သူႇရိယ၊ တူၼ်ၶူးၸဝ်ႈသြႃႇ
| တူၼ်ၶူးလူင် ၸဝ်ႈသြႃႇသူႇရိယ | |
|---|---|
| ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ ၸဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းသင်ႇၶႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မျႅၼ်ႇမႃႇ | |
| ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ | |
| ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ |
ၸၢႆးဢၢႆႈၸိင်ႇ 24 ၸူႇလၢႆႇ၊ 1953 |
| သဵင်ႈၵၢမ်ႇ |
6/6/2019 (4:50) ၵၢင်ၼႂ်၊ ဝၼ်းၽတ်း တိူၵ်ႈသွၼ်ထမ်း သႃႇသၼႃႇဝိပုလ ပရိယတ်ႉတိ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း |
| ၶိူဝ်းၵူၼ်း | မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈ |
| ပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ |
ၶိင်းၶမ်းသႂ် (ပေႃႈ) ၼၢႆးၸၢမ်ႇ (မႄႈ) ၼၢႆးဢေသေး (ၼွင်ႉယိင်း) ၸၢႆးယီႈ (ၼွင်ႉၸၢႆး) ၸၢႆးသၢမ် (ၼွင်ႉၸၢႆး) |
| ၼႃႈၵၢၼ် | မုၼ်ၸဝ်ႈၼင်ႈၵျွင်း |
| ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် | ထေႇရဝႃႇတ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ |
ၽွႆႉတေႃႇၸဝ်ႈ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- တူၼ်ၶူးၸဝ်ႈသူႇရိယ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ)
- ၸဝ်ႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ငဝ်ႈငုၼ်းသင်ႇၶႃႇ ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႊမျႅၼ်ႇမႃႇ
ၸဝ်ႈလူင်ၵႂၢၼ်းၵျွင်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]
ဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ပီႊၵေႃးၸႃႇ - ၁၃၁၅ၶု၊ တုတိယလိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ(၁၃)ဝၼ်း
ပီႊတႆး - ႒႐႔႗ ၼီႈ
ပီႊသႃႇသၼႃႇ - 2497 ဝႃႇ
ပီႊၶရိတ်ႉ - 1953၊ လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ 24၊ ဝၼ်းသုၵ်း
ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ပေႃႈမႄႈသွင်ၸဝ်ႈၶၢမ်ႇငဝ်ႈသေ တမ်ႈတီႈဢုပိတ်ႉၸေႇ ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇ ဝိသုၵ်ႉထႃႇၸႃႇရ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ သူႇရိယ တီႈဝတ်ႉႁူမ်ႈယဵၼ်ၵျွင်းတေႃး မိူဝ်ႈပီႊၵေႃးၸႃႇ ၁၃၃၄ၶု လိူၼ်ႁႃႈမူၼ်း။
ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸဝ်ႈရႁၢၼ်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ပေႃႈမႄႈသွင်ၼေႃႇ ဢိၵ်ႇပေႃႈမႄႈတၵႃႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၶၢမ်ႇငဝ်ႈတၵႃႇသေ တမ်ႈတီႈ ဢုပိၵ်ႉၸေႇ ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇ သုမၼ တီႈဝတ်ႉသိမ်ႇၶၼ်ႇထ ဝတ်ႉႁူမ်ႈယဵၼ်ၵျွင်းတေႃး မိူဝ်ႈ ပီႊၵေႃးၸႃႇ 1335 ၶု လိူၼ်(11)လွင်ႈ၊ (5) ၶမ်ႈ ၊ ပီႊၶရိတ်ႉ 1973 ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 16 ၊ ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း ၵၢင်ၼႂ် (8)မူင်း ယုၵ်ႉယွင်ႈပဵၼ်ရႁၢၼ်း မုၼ်ၸၢင်းၸဝ်ႈယဝ်ႉႁေႃး။
ၽၢႆႇပတိပတ်ႉတိ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ၸဝ်ႈလႆႈႁပ်ႉၶႅပ်းၶူး (ၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ) တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇမႁႃႇၸီႇ ငဝ်ႈငုၼ်းႁူမ်ႈယဵၼ် ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈယိုၼ်ႈမွပ်ႈလႆႈထုၵ်ႇသၢၵ်ႈၵၢပ်ႈ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ၸုမ်ႈ ၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ
- ၸုမ်ႈ မႁႃႇၵမ်ႇမ ထႃႇၼႃႇၸရိယ
- ၸုမ်ႈ ဢႅၵ်ႉၵ မႁႃႇၵမ်ႇမ ထႃႇၼႃႇၸရိယ
တႄႇမိူဝ်ႈ ပီႊၵေႃးၸႃႇ ၁၃၄၂ၶု လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸဝ်ႈသြႃႇၵမ်ႇမထၢၼ်းသြႃႇ၊ ႁေႃးတြႃးၼႄတြႃး ပၼ်ယေႃးၵီႇ 27069 ဢူး
လႆႈၵျၢင်ႉၵမ် ဝိပတ်ႉသၼႃႇၵမ်ႇမထၢၼ်းတြႃးမႃး။ လႆႈပဵၼ်ၸဝ်ႈလူင်ၵႂၢၼ်းၵျွင်း ဝတ်ႉႁူမ်ႈယဵၼ်သႃႇသၼႃႇ မႁႃႇၸီႇၵမ်ႇမထၢၼ်း ၵျွင်းတေႃး တူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း။
ၽၢႆႇပရိယတ်ႉတိ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- တူၼ်ၶူၼ်းၸဝ်ႈ လႆႈဢွင်ႉပူၼ်ႉမႃး ၸၼ်ႉဢွၼ်၊ ၸၼ်ႉၵၢင်၊ ၸၼ်ႉလူင်၊ ၸၼ်ႉၶူး၊ ထမ်ႇမႃႇၸရိယလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမႃးႁေႃး။
- လႆႈႁပ်ႉၶႅပ်းၶူး ဝိသုၵ်ႉထိမၢၵ်ႉလႄႈ ၽိင်ႈငႄႈဢၽိထမ်ႇမႃႇ
ၸဝ်ႈပူၵ်းပွင် လုၵ်ႈၼွင်ႈတပေး ၸဝ်ႈသၢင်ႇၸဝ်ႈၸၢင်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]တူၼ်ၶူးၸဝ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ႁူမ်ႈပႃးတၵႃႇ တင်းသိုင်ႇတင်းမိူင်းသေ ၵေႃႇသၢင်ႈပူၵ်းတင်ႈ တိူၵ်ႈသွၼ်ထမ်းသႃႇသၼႃႇ ဝိပုလ ပရိယတ်ႉတိ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မႃးမိူဝ်ႈပီႊၶရိတ်ႉ 1992
တူၼ်ၶူးၸဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၶူးၵႂၢၼ်း တိူၵ်ႈသွၼ်ထမ်း ႁူမ်ႈပႃးမုၼ်ၸၢင်း ၸဝ်ႈၶူးသွၼ်ထမ်း လုၵ်ႈၼွင်ႈတပႄး 1476 ပႃး ႁွတ်ႈမႃးသွၼ်ႈႁူမ်ႈ ပိုင်ႈၽူၺ်း ၶႃးၸႃးသွၼ်ဢၢၼ်ႇ လဵၼ်းထမ်း တြႃးတေႃႇၸဝ်ႈဢၼ်ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉလိၵ်ႈပဵၼ်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ။
| ၸၼ်ႉလိၵ်ႈ | တၢင်းၼမ် | |
|---|---|---|
| ၸၼ်ႉငဝ်ႈ | 144 | ပႃး |
| ၸၼ်ႉဢွၼ် | 42 | ပႃး |
| ၸၼ်ႉၵၢင် | 25 | ပႃး |
| ၸၼ်ႉလူင် | 20 | ပႃး |
| ၸၼ်ႉၼိၵႄႇ | 15 | ပႃး |
| ၸၼ်ႉၶူး | 8 | ပႃး |
ပပ်ႉလိၵ်ႈၽိုၼ်လၢႆး ဢၼ်ၸဝ်ႈတႅမ်ႈပၢႆး
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ပပ်ႉလိၵ်ႈၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်သႃႇသၼႃႇ (ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ)
- ၽိင်ႈငႄႈ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ ဢၽိထမ်ႇမႃႇသၢင်းၵျူဝ်ႇ (ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ)
- ငဝ်းလႅင်းသႃႇသၼႃႇ ထုင်ႉမၢဝ်း သွႆႉပပ်ႉ (23) ပပ်ႉ
ၼႃႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇ ဢၼ်ၸဝ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇႁၢမ်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ႁူဝ်ပဝ်ႈမုၵ်ႈၸုမ်းၵုမ်းထိင်း ပႂ်ႉပႃးသႃႇသၼႃႇ တူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း
- ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပွႆးတွပ်ႇလိၵ်ႈ ပႃႇလိ ပထမပျၢၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ
- ႁူဝ်ပဝ်ႈ ပွႆးၶူၼ်ႉၶႆႈ ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလပတ်းပိုၼ်ႉ
- ၸဝ်ႈၼႃႇယၵႃႉ ပူၵ်းပွင်သႃႇသၼႃႇ ၼႂ်းမိူင်း/ၼွၵ်ႈမိူင်း တင်းလူင်ငဝ်ႈငုၼ်းမႁႃႇၸီႇ
- ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၼႃႇယၵ မုၵ်ႈၸုမ်းသင်ႇၶၸိုင်ႈတႆး
- ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် သင်ႇၶ ၼႃႇယၵႃႉ တူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း
- ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် သင်ႇၶ ၼႃႇယၵ မိူင်းတႆး
- ႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ဝိၼိတ်ႉသယ သင်ႇၶၸိုင်ႈမိူင်း (4) ပွၵ်ႈ
- ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ငဝ်ႈငုၼ်းသင်ႇၶ ၸိုင်ႈမိူင်း
ပျူႉပွင် ပုတ်ႉထသႃႇသၼႃႇၼွၵ်ႈမိူင်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- သိုဝ်ႇၶျွၼ်ႊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူဝ်ႈပီႊ 1989
- ပုတ်ႉထၵႃႇယႃႇ ဢိၼ်ႇတိယ၊ ၼီႇပေႃး၊ မိူဝ်ႈပီႊ 1998
- မိူင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး၊ မိူဝ်ႈပီႊ 2010
- မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ၊ မိူဝ်ႈပီႊ 2013
- ပိူၺ်ၸိၼ်း မိူင်းၶႄႇ၊ မိူဝ်ႈပီႊ 2015
ၸွႆႈထႅမ်ပူၵ်းပွင် ပုၼ်ႈပၢင်ႈပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းၽႃးၵႃႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]ၸဝ်ႈသြႃႇ လႆႈဢွၼ်ႁူဝ်ၼမ်းၼႃႈ ႁူမ်ႈပႃးတၵႃႇပေႃႈမႄႈၵူၼ်းမိူင်းသေ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈပွင်ပဵၼ် ၾႆးၾႃႉ (26) ၵီႇလူဝ်ႇဝတ်ႉ တီႈဝတ်ႉႁူမ်ႈယဵၼ်ၵျွင်းတေႃးလႄႈ
ၾႆးၾႃႉ (250) ၵီႇလူဝ်ႇ တီႈၵႄးၼမ်ႉမႃႉ တႃႇၵူၼ်းၵျွင်း ဢိၵ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းသူၼ် လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းသၢႆလႅင်းၾႆးၾႃႉ။
ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၸဝ်ႈ လႆႈပႆလတ်းတတ်းၽႃႇၶတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင် ၼႃႈၵၢၼ်သႃႇသၼႃႇမႃးၼႆႉ ၸဝ်ႈဢွင်ႇလိၵ်ႈ၊ ၶၢဝ်ဢွင်ႇလိၵ်ႈ၊ ၸဝ်ႈႁပ်ႉၶႅပ်းၶူ း(ၼႂ်းမိူင်း၊ၼွၵ်ႈမိူင်း)ၸဝ်ႈၸၢင်း၊ ၸဝ်ႈသၢင်ႇ ဢွင်ႇလိၵ်ႈၵေႃႈၼမ်လၢႆတိူဝ်းတွၼ်းမႃး တေႃႇႁွတ်ႈပေႃးၽႄႈတိူၼ်း ၼင်ႈၵျွင်းၼႂ်းမိူင်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ ပျူႉပွင်သႃႇသၼႃႇ မီးမႃးၼမ်လၢႆတေႉꧦ။
သြႃႇသမႃးတေႃႇၸဝ်ႈ ဢၼ်ယၢမ်ႈလႆႈႁဵၼ်းမႃး
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇဝိသုၵ်ႉထႃႇၸႃႇရ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ) ၵျွင်းတေႃး၊ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇသုမၼ ၵျွင်းမၢၼ်ႈၼႃး၊ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇပၺ်ႇၺႃႇၸေႃးတ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ)
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇသမ်ႇဝရ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ) ပႃႇလိပႃႇရၵူႇ သႃႇသၼႃႇမၢၼ်ႇတႅင်ႇ၊ ဝဵင်းပႃႇၵိူဝ်
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇလူင်ပၺ်ႇၺႃႇသီႇရိၽိဝမ်ႇသ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ၊ ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇၵၼ်ႇထဝႃႇၸၵ) ပႃႇလိပႃႇရၵူႇ မႁႃႇဝိသုတ်ႉထႃႇရူင်ႇ၊ ဝဵင်းမၢၼ်းတလေး
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇထမ်ႇမပီယ၊ ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇ ဝိၼယႃႇၸႃႇရၽိဝမ်ႇသ ၵျွင်းသီႇႁူဝ်ႇ၊ ပၢၼ်းတၼေႃႇ
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇၺႃႇၼိၵ ပၸုၼ်ႇတွင်ႇ၊ တိူင်းယၼ်ႇၵုင်ႇ
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇမႁႃႇၸီႇသေႃးၽၼ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ) ဢေႃးဝႃႇတႃႇၸရိယၸိုင်ႈမိူင်း (သထသိင်ႇၵီႇတိပုၵ်ႉသၵ)
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇပၺ်ႇၺႃႇသႃႇမိ သူၺ်ႇယေးသွင်ႇ
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇသမ်ႇဝရႃႉ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇ ၵမ်ႇမထႃႇၼႃႇၸရိယ)
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇသုၸႃႇတ (ၸဝ်ႈဢေႃးဝႃႇတၸရိယ) ငဝ်ႈငုၼ်းမႁႃႇၸီႇ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇပၼ်ႇတိတႃႇၽိဝမ်ႇသ (ဢႅၵ်ႉၵမႁႃႇပၼ်ႇတိတ) သူၺ်ႇတွင်ႇၵုင်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ
- ၸဝ်ႈသြႃႇတေႃႇ ပၼ်ႇတဝမ်ႇသ (ၸဝ်ႈဢုၵ်ႉၵထ) ၵျွင်းဢုယဵၼ်ႇ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း
ၽိုၼ်ဢိင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ↑ ၽိုၼ်လိၵ်ႈမၢႆတွင်း "ပီႊၵွၼ်းငိုၼ်း" (႒႕)ပီႊတဵမ် တိူၵ်ႈသွၼ်ထမ်း သႃႇသၼႃႇဝိပုလ တူင်ႇဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း (1992-2017)