ပၢႆးသဵၼ်ႈမၢႆ
 | ပွင်ႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ လူဝ်ႇ ပိၼ်ႇၽႃႇသႃႇ ၸူး လိၵ်ႈတႆး ဢေႃႈ။ ပွင်ႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၼႆႉ လႆႈတႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇ ၽႃႇသႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ၽႃႇသႃႇတႆး။ သင်ဝႃႈ ယိူင်းဢၢၼ်းၸူးတွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈလူလိၵ်ႈ တႃႇ တူင်ႇဝူင်း ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းၼၼ်ႉၼႆႉ၊ လီၵႂႃႇ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸူးတီႈ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃးၼၼ်ႉ။။ တူၺ်းတီႈသဵၼ်ႈမၢႆ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး လႄႈ။ |
ပၢႆးသဵၼ်ႈမၢႆဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးၸတ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်တႅမ်ႈမၢႆၽၢႆႇၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၸိူင်ႉၼင်ႇ ၵၢၼ် တႅမ်ႈသဵၼ်ႈသၢႇမၢႆၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ၊ ၵၢၼ်ၸၵ်းၽႄမဵဝ်းၸၢဝ်း ၽၢႆႇၵၢၼ်ၵႃႉ၊ ၵၢၼ်ႁုပ်ႈတုမ်ႊလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ် တေႃႇပေႃးထိုင် ၵၢၼ်ထတ်းသၢင်ၸၵ်းယွႆႈလႄႈၵၢၼ်ပိုတ်ႇတီႈပွင်ႇၶေႃႈမုၼ်းၶွင် ၽူႈယိပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ။
ပိုၼ်းလင်ပၢႆးသဵၼ်ႈမၢႆ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ပၢႆးသဵၼ်ႈမၢႆၼႆႉ မီးမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပၢၼ်သုမေးရီးယၼ်း တီႈၼႂ်းလႅၼ်ႊသူဝ်ႇပူဝ်ႇတေးမီးယႃး။ မိူဝ်ႈတႄႇၼၼ်ႉတႄႇ ၵွၺ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈတၢငၼ်း ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ တၢင်းၼမ် ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ လႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈတၢင်းၵႃႊၶၼ်ၶူဝ်းၶွင်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ပၢႆးသဵၼ်ႈမၢႆ ဢၼ်မီးပိုၼ်ႉထၢၼ် ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ ပၢႆးၼပ်ႉ(ပၵ်းပိူင်ၵၢၼ်သဵၼ်ႈမၢႆၵူပ်ႉ ဢၼ်မၢႆထိုင် ၵၢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ၶေႃႈမုၼ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း လူၺ်ႈမီးၵၢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉၽၢႆႇလၢႆးလေႃး) (ၻေးပိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁွင်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ လၢႆးသၢႆႉ) တင်း လၢႆးထွၼ် (ၶရႅတ်ႉတိတ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ႁွင်ႉဝႃႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈသဵၼ်ႈမၢႆ လၢႆၶႂႃ) ၼႆသေ ၵၢၼ်တႅမ်ႈၵၢၼ်မၢႆဝႆႉပွၵ်ႈလႂ်ၵေႃႈ တေလႆႈမီး ယွတ်ႈႁူမ်ႈတင်းသဵင်ႈတင်းမူတ်း ၸဵမ်ဢၼ်လေႃးလႄႈဢၼ်ထွၼ်(မႅတ်ႈလႄႈသုမ်း) ပဵၼ်သုၼ်ၵၢင်)၊ ၸိူင်ႉၼႆ တႄႇမီးမႃ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းဢိတ်ႇတလီႇ ၵွၼ်ႇၼႃႈပီႊၶရိတ်ႉ 1543 ၊ Luca Pacioli လႆႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပပ်ႉဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ Vennice ၼႆသေ ပဵၼ်ပပ်ႉဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်တႅမ်ႈသဵၼ်ႈသၢႆမၢႆ။ ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၶွင် ၵၢၼ်ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ လုၵ်ႉတီႈၶေႃႈတင်ႈမိူၼ်(equation)ဢၼ်ဝႃႈ " ၶူဝ်းၶွင် = ၼီႈ + တိုၼ်းလၢင်း" ။ ငိုၼ်းၶဝ်ႈလႄႈၵႃႊၸႂ်ႉၸၢႆႇၵေႃႈ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ပဵၼ်တွၼ်ႊၼိူင်ႈၶွင်တိုၼ်းလၢင်း ၼႆယဝ်ႉ။
ၶိူင်ႈၵၢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]เพื่อเป็นการบันทึกเหตุการณ์ทางการค้า เพื่อให้เจ้าของกิจการได้ทราบว่าช่วงเวลานั้น ๆ มีสินทรัพย์ หนี้สินและส่วนของเจ้าของ อยู่เป็นจำนวนเท่าใดและอย่างไร เพื่อเป็นปัจจัยหนึ่งประกอบการตัดสินใจในการลงทุนของนักธุรกิจและประกอบการตัดสินใจในการบริหารของเจ้าของกิจการ เพื่อเป็นการป้องกันการทุจริตและการสูญหายของสินทรัพย์ เพื่อให้เป็นไปตามข้อบังคับของกฎหมาย เพื่อเป็นเครื่องมือนำมาใช้ในการคำนวณภาษีที่จะต้องจ่ายแก่รัฐ
ၶွပ်ႇလႅၼ်ႊၶွင် ၵၢၼ်ႁဵတ်းသဵၼ်ႈမၢႆ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]สำหรับขอบเขตของงานบัญชีนั้น เราสามารถจำแนกออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ คือ
การบัญชีการเงิน (Financial Accounting) - เป็นการบัญชีที่จัดทำโดยบันทึกตามมาตรฐานการบัญชีหรือหลักการบัญชีที่รับรองกันทั่วไป ได้แก่ งบแสดงฐานะการเงิน งบกำไรขาดทุน งบกระแสเงินสด นโยบายการบัญชีและหมายเหตุประกอบงบการเงิน เพื่อรายงานต่อบุคคลภายนอกกิจการอาทิ นักลงทุน เจ้าหนี้ ผู้ถือหุ้น หน่วยงานราชการ ลูกจ้าง การบัญชีเพื่อการจัดการ (Managerial Accounting) - เป็นการจัดทำเพื่อรวบรวมข้อมูลเสนอต่อผู้ใช้ข้อมูลที่เป็นบุคคลภายในกิจการ ได้แก่ กรรมการบริหาร ผู้จัดการ หัวหน้าฝ่าย หัวหน้าแผนก ฯลฯ เพื่อใช้ในการวางแผน และควบคุมการดำเนินงานให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ข้อมูลนั้นส่วนหนึ่งมาจากการทำบัญชี รวมกับข้อมูลอื่นๆทั้งที่เป็นตัวเงินและไม่เป็นตัวเงิน เช่น จำนวนชั่วโมงการทำงาน จำนวนหน่วยของวัตถุดิบ เป็นต้น รายงานทางการบัญชีเพื่อการจัดการมีได้หลากหลายรูปแบบขึ้นอยู่กับความต้องการของผู้บริหาร