လႃႈသဵဝ်ႈ၊ ယွင်ႁူၺ်ႈ ၸိုဝ်ႈၼႆႉပွင်ႇဝႃႈသင်?

ပၢႆႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၶဝ်ႈမိူင်း “ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ” ဢၼ်မၢၼ်ႊ ပိၼ်ႇဝႆႉတီႈပွင်ႇဝႃႈ “လားရှိုး” ဢမ်ႇၼၼ် “ပွႆးၼႄမႃႉလေႃႈ” တီႈပွင်ႇၵႂၢမ်းတႆးပဵၼ် “ ဝဵင်းဢၼ်မီး တေႃႇၼႃႈတင်း လွႆဢၼ်မီးၼူၵ်ႉယဵဝ်ႈ ၼမ်လၢႆ” ၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉပဵၼ် လႃႈသဵဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယၢမ်ႈမီး ႁၢင်ႊၵွင်ၵူၼ်ႈယၢဝ်းဝႆႉ တင်းသွင်ၽၢႆႇ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ႁဵတ်းပဵၼ်ႁၢင်ႊႁူင်းၶဝ်ႈတႅၼ်းဝႆႉ။

ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ႁွင်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇဝႃႈ “ တႆး” ၼႆသေ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၼႆႉ ငၢႆးတင်းၵႂၢမ်းထႆး ၵူၺ်းၵႃႊ တူဝ်လိၵ်ႈလၢႆးတႅမ်ႈသမ်ႉ ငၢႆးလိၵ်ႈမၢၼ်ႊ။

မိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီႊပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်တေသွၼ် ၼႂ်းၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ၊ မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢင်းၵိတ်ႉ ဢုပ်ႈပိူင်ႇၼၼ်ႉ တႄႇမီးမႃးလွင်ႈသွၼ်လိၵ်ႈ တၢင်းၼွၵ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႊ ၵွပ်ႈတႆးႁဝ်း ဢမ်ႇမီးပိူင်သွၼ်၊ တူဝ်လိၵ်ႈ သဵင်ဢွၵ်ႇတၢႆတူဝ် လႄႈ ပပ်ႉလိၵ်ႈတႆး၊ ၵွပ်ႈၼႆ ပဵၼ်တၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇဢဝ်ပဵၼ်ပိူင်သွၼ် ၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်း။

တႄႇဢဝ်ပီႊ 1950 မႃးၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈၶတ်းၸႂ် မူၼ်ႉမႄးတႅမ်ႈၶိုၼ်း လိၵ်ႈတႆးမႂ်ႇ ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸႂ်ႉတိုဝ်းငၢႆႈလႄႈ မီးပပ်ႉႁဵၼ်း ၸႂ်ႉတိုဝ်းပဵၼ် ပိူင်ၵၢၼ်သွၼ်၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉသို်ၵ်းမၢၼ်ႈ ႁုပ်ႈသိမ်းဢႃႇၼႃႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း မိူဝ်ႈပီး 1962 လႄႈ လွင်ႈၶိုၼ်းမူၼ်ႉမႄးၸႂ်ႉတိုဝ်း တမ်းဝၢင်းပိူင်၊ လိၵ်ႈလၢႆးတႆးၵေႃႈ လႆႈၵိုတ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈ၊ တႄႇဢဝ်ၼၼ်ႉမႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈၸႂ်ႉ ႁႂ်ႈၵူႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး တင်းသဵင်ႈ ႁဵၼ်းလိၵ်ႈမၢၼ်ႊ - ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႊ သိုပ်ႇမႃးထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။

ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ် ၼင်ႇႁိုဝ်လိၵ်ႈလၢႆးတႆး တေဢမ်ႇႁၢႆၼၼ်ႉ ၸုမ်းသင်ႇၶႃႇ လႄႈ ၶူးသွၼ် ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ်ၶဝ် ၶတ်းၸႂ် ပိုတ်ႇပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆး ၶၢဝ်းမႆႈ၊ ၵူၺ်ႈၵႃႊ ပၢင်သွၼ်လိၵ်ႈတႆးၼႆႉ လႆႈလၵ်ႉသွၼ် တီႈလပ်ႉႁူလပ်ႉတႃ သင်ထိုင်ႁူ ၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႊၶဝ်ၸိုင် မေႃသွၼ်ၶဝ် တေၸၢင်ႊထုၵ်ႇတီႉယွပ်း။

ၵွပ်ႈၼၼ် ယၢမ်းလိၵ်ႈလၢႆး ဢၼ်တႅမ်ႈၸွမ်ႈပၢႆႉ ၸွမ်းဝဵင်း ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းတင်းၼမ် ၵူႊတီႈၼႆႉ တေလႆႈႁၼ် ပဵၼ်လိၵ်ႈမၢၼ်ႊၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သဵင်ဢွၵ်ႇၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၵႂၢမ်းတႆးၼႆႉ တီႈပွင်ႇလႄႈသဵင်ဢွၵ်ႇမၼ်း ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်လႄႈ ပေႃးဝႃႈ မၢၼ်ႊဢဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်တႆးၼႆႉ ၵႂႃႇပိၼ်ႇပဵၼ် သဵင်ဢွၵ်ႇမၢၼ်ႈၼႆၸိုင် တီႈပွင်ႇမၼ်း ၸၢင်ႈပိူင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇ ပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ပႅတ်ႈ။

ၸိုဝ်ႈဢၼ်ပိၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉ ပဵၼ်ၽၢႆႇဢင်းၵိတ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ၵႂႃႇပိၼ်ႇ ပဵၼ်သဵင်မၢၼ်ႈၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။

ယွင်ႁူၺ်ႈ

ၸိုဝ်ႈဝဵင်းတႆး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ယွင်ႁူၺ်ႈ” ၼႆႉ ၵႂၢမ်းတႆးပွင်ႇဝႃႈ “ႁူၺ်ႈဢၼ်မီး မၢၵ်ႇၼမ်ႉၶဝ်ႈပူင်းလီ” ၼႆၼၼ်ႉ မၢၼ်ႊၶဝ်သမ်ႉတႅမ်ႈဝႃႈ “ ညောင်ရွှေ” ၼႆသေ တီႈပွင်မၼ်းၵေႃႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် “တူၼ်ႈမႆႉၺွင်ႇၶမ်း” ၼႆယူႇ။ လွင်ႈၶဝ်ပိၼ်ႇ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ႁႂ်ႈပေႃးမီးသဵင်ဢွၵ်ႇ မၢၼ်ႊၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေလီထွမ်ႇ ၶဝ်ႈႁူၵူႊၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢမ်ႇၸႂ်ႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇၸိုဝ်ႈဢၼ်ပႃး “မိူင်း” ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵေႃႈ ထုၵ်ႇပိၼ်ႇတႅမ်ႈပဵၼ် “ မိုင်း” ၼႆသေ ပွင်ႇဝႃႈ “ မၢၵ်ႇပွမ်း(မၢၵ်ႇမႅင်း)” ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈမိူင်းလႄႈ ဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်ၸိုဝ်ႈမၢၼ်ႊ ဢၼ်ဢမ်ႇမီး မၢင်ႇၵလႃႇလီ။

ၽိုၼ်ဢိင်

www.taifreedom.com