ၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး
ဝဵင်းၸိူဝ်းမီးၼႂ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး ႁၢင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၼႄဢွင်ႈတီႈဝဵင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16°2′0″N 98°8′37″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈမိူင်း	ယၢင်း
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈၵေႃႉၵရဵၵ်ႉ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)	4,428
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	လၵ်းၸဵင်ၶၢဝ်းယၢမ်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (UTC+6:30)

ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး (မၢၼ်ႈ: ကြာအင်းဆိပ်ကြီးမြို့) ; (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Kyainseikgyi Town) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၸႄႈဝဵင်း ၸႄႈဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ တီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈၵေႃႉၵရဵၵ်ႉ၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းၼႆႉ မီးတီႈတိၼ်လွၼ်ၽၢႆႇႁွင်ႇသုတ်း တီႈ သၼ်လွႆတေႃးၼသေ တင်းၽင်ႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မႄႈၼမ်ႉဢတ်ႉတရၢၼ်ႇၼႆႉ ယၢၼ်ၵႆၵၼ် မွၵ်ႈ 2 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီးၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မီး 2810 လွၵ်းလၵ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းယူႇၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ မီး 4,428 ၵေႃႉယဝ်ႉ။

သၢႆပိုၼ်း

ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းၼႆႉ မီးၵႂၢမ်းဝႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးၶဝ် ၵေႃႉတႄႇတင်ႈမႃးဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းတႄႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈလူင် ဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ဝၢႆးမႃး ၵိုၼ်းမႃးၵိုၼ်းမႃးလႄႈ ထိုင် ပီ 1908 ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၶုၼ်ပွင်ဝဵင်းယူႇယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၼၼ်ႉ မီးၼွင်မူဝ်လူင်ၼွင်ၼိုင်ႈသေ ၸူးႁွၵ်ႉၵိုၵ်းၼွင်ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇဝႃႈႁွင်ႉပဵၼ် ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းၼႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ် ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်း ယၢၼ် 2 လၵ်း တီႈၼိူဝ် ၽင်ႇ မႄႈၼမ်ႉဢတ်ႉတရၢၼ်ႇၼၼ်ႉ မီးဝၢၼ်ႈၵိုၼ်းဝၢၼ်ႈၼိုင်ႈသေ ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် ဝၢၼ်ႈသဵၵ်ႉၵျီးယဝ်ႉ။ တီႈဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးလုမ်းၶုၼ်ပွင်ဝဵင်၊ တိူၵ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈ ၸၸိူဝ်းပဵၼ် ယူင်ႉသၢင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵျႃႇဢိၼ်း လႄႈ သဵၵ်ႉၵျီးၼႆႉ မီးၸမ်ၵၼ်လႄႈ ၸင်ႇလႆႈႁွင်ႉဝႃႈ ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းသဵၵ်ႉၵျီး ၼႆယဝ်ႉ။

သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း

ဝၢၼ်ႈသဵၵ်ႉၵျီးၼႆႉ ယွၼ်ႉပဵၼ်တႃႈႁိူဝ်းလႄႈ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ လွင်ႈၸွမ်း သၢႆမႄႈၼမ်ႉဢတ်ႉတရၢၼ်ႇၸိုင် ၸၢင်ႈၽႅဝ်ၸူး မေႃႇလမႅင်ႇ ငၢႆႈငၢႆႈယဝ်ႉ။ ပေႃးလတ်း ဝၢၼ်ႈၵုၼ်၊ ၶျွင်းၼၶႂႃႉ၊ မုတူင်ႇ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉၼႆ လုၵ်ႉဢဝ်ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်း ၸၢင်ႈဢဝ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃးသေ ၵႂႃႇၽႅဝ်လႆႈ ဝဵင်းမေႃႇလမႅင်ႇယဝ်ႉ။ မေႃႇလမႅင်ႇလႄႈ ဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းၼႆႉ ပေႃးဢဝ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃးၼႆ ၵႆယၢၼ် မွၵ်ႈ 50 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်ၵျႃႇဢိၼ်း ၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇ ၽႅဝ် ဝဵင်းၵေႃႉၵရဵၵ်ႉလႄႈသင်၊ ၽၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇၸမ်ႉၵႂႃႇၸူး ၵျႅၵ်ႉတူင်ႇလႄႈသင် မီးသၢႆတၢင်းလိၼ်ယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉဢဝ်ၵျႅၵ်ႉတူင်ႇသေ ပေႃးလတ်းၶၢမ်ႈ သၼ်လွႆတၼိၼ်းတႃႇယီၼႆႉ ၽႅၼ်ထိုင် သၢပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆးယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် တၢင်းရူတ်ႉလဵၼ်းထႆးမၢၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းမိူဝ်ႈၼႂ်း သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ လတ်းၵႂႃႇႁိမ်းဝၢၼ်ႈဢၼၢၼ်းၵႂိၼ်း၊ ၸႄႈဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး

တီႈၸႄႈဝဵင်းၵျႃႇဢိၼ်းၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႆ၊ သူၼ်ထူဝ်ႇ လႄႈ သူၼ်ႇမၢၵ်ႇၸွၵ်းမၢၼ်ႇဝၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဢွၵ်ႇမႆႉသၵ်းဢၼ်လီမၼ်းလႄႈ မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်ၶမ်ႇပၼီႇပႆႉ ပူင်ႇပေႇပႃးမႃး၊ မႅၵ်ႇၵရီႇၵႃႇ၊ ၽူးၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ မႃးပိုတ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽႄတီႈ ဝၢၼ်ႈသဵၵ်ႉၵျီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်

တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ မီးႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်ယၢင်း ႁူင်းၼိုင်ႈ ဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၵမ်ႉထွၵ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တင်းၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇၵေႃႈ ၵေႃႇၸပ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ မီး ၽြႃးၵျႅၵ်ႉလွင်ႉ၊ ၽြႃးၽႃးပျႅတ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တီႈၽၢႆႇဢွၵ်ႇၵျႅၵ်ႉတူင်ႇ တီႈၼိူဝ်လွႆတေႃးၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၵွင်းမူး မုလဢိ လႄႈ မုလဢတ်ႉ သွင်သူသေ ပဵၼ်ဢၼ်လိုဝ်းလင်လႄႈ တေလႆႈႁၼ်ပႃး ႁူၼ်ႁၢင်ႈၽြႃးပုတ်ႉထ ဢၼ်ဢွၵ်ႇႁၢင်ႈပၢႆးမွၼ်းလၢႆးမိုဝ်းထႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ႁဵင်းၵွင်ႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈ

"Burma 1:250,000 topographic map, Series U542, NE 47-14, Moulmein" U.S. Army May Service, December 1959</ref>