Jump to content

ယူးရူပ်ႉ

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
ယူးရူပ်ႉ
ဢေႇရိယႃႇ 10,180,000 km2 (3,930,000 sq mi)[1]  (6th)[a]
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 746,419,440 (2018; 3rd)[2][3]
လွင်ႈသတ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း 72.9/km2 (188/sq mi) (2nd)
GDP (nominal) $21.79 trillion (2019; 3rd)[4]
GDP (PPP) $29.01 trillion (2019; 2nd)[5]
ၵူၼ်းၶိူဝ်းယူႇသဝ်း European
မိူင်း 50 sovereign states
6 with limited recognition
ၼႃႈလိၼ်လႆႈပိုင်ႈဢိင်ပိူၼ်ႈ 6 dependencies
ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ Most common first languages:
ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႃႈလိၼ် UTC−1 to UTC+5
ဝဵင်းဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ Largest urban areas:

ယူးရူပ်ႉၼႆႉ ၼႂ်းၵႃႊလိုမ်လိၼ်ၸဵတ်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉပဵၼ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ မၼ်းမီးမွၵ်ႈ 50 ၸိုင်ႈမိူင်းသေ တင်းတူဝ်ၼပ်ႉႁွပ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်း တင်းသဵင်ႈမွၵ်ႈႁိမ်းႁွမ်း 731 လၢၼ်ႉ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉဢၼ်ၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်သူဝ်းဝီးယႅတ်ႉယူးၼီးယၼ်း (ရသ်သျႃး) ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈတီႈသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႊတႃႇမွၵ်ႈၶိုင်ႈၼိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ ၵွၺ်းလႆႈၶဝ်ႈပႃးဝႆႉတီႈၼႂ်းယူးရူပ်ႉသေ တႃႇထႅင်ႈပွတ်းၼိုင်ႈသမ်ႉ မီးတီႈၼႂ်းဢေးသျႃး

ၼမ်ႉသမုတ်ႉ ဢၢၵ်ႈတိၵ်ႉၼႆႉ မီးဝႆႉၾၢႆႇႁွင်ႇလိုမ်ယူးရူပ်ႉသေ ၾၢႆႇၸၢၼ်းသမ်ႉ မီးပၢင်ႇလၢႆႇမေၻိတေရ်ရၢၼျၢၼ်။ သၢႆၾင်ၼမ်ႉပွတ်းတၢင်းတူၵ်းယူးရူပ်ႉသမ်ႉ ပဵၼ်တေႃႇၼမ်ႉသမုတ်ႉဢႅတ်ႉတလၢၼ်းတိၵ်ႉယဝ်ႉ။ လႅၼ်ႊၶႅၼ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇတႄႉ သမ်ႉပဵၼ်ႁၢဝ်းလွႆလူင်ဢုရလ် တီႈၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းသူဝ်းဝီးယႅတ်ႉယူးၼီးယၼ်း (ရသ်သျႃး)။

ၵူၼ်းမိူင်းလိုမ်ယူးရူပ်ႉၶဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂၢမ်းလၢတ်ႈဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် မွၵ်ႈ 30 မဵဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇၽႃႇသႃႇ ရသ်သျႃးယိူရ်မၼ်ႇဢင်းၷလဵတ်ႈၾရၢင်ႇသ်ဢီႇတႃႇလီႇသပဵၺ်ႇပူလ်ႇယူႇၶရဵၼ်းရူမၼျႃးၻတ်ႉၶျ်၊ လႄႈ သိူရ်ၿူဝ်-ၶရဝတ်။ ၵူၼ်းယူးရူပ်ႉၶဝ် ၵမ်ႈၼမ်ၼမ် ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶရိၸ်ႈယၢၼ်ႇယဝ်ႉ။

ပၢႆးၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈလႄႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈပၢၼ်မႂ်ႇၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈယူးရူပ်ႉမိူဝ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီႊ 18 ၼီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိုင်ႈမိူင်းၵူၼ်းယူးရူပ်ႉၶဝ် ၶၢႆၶူဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇၶဝ်တေႃႇတင်းပတ်းပိုၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ။ ၼႆႉမၼ်းႁဵတ်းပၼ်တၢင်းမၢၵ်ႈမီးလူင်လၢင် တေႃႇၸိုင်ႈမိူင်း ၵူၼ်းယူးရူပ်ႉၶဝ်ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ။

ယူးရူပ်ႉပဵၼ်တီႈၽင်ႁူၵ်ႉႁႄႇ ဢၼ်ၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ပၢႆးယဵၼ်ႇငႄႈမိူင်းဝၼ်းတူၵ်း။ ၶူဝ်းၵိုင်ႇၵႃႊဢၼ်ဢမ်ႇတႅပ်းတတ်းမၵ်းၶၼ်မၼ်းတင်းၼမ်လၢႆ မီးဝႆႉၼႂ်းႁူင်းၼႄၶူဝ်းၶဝ်။ မိူၼ်ၼင်ႇတီႈ ႁူင်းၼႄလူၾ်ႉႁႃႇဝဵင်းပႃႈႁိသ်ႇမိူင်းၾရၢင်ႇသဵသ်ႇ။ သမ်ႉတီႈ ႁူင်းၼႄပရႃႇတူဝ်းဝဵင်းမတ်ႈတရိတ်ႉမိူင်းသပဵၺ်ႇ။ ယူးရူပ်ႉၼႆႉ လမ်ႉမိုဝ်းၾၢႆႇပိူင်ၵေႃႇၵၢႆႇၶဝ်ၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၵျွင်းၽြႃးလူင်ၶိူဝ်းၷရိၵ်ႉၶဝ်လႄႈရူမ်းမၼ်းၶဝ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉလႂ်၊ ယဝ်ႉသမ်ႉ ၵျွင်းၽြႃးလူင်ဢမ်ႇၼၼ် ဝတ်ႉၵျွင်းလူင်မိူဝ်ႈၵၢပ်ႈပၢၼ်ၵၢင်ၶဝ်ၼၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉ။ ၽူႈၸၼ်ႁၢင်ႈ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶၢႆးဝႆႉၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်ၶိူဝ်းၵူၼ်းယူးရူပ်ႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈပႃး မိၵဵလ်ႇဢၼ်ႉၵျေႇလူဝ်ႇရႅမ်းၿရၼ်ႉတ်၊ သီးသၼ်းၼီး၊ လႄႈ ပိၵသ်သူဝ်းၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈပေႃတႅမ်ႈလိၵ်ႈၶိုၵ်ႉၶၢႆးလူင်ၶဝ်ၵေႃႈ ဢွၵ်ႇတီႈယူးရူပ်ႉယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ သျဵၵ်ႉသပျိုရ်းၻိၵ်ႉၶဵၼ်ႇသ်ၻွသ်တူဝ်ႇယဵၾ်ႉသၵီး၊ တင်း ၿၢလ်းၹၵ်ႇၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၽွင်းသိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉၵမ်းၼိုင်ႈ (1914-1918) တင်းၵမ်းသွင် (1939-1945) ၼၼ်ႉ ပွတ်းတွၼ်ႊမိူင်းယူးရူပ်ႉတင်းယႂ်ႇလူင်ၶဝ် လႆႈၶၢမ်ႇယႃႉလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႊ ဝဵင်းလူင်ၶဝ်လႄႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆတႄႉ ၶိုၼ်းမႄးၵေႃႇတင်ႈယဝ်ႉ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉၵိုတ်းပဵၼ်ဝႆႉ တီႈငဝ်ႈငႃႇ လူင်လၢင်ၾၢႆႇႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈလႄႈပၢႆးယဵၼ်ႇငႄႈဝႆႉယူႇၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၸိုင်ႈမိူင်းယူးရူပ်ႉၶဝ်ၼႆႉ မိူင်းၼိုင်ႈတင်းမိူင်းၼိုင်ႈ ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်ဝႆႉတင်း လၢႆးတေႃႉတၢင်ႇသူင်ႇပၢၼ်မႂ်ႇ၊ ႁူမ်ႈပႃးသၢႆတၢင်းလူမ်း (ၾၢႆႇၵၢင်ႁၢဝ်)၊ တၢင်းလူတ်ႉၾႆးဢိၵ်ႈတင်းသဵၼ်ႈတၢင်းမိူင်း (သဵၼ်ႈတၢင်းဝႆးလူင်) ၶဝ်လႂ်ယဝ်ႉ။

ၼႃႈလိၼ်မိူင်း

[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]
ၸွမ်ပိဝ်[7] မိၵ်ႈမၢႆ ၸိုဝ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ
(km2)
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း လွင်ႈသတ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း
(per km2)
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ ၸိုဝ်ႈၼင်ႇၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်းၶဝ်
မိူင်းဢႃႇပႃးၼီးယႃး Albania မိူင်းဢႃႇပႃးၼီးယႃး 28,748 2,876,591 98.5 Tirana Shqipëria
မိူင်းဢႅၼ်ႇတူဝ်ႇရႃႇ Andorra မိူင်းဢႅၼ်ႇတူဝ်ႇရႃႇ 468 77,281 179.8 Andorra la Vella Andorra
မိူင်းဢႃႇမေးၼီးယႃး Armenia မိူင်းဢႃႇမေးၼီးယႃး[j] 29,743 2,924,816 101.5 Yerevan Հայաստան (Hayastan)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းဢေႃးသထရီးယႃး Austria မိူင်းဢေႃးသထရီးယႃး 83,858 8,823,054 104 Vienna Österreich
မိူင်းဢႃႇၸႃႇပၢႆႇၸၼ်ႇ Azerbaijan မိူင်းဢႃႇၸႃႇပၢႆႇၸၼ်ႇ[k] 86,600 9,911,646 113 Baku Azǝrbaycan
မိူင်းပႄႇလႃႇရုတ်ႈ Belarus မိူင်းပႄႇလႃႇရုတ်ႈ 207,560 9,504,700 45.8 Minsk Беларусь (Belaruś)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းပႄႇၵျီႇယမ်ႇ Belgium မိူင်းပႄႇၵျီႇယမ်ႇ 30,528 11,358,357 372.06 Brussels België/Belgique/Belgien
မိူင်းပေႃးသၼီးယႃး လႄႈ ႁႃႇၸီႇၵူဝ်းဝီးၼႃး Bosnia and Herzegovina မိူင်းပေႃးသၼီးယႃး လႄႈ ႁႃႇၸီႇၵူဝ်းဝီးၼႃး 51,129 3,531,159 68.97 Sarajevo Bosna i Hercegovina/Боснa и Херцеговина
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းပူႇၵႃႇရီႇယႃႇ Bulgaria မိူင်းပူႇၵႃႇရီႇယႃႇ 110,910 7,101,859 64.9 Sofia България (Bǎlgariya)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၶရူဝ်ႇဢေးသျႃး Croatia မိူင်းၶရူဝ်ႇဢေးသျႃး 56,542 4,284,889 75.8 Zagreb Hrvatska
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းသၢႆႉပရႅတ်ႈ Cyprus မိူင်းသၢႆႉပရႅတ်ႈ[d] 9,251 1,170,125 123.4 Nicosia Κύπρος (Kýpros)/Kıbrıs
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၶျႅၵ်ႈ Czech Republic မိူင်းၶျႅၵ်ႈ 78,866 10,610,947 134 Prague Česko
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းတႅၼ်းမၢၵ်ႈ Denmark မိူင်းတႅၼ်းမၢၵ်ႈ 43,094 5,748,796 133.9 Copenhagen Danmark
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းဢႄႇသတူဝ်းၼီးယႃး Estonia မိူင်းဢႄႇသတူဝ်းၼီးယႃး 45,226 1,319,133 28 Tallinn Eesti
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၾိၼ်ႇလႅၼ်ႇ Finland မိူင်းၾိၼ်ႇလႅၼ်ႇ 338,455 5,509,717 16 Helsinki Suomi/Finland
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ France မိူင်းၾရၢင်ႇသဵတ်ႈ[g] 547,030 67,348,000 116 Paris France
မိူင်းၵျေႃႇၵျႃႇ Georgia (country) ၵျေႃႇၵျႃႇ[l] 69,700 3,718,200 53.5 Tbilisi საქართველო (Sakartvelo)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၵျႃႇမၼီႇ Germany မိူင်းၵျႃႇမၼီႇ 357,168 82,800,000 232 Berlin Deutschland
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၵရိတ်ႈ Greece မိူင်းၵရိတ်ႈ 131,957 10,768,477 82 Athens Ελλάδα (Elláda)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းႁၢင်ႇၵေႇရီႇ Hungary မိူင်းႁၢင်ႇၵေႇရီႇ 93,030 9,797,561 105.3 Budapest Magyarország
မိူင်းဢၢႆးသလႅၼ်ႇ Iceland မိူင်းဢၢႆးသလႅၼ်ႇ 103,000 350,710 3.2 Reykjavík Ísland
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းဢၢႆႇယႃႇလႅၼ်ႇ Ireland ဢၢႆႇယႃႇလႅၼ်ႇ 70,280 4,761,865 67.7 Dublin Éire/Ireland
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းဢီႇတႃႇလီႇ Italy မိူင်းဢီႇတႃႇလီႇ 301,338 60,589,445 201.3 Rome Italia
မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႇသတၼ်ႇ Kazakhstan မိူင်းၵႃႇၸၢၵ်ႈသတၼ်ႇ[i] 2,724,900 17,987,736 6.49 Nur-Sultan Қазақстан (Qazaqstan)
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းလၢတ်ႈဝီႇယႃႇ Latvia မိူင်းလၢတ်ႈဝီႇယႃႇ 64,589 1,925,800 34.3 Riga Latvija
မိူင်းလိၵ်ႈတိၼ်ႇသတၢႆႇ Liechtenstein မိူင်းလိၵ်ႈတိၼ်ႇသတၢႆႇ 160 38,111 227 Vaduz Liechtenstein
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းလီႉတူႇဝေးၼီးယႃး Lithuania မိူင်းလီႉတူႇဝေးၼီးယႃး 65,300 2,800,667 45.8 Vilnius Lietuva
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းလၢၵ်ႈၸိမ်ႇပၢၵ်ႈ Luxembourg မိူင်းလၢၵ်ႈၸိမ်ႇပၢၵ်ႈ 2,586 602,005 233.7 Luxembourg Lëtzebuerg/Luxemburg/Luxembourg
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းမေႃးတႃႇ Malta မိူင်းမေႃးတႃႇ 316 445,426 1,410 Valletta Malta
မိူင်းမေႃႇတူဝ်းဝႃး Moldova မိူင်းမေႃႇတူဝ်းဝႃး[a] 33,846 4,434,547 131.0 Chișinău Moldova
မိူင်းမူဝ်ႇၼႃႉၶူဝ်ႇ Monaco မိူင်းမူဝ်ႇၼႃႉၶူဝ်ႇ 2.020 38,400 18,713 Monaco Monaco
မိူင်းမွၼ်ႇတေႇၼေးၵရူဝ်ႇ Montenegro မိူင်းမွၼ်ႇတေႇၼေးၵရူဝ်ႇ 13,812 642,550 45.0 Podgorica Crna Gora/Црна Гора
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းၼႄႇတႃႇလႅၼ်ႇ Netherlands မိူင်းၼႄႇတႃႇလႅၼ်ႇ[h] 41,543 17,271,990 414.9 Amsterdam Nederland
မိူင်းမႅတ်ႇသီႇတူဝ်းၼီးယႃး North Macedonia မႄႇၶေႇတူဝ်းၼီးယႃးႁွင်ႇ 25,713 2,103,721 80.1 Skopje Северна Македонија (Severna Makedonija)
မိူင်းၼေႃႇဝူၺ်း Norway မိူင်းၼေႃႇဝူၺ်း 385,203 5,295,619 15.8 Oslo Norge/Noreg/Norga
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းပူဝ်ႇလႅၼ်ႇ Poland မိူင်းပူဝ်ႇလႅၼ်ႇ 312,685 38,422,346 123.5 Warsaw Polska
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ Portugal မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ[e] 92,212 10,379,537 115 Lisbon Portugal
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းရူဝ်ႇမေးၼီးယႃး Romania မိူင်းရူဝ်ႇမေးၼီးယႃး 238,397 19,638,000 84.4 Bucharest România
မိူင်းရတ်ႈသျႃး Russia မိူင်းရတ်ႈသျႃး[b] 17,098,246 144,526,636 8.4 Moscow Россия (Rossiya)
မိူင်းသၼ်းမႃႇရီႇၼေႃႇ San Marino မိူင်းသၼ်းမႃႇရီႇၼေႃႇ 61.2 33,285 520 San Marino San Marino
မိူင်းသႃးပီးယႃး Serbia မိူင်းသႃးပီးယႃး[f] 88,361 7,040,272 91.1 Belgrade Srbija/Србија
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းသလူဝ်ႇဝႃးၵီးယႃး Slovakia မိူင်းသလူဝ်ႇဝႃးၵီးယႃး 49,035 5,435,343 111.0 Bratislava Slovensko
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းသလူဝ်ႇဝေးၼီးယႃး Slovenia မိူင်းသလူဝ်ႇဝေးၼီးယႃး 20,273 2,066,880 101.8 Ljubljana Slovenija
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းသပဵၼ်ႇ Spain မိူင်းသပဵၼ်ႇ 505,990 46,698,151 92 Madrid España
ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉမိူင်းသုၺ်ႇတိၼ်ႇ Sweden မိူင်းသုၺ်ႇတိၼ်ႇ 450,295 10,151,588 22.5 Stockholm Sverige
မိူင်းသဝိတ်ႈၸႃႇလႅၼ်ႇ Switzerland မိူင်းသဝိတ်ႈၸႃႇလႅၼ်ႇ 41,285 8,401,120 202 Bern Schweiz/Suisse/Svizzera/Svizra
မိူင်းတိူဝ်ႇၵီႇ မိူင်းတိူဝ်ႇၵီႇ[m] 783,356 80,810,525 105 Ankara Türkiye
မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း Ukraine မိူင်းယူႇၶရဵၼ်း 603,628 42,418,235 73.8 Kyiv Україна (Ukraina)
မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ United Kingdom မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁေႃၶမ်း ပရိတ်ႈတဵၼ်ႇ 244,820 66,040,229 270.7 London United Kingdom
ဝႃႇတီႇၵၼ်ႇသီးတီး Vatican City ဝႃႇတီႇၵၼ်ႇသီးတီး 0.44 1,000 2,272 ဝႃႇတီႇၵၼ်ႇသီးတီး Città del Vaticano/Civitas Vaticana
Total 50 10,180,000[n] 743,000,000[n] 73

Within the above-mentioned states are several de facto independent countries with limited to no international recognition. None of them are members of the UN:

ၸွမ်ပိဝ် မိၵ်ႈမၢႆ ၸိုဝ်ႈ ဢေႇရိယႃႇ
(km2)
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း လွင်ႈသတ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း
(per km2)
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ
ဢႅပ်ႉၶေးၸီးယႃး Abkhazia ဢႅပ်ႉၶေးၸီးယႃး[p] 8,660 243,206 28 Sukhumi
ဢၢတ်ႉသၢၵ်ႇ Nagorno-Karabakh ဢၢတ်းသၢၵ်ႇ[q] 11,458 150,932 12 Stepanakert
ၵူဝ်ႇသူဝ်ႇဝူဝ်ႇ Kosovo ၵူဝ်ႇသူဝ်ႇဝူဝ်ႇ[o] 10,908 1,920,079 159 Pristina
သၢႆႉပရႅတ်ႈ ပွတ်းႁွင်ႇ Northern Cyprus သၢႆႉပရႅတ်ႈ ပွတ်းႁွင်ႇ[d] 3,355 313,626 93 Nicosia
ဢေႃသႅတ်ႉထီးယႃးၸၢၼ်း South Ossetia ဢွတ်ႇသႅတ်ႉထီးယႃးၸၢၼ်း[p] 3,900 53,532 13.7 Tskhinvali
ထရွၼ်ႇသၼိတ်ႉသထရီးယႃး Transnistria ထရွၼ်ႇသၼိတ်ႉသထရီးယႃး[a] 4,163 475,665 114 Tiraspol

Several dependencies and similar territories with broad autonomy are also found within or in close proximity to Europe. This includes Åland (a region of Finland), two constituent countries of the Kingdom of Denmark (other than Denmark itself), three Crown dependencies, and two British Overseas Territories. Svalbard is also included due to its unique status within Norway, although it is not autonomous. Not included are the three countries of the United Kingdom with devolved powers and the two Autonomous Regions of Portugal, which despite having a unique degree of autonomy, are not largely self-governing in matters other than international affairs. Areas with little more than a unique tax status, such as Heligoland and the Canary Islands, are also not included for this reason.

ၸွမ်ပိဝ် မိၵ်ႈမၢႆ ၸိုဝ်ႈ Sovereign
state
ဢေႇရိယႃႇ
(km2)
ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း လွင်ႈသတ်ႉႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း
(per km2)
ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ
ဢႅၵ်ႉရူဝ်ႇထီးရီႇ လႄႈ တိၵ်ႇၶေးလီးယႃး ဢႅၵ်ႉရူဝ်ႇထီးရီႇ လႄႈ တိၵ်ႇၶေးလီးယႃး (Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia) UK 254 15,700 59.1 Episkopi Cantonment
မူႇၵုၼ် ဢေႃးလႅၼ်ႇ Åland မူႇၵုၼ် ဢေႃးလႅၼ်ႇ Finland 1,580 29,489 18.36 Mariehamn
Bailiwick of Guernsey ပီးလိဝိၵ်ႉ ၶွင် ၵႂၢၼ်းသီ[c] UK 78 65,849 844.0 St. Peter Port
ၵျႃႇသီႇ Jersey ၵျႃႇသီႇ (Bailiwick of Jersey) [c] UK 118.2 100,080 819 Saint Helier
မူႇၵုၼ် ၾႄးရူဝ်း Faroe Islands မူႇၵုၼ် ၾႄးရူဝ်း Denmark 1,399 50,778 35.2 Tórshavn
ၵျီႇပရေႃးတႃး Gibraltar ၵျီႇပရေႃးတႃး UK 6.7 32,194 4,328 ၵျီႇပရေႃးတႃး
ၵရိၼ်းလႅၼ်း Greenland ၵရိၼ်းလႅၼ်း Denmark [r] 2,166,086 55,877 0.028 Nuuk
ၵုၼ်မႅၼ်း Isle of Man ၵုၼ်မႅၼ်း[c] UK 572 83,314 148 Douglas
သဝႃးလ်ပၢတ်ႇ သဝႃးလ်ပၢတ်ႇ Norway 61,022 2,667 0.044 Longyearbyen