႅၼ်းတေႃႈပၼ်ၶႃႈၼၢင်းလႆႈသွၼ်ႈႁူမ်ႈသေၵမ်းတီႈၶႃႈ" ဝႃႈၼင်ႇၼႆလႄႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇပူင်ၵႂၢမ်းဝႃႈ "ၾၢင်ႉတူဝ်လႄႈ လုၵ်ႈႁၵ်ႉဢိူၺ်း၊ ၸွမ်းႁဵတ်းၼင်ႇထမ်ႇမတြႃးလႄႈ၊ တြႃးၸဝ်ႈၵွႆးဢိူဝ်ႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈၵဝ်လႆႈသွၼ်ႈႁူမ်ႈသေ တေၵတ်းယဵၼ်ၵႂႃႇ"။ ဝၢႆးလႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈပူင်လၢတ်ႈၼင်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ပတႃႇၸႃႇရီႇၼႆႉ ၼိမ်ယဵၼ်ၵႂႃႇသေ ၸင်ႇထိင်းၸႂ်လႆႈမႃး။ ၽိုၵ်းသႃၵျၢင်ႉၵမ်တြႃးၸဝ်ႈသေ ယွၼ်ႉပႃႇရမီႇဝၼ်းလင်ၵေႃႈမီးမႃးလႄႈ လႆႈပဵၼ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၼၼ်ၵေႃႈ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇႁႂ်ႈ ပတႃႇၸႃႇရီႇႁဵတ်းၽိၵ်ႉၶုၼီႇသေ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၶတ်းၸႂ်ၵျၢင်ႉၵမ်တြႃးၸဝ်ႈၵႂႃႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။

မီးဝၼ်းၼိုင်ႈ ပတႃႇၸႃႇရီႇ ဢဝ်ၼမ်ႉၼႂ်းဢုမ်သေ တွင်ႈသုၵ်ႈတိၼ်မၼ်း။ မၼ်းၼၢင်းလႆႈႁၼ် ၼမ်ႉဢၼ်တွင်ႈလူင်းၵမ်းဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈတိၼ်သေ လႆလူင်းၵႂႃႇၼိူဝ်လိၼ်၊ ၸိုမ်းၶဝ်ႈလိၼ်သေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ။ ၼမ်ႉဢၼ်တွင်ႈလူင်းထႅင်ႈပွၵ်ႈၵမ်းသွင်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈလူင်းၽႅဝ်တီႈဢၼ်ၼမ်ႉမိူဝ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ ၸူမ်ႁၢႆၵႂႃႇ၊ ယဝ်ႉ သိုပ်ႇလႆႈႁၢမ်ႉယၢဝ်းယၢဝ်းယဝ်ႉ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ပွၵ်ႈၵမ်းသၢမ်ၵေႃႈ လႆလူင်းၵႂႃႇႁၢမ်ႉယၢဝ်းလိူဝ်ၵမ်းသွင်သေ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၸႂ်ပတႃႇၸႃႇရီႇတႄႉ ႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၼမ်ႉလႆၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႉမိူၼ်ၸူဝ်ႈပၢၼ်ၵူၼ်းလႃႈ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၼႆႉ လႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉလႅင်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉ လႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇမိူဝ်ႈႁၢတ်ႈႁၢႆး၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈသမ်ႉလႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇမိူဝ်ႈထဝ်ႈၵႄႇ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းတၢႆပိူင်ႈၵၼ်သေတႃႉၵေႃႈ တင်းမူတ်းတႄႉတိုၼ်းလႆႈတၢႆယူႇဢမ်ႇႁၢင်ႉယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢဝ်မရၼႃႇၼုသ်သတိတြႃးပေၼ်ငဝ်ႈပိုၼ်ႉမၼ်းသေ သိုပ်ႇၽႄႈတိူၼ်းၵႂႃႇလႄႈ ပတႃႇၸႃႇရီႇၼႆႉ လႆႈပေꧣ်သေႃးတႃႇပၢၼ်ႇ၊ သၵတႃႇၵၢမ်ႇ၊ ဢၼႃႇၵၢမ်ႇ၊ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ လႆႈပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပဵၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇယဝ်ႉ ပတႃႇၸႃႇရီႇၼႆႉ ႁဵၻ်းႁႂ်ႈ ၼၢင်းယိင်းတင်းၼမ်ႁွတ်ႈၽႅဝ်ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်းထမ်ႇမသေ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ႁႂ်ႈလႆႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇသမ်ႇသရႃႇဝူတ်ႈတုၵ်ႉၶ ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၽြႃးပဵၼ်ၸဝ်ႈၸင်ႇဝၢင်းပူင်ပၼ် "ဢေႇတတၵ်ႉၵ" ဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇသုတ်းၼႂ်း "ဝိၼယထရ" ပၼ်ရႁၢၼ်းတႃႇပတႃႇၸႃႇရီႇၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၽိုၼ်ဢိင်

ၼႃႈလိၵ်ႈ ႖႔၊ ပပ်ႉ - ႁၢင်ႈပိုၼ်းပုတ်ႉထၸဝ်ႈ| တႅမ်ႈ - သြႃႇလူင်ဢူးၵူဝ်ႇဢိင်ႇၵႃႇ (ၽူႈၼႄတြႃးဝိပသ်သၼႃႇလုမ်ႈၾႃႉ)