Jump to content

ထိၼ်ႇၵျေႃႇ၊ ဢူး

ထႅမ်သႂ်ႇ လိင်ႉၶ်
လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ
ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၵေႃႉထူၼ်ႈၵဝ်ႈ
တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း
႓႐ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ႒႐႑႖
ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မျိၼ်ႉသူၺ်ႇ
ႁိၼ်ႇၼရီႇပၼ်ႇထီးယူႇ
သိုပ်ႇႁၢပ်ႉၶၢမ်ႇ တဵင်းၸဵင်ႇ
ၽူႈပွင်ၵၢၼ် တီႈၾွင်ႇတေးသျိၼ်း တေႃႇၶိၼ်ႇၵျီႇ
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်
၂၀၁၂ – ၂၀၁၆
ၵႅမ်ၶုၼ်ပွင်ၵၢၼ် တီႈ ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင် ၵၢၼ်တမ်းၽႅၼ် လႄႈ ၵၢၼ်ႁုၼ်ႈမုၼ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊
ၶၢဝ်းတၢင်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်
၁၉၈၀ – ၁၉၉၂
ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ (1946-07-20) 20 ၸူႇလၢႆႇ၊ 1946 (ဢႃႇယု 78)
ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ၊ ပရိတ်ႉတိတ်. ပႃးမႃး[1]
ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ဢမဵဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျုၵ်ႈ
ၵေႃႉၵူႈ ၸုၸုလုၼ်ႇ
ႁူင်းႁဵၼ်းမိူဝ်ႈဢွၼ်ႇ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး တႃႈၵုင်ႈ
ၽႃႇသႃႇၵိူဝ်းယမ် ထေႇရဝႃႇတ ပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ ဝႅပ်ႉသၢႆႉ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ


ဢူးထိၼ်ၵျေႃႇ ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (မိူင်းမၢၼ်ႊ)၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း၊ ပဵၼ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ လႄႈ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢေႃႈ။ မိူဝ်ႈ ပီ ၂၀၁၆ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ၁၀ ဝၼ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ ဢမဵဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျုၵ်ႈသေ တၢင်ႇလၢတ်ႈမၼ်းတႃႇပဵၼ်လွင်း ၵႅမ်ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၵႃႈတီႈ သၽႃးၵူၼ်းမိူင်း[2][3][4] သေ ပီ ၂၀၁၆ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ၁၅ ဝၼ်းၼၼ်ႉ သၽႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လိူၵ်ႈတၢင်ႇ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ ပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၵူၼ်းမိူင်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းတၢင်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈၼႆႉ ဝၢႆးသေ ၁၉၆၂ မႃးၼၼ်ႉ ၼႆႉပဵၼ် ပွၵ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းယဝ်ႉ။[5][6][7]

ပၢၼ်မိူဝ်ႈၽွင်းလဵၵ်ႉ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

မိူဝ်ႈပီ ၁၉၄၆ လိူၼ်ၵျူႇလၢႆႇ ၂၀ ဝၼ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႈ ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ မိၼ်းတုဝုၼ်ႇ လႄႈ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ တေႃႇၵျီႇၵျီႇ လႆႈၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇမႃးယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈမီးပီႈၼွင်ႉ သၢမ်ၵေႃႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် လုၵ်ႈၸၢႆးၵေႃႉထီႉသွင်ယဝ်ႉ။[8][9] ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇၼႆႉ ဢႃႇယုမၼ်းလဵၵ်ႉသေ ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ ၼိုင်ႈပီ၊ ၼိုင်ႈလိူၼ်၊ ၼိုင်ႈဝၼ်း ယဝ်ႉ။ မၼ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမႃးတင်း ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ၵႃႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင်မၢႆ(႑)တၵူင်ႇ (ႁူင်းႁဵၼ်းမႅတ်ႉထရိတ်ႉ) (ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မၢႆ (႑)၊ ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽႅဝ်ထိုင် ၁၉၆၂ ၼီႈမႃး မၼ်းၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်တီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈသေ ထိုင် ၁၉၆၆ ၼီႈမႃး မၼ်းလႆႈ ၶူးၽၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီး (B.Eco) ယဝ်ႉ။ ၽွင်းမၼ်းတိုၵ်ႉၶိုၼ်ႉၸၼ်ႉ မႁႃႇ မိူဝ်ႈပီ ၁၉၆၈ ၼၼ်ႉ မၼ်းၶိုၼ်းႁဵတ်း ၶူးသွၼ်တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[10] ထိုင် ၁၉၇၀ မႃး မၼ်းသိုပ်ႇၶၢႆႉၵႂႃႇတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၶွမ်ႇပိဝ်ႇတႃႇသေၵႃႈ ႁဵၼ်းဢဝ်တၢင်းမေႃယူႇယဝ်ႉ။ ၁၉၇၅ မႃး မၼ်းလႆႈ ၶူးမႁႃႇပၢႆးသၢႆႊၵပ်းၵၢႆႇၽၢႆႇၶွမ်းယဝ်ႉ။[11]

ပီ ၁၉၇၅ ၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ မၼ်းသိုပ်ႇႁဵတ်း ၽူႈၵွၼ်းႁွင်ႈၵၢၼ်ၽႄ ၼႃႈၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈဢၼ်ယႂ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ၁၉၈၀ တေႃႇ ၁၉၉၂ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၵႅမ်ၶုၼ်ၸတ်းၵၢၼ် ၵႃႈတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆၵပ်းသိုပ်ႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၼွၵ်ႈမိူင်းသေယဝ်ႉ မၼ်းလႆႈလိုဝ်ႈပုၼ်ႈၽွၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉမၼ်းလႆႈ သူးၵႂႃႇသွၼ်ပႆႇၺႃႇၼွၵ်ႈမိူင်းႄလႈ မၼ်းၶိုၼ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်ႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးသၢႆႊၽၢႆႇၶွမ်း ၵႃႈတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်လၼ်ႇတၢၼ်ႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈ ၁၉၈၇ ၼၼ်ႉ မၼ်းႁဵၼ်းပၢႆးပႆႇၺႃႇမႃး ၵႃႈတီႈ Arthur DeLittle, Management Education Institute, Cambridge, Massachusetts သေ [12] မၼ်းလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် တီႈ ၾွင်ႇတေးသျိၼ်း တေႃႇၶိၼ်ႇၵျီႇ ၸဵမ်မိူဝ်ႈတႄႇတင်ႈမႃး တေႃႇမၼ်းပေႃး ပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢူၺ်းၵေႃႉတင်း ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ၸဵမ်လဵၵ်ႉသေ မၼ်းမီးယူႇ ၽၢႆႇလင် ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇမႃးၵေႃႈ ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ယဝ်ႉ။[13] မၼ်းၼႆႉၸမ်ၵၼ်တင်း ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ လိူဝ်သေ ဢမဵဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ဢၽွႆႉၶျုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ၶမ်ၶွၵ်ႈႁိူၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႃႈၵူၼ်းၵမ်ႉဢေႇ ဢၼ်ဢဝ်ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇ ၵပ်းသိုပ်ႇပၼ်တင်း ၽၢႆႇတၢင်းၼွၵ်ႈၼၼ်ႉ ပႃးဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။[14] မိူဝ်ႈပီ ၁၉၉၂ ၼၼ်ႉ မၼ်းထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇတီႈ ၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ မၼ်းၶဝ်ႈၼႂ်းပႃႇတီႇ ဢမဵဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျုၵ်ႈယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉပဵၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၽွင်းၶဵဝ် ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇယဝ်ႉ။[10][15][16] မၼ်းၼႆႉပဵၼ် ၸဝ်ႈၽူဝ် တေႃႇၸုၸုလုၼ်ႇ ၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ် ႁူဝ်ပဝ်ႈ ၶွမ်ႇမတီႇၵပ်းသိုပ်ႇၵူႈမိူင်းမိူင်း တီႈ သၽႃးၵူၼ်းမိူင်းသေ မၼ်းပဵၼ် လုၵ်ႈယိင်း ဢူးလုၼ်ႇ ၵေႃႉပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ယႂ်ႇ တီႈ NLD ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ပီ ၂၀၁၆ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ၁၅ ဝၼ်းၼၼ်ႉ လုၵ်ႉတီႈ သၽႃးၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ လိူၵ်ႈ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ ပဵၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းမႃးယဝ်ႉ။[17] မိူဝ်ႈ ပီ ၂၀၁၆ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ၁၇ ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ လႆႈတၢင်ႇလၢတ်ႈထိုင် သၽႃးၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တႃႇၶိုၼ်းၽွတ်ႈႁႅၼ်း ထၢၼ်ႈၽွင်းလူင် ဢၼ်မီး ၽွင်းလူင် ၂၁ ၵေႃႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ် ၁၈ ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။[18] ထိုင် ဝၼ်းထိ ၂၁ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ပီ ၂၀၁၆ သၽႃးလႆႈမၵ်းမၼ်ႈပၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶိုၼ်းၽွတ်ႈႁႅၼ်း ၽွင်းလူင်ၶဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။[19]

ထိုင်မႃး ပီ ၂၀၁၆ လိူၼ်မၢၶျ်ႉ ဝၼ်းထီႉ ၃၀ ၼၼ်ႉ ၶၢမ်ႇၵျၢမ်းသႅတ်ႉၸႃႇ တီႈ သၽႃးၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေၵေႃႈ ပဵၼ်မႃး ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (မိူင်းမၢၼ်ႊ) ၵေႃႉထူၼ်ႈၵဝ်ႈယူႇယဝ်ႉ။[20][21] ၵႂႃႇပုတ်ႈဢဝ် ဢၢမ်းၼၢၵ်ႈၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇလႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၽၢင်ႁၢင်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း​ဢၼ်ပဵၼ် သၢႆပႃးၶမ်း ၵႃႈတီႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၵေႃႉၵဝ်ႇ ဢူးတဵင်းၸဵင်ႇ တီႈ ႁေႃႁိူၼ်းၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]

ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇၼႆႉ မၼ်းၸႂ်ႉၸိုဝ်ႈပၢႆၵမ် တလပၢၼ်း (မၢၼ်ႈ: ဒလဘန်း} သေၵေႃႈ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇ လိၵ်ႈပိုၼ်ႉႁူႉ လိၵ်ႈပၢႆးမိူင်းယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ လွင်ႈပေႃႈမၼ်း မိၼ်းတုဝုၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပပ်ႉ ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ အဘဘဝ အဘအကြောင်း တစေ့တစောင်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတႅမ်ႈမႃးယဝ်ႉ။[9]


ၽိုၼ်ဢိင်

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]
  1. ↑ ႁူပ်ႉထူပ်းတွင်ႈထၢမ်တင်း ဢူးၵျေႃႇၸူဝ်း ၵေႃႉပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈ ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ (၁၇ မၢၶျ်ႉ၂၀၁၆). Archived from the original on 2016-03-20။ Retrieved on ၁၉ မၢၶျ်ႉ၂၀၁၆။
  2. ↑ Ei Ei Toe Lwin. Daw Suu eyes foreign minister role. Archived from the original on 2016-03-13။ Retrieved on 2018-03-12။
  3. ↑ NLD Dropped a Name List to Lead Its New Government. The Burma Times. Archived from the original on 2016-03-24။ Retrieved on 2018-03-12။
  4. ↑ Myanmar Starts New Parliamentarye Era. The Bangkok Post. Retrieved on 6 March 2016။
  5. ↑ Myanmar parliament elects first civilian president in decades. BBC.
  6. ↑ Htin Becomes First Civilian Myanmar President. TRT.
  7. ↑ Who is Htin Kyaw, Myanmar’s new president?. South China Morning Post (16 March 2016).
  8. ↑ U Wun (Minthuwun) Bio Data. Archived from the original on 13 March 2016။ Retrieved on 12 March 2018။
  9. ↑ 9.0 9.1 Who Is Htin Kyaw, Myanmar's Newly Elected President?. VOA.
  10. ↑ 10.0 10.1 ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၵေႃႉထူၼ်ႈၵဝ်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ (မိူင်းမၢၼ်ႊ).
  11. ↑ U Htin Kyaw from Computer Science grad to NLD loyalist. Myanmar Times. Archived from the original on 5 April 2016။ Retrieved on 12 March 2018။
  12. ↑ Myanmar's NLD nominates presidential candidate | Kyodo News.
  13. ↑ “ၼၢႆးဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇလႄႈ ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ". 7daydaily. Archived from the original on 11 March 2016။ Retrieved on 10 March 2016။
  14. ↑ Holmes၊ Oliver။ "Myanmar parliament elects Htin Kyaw as first civilian president in 53 years" (in en-GB)၊ 2016-03-15။ ၶိုၼ်းမႄးၵူတ်ႇထတ်းဝႆႉယဝ်ႉမိူဝ်ႈ - 2016-03-16။။ 
  15. ↑ NLD names U Htin Kyaw for president. Myanmar Times. Archived from the original on 10 March 2016။ Retrieved on 10 March 2016။
  16. ↑ Simon Lewis. Myanmar: Who Is Htin Kyaw, Burma's New President?. TIME.com.
  17. ↑ Myanmar Lawmakers Name Htin Kyaw President, Affirming Civilian Rule. The New York Times. Retrieved on 16 March 2016။
  18. ↑ Htinkyaw propose formation of Ministries. Global Times. Archived from the original on 24 March 2016။ Retrieved on 17 March 2016။
  19. ↑ Parliament Approves President-Elect’s Proposal to Downsize Ministries. Irrawaddy.
  20. ↑ “Myanmar's Htin Kyaw sworn in as president". Aljazeera News. Retrieved on 30 March 2016။
  21. ↑ Ei Ei Toe Lwin, Lun Min Mang. U Htin Kyaw takes oath of office and asks for patience. Myanmar Times. Archived from the original on 2 April 2016။ Retrieved on 30 March 2016။
ဢဝ်ၶိုၼ်းမႃးတီႈ "https://shn.wikipedia.org/w/index.php?title=ထိၼ်ႇၵျေႃႇ၊_ဢူး&oldid=64447"