မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ

မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ
မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ
	မင်းအောင်လှိုင်
State Leader of Myanmar; de facto
	တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ
	တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ; 1 February 2021
ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ	မျိၼ်ႉသူၺ်ႇ (acting)
ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း	ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ (ၼင်ႇ ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸိုင်ႈမိူင်း)
Commander-in-Chief of Armed Forces of Myanmar
	တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ်ဝႆႉ
	တႄႇႁၢပ်ႇပုၼ်ႈၽွၼ်း ; 30 March 2011
ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈ	Thein Sein ; ထိၼ်ႇၵျေႃႇ ; ဝိၼ်းမျိၼ်ႉ
ၽူႈၵႅမ်	ၸူဝ်းဝိၼ်း
ၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၸိုင်ႈမိူင်း	ဢွင်ႇသၢၼ်းၸုၵျီႇ
ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်း	တၢၼ်းသူၺ်ႇ
ၶေႃႈမုၼ်း ပိုၼ်းၵႅပ်ႈ
ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈ	3 ၸူႇလၢႆႇ၊ 1956 (ဢႃႇယု 67); ဝဵင်းထဝႄႇ, မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ
ၶိူဝ်းၵူၼ်း	မၢၼ်ႈ
ၵေႃႉၵူႈ	ၵျူႇၵျူႇလႃႉ
လုၵ်ႈလၢင်း	ဢွင်ႇပျေႉၸူင်ႇ; ၶိၼ်ႇသီႇရိတႅတ်ႉမုၼ်ႇ
ႁူင်းႁဵၼ်းမိူဝ်ႈဢွၼ်ႇ	ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ (LL.B); ၸၼ်ႉၸွမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း
ၶႅပ်းၸုမ်ႈ	Maha Thray Sithu; Honorary Malaysian Armed Forces Order for Valour (First Degree); Gallant Commander of Malaysian Armed Forces; Knight Grand Cross First Class of the Most Exalted Order of the White Elephant of Thailand
ဝႅပ်ႉသၢႆႉ	www.seniorgeneralminaunghlaing.com.mm
ႁၢပ်ႇၵၢၼ်သိုၵ်း
မိူင်းၶၢမ်ႇသႅတ်ႉၸႃႇ	မျၢၼ်ႇမႃႇ
တပ်ႉ/တပ်ႉၽႄ	တပ်ႉမတေႃႇ (လိၼ်)
ၶၢဝ်းယၢမ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်	1974–တေႃႇယၢမ်းလဵဝ်
တႃၶုၼ်	ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း
Commands	Commander-in-Chief of the Tatmadaw ; Joint Chief of Staff ; Chief of Bureau of Special Operations-2 (BSO-2)

ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း မႁႃႇသရေႇၸီႇတူႇ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ ၼႆႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းသိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈသေ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ တိုၵ်ႉႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ ႁင်း တပ်ႉမတေႃႇယူႇ။ မၼ်းလႆႈႁပ်ႉဢဝ် တႃၶုၼ်းမႃး မိူဝ်ႈ ပီ 2011 လိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် 30 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်း ၶွင်ႇၸီႇၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (NDSC) ဢၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။^[1] မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မၼ်းပဵၼ် ႁူဝ်ၼႃႈ ၽၢႆႇႁူမ်ႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း ႁင်း ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၵင်ႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇယဝ်ႉ။^[2] မၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၼိူဝ် လွင်ႈၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၵူၼ်းၶိူဝ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ် ပီ 2021 ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ 1 ဝၼ်းမၢးသေ မၼ်းပဵၼ် ႁူဝ်ၼႃႈတပ်ႉမတေႃႇ ဢၼ်သိမ်းဢဝ် ဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ^[3]

ပိုၼ်းတူဝ်တီႈၵႅပ်ႈ

ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ (ကြည်း 14232) ၼႆႉ ၵိူတ်ႇတီႈ ဝဵင်းထဝႄႇ၊ ၸႄႈတိူင်းတၼိၼ်းတႃႇယီႇ မိူဝ်ႈပီ 1955 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵေႃႉပဵၼ်ပေႃႉ ဢူးတွင်းလႅင်ႇၼႆႉ ပဵၼ် ဢိၼ်ႇၵျိၼ်ႇၼီႇယႃႇ တီႈထႃႇၼဢွင်ႈၵၢၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လႆႈဢွင်ႇပူၼ်ႉ ၸၼ်ႉသိပ်းတီႈ ဢ.ထ.ၵ(1)လႃႉတႃႇ (Central) ယဝ်ႉ။ ^[4] ပီ 1973-74 ၼၼ်ႉ လႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းဢဝ် ပၢႆးပၵ်းပိူင် တီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်တႃႈၵုင်ႈ သေ ထိုင် ပီ 1074 ၼၼ်ႉ လႆႈၶႂၢင်ႉၶိုၼ်ႈ ပၢင်သွၼ်ၼေႃႇၶုၼ်သိုၵ်း ၸုပ်ႈ (19) တီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်မီးတီႈ ဝဵင်းပၢင်ႇဢူးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပဵၼ် ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈပၢၼ်ဢွၼ်ႇၼၼ်ႉတႄႉ ယၢမ်ႈလႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်မႃးတီႈ တပ်ႉပႆလိၼ် မၢႆ (86) တီႈ ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ။ လႆႈပဵၼ် ၸဝ်ႈႁၢၼ်ၵွၼ်းတပ်ႉ ဢၼ်မီးၽၢႆႇတႂ်ႈ ၼမၶ (တပ်ႉၵွင်ပႆဝႆး မၢႆ (369))၊ ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ တီႈ တပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်းပႆႇဝႆး မၢႆ (33) လႄႈ လႆႈဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်းပႆႇဝႆ မၢႆ (44)၊ ၽူႈၵွၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း၊ ၽူႈၵွၼ်းငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းတူၵ်း လႄႈ ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၼႃႈလိၼ်သၢမ်ၸဵင်ႇ သေဢမ်ႇၵႃး လႆႈႁပ်ႉဢဝ်ပႃးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၽူႈၵွၼ်းၸုမ်းၵၢၼ်သိုၵ်း မၢႆ (2)ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၶၢဝ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵူႈထၢၼ်ႈ ပီ 2010 ၼၼ်ႉ လႆႈပဵၼ်မႃး ႁူဝ်ၼႃႈ ၽၢႆႇႁူမ်ႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်းသေ တႄႇဢဝ် (30-3-2011) ၼၼ်ႉသေ လႆႈဢဝ်တင်း တႃၶုၼ် ၸွမ်ပွင်သိုၵ်းသေၵေႃႈ လႆႈတႄႇႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ မႃးယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈထတ်းသၢင်ႈ

ၶွင်ႇၸီႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇၶဝ်ၼႆႉ ၶဝ်တင်ႈၸႂ်ဝႆႉ ယိူင်းမၢႆၸူး ၵူၼ်းမိူင်း တီႈ မိူင်းတႆး လႄႈ ၸႄႈမိူင်းၶၢင်၊ လႆႈၵၼ်ႉလူလၢႆ ၼၢင်းယိင်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇ၊ လႆႈဝႆႉယိူင်းမၢႆၸူး ၵူၼ်းမိူင်ႈသေ ပိုတ်းယိုဝ်း လႄႈ လႆႈဢဝ်ၽႆးၸုတ်ႇဝၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းမီးတီႈ ၸႄႈမိူင်းရၶႅင်ႇ ၼၼ်ႉဝႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။^[5] ၸိူဝ်းပဵၼ် လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ လွင်ႈၽိတ်းၾိင်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း လႄႈ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းယဝ်ႉ။^[6]

ပုၼ်ႈၽွၼ်းၸိူဝ်းႁၢပ်ႇမႃး

ပီ	တီႈ	တႃၶုၼ်	ပုၼ်ႈၽွင်း
1995-1998	တပ်ႉတႂ်ႈမိုဝ်းၼမၶ (တပ်ႉၵွင်ပႆဝႆး မၢႆ (369))	ၸဝ်ႈႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉ
1998	ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်းပႆဝႆး မၢႆ (33)	ၸဝ်ႈသိုၵ်း	ၽူႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း (ထၢၼ်ႈၼိုင်ႈ)
1999	ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်းပႆဝႆး မၢႆ (33)	ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်	ၽူႈၵွၼ်းၸုမ်းၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း
2002	ငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉငဝ်ႈသိုၵ်းပႆႇဝႆး မၢႆ (44)	ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းတပ်ႉငဝ်ႈ
2003 ဢေႃးၵၢတ်ႉ	ၸၼ်ႉၸွမ်ၵၢၼ်သိုၵ်း	ၵႅမ်ၸွမ်ႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်း
2004 ၼူဝ်ႇဝႅမ်ႇပႃႇ	ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းပွတ်းတူၵ်း	ၸွမ်ႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းတိူင်း
2006	ငဝ်ႈငုၼ်းတိူင်းသိုၵ်းၼႃႈလိၼ်သၢမ်သဵင်ႇ	ၸွမ်ႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းတိူင်း
2007	ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ	ၸွမ်ႁၢၼ်	ၽူႈၵွၼ်းၸုမ်းၵၢၼ်သိုၵ်း မၢႆ (2)
2008	ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ	ၸွမ်သိုၵ်း	ၽူႈၵွၼ်းၸုမ်းၵၢၼ်သိုၵ်း မၢႆ (2)
2010 ဢေႃးၵၢတ်ႉ	ထၢၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ	ၸွမ်သိုၵ်း	ႁူဝ်ၼႃႈ ၽၢႆႇႁူမ်ႈၸတ်းၵၢၼ်သိုၵ်း
2011 မၢတ်ႉၶျ်		ၸွမ်သိုၵ်းလူင်	ၸွမ်ပွင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတပ်ႉမတေႃႇ
2012 ဢေႇပရႄႇ 3		ၵႅမ်ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း
2013 မၢတ်ႉၶျ်		ၸွမ်ပွင်သိုၵ်း

ၽိုၼ်ဢိင်

[1] ttp://www.burmalibrary.org/docs5/Myanmar_Constitution-2008-en.pdf

[2] ttps://www.irrawaddy.com/news/burma/min-aung-hlaing-appointed-vice-senior-general.html

[3] "အရေးပေါ်ကာလ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးပါက ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည်ကျင်းပ၍ အနိုင်ရပါတီအား နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို လွှဲအပ်ပေးနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း တပ်မတော်ထုတ်ပြန်" (in my)၊ 1 February 2021။

[4] တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သစ်နှင့် အမေရိကန် မြန်မာ တပ်မတော်နှစ်ရပ် ဆက်ဆံရေး - အပိုင်း (1)

[5] Section, United Nations News Service (2016-06-20). UN News - Myanmar must address ‘serious’ human rights violations against minorities – UN rights chief (in en).

[6] Burma’s Military Milestone | Human Rights Watch

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]