ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ

ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ
ၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ
	တေႃႇၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ မိူဝ်ႈ 2018
ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸႄႈမိူင်းယၢင်း
	တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ
	တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ; မၢၶျ်ႉ 30၊ 2016
ၵေႃႉလိူၵ်ႈၵဵပ်း	ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ	ဢူးထိၼ်ႇၵျေႃႇ; ဢူးဝိၼ်းမျိၼ်ႉ;
ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း	ဢူးၸေႃႇမိၼ်း
တႅၼ်းၽွင်း လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းၵူၼ်းမိူင်း (1990)
ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း	တႄႇလၵ်းမိူင်း
ၽူႈသိုပ်ႇႁၢပ်ႇၵၢၼ်	ယႃႉလၵ်းမိူင်း
ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ	ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၃ ၸႄႈဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇ
တၢင်းၼမ် ၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ဢွင်ႇပႄႉ	၁၈,၄၂၃ (၇၄%)
ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ	10 မေႇ၊ 1954 (ဢႃႇယု 70); ဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း	ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉ
ပေႃႈမႄႈ	ဢူးၸေႃးလႃႉထုၼ်း (ပေႃႈ); တေႃႇဢမႃႇ (မႄႈ)
ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ	ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း

တေႃႇၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ (ၵိူတ်ႇ 1954 မေႇ 10) ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးမိူင်းၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း၊ ၸႄႈမိူင်းယၢင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိူဝ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ် တီႈ ၸႄႈမိူင်း ၸႄႈတိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် ၼႂ်း ၼၢင်းယိင်းသွင်ၵေႃႉၼၼ်ႉ ပႃးမၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။^[1]^[2]^[3]

ၸၢတ်ႈပၢၼ်မိူဝ်ႈၸဝ်ႉ

တေႃႇၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉ ၼႆႉ ပဵၼ်လုၵ်ႈယိင်း ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၵဝ်ႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် တွၵ်ႇတႃႇၸေႃးလႃႉထုၼ်း လႄႈ တေႃႇဢမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၽူႈႁပ်ႉလႆႈၸုမ်ႈၶူး ပႃႇရၵူႇၽၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယဝ်ႉ။^[4]

ပၢႆးမိူင်း

ယွၼ်ႉမၼ်းလႆႈၶဝ်ႈပႃးတီႈ ပၢင်ပွႆးၼႄၵၢင်ၸႂ် လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ လႄႈ တေႃႇၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ မျၢၼ်ႉမႃႇသျူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉလၢၼ်းၸိၼ်ႇပႃႇတီႇ ၶဝ်ႈ တိၺွပ်းသႂ်ႇၶွၵ်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1975 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၼၢင်း တိုၵ်ႉပဵၼ် လုၵ်ႈႁဵၼ်းပီသွင်သေ တိုၵ်ႉၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးတႃႈၵုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ 1978 လႆႈလွတ်ႈဢွၵ်ႇၶွၵ်ႈမႃးယဝ်ႉ။

ပီ 1988 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 190 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းမႃး တွၼ်ႈတႃႇ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈ ဝၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၅၁ ပီ ၵႃႈတီႈ ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇတိၺွပ်းထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်း လႆႈထုၵ်ႇၺွပ်းၶင်ဝႆႉတီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈ ဝဵင်းတထူင်ႇသေ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၽၢႆႇၸွပ်ႇ တပ်ႉမတေႃႇ ဢၼ်ပၵ်းယူႇတီႈ ဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈတိၺွပ်းမၼ်းၼၢင်းမႃးယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၽၢႆႇၸွပ်ႇၶဝ်ၼႆႉ လႆႈၸွမ်းငွႆးလင်မၼ်းၼၢင်းမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ မၼ်းၼၢင်းဢွၵ်ႇႁိူၼ်းမႃးၼၼ်ႉသေ တေႃႇပေႃးထိုင် တီႈ ႁူင်းပလိၵ်ႈတထူင်ႇၼၼ်ႉ လႆႈသွၵ်ႈႁႃထူင်မၼ်းၼၢင်းသေ ႁူမ်ႈပၼ်ၶိုၼ်းပၼ်သေတႃႉ ၶူဝ်းၶွင်ၵမ်ၽွင်ႈၼႆႉ လႆႈႈႁၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ။ လႆႈမီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ်ၶိုၼ်းတင်း ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈသေ ယွၼ်ႉၸီးၸွႆးဝႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈႁၢမ်ႈတၢပ်ႈၵၢၼ်ဝတ်ႉတြႃးၼႆသေ ထိုင်ပေႃးလႆႈတဵၵ်းလူမ်ႉၼိူဝ်လိၼ်သေ တိၺွပ်းမၼ်းယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈမႃး လုၵ်ႉတီႈ လုမ်းတတ်းသိၼ်တူင်ႇသေ ဢဝ်တင်း တွၼ်ႈယႃႇၸတၢတ်ႉ ၃၅၃ သေၵေႃႈ ပၼ်တၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ၂ ပီယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇလႆႈပၼ်ၶႂၢင်ႈ ႁႂ်ႈမၼ်းၶၢတ်ႇ ၽူႈတၢင်ၼႃႈသေဢမ်ႇၵႃး တွၼ်ႈတႃႇလၢတ်ႈဢွၵ်ႇ သၢၵ်ႈသေႇၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ႁွင်ႉၽႂ်မႃး။^[5]^[6]

တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူႈထၢၼ်ႈ 1990 ၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ဢွင်ႈတီႈတႅၼ်းၽွင်း လုမ်းတႅၼ်းၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉ မၼ်းလႆႈၶဝ်ႈၶႄႉတီႈ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မၢႆ ၃ တီႈ ၸႄႈဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇ မႃးသေ လႆႈသဵင် ၁၈,၄၂၃ (၇၄%) သေ ဢွင်ႇပႄႉမႃးသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း တႅၼ်းၽွင်းသၽႃး မႃး။ ဝၢႆးသေ လွင်ႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ 8888ယဝ်ႉ မၼ်းၸူးဢွၵ်ႇၵၢၼ်တီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶွၼ်ႇၼႂ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်လွင်ႈလၢတ်ႈ ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉဝႃႈ မၼ်းၼၢင်းၼႆႉ ထုၵ်ႉႁၢင်ႈႁႅဝ်ႉတိၺွပ်ႉၼႆသေ ယွၼ်ႉလႆႈထဵင်လႆႈမေႃးၵၼ်တင်း ၸွမ်ႁၢၼ်မွင်ႇၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၽၢႆႇၸွပ်ႇၼၼ်ႉ ဝႃးၼႆယဝ်ႉ။ ပီ 1992 လိူၼ်ၵျုၼ်ႇ တီႈ ပၢင်ၵုမ်လူင် ဢၼ် ၼႅင်ႇငၢၼ်ႇတေႃႇ ငဵင်ႇဝတ်ႉပိပျႃးမူႉ တီႇသွၵ်ႉယေးဢၽွႆႉ (မၢၼ်ႈ: နိုင်ငံတော် ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့) ၸတ်းႁဵတ်းၼၼ်ႉ မၼ်း တၢင်တူဝ် ဢမျူဝ်းတႃးတီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇဢၽွႆႉၶျူၵ်ႉသေ ၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈမႃးယဝ်ႉ။

တေႃႇၼၢင်းၶိၼ်ႇထူၺ်းမျိၼ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈ 2012 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းဢွင်ႇပႄႉမႃးသေ ထိုင် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူႈထၢၼ်ႈ 2015 မႃးၵေႃႈ မၼ်းဢွင်ႇပႄႉမႃးထႅင်ႈယဝ်ႉ။ တီႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2015 ၼၼ်ႉ မၼ်းတၢင်တူဝ် ၸႄႈဝဵင်းၽဢၢၼ်ႇသေ လႆႈဢွင်ႇပႄႉပဵၼ် တႅၼ်းၽွင်း လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း ၸႄႈမိူင်းယၢင်းသေ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸႄႈမိူင်းယၢင်းယူႇယဝ်ႉ။^[7]

ၽိုၼ်ဢိင်

↑ Karen State's new chief signals continuity and change (in en). Asian Review (16 May 2016). Retrieved on 24 September 2017။
↑ NLD အမတ် ၁၄ ဦးကို ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် များအဖြစ် အဆိုပြု ခန့်အပ်ပြီ (in my). Myanmaronline News (28 March 2016). Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။
↑ CAR ACCIDENT PUT KAREN STATE CHIEF MINISTER IN HOSPITAL (in en). Karen news. Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။
↑ KIC။ "Nan Khin Htwe Myint Is New Karen State Chief Minister - Burma News International" (in en-gb)။
↑ Chief Ministers.
↑ Kayin Chief Minister: ‘We must cooperate and work together for the future of the country’ (in en). Frontier Myanmar. Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။
↑ Interview with winning Karen NLD candidate (in en). Mizzima (27 November 2015). Retrieved on 24 September 2017။

[1] Karen State's new chief signals continuity and change (in en). Asian Review (16 May 2016). Retrieved on 24 September 2017။

[2] NLD အမတ် ၁၄ ဦးကို ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် များအဖြစ် အဆိုပြု ခန့်အပ်ပြီ (in my). Myanmaronline News (28 March 2016). Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။

[3] CAR ACCIDENT PUT KAREN STATE CHIEF MINISTER IN HOSPITAL (in en). Karen news. Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။

[4] KIC။ "Nan Khin Htwe Myint Is New Karen State Chief Minister - Burma News International" (in en-gb)။

[5] Chief Ministers.

[6] Kayin Chief Minister: ‘We must cooperate and work together for the future of the country’ (in en). Frontier Myanmar. Archived from the original on 24 September 2017။ Retrieved on 24 September 2017။

[7] Interview with winning Karen NLD candidate (in en). Mizzima (27 November 2015). Retrieved on 24 September 2017။

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]