Jump to content

မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
(လုၵ်ႉတီး မိူင်းၸႃႇပၢၼ်ႇ ၼႆႈသေ ၶိုၼ်းပိၼ်ႇဝၢႆႇမႃး)
မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ
လႅၼ်တီႈ
• ႁူမ်ႈလေႃး
377,975 km2 (145,937 sq mi)[1] (61st)
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း
• 2019 estimate
126,150,000[2] (11th)
• 2015 census
127,094,745[3]
• Density
334/km2 (865.1/sq mi) (24th)
GDP (PPP)2020 estimate
• ႁူမ်ႈလေႃး
Increase $5.888 trillion[4] (4th)
• Per capita
Increase $46,827 (28th)
GDP (nominal)2020 estimate
• ႁူမ်ႈလေႃး
Increase $5.413 trillion[4] (3rd)
• Per capita
Increase $43,043 (22nd)
Gini (2015)33.9[5]
medium inequality (78th)
HDI (2018)Increase 0.915[6]
very high (19th)
ယူင်ႉငိုၼ်းတွင်းJapanese yen (¥) (JPY)
ပွတ်းတွၼ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းUTC+09:00 (JST)
ပိူင်ႁေႃႈလူတ်ႉမိုဝ်းသၢႆႉ
ၶူတ်ႉႁွင်ႉၽူၼ်း+81
ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ TLD.jp

မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၵုၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ လိုမ်ဢေးသျိူဝ်း မိူင်းၼိူင်ႈ။ မီးဝႆႉၼႂ်းၼမ်ႉသမုတ်ႉၽသီးၾိၵ်ႉသေ မီးတၢင်းၾၢႆႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ပၢင်ႇလၢႆႇၸႃႇပၢၼ်ႇမိူင်းၶႄႇမိူင်းၶူဝ်းရီးယိူဝ်းၼိူဝ်မိူင်းၶူဝ်းရီးယိူဝ်းတႂ်ႈမိူင်းရတ်ႉသျိူဝ်းၶဝ်။ တၢင်းႁွင်ႇလႅၼ်ႊမိူင်းထိုင် ပၢင်ႇလၢႆႇဢူဝ်ႁုတ်ႉ၊ တၢင်းၸၢၼ်းထိုင် ပၢင်ႇလၢႆႇၶႄႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ ၵုၼ်ၼမ်ႉထၢႆဝၼ်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈပွင်ႇၸိုဝ်ႈမိူင်းၸႃႇပၢၼ်ႇၸမ်း "မိူင်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈၵၢင်ဝၼ်းပူင်လူင်းမႃး" ၼႆလႄႈ မၢင်ႊပွၵ်ႈ မိူင်းၸႃႇပၢၼ်ႇၼႆႉ ႁွင်ႉဝႃႈ "မိူင်းတီႈၵၢင်ဝၼ်းဢွၵ်ႇ" ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလႅၼ်ႊမိူင်းၵျပၢၼ်ႇၼႆႉ မီးၵုၼ်ၼမ်ႉ 3000 ပၢႆ။ ၵုၼ်ၼမ်ႉၸိူဝ်းဢၼ်ယႂ်ႇတီႈသုတ်းၸမ်း ႁွၼ်သျူး (本州)၊ ႁွၵ်ႉၶၢႆးတူဝ်း(北海道)၊ ၵျူးသျူး(九州)၊ သျီႊၶူဝ်ႊၵူး(四国)သေ ၶဝ်သီႇၵုၼ်ၼမ်ႉ မီး 97 ဝၢၵ်ႈၶွင်လိၼ်မိူင်းၸႃႇပၢၼ်ႇ။ ၵုၼ်ၼမ်ႉၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ မီးလွႆတင်းၼမ်သေ လွႆၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လွႆၾႆး။ လွႆၾူႊၸီႊ ဢၼ်ပဵၼ်လွႆဢၼ်သုင်တီႈသုတ်း ၼႂ်းမိူင်းၸႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွႆၾႆးလုၵ်ႈၼိူင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇယဝ်ႉ။