မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ
မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| ၽဵင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ: Менің Қазақстаным (Kazakh) Menıñ Qazaqstanym "My Kazakhstan" | |||||
.svg) | |||||
| ဝဵင်းလူင် | Astana 51°10′N 71°26′E / 51.167°N 71.433°E | ||||
| ဝဵင်းလူင် ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်း | Almaty 43°16′39″N 76°53′45″E / 43.27750°N 76.89583°E | ||||
| ၽႃႇသႃႇဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် | |||||
| ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း (2021)[1] | |||||
| သႃႇသၼႃႇ (2021)[1] |
| ||||
| ၵူၼ်းၶိူဝ်းငဝ်ႈမိူင်း | Kazakhstani[မၢႆတွင်း 1] | ||||
| လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ | Unitary dominant-party presidential republic | ||||
| Kassym-Jomart Tokayev | |||||
| Älihan Smaiylov | |||||
| ၸုမ်းသၢင်ႈၵူတ်းမၢႆ | Parliament | ||||
| Senate | |||||
| Majilis | |||||
| Formation | |||||
| 1465 | |||||
| 13 December 1917 | |||||
| 26 August 1920 | |||||
| 19 June 1925 | |||||
| 5 December 1936 | |||||
• Declaration of sovereignty | 25 October 1990 | ||||
• Reconstituted as the Republic of Kazakhstan | 10 December 1991 | ||||
• Independence from the USSR | 16 December 1991 | ||||
| 26 December 1991 | |||||
| 30 August 1995 | |||||
| လႅၼ်တီႈ | |||||
• ႁူမ်ႈလေႃး | 2,724,900 km2 (1,052,100 sq mi) (9th) | ||||
• ၼမ်ႉ (%) | 1.7 | ||||
| ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမိူင်း | |||||
• 2022 estimate | 19,398,331[3] (64th) | ||||
• Density | 7/km2 (18.1/sq mi) (236th) | ||||
| GDP (PPP) | 2022 estimate | ||||
• ႁူမ်ႈလေႃး |  $596,666 billion[4] (41st) | ||||
• Per capita | $30,827[4] (53rd) | ||||
| GDP (nominal) | 2022 estimate | ||||
• ႁူမ်ႈလေႃး | $224.338 billion[4] (55th) | ||||
• Per capita | $11,591[4] (69th) | ||||
| Gini (2018) |  27.8[5]low inequality | ||||
| HDI (2021) |  0.811[6]very high (56th) | ||||
| ယူင်ႉငိုၼ်းတွင်း | Tenge (₸) (KZT) | ||||
| ပွတ်းတွၼ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်း | UTC+5 / +6 (West / East) | ||||
| ပိူင်ဝၼ်းထိ | yyyy.dd.mm[မၢႆတွင်း 2] | ||||
| ပိူင်ႁေႃႈလူတ်ႉ | Right | ||||
| ၶူတ်ႉႁွင်ႉၽူၼ်း | +997 (Permissive dialling with +7-6xx, +7-7xx until 2025.) | ||||
| ဢိၼ်ႇထႃႇၼႅတ်ႉ TLD | |||||
ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ,[မၢႆတွင်း 3] ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်တႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ မိူင်းၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ,[မၢႆတွင်း 4] ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းတီႈဢမ်ႇမီး တၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈ ဢေးသျႃး ပွတ်းၵၢင် လႄႈ မၢင်ပွတ်းမၢင်တွၼ်ႈ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈ ယူးရူပ်ႉ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[မၢႆတွင်း 5] လႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ဢိူမ်ႈၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတႄႉ တီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇတူၵ်း မီးဝႆႉ ရတ်ႈသျႃး၊ တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီးဝႆႉ မိူင်းၶႄႇ၊ တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ မီးဝႆႉ မိူင်းၵႃႇၵိတ်ႈသတၼ်ႇ၊ တီႈၽၢႆႇၸၢၼ်း မီးဝႆႉ ဢူႇၸပႄႉၵိတ်ႇသတၼ်ႇ၊ လႄႈ တီႈ ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း မီးဝႆႉ မိူင်းတၢၵ်ႈမႅၼ်ႇၼီႇသတၼ်ႇ၊ မီးဝႆႉၸွမ်း ၽင်ႇ ပၢင်ႇလၢႆႇ ၶႅတ်ႉသ်ပီႇယႅၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈမၼ်းတႄႉ ပဵၼ် ဢသတႃႇၼႃႇ၊ ဢၼ်ႁူႉဝႃႈ ပဵၼ် ၼူရ်သေႃလ်တၼ်ႇ ၼႂ်း ပီ 2019 တေႃႇ 2022 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢႄႇလ်မႃတီႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၶွင် ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇသေ တေႃႇထိုင် ပီ 1997 ၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၶွင် ၸိုင်ႈမိူင်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ ၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းယႂ်ႇထူၼ်ႈၵဝ်ႈ ၶွင်လူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ လႄႈ ပဵၼ်မိူင်းတီႈဢမ်ႇမီး တၢင်းဢွၵ်ႇၸူး ပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၶွင် လူၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းမၼ်း မီးဝႆႉ 19 လၼ်ႉ သေ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်ဝႆႉ မိူင်းဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းႁၢင်သေပိူၼ်ႈ မိူင်းၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်း လူၵ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၼိုင်ႈၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇပၼ်မူၼ်းၼႆႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢေႇလိူဝ် 6 ၵေႃႉ (ၼိုင်ႈလၵ်း ၵူၼ်း 15 ၵေႃႉ)ယဝ်ႉ။ ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၵႃႇၸၢၵ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ် ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ဢၼ်ယႂ်ႇၼမ်သေ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရတ်ႈသျၢၼ်း ၶဝ်တႄႉ ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢေႇယဝ်ႉ။ ၵႃႇၸၢၵ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် မိူင်းမူႇသလိမ်ႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းရတ်ႈသျၢၼ်း တီႈၼႂ်းမိူင်း ၼၼ်ႉတႄႉၵေႃႈ ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ။
မၢႆတွင်း
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ↑ "Kazakhstani" refers to all citizens of Kazakhstan, regardless of ethnicity. In contrast, "Kazakh" refers only to ethnic Kazakhs.[2]
- ↑ dd.mm.yyyy in Russian.
- ↑
- Kazakh: Қазақстан, romanized: Qazaqstan, pronounced [qɑzɑqsˈtɑn]
- Russian: Казахстан, romanized: Kazakhstan
- ↑
- ↑ About 4% of Kazakhstan's territory, west of the Ural River, lies in Eastern Europe.[7][8]
ဢၢင်ႈဢိင်
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- ↑ 1.0 1.1 "2021 жылғы Қазақстан Республикасы халқының ұлттық санағының қорытындылары" [Results of the 2021 Population Census of the Republic of Kazakhstan] (in Kazakh). Agency of Strategic Planning and Reforms of the Republic of Kazakhstan National Bureau of Statistics. Archived from the original on 2 September 2022. Retrieved 19 September 2022.
{{cite web}}: More than one of|accessdate=and|access-date=specified (help) - ↑ (2013) Advances in International Psychology: Research Approaches and Personal Dispositions, Socialization Processes and Organizational Behavior (in en). Kassel university press GmbH, 164. ISBN 978-3-86219-454-4.
- ↑ "Kazakhstan". The World Factbook (2025 ed.). Central Intelligence Agency. Retrieved 24 September 2022. (Archived 2022 edition)
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 2 January 2023.
- ↑ "GINI index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. World Bank. Archived from the original on 18 May 2020. Retrieved 25 December 2022.
- ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in English). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Retrieved 25 December 2022.
- ↑ (2008) Asia. Cherrytree Books, 14. ISBN 978-1-84234-461-3.
- ↑ (29 September 2021) World Factbook. Washington, D.C.: Central Intelligence Agency. Kazakhstan: Geography