တႃႈလိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်း

ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ

မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး
ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ; ; မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး
ၸႄႈတိူင်း
; ၸွမ်ပိဝ်	; မိၵ်ႈမၢႆ
	; ဢွင်ႈတီႈ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	တႃႈလိူဝ်ႇ
ၸႄႈလူင်	ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ
• ၸွမ်ၽွင်းလူင်	တွၵ်ႇတႃႇၸေႃႇမျိၼ်ႉမွင်ႇ (NLD)
• ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ	ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
• လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းသၢင်ႈၾိင်ႈမိူင်း	လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ
ဢေႇရိယႃႇ
• ႁုပ်ႈ	37,945.6 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (14,650.9 လွၵ်းလၵ်း)
ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ	ထူၼ်ႈၸဵတ်း
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (၂၀၁၄)
• ႁုပ်ႈ	၆,၁၆၅,၇၂၃ ၵေႃႉ
• ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ	ထူၼ်ႈသၢမ်
လွင်ႈယူႇသဝ်း
• ၶိူဝ်းၵူၼ်း	မၢၼ်ႈ၊ ၶႄႇ၊ ဢိၼ်းတီးယႃး၊ တႆး၊ ယၢင်း၊ ၵေႃႇရၶႃး
• လွင်ႈၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထ၊ ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ၊ ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ၊ ႁိၼ်ႇတူႇ
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+06:30)
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ	www.mdyregion.gov.mm

ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ (မၢၼ်ႈ: မန္တလေးတိုင်းဒေတကြီး), (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Mandalay Region) ၼႆႉ မီးတီႈ ပွတ်းၵၢင် မိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇ ဢေႃႈ။ ၽၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇမၼ်းမီး မိူင်းတႆး၊ ၽၢႆႇတၢင်းတူၵ်းမၼ်းမီး ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း လႄႈ ၸႄႈတိူင်းမၵူၺ်း၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်း မီး ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်းၽိူၵ်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ မီး ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉဢေႃႈ။ တီႈဝဵင်း ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၸႄႈလူင် တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ ႁေႃၶမ်းမျႃႉၼၢၼ်းၸၢၼ်ႇၵျေႃႇ ဢၼ်ၶုၼ်ႁေႃၶမ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ဢုပ်ႉပိူင်ႇၵႂႃႇၼၼ်ႉဢေႃႈ။ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းၵဝ်ႇ ပူးၵမ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၸႄႈလူင် မိူင်းမၢၼ်ႈပွၵ်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉၼႂ်း တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇသေ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၼေႇပျီႇတေႃႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇ လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

သၢႆပိုၼ်း

ဢွင်ႈတီႈလႄႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈ

ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မီးဝႆႉ တီႈလတ်ႉတီႇတုတ်ႇႁွင်ႇ ၼႂ်းၵႄႈ 19 တီႇၵရီႇ 20 မိတ်ႉၼိတ်ႉလႄႈ 23 တီႇၵရီႇ 45 မိတ်ႉၼိတ်ႉ လႄႈ ၼႂ်းၵႄႈ လွင်ႇၵျီႇတုတ်ႉၽၢႆႇဢွၵ်ႇ 94 တီႇၵရီႇလႄႈ 45 မိတ်ႉၼိတ်ႉ လႄႈ 97 တီႇၵရီႇ ဢေႃႈ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈ ဢေႇရိယႃႇ မၼ်းမီးဝႆႉ ၁၁၉၂၅.၉၆ လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းဢေႃႈ။ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ၵူၼ်းယူႇသိပ်ႉၵၼ်ယဝ်ႉ။ ဢိင်ၼိူဝ် သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ၼပ်ႉႁိူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ ပီ 2014 ၼၼ်ႉသေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီး ၆,၁၆၅,၇၂၃ ၵေႃႉ ^[1] ၼႆယဝ်ႉ။

ၾိင်ႈၾႃႉ

ပေႃးတူၺ်းၾိင်ႈၾႃႉ တီႈၼႂ်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉ လွင်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ပွတ်းဢွၵ်ႇ (မိူင်းၵုတ်ႈလႄႈ ပၢင်ႇဢူး (ပျိၼ်ႇဢူးလုၼ်ႇ) ၼႆႉ လႆႈႁၼ်ၾိင်ႈၾႃႉပဵၼ်ဢၼ် ဢုၼ်ႇယမ်း ဝႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉမႆႈ တီႈၼႃႈလိၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ မီး 70 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉ တေႃႇ 75 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉ ယဝ်ႉ။ ပေႃးဝႃႈ ၶၢဝ်းၵတ်းမႃးၼႆ မီး 60 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉၵူၺ်းၵွၼ်ႇ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ် တီႈဝဵင်းမိူင်းၵုတ်ႈ ၼႆႉ မီး 100 ၼိဝ်ႉသေ တီႈဝဵင်းပၢင်ႇဢူးတႄႉ မီး 60 ၼိဝ်ႉပၢႆယဝ်ႉ။ ၼႃႈလိၼ်ၽၢႆႇပွတ်းၸၢၼ်းၸမ်ႉ လႆႈႁၼ်ပဵၼ်ၾိင်ႈၾႃႉ မႆႈႁႅင်းႁႅင်ႈႁွင် ဝႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉမႆႈၽတ်ႉၽဵင်ႇၼႆႉ မီး 88 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉသေ တၢင်ႉမႆႈၵၢင်ဝၼ်းၼႆႉ မီးထိုင် 110 တီႇၵရီႇၽႃႇရိၼ်ႇႁၢႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းၵတ်းမႃးၸမ်ႉ တၢင်ႉမႆႈၼႆႉ လူင်းထိုင် 50 တီႇၵရီႇယဝ်ႉ။ တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ်တႄႉ တီႈတႃႈလိူဝ်ႇလႄႈ တီႈပၢင်ႇၵျွၵ်ႉသႄႇၼႆႉ မီး 32 တေႃႇ 34 ၼိဝ်ႉသေ တီႈမျိၼ်းၶျၢၼ်ႇၼႆႉ မီး 27 ၼိဝ်ႉ၊ တီႈႁိမ်းႁွမ်း ပူၵ်ႉပႃးၼႆႉ မီးထိုင် 40 ၼိဝ်ႉသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၽၢႆႇၸၢၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ၽူၼ်ၵႆႉတူၵ်းလူင်းထိုင် တၢင်ႉၼမ်ႉၽူၼ် 56 ၼိဝ်ႉယဝ်ႉ။

ၸႄႈလူင်

ၸႄႈလူင် တီႈ ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ ယဝ်ႉ။

ၸႄႈဝဵင်း

ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းဝဵင်း

ဝၢၼ်ႈဝဵင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း

ဢွင်ႈတီႈၸိူဝ်းလီၶဝ်ႈၸႂ်

ၼွင်တွင်ႇတမၢၼ်ႇ
ၶၢဝ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ တီႈလွႆမၢၼ်းတလေး
ၶၢဝ်းလႅတ်ႇၶဝ်ႈ တီႈၶူဝ်ဢူးပဵင်ႇ
လွႆပူၵ်ႉပႃး
လွႆမၢၼ်းတလေး လႄႈ ၶူးဝဵင်း
သူၼ်ဢူးယဵၼ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵၢၼ်ႇတေႃႇၵျီး
ပူးၵမ်ႇ

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ၼႂ်းၸူဝ်ႈပိုၼ်း
ပီ	ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း	±%
1973	3,668,493	—
1983	4,577,762	+24.8%
2014	6,165,723	+34.7%
Source: သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014^[1]

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၵိူဝ်းယမ် ၸႄႈတိူင်း^[2]

ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ (95.7%)

ဢိတ်ႇသလၢမ်ႇ (3%)

ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ (1.1%)

ႁိၼ်ႇတူႇ (0.2%)

ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ် တီႈၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းၼႃႈလိၼ်ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ယူႇၼၢၼ်ႇၶၢႆႉလူင်းမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ် ယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။^[3] ၵူၼ်းၶိူဝ်းဢိၼ်းတီးယႃးၶဝ်ၵေႃႈယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ တီႈသၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ၸႄႈတိူင်း ပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၶဝ် ယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ပၢႆးပႆႇၺႃႇ

ပၢႆးပႆႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်ၵမ်ႉၼမ် တီႈမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တႃႈလိူဝ်ႇယဝ်ႉ။ ၸၼ်ႉၸွမ်ႇၸၼ်ႉသုင်ၵမ်ႉၼမ် တႃႇမိူင်းမျၢၼ်ႇပွတ်းၼိူဝ်ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈတိူင်းတႃႈလိူဝ်ႇၵမ်ႉၼမ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်ပဵၼ် ၸၼ်ႉၸွမ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၽၢႆႇၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးပႆႇၺႃႇၸၼ်ႉသုင်	ႁူဝ်ၼပ်ႉ
ၸၼ်ႉၸွမ်	၁၈
ၶေႃးလဵၵ်ႉ	၂
ႁူင်းႁဵၼ်းတၢင်းမေႃ	၂

^[4]

ပၢႆးပႆႇၺႃႇပိုၼ်ႉထၢၼ်	ႁူဝ်ၼပ်ႉ
ၸၼ်ႉသုင်	၂၄၂
ၸၼ်ႉၵၢၼ်	၃၀၁
ၸၼ်ႉငဝ်ႈ	၂၄၉၄
ၸၼ်ႉသုင်(ၽႄ)	၁၈၃
ၸၼ်ႉၵၢင်(ၽႄ)	၃၆၁
ၸၼ်ႉငဝ်ႈ(ၽႄ)	၇၅
မူႇလုၼ်ႇ	၅၂၉

ႁူင်းႁဵၼ်းပၢႆးပႆႇၺႃႇ ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ	ႁူဝ်ၼပ်ႉ
ၸၼ်ႉငဝ်ႈ	၂၅၂
ၸၼ်ႉၵၢင်	၇၁
ၸၼ်ႉသုင်	၂
ႁူင်းႁဵၼ်းသုၼ်ႇတူဝ်လဵဝ်	၁၄၉

ၽိုၼ်ဢိင်

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 (မေ ၂၀၁၅) သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ, ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ အတွဲ-၂. နေပြည်တော်: လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန, ၁၇.
↑ Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR (July 2016). The 2014 Myanmar Population and Housing Census Census Report Volume 2-C. Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR, 12-15.
↑ Stephen Mansfield။ "Myanmar's Chinese connection"၊ The Japan Times၊ 1999-05-13။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2019-01-16။။ Archived from the original on 2009-01-10။
↑ လူမှုရေးဆိုင်ရာအချက်အလက်များ. မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ရုံး. Archived from the original on 2019-08-20။
↑ D.P.S. MYANMAR GUIDE MAP. 2000.

ႁဵင်းၵွင်းၽၢႆႇၼွၵ်ႈ

Official Website Archived 2020-07-06 at the Wayback Machine.

[census-2014-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 (မေ ၂၀၁၅) သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ, ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ အတွဲ-၂. နေပြည်တော်: လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန, ၁၇.

[TUR-2] Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR (July 2016). The 2014 Myanmar Population and Housing Census Census Report Volume 2-C. Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR, 12-15.

[3] Stephen Mansfield။ "Myanmar's Chinese connection"၊ The Japan Times၊ 1999-05-13။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2019-01-16။။ Archived from the original on 2009-01-10။

[mdy-4] လူမှုရေးဆိုင်ရာအချက်အလက်များ. မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ရုံး. Archived from the original on 2019-08-20။

[5] D.P.S. MYANMAR GUIDE MAP. 2000.

[1]

[2]

[3]

[4]