ၼၢင်းၼၢင်း၊ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း

ၼၢင်းၼၢင်း (ၵိူတ်ႇမိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 6 လိူၼ်ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ၊ ပီႊ 1955) ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၼၢင်းယိင်းတႆး ဝဵင်းၵဵင်းတုင်။ ၶဝ်မီးၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵိုၵ်းတူဝ် ဢၼ်ပဵၼ် "ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်" ႁူမ်ႈပႃး ၽဵင်းၵႂၢမ်းတႆးတၢင်းၼမ်။

ၼၢင်းၼၢင်း
ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၼၢင်းၼၢင်း
ၸၢဝ်းၶိူဝ်း	တႆး
ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ်	ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ
ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပႆႇၺႃႇ	ၸၼ်ႉႁူၵ်း (Grade 6th)
ၼႃႈၵၢၼ်	ႁွင်ႉၵႂၢမ်း၊ ၶၢႆၶူဝ်း
ၵေႃႉၵူႈ	ၸၢႆးသႅင်ယွတ်ႈ (1979‒ယၢမ်းလဵဝ်)
လုၵ်ႈလၢင်း	ၼၢင်းလၢဝ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးဝုၼ်းသႅင်၊ ၸၢႆးမီးသႅင်ၼွႆႉ
ၶၢဝ်ႇႁူင်လိုဝ်းလင်	ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းတႆး
ႁွႆးမိုဝ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ	ၵႂၢမ်း "ၵူၼ်းဢမ်ႇမီး မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်"

သိူၵ်ႈပိုၼ်း

ၸႃႇတိငိူၼ်ႈၶိူဝ်း

ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၼၢင်းၼၢင်း (ၵဵင်းတုင်) ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း လုင်းၸၢႆးလႅင် လႄႈ ပႃႈၼၢင်းသႅင်သေ ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ မိူဝ်ႈၵေႃးၸႃႇ 1317 ၼီႈ လိူၼ် 11 လွင်ႈ၊ 6 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ (ပီၶရိတ်ႉ - 6.11.1955) တီႈဝၢၼ်ႈတိၼ်ပႃႇ (ပႃႇလႅင်)၊ ဝဵင်းၵဵင်းတုင် ယဝ်ႉ။ ၶဝ်မီးပီႈၼွင်ႉႁူမ်ႈတွင်ႉ 11 ၵေႃႉ - (1) ၸၢႆးၵႅဝ်ႈ၊ (2) ၼၢင်းတိပ်ႉ၊ (3) ၸၢႆးယီႈ၊ (4) ၸၢႆးသၢမ်၊ (5) ၼၢင်းပၼ်၊ (6) ၼၢင်းသႅင်ၶမ်း (ၼၢင်းၼၢင်း)၊ (7) ၸၢႆးသႆႇ၊ (8) ၸၢႆးဝူး၊ (9) ၸၢႆးယွတ်ႈ၊ (10) ၸၢႆးသႅင်လႃႈ လႄႈ (11) ၼၢင်းၵဵင်ၶမ်း။

ၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ

မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ပေႃႈမႄႈ ဢဝ်ဝႆႉတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼွင်ယေး သေ လႆႈၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်း ႁွတ်ႈထိုင်ၸၼ်ႉႁူၵ်းယဝ်ႉ။ တီႈတၢင်းၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလႆႈလတ်း ၼႂ်ႈၵႄႈၵၢတ်ႇလႄႈ ႁၼ်ပိူၼ်ႈသိုဝ်ႉသိုဝ်ႉၶၢႆၶၢႆယူႇၵူႈဝၼ်းသေ ပႃးၸႂ်လွင်ႈၶႂ်ႈၵႃႉၶၢႆသိူဝ်ႈၶူဝ်းၸဵမ်မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ။ ၵေႃႉပဵၼ်ၼၢႆးၵေႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းၶၢႆၶဝ်ႈၸၼ်ႉ၊ ၶဝ်ႈၽိုၼ်းလႄႈမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉ ယၢမ်ႈလႆႈၸွႆႈၵေႃႉပဵၼ်ၼၢႆးမႃးယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်း သမ်ႉလႆႈႁၼ် ပိူၼ်ႈၵႃႉၶၢႆၽႅၼ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈယိပ်း လႆႈၸၢႆႇငိုၼ်းၼမ်လႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇတုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈမႄႈၼၢႆးၸွႆႈထႅမ်သေတ မႄႈၼၢႆးဢမ်ႇမီးငိုၼ်း ႁႅင်းယႂ်ႇ တႃႇတေတင်ႈပၼ်တိုၼ်းလၢင်းမၼ်းၼၢင်း။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၶႂ်ႈႁဵတ်းၵၼ်းၵႃႉၼႃႇလႄႈ ၽၢႆႇၵၢၼ်ႁဵၼ်းလိၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇပႃးၸႂ်သေ တၼ်းထိုင်ၸၼ်ႉႁူၵ်း ၸင်ႇတေဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်းပႅတ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးဢွၵ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ ၵႂႃႇႁႃဢူၺ်းၵေႃႉသေ ႁႃလွၵ်းလၢႆး တႃႇတေလႆႈၵႃႉၶၢႆ ၽႅၼ်ႇမိူင်းထႆးယဝ်ႉ။ ၽွင်းယၢမ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉပဵၼ်ၵၢပ်ႈပၢၼ်ပိူၼ်ႈၵႃႉၶူဝ်းလပ်ႉ (မွင်ႇၶူဝ်ႇ)လႄႈပေႃးထိုင်ၶၢဝ်းပိူၼ်ႈ ႁႃတီႉၺွပ်းၶူဝ်းမႃးၼႆ မႄႈၵႃႉၵမ်ႈၽွင်ႈ ယွင်ႈၶူဝ်းၶဝ် မႃးၽၢၵ်ႇဝႆႉတီႈ ႁိူၼ်း ၼၢင်းၼၢင်းၶဝ်ယဝ်ႉ။

ၵမ်ႈၽွင်ႈ သမ်ႉမႃးႁႃသိုဝ်ႉလႄႈ ၼၢင်းၼၢင်း ၸင်ႇထၢမ်ၵႃႈၶၼ်မၼ်းဝႆႉသေ ၸွႆႈသိုဝ်ႉၸွႆႈၶၢႆပၼ်ပိူၼ်ႈ။ ႁဵတ်းၼၼ် လႆႈငိုၼ်းၸူၵ်းငိုၼ်ႈၸၢႆႇမႃး ဢဝ်ႁဵတ်းတိုၼ်းလၢင်းသေ သိုပ်ႇၵႃႉၶၢႆမႃးလႄႈဝၢႆးမႃး ပဵၼ်မႃး ၵေႃႉဢၼ်လႆႈပၢႆးၶၢႆၶူဝ်းၼႂ်းၵၢတ်ႇ ၸိူင်ႉၼင်ႇပိူၼ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေမႃး သိုပ်ႇၵႂႃႇႁႃသိုဝ်ႉၽႅၼ်ႇ တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ဢဝ်မႃးၶၢႆၵဵင်းတုင် ႁဵတ်းၼႆသေ ႁႃငိုၼ်းတွင်း ပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ။

ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း

ၽွင်းပဵၼ် ပၢၼ်သၢဝ်သိၵ်ႉႁိၵ်ႉဢွၼ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မိုတ်ႈထွမ်ႇသဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ၸၢႆးထီးသႅင် လႄႈ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းတႄႉတႄႉသေ ၼႂ်းၸႂ်ၵေႃႈ တေႃႈလွမ်မုင်ႈမွင်း ဝႆႉၶႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိူင်ႉၼင်ႇၶဝ်ၵေႃႉၼိုင်ႈၼႆသေ လွမ်မုင်ႈမွင်း လွမ်ၼွၼ်းၽၼ်မႃးယူႇ တင်းႁိုင်ယူႇ။ ထိုင်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယုမၼ်းၼၢင်း လႆႈမႃး 19 ၼၼ်ႉ လႆႈဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းႁွတ်ႈၽႅဝ်ၵႂႃႇ မိူင်းၼႂ်း ၽၼ်မၼ်းၼၼ်ႉသေ လႆႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းမႃးတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ၽွင်း ပီႈၼွင်ႉတႆး တူင်ႉတိုၼ်ႇ ၵၢၼ်ၵေႃလိၵ်ႈလၢႆးလႄႈ ၽိင်ႈငႄႈသေ သူင်ၵၼ်ႁဵတ်းပွႆး ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းပၢၼ်မႂ်ႇလႄႈ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၸင်ႇၵႂႃႇႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၸွမ်း ၸုမ်းငဝ်းၽူၼ် တမ်ႈတီႈ ဝတ်ႉပႃႇလႅင်၊ ဝဵင်းၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇ မၼ်းၼၢင်း တိုၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမီးပႃႇရမီႇ ႁွင်ႉၵႂၢမ်ႈလႄႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ထွမ်ႇသဵင်ပိူၼ်ႈ ယိူင်ႈပိူၼ်ႈ မေႃယိူင်ႈမေႃဢဝ်လႄႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ပီႈၸၢႆးမုင်ႉပီး (ႁူဝ်ၼႃႈၸုမ်းႁႆႇတိုင်ႈ)ပၼ်ႁႅင်းလႄႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ သဵင်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ တိုၼ်းပဵၼ်သဵင်ဢၼ်မီးၵိုၵ်း ၵရုၼႃႇ ဢွၼ်ႇဝႆႉလႄႈပိူင်ၼိုင်ႈသေ ၸင်ႇတေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈထႅဝ်ပၢႆးမွၼ်းယဝ်ႉ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ တူင်ႇဝဵင်းပိူၼ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းၵႂၢမ်း ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၸုမ်းၵဵင်းတုင်ၵေႃႈ တေလႆႈပဵၼ်ၸိူင်ႈ ၼင်ႇပိူၼ်ႈယူႇၼႆသေ ၸင်ႇဢွၼ်ၵၼ်တိုၵ်းသူၼ်း ပၼ်ႁႅင်းလႄႈ ၼၢင်းၼၢင်းၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈၶတ်းၸႂ် ႁွင်ႉၵႂၢမ်းဢတ်းသဵင်ဝၢၼ် ပိုၼ်ၽႄႈၸွတ်ႇထိုင် ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵူႈတီႈယူႇ။

ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ႁွင်ႉၼၢင်းၼၢင်း

ၼၢင်းၼၢင်း ၵဵင်းတုင် ႁၢင်ႈမိူဝ်ႈပီ 2008 ပီၵွၼ်းၶမ်း ပၢင်လူင်

ၸိုဝ်ႈမၼ်းၼၢင်းမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉတႄႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၼၢင်းသႅင်ၶမ်း ၼႆသေတ ၽိူဝ်ႇထိုင်ႁွင်ႉၵႂၢမ်းဢတ်းၶႅပ်းမႃး ၸၢႆးမုင်ႉပီးၸင်ႇႁႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းၼၢင်း ၵဵင်းတုင် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵႂၢမ်းၼၢင်းၼၢင်း ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ တေလႆႈဝႃႈ ၼႂ်းၼၢင်းယိင်းတႆးၼႆႉ မၼ်းၼၢင်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇလိုဝ်းလင်ၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ၶႅပ်းမၢႆၼိုင်ႈ မႃးလႄႇတူၺ်းၵဵင်းတုင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် လႆႈၸႂ်သေ ၸပ်းၸႂ်ၼိူဝ်သဵင်ၼၢင်းၼၢင်း ဢၼ်မေႃဢူၺ်ႉဢမ်ႇမိူၼ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်းလႄႈ ၼၢင်းၼၢင်း

ၵႂၢမ်းဢၼ်ဝႃႈ ယႃႇပေလိုမ်းၼွင်ႉၼႃႈ ၼႆ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်း ဢၼ်ၸၼ်ၸႂ် မၢဝ်ႇပီႈၸၢႆးၶဝ်တႄႉတႄႉလႄႈ ၽႂ်ထွမ်ႇၵေႃႈ ယွၼ်ႈၸႂ်ၸွမ်းၵူႈၵေႃႉယဝ်ႉ။ ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ၵေႃႉတႅမ်ႈပဵၼ် "ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း" ယဝ်ႉ။ ၶႃလႆႈထူပ်းႁၼ်ၵၼ် ၸဵမ်မိူဝ်ႈပီ 1976 သေ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း တႅမ်ႈပၼ်မၼ်းၼၢင်းဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈၵႂၢမ်း ၼိုင်ႈဢမ်ႇပေႃးသွင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပရိသတ်ႈၼၢင်းယိင်း ႁူဝ်ပၢၵ်ႇတဵမ် ဢွၼ်ၵၼ်လႆႈၸႂ်သေ ပဵၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ လွင်ႈမၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ပုၵ်ႈ ၼိုင်ႈႁေ ၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉၵေႃႈ ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ၵေႃႉတႅမ်ႈ ပၼ်မၼ်းၼၢင်းဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၽၢတ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇ သၢမ်သိပ်းပီပၢႆသေ ၸင်ႇတေၶိုၼ်းမႃး ႁူပ်ႉၶိုၼ်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း မိူဝ်ႈပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းပၢင်လူင် (2008) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈမႃး ႁၼ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၼၢင်းၼုမ်ႇမၢဝ်း ၸင်ႇဢွၼ်မႃးႁူပ်ႉထူပ်း ၸၢႆးသၢႆမၢဝ်း ယဝ်ႉ။ ၶဝ်တူင်ႉတၵ်ႉၵၼ် ဢမ်ႇတၼ်းႁိုင်သင် လႆႈၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၶဵင်ႇပၼ်သူးၼၼ်ႉၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်းၼၢင်းၼၢင်းထႅင်ႈပုၵ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈ လႆႈၸႂ်လိူဝ်ႁႅင်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်"ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးမၢၵ်ႇ ႁူဝ်ၸႂ်"ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သဵင်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ ၵွၼ်ႈလီ၊ ဝၢၼ်လီ၊ မေႃဢူၺ်ႉလႆႈလီၼႃႇလႄႈ ၽႂ်လႆႈငိၼ်းထွမ်ႇၵေႃႈ ပေႃးၶႂ်ႈၸိူမ်ႈၸွမ်းယဝ်ႉ။ ၽဵင်းၵႂၢမ်းႁူဝ်ၼႆႉ ပေႃးပဵၼ်ပၢင်ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇ မိူဝ်ႈလႂ် တီႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ တိုၵ်ႉလႆႈငိၼ်းပိူၼ်ႈသိုပ်ႇႁွင်ႉမႃး တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ယူႇ။

ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈလႆႈငိၼ်း မုၶတီႇပၼီႇဝႃႈ (ၵႂၢမ်းဢွၵ်ႇၸွမ်းသူပ်းၸွမ်းပၢၵ်ႇ) မၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈထွမ်ႇငိၼ်းသဵင် ၼၢင်းၼၢင်း ႁႅင်ႉဝၢၼ်ႁူၼႃႇ၊ ထွမ်ႇမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇဢိမ်ႇလႆႈသေပွၵ်ႈ။ ထွမ်ႇၵႂႃႇ ထွမ်ႇမႃး ၼႂ်းၸႂ်မၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈႁၼ်တူဝ်ၼၢင်းၼၢင်း၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၶႂ်ႈလႆႈၼၢင်းၼၢင်းသေ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းၶႂ်ႈမႃး ယွၼ်းဢဝ်ၵမ်းလဵဝ်ၼႆလႄႈ ႁွတ်ႈမႃး ၵဵင်းတုင်ၼႆယဝ်ႉ။ တႆးၵေႃႉမၼ်း တီႈၵဵင်းတုင်တႄႉ ယၢမ်ႈႁူႉၸၵ်းၼၢင်းၼၢင်းဝႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၶဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇဢွၼ်ၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ၼင်ႇၵဝ်ႇ။ မၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၼၼ်ႉ တုၵ်းယွၼ်း ႁႂ်ႈၵႂႃႇသိုပ်ႇမိုတ်ႈပၼ်ၼၢင်းၼၢင်းတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ ၵမ်းလိုၼ်း ၶဝ်ႁွင်ႉမၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢတ်ႇၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။ မၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၼၼ်ႉ တႆးၵေႃႉမၼ်း ဢွၼ်မၼ်း ၵႂႃႇသိုဝ်ႉၽႅၼ်ႇသိူဝ်ႈတီႈၼၢင်းၼၢင်းၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ လႆႈဢုပ်ႇလႆႈလၢတ်ႈတေႃႇ ၼၢင်းၼၢင်းသေတ မၼ်းဢမ်ႇပႆႇႁူႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼၢင်းၼၢင်း။ ထိုင်တီႈ ၽႅဝ်ႁိူၼ်းတႆးၵေႃႇမၼ်းမႃး မၼ်းၶိုၼ်း ၸႂ်ႉႁႂ်ႈတႆးၵေႃႉမၼ်း ၵႂႃႇသူင်ႇပၼ် ႁႂ်ႈလႆႈထူပ်းၼၢင်းၼၢင်းၼႆလႄႈ တႆးၵေႃႉမၼ်း ၸင်ႇဝႃႈ “မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ သူပေႃးထူပ်းမႃးယဝ်ႉလူး၊ ယင်းလႆႈလၢတ်ႈတေႃႇမႃး၊ ယင်းလႆႈသိုဝ်ႉၽႅၼ်ႇသိူဝ်ႈမႃး တီႈၼၢင်းၼၢင်းၵွၼ်ႇၼႃႇ” ၼႆယဝ်ႉ။ မၢဝ်ႇမိူင်းၵႆၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းဝူၼ်ႉတူၺ်းလီလီသေ ထူၺ်ႈၸႂ်လူင်လၢႆလၢႆ လႆႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၵႂႃႇပႅတ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸၢႆးထီးသႅင်လႄႈ ၼၢင်းၼၢင်း

ပွၵ်ႈၼိုင်ႈ တီႈပွႆးၸဵင်းၶုမ်ႇ(ၵဵင်းတုင်) ဢၼ်မၼ်းၼၢင်း လွမ်ၸႂ်လဵၵ်ႉၼႃႇ ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်ၽွင်း ၶဝ်တိုၵ်ႉႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်း တမ်ႈတီႈ Satg Show သေ မူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉ ၸိူဝ်းမႃးပွႆးယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၸၢႆးသၢမ်တိပ်ႉ(ၵဵင်းတုင်) သမ်ႉတႅမ်ႈၵႂၢမ်းပၼ် ၸၢႆးထီးသႅင်လႄႈ မၼ်းၸင်ႇႁွင်ႉ ၸၢႆးထီးသႅင် မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၸၢႆးထီးသႅင် ပဵၼ်ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈ ၽႅဝ်မႃးၵဵင်းတုင်လႄႈ ၸုမ်းၵဵင်းတုင် ႁပ်ႉႁူမ်ၸူမ်းတွၼ်ႈသေ ဢွၼ်ၵႂႃႇ တီႈၽိူၼ်တၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းဢွၼ်ၵၼ် သိုပ်ႇမိုတ်ႈၸၢႆးထီးသႅင် ႁႂ်ႈလႆႈႁူႉၸၵ်းမၵ်းၸိုဝ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼႆယဝ်ႉ။ သမ်ႉမႃး သိုပ်ႇမိုတ်ႈပၼ် ၼၢင်းၼၢင်း ဢွၼ်တၢင်းပိူၼ်ႈယူႇ။ ပေႃးဝႃႈ ၵေႃႉသိုပ်ႇမိုတ်ႈၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ “ၼႆႉပဵၼ်ၸၢႆးထီးသႅင်၊ ၼႆႉပဵၼ်ၼၢင်းၼၢင်း ၵဵင်းတုင်ၶႃႈ” ၼႆၼၼ်ႉ ၸၢႆးထီးသႅင် ႁူမ်ၸူမ်း သေ ယိုၼ်ႈမိုဝ်းမၼ်း တေမႃးယိပ်းမိုဝ်းတူင်ႉတၵ်ႉ ၼၢင်းၼၢင်းယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉပဵၼ်သၢဝ် ပႆႇပေႃးမေႃၶဝ်ႈဢွၵ်ႇပိူၼ်ႈၼမ်ၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ သမ်ႉပႆႇယၢမ်ႈၺႃး ၵူၼ်းၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇၸိူင်ႉၼႆသေပွၵ်ႈၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈလႄႈ မၼ်းၼၢင်း ဢမ်ႇႁတ်းယိပ်းမိုဝ်း ၸၢႆးထီးသႅင်သေ ၼႅတ်ႈႁွမ်းမိုဝ်းဝႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇၽိင်ႈထုင်းတႆး တူင်ႉတၵ်ႉၵၼ် မႂ်ႇသုင်ၼႆသေ တူင်ႉတၵ်ႉ“မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ” တေႃႇ ၸၢႆးထီးသႅင်ယူႇ။ ၸၢႆးထီးသႅင်ၵေႃႈ ၼႃႈတႃပိူင်ႈၵႂႃႇဢိတ်းၼိုင်ႈသေ တေႃႈၶိုၼ်းဢဝ်မိုဝ်းၶွၼ်ၶႂႃ ႁူမ်ႇတူမ်းတႃ မိုဝ်းၶွၼ်သၢႆႉသေ တူင်ႉတၵ်ႉ “မႂ်ႇသုင်” တေႃႇ ၼၢင်းၼၢင်းယူႇ။ လွင်ႈဢၼ် ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းႁဝ်းတူင်ႉတၵ်ႉ ၵၼ်ၼင်ႇၼႆၼႆႉ ပဵၼ်ၽိင်ႈထုင်းႁဝ်း ဢၼ်လီႁၵ်ႉသႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တႄႇၼႃႈႁိူၼ်း

ဢိင်ပိုင်ႈၼိူဝ် ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၽႅၼ်ႇသေ ၼၢင်းၼၢင်း ၸင်ႇလႆႈ ထူပ်းၺႃး ၸၢႆးသႅင်ယွတ်ႈ (တူၼ်ႈတီး) ဢၼ်မႃးၵႃႉၶၢႆၽႅၼ်ႇတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၵဵင်းတုင် တူၼ်ႈတီး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ၼၢင်းၼၢင်းၵေႃႈ ပဵၼ် ၼၢင်းယိင်းႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ဝႆႉၵေႃ.ၼိုင်ႈယူႇ။ သမ်ႉၵႆႉလႆႈၵႂႃႇဢဝ်ၽႅၼ်ႇတီႈ ၸၢႆးသႅင်ယွတ်ႈ လႄႈထိုင်မႃး 1979 ၸမ်ၸႂ်ၵၼ်ၵႂႃႇသေ ၸင်ႇလႆႈတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၸွမ်းၵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉ။

ပေႃးတူၺ်း သဵၼ်ႈမၢႆၶႅပ်းၵႂၢမ်း မၼ်းၼၢင်းၸိုင် မၢႆ(5) လႄႈ မၢႆ(6) ႁၢင်ႇၵၼ် (15)ပီယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ႁၢင်ႇၵၼ်ၵႂႃႇၵႆတၢၼ်ႇၼၼ်ႉၼႆ ၵွပ်ႈၼၢင်းၼၢင်းတႄႇၼႃႈႁိူၼ်း ၵႂႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸဝ်ႈၽူဝ်မၼ်း ဢမ်ႇပၼ်ႁွင်ႉလႄႈ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈ ႁွင်ႉၼႆၵေႃႈဝႃႈ။ တီႈတႄႉမၼ်းယဝ်ႉ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ မၼ်းၼၢင်း မီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တႃႇတေလႆႈၵွၼ်း ၼႃႈႁေႃတေႃႁိူၼ်း ႁႂ်ႈမၼ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၽိူဝ်ႇဝႃႈ မီးလုၵ်ႈလၢင်းမႃး သမ်ႉလႆႈၵွၼ်းထိင်းထႅင်ႈလုၵ်ႈ ႁႂ်ႈပေႃးယႂ်ႇ မႃႈၵႃႈသုင်မႃးယူႇ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ တေႃႉတႄႉၽႅဝ် ၸၼ်ႉႁူၵ်းၵူၺ်းလႄႈ ၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်း ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းမၼ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၸၼ်ႉသုင်သေ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလႆႈၸုမ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈလၢင်းမၼ်း တေဢမ်ႇလႆႈၼႃႈလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်းၸင်ႇၶတ်းၸႂ်ပၼ် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၵူၼ်းႁူႉၶေႃႈ ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မၼ်းၼၢင်းမီးဝႆႉလုၵ်ႈသၢမ်ၵေႃႉ - (1) ၼၢင်းလၢဝ်ၶမ်း (ၶူးသွၼ်လိၵ်ႈၶႄႇ)၊ (2) ၸၢႆးဝုၼ်းသႅင်၊ (3) ၸၢႆးမီးသႅင်ၼွႆႉ။ လွင်ႈဝႃႈ ၽူဝ်မၼ်း ဢမ်ႇပၼ်မၼ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈ။ ၵၢင်ၸႂ်မၼ်း ၼၢင်းၵေႃႈ ဝၢႆးသေ တႄႇၼႃႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇသင်သင် ဢမ်ဝႆႉသေ တႃႇတေၶိုၼ်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းၼိူဝ်ၶဵင်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူဝ်ႈပၢၼ်သၢဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁွင်ႉယဝ်ႉ။ ၸႂ်လဵၵ်ႉၸႂ်ၼွႆႉ ၵူဝ်ပရိသတ်ႈ ဢမ်ႇႁပ်ႉၵႂၢမ်းမၼ်း မိူၼ်ၵဝ်ႇၵေႃႈပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၵွပ်ႈလူဝ်ႇႁႃလဵင်ႉ ၵုမ်းထိင်း ၼႃႈႁိူၼ်းၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈ၊ ၵေႃႉပဵၼ် ပေႃႈၸဝ်ႈႁိူၼ်း သမ်ႉၵႆႉဢွၵ်ႇတႃႈဢွၵ်ႇတၢင်းၵႂႃႇၵႃႉၶၢႆလႄႈ သမ်ႉလႆႈပႂ်ႉ ႁိူၼ်းသေ ႁဵတ်းမႄႈႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ၼိုင်ႈလႄႈ ယွၼ်ႉလၢႆလၢႆပိူင်သေ ၸင်ႇဢမ်ႇပဵၼ်ႁွင်ႉၵႂၢမ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပၢင်ၶႅၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉတႄ့ ၵႂႃႇႁွင်ႉပၼ်ယူႇ။

ပိၵ်ႉသမ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ႁွင်ႉသေတႃႉ ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပေႃးငိၼ်းသဵင်ႁႆႇတိုင်ႈၼႆ ၼႂ်းၸႂ်တိုၼ်းတိုၼ်ႇတဵၼ်ႈဝႆႉယူႇတႃႇသေႇ။ ၵၢင်ၸႂ်မၼ်းၼၢင်း မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆ သင်ထွမ်ႇတူၺ်း ၽဵင်းၵႂၢမ်းမၼ်း “ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႄႉ ၶႂ်ႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းယူႇ“ ၼၼ်ႉၵေႃႈတေပွင်ႇၸႂ်ယူႇ။ ထိုင်မႃး ပီ-1995 လႄႈ ပီ-2003 ၼႆႉ ၼၢင်းၼၢင်းၶိုၼ်းႁွင်ႉဢွၵ်ႇ ၽဵင်းၵႂၢမ်း မႃးထႅင်ႈယူႇ 2 ၶႅပ်းယဝ်ႉ။ သဵင်မၼ်းၼၢင်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉၶႅမ်ႉလႅပ်ႈယူႇ။ ၼၢင်းယိင်းၼင်ႇၵၼ် ၵႆႉယွၵ်ႇၵၼ် ပေႃးဝႃး သဵင်လီသဵင်ဝၢၼ်ၼႆ ဢွၼ်ၵၼ်ဝႃႈ “ပေႃးတၢၼ်ႇ သဵင်ၼၢင်းၼၢင်းယဝ်ႉ” ၼႆၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ သဵင်ၼၢင်းၼၢင်းၼႆႉ မၼ်းဝၢၼ်ၼႃႇသေ ၶဝ်ႈၼႂ်းႁူပိူၼ်ႈ လိုၵ်ႉၼႃႇၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ထုၵ်ႇပဵၼ် ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼၢင်းၼၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်းတႆး ႁွင်ႉၵႂၢမ်းသဵင်ဝၢၼ်၊ ပၼ်ႁႅင်းလွင်ႈၽိင်ႈငႄႈ၊ လွင်ႈၼမ်ႉၸႂ်၊ လွင်ႈမူၼ်ႈၸႂ်၊ လွင်ႈပႄႉၸႂ် ပုၼ်ႈတႃႇၽူႈ ထွမ်ႇငိၼ်းသေ ဢမ်ႇၵႃး ပိုတ်ႇၼႄ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း ပုၼ်ႈတႃႇ ၼၢင်းယိင်းတႆးတင်းၼမ် ႁႂ်ႈမီးၸႂ်ႁတ်း ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းမႃးလႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ၸင်ႇတေၼွပ်ႇယိုၼ်ႈပၼ် "ၸုမ်ႈၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး (ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်း)" တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်း ပရိယတ်ႉတိသတ်ႉထမ်ႇမပႃႇလ ၵႅၼ်ႇၸဝ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဝဵင်းပၢင်လူင် မိူဝ်ႈပီၵေႃးၸႃႇ ၁၃၇၀၊ လိူၼ်ႁူၵ်း မႂ်ႇ 13 ၶမ်ႈ (ပီၶရိတ်ႉ- 17.5.2008)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တမ်ႈတီႈ ပွႆးပီၵွၼ်းၶမ်းၼၼ်ႉ တူဝ်ၼၢင်းၼၢင်း (ၵဵင်းတုင်) ႁွတ်ႈၽႅဝ်မႃးသေ မႃးၶိုၼ်ႈႁပ်ႉဢဝ်ၵႂႃႇလႄႈသဵင်တူပ်းမိုဝ်းပရိသတ်ႈပေႃး ဢူၼ်ၼၼ်ႈပၼ်းမေႃးၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ၼၢင်းၼၢင်းသင်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇဝႃႈ-

• မိူဝ်ႈလႆႈႁူႉဝႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉ "ၶႅပ်ႈၵႅဝ်ႈၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်းတႆး" ၼႆၼၼ်ႉ ယိၼ်းၸူမ်းပေႃးဢမ်ႇသုတ်း ဢမ်ႇသဵင်ႈ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼွၼ်းလုၵ်ႉတိုၼ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးသေ လႆႈႁၼ်သၢႆလႅင်း ဢၼ်ထွင်ႇပိူင်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယူဝ်ဝႃႈ ၸူဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သုတ်းသဵင်ႈထဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉလႄႈ ပိူၼ်ႈလူင်လိုမ်းပႅတ်ႈယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆယူႇဢေႃႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း ယင်းတိုၵ်ႉဝႆႉၵႃႈၶၼ်ယူႇလႄႈ မၼ်ႈၸႂ်ၼိူဝ်ၽဝတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ မီးႁႅင်း ဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ ႁုၼ်ႈမုၼ်းၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈယူႇၶႃႈ။
• ၸူမ်းသိူဝ်းပၼ်ႁႅင်း ၽူႈသိုပ်ႇႁွင်ႉၵႂၢမ်းၶႃႈႁဝ်း ယူႇတႃႇသေႇ၊ ပိၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇမိူၼ်သဵင်ၶႃႈႁဝ်း သေတၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ် သိုပ်ႇႁွင်ႉၵႂႃႇသေၵမ်း၊ ႁွင်ႉၵႂၢမ်းၶႃႈႁဝ်း မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈ ပေႃးၶုၵ်းၸႂ်လႆႈၶႃႈႁဝ်း ၼၢင်းၼၢင်းယူႇၼႆၵေႃႈ ယိၼ်းၸူမ်းပဵင်းပေႃးၸႂ်ၶႃႈယဝ်ႉ။
• ပီႈၼွင်ႉတႆးတင်းသဵင်ႈ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ် ဢၼ်ပၼ်ႁႅင်း ထွမ်ႇငိၼ်းၵႂၢမ်းၶႃႈႁဝ်းမႃး ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင် ၼင်ႇၼႆ ၶႃႈႁဝ်းယိၼ်းၶွပ်ႈၸႂ်ယႂ်ႇၼမ်ဢေႃႈ။ သိုပ်ႇပၼ်ႁႅင်းၶႃႈႁဝ်းၵႂႃႇသေၵမ်။ ၶႃႈႁဝ်း ယွၼ်းသူးပၼ် ပီႈၼွင်ႉတႆးတင်းသဵင်ႈ ႁႂ်ႈမီးတူဝ်ၸႂ်သွင်ပိူင် ၵတ်းယဵၼ်ၼင်ႇၵၼ် တင်းသဵင်ႈသေယဝ်ႉ။ ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇ သုင် ယူႇလီမီးငိုၼ်း ၵူႈၵေႃႉၵူႈၵူၼ်းသေၵမ်း။

ၶမ်ႈၼၼ်ႉ ဝၢႆးသေ ႁပ်ႉၸုမ်ႈၵႅဝ်ႈယဝ်ႉ ၼၢင်းၼၢင်း ၶိုၼ်းႁွင်ႉၵႂၢမ်းမူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပရိသတ်ႈၵႂႃႇလႄႈ ၵူၼ်းမႃးပွႆးတင်းသဵင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸူမ်းသိူဝ်းၵျေႃႇၸွမ်း သဵင်ၽဵင်းၵႂၢမ်းမၼ်း သမ်ႉပေႃးဢူၼ်ပၼ်းၵႂႃႇယူႇ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈမၼ်းၼၢင်း ႁွင်ႉၵႂၢမ်းယဝ်ႉသေ လူင်းၶဵင်ႇ ၵႂႃႇၼၼ်ႉ ပရိသတ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ “ထႅင်ႈပုၵ်ႈၼိုင်ႈၶႃႈလႄႈ” ၼႆတင်းၼမ်ယူႇ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၼၢင်းၼၢင်း သိုပ်ႇယူႇသဝ်းၸွမ်း ပေႃႈၸဝ်ႈႁိူၼ်းဢိၵ်ႇလုၵ်ႈလၢင်း တီႈႁိူၼ်းၵဵင်းတုင်သေ တေၶတ်းၸႂ် သိုပ်ႇမူၼ်ႈၸႂ်ပၼ် ပီႈၼွင်ႉၽူႈထွမ်ႇသဵင် တင်းသဵင်ႈယူႇ။ မၼ်းၼၢင်းသင်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- “ႁႂ်ႈပီႈၼွင်ႉတႆးၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း ၵူႈဝၢၼ်ႈၵူႈမိူင်း ယူႇလီၵိၼ်ဝၢၼ်သေၵမ်း၊ ႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်သေၵမ်း၊ ဢွၼ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၶဝ် ၽႂ်ၽူႈလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ဝႃႈ ၶႂ်ႈဢဝ်ၵႂၢမ်းၵဝ်ႇ ၶႃႈႁဝ်း ၼၢင်းၼၢင်းၼၼ်ႉ ႁွင်ႉမေႃၼႆၵေႃႈ ဢဝ်ႁွင်ႉမေႃ လႆႈယူႇၵူႈၵေႃႉ။ သိုပ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁွင်ႉၽဵင်းၵႂၢမ်းၵႂႃႇ တေႃႇဢႃႇယုပေႃးၵႄႇသေၵမ်း။ ႁႂ်ႈမေႃႁၵ်ႉသႃ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ယႃႇပေႁႂ်ႈပိူၼ်ႈထၢင်ႇလဵၵ်ႉဝႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၸုမ်းပၢႆးမွၼ်းၼႆ့ ပဵၼ်ၶီႈလဝ်ႈၶီႈယႃႈလွၼ်ႉလွၼ်ႉၼႆသေၵမ်း” ၼႆယဝ်ႉ။

သဵၼ်ႈမၢႆၶႅပ်းၵႂၢမ်း

ၸိုဝ်ႈဢႅလ်ႇပမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်း

1. မႃးလႄႇတူၺ်းၵဵင်းတုင် (1976)
2. မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ႁႆႈ (1977)
3. ၼွႆႉၼႄ (1978)
4. ငိုၼ်းႁွမ် (1979)
5. 'မ' ႁႃႈတူဝ် (1980)
6. တၢင်းၽႄ (1995)
7. တၢင်းႁၵ်ႉပေႃႈမႄႈ (2003)

ၽိုၼ်ဢိင်

ႁႅင်းသိူဝ်ၶႅင် (တၢင်ႉယၢၼ်း) ႁၢင်ႈၵႅဝ်ႈပီၵွၼ်းၶမ်း၊ ၼႃႈလိၵ်ႈ 159-165 ၊ ပီ 2009။