Jump to content

လွင်ႈၸွႆႈထႅမ်:သိုပ်ႇမိုတ်ႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး

လုၵ်ႉတီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼၼ်ႉမႃး
သိုပ်ႇမိုတ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႈသၢင်ႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး
ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃးၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ပပ်ႉသႅၼ်သမ်ႇ ဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ သေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ႈတူၺ်းမၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ႁူမ်ႈသၢင်ႈတႅမ်ႈဝႆႉ ယဝ်ႉ။ လႆႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 2001 ၼၼ်ႉသေ မၼ်းလႆႈပဵၼ်မႃး ဝႅပ်ႉသၢႆႉဢၢင်ႈဢိင် ဢၼ်ယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉသေ တီႈ ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃးတႆးၼႆႉၵေႃႈ လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်မၼ်း မီးၵႂႃႇယူႇ 13,684 ႁူဝ်ယဝ်ႉသေ ၵူႈလိူၼ်ၵူႈလိူၼ်ၼႆႉ ၵူၼ်းၶဝ်ႈဢၢၼ်ႇမၼ်း မီးယူႇ ႁူဝ်သႅၼ်မၼ်း ယဝ်ႉ။ ပေႃးၶႂ်ႈႁူႉႁူဝ်ယွႆႈ ဢၼ်ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ပရေႃးၵျႅတ်ႉၼႆႉၸိုင် လူဢၢၼ်ႇလႆႈတီႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်း ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ၼႆႉလႆႈယူႇ

တေႁဵတ်းႁိုဝ် ႁူမ်ႈသၢင်ႈလႆႈ

A 3D-printed Wikipedia globe being held in someone's hands

ယႃႇပေၵူဝ် တႃႇမႄးထတ်းၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ ၸၢင်ႈမႄးထတ်းလႆႈ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ၸမ်တင်းသဵင်ႈ ယဝ်ႉ၊ ၵူၼ်းၶူၼ်ႉႁႃတူၺ်းသေလွင်ႈလွင်ႈ ဢၼ်ၸၢဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈတေႁဵတ်းလႆႈ ႁႂ်ႈတိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ်ႇမႃးၼၼ်ႉ! ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈထႅမ်သႂ်ႇ လမ်းၼႂ်းမၼ်း (ၸႂ်ႉတင်း ဢၢင်ႈဢိင် တႃႇၵမ်ႉၵႅမ်ပၼ် လွင်ႈတုၵ်းယွၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ)၊ လူတ်ႇၶိုၼ်ႈ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ၊ မႄးထတ်းတူဝ်လိၵ်ႈ လႄႈ လွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ ၽိင်ႈဝၢင်းလိၵ်ႈ၊ ၶိုၼ်းမႄးထတ်းပၼ် တႃႇႁႂ်ႈမၼ်းတိူဝ်းလူႇဢၢၼ်ႇလႆႈငၢႆႈငႅမ်ႈလီ၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်တင်း ၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမႃးမႂ်ႇၶဝ် ႁူမ်ႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈယိၼ်းၵူဝ်ႁေၼိူဝ် ပေႃႇလသီႇ ႁဝ်းၶႃႈယူႇသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇပေမႆႈၸႂ်၊ ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼႆႉ ၽႂ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉပွင်ႇလႆႈ တင်းသဵင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁဵတ်းၽိတ်းၺႃး သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ တေၶဝ်ႈမႄးပၼ်ၵႂႃႇယူႇ။ သိုပ်ႇမႄးထတ်း လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်သေၵေႃႈ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃး ႁႂ်ႈပဵၼ် ငဝ်ႈငႃႇလွၼ်ႉၶၢဝ်ႇယႂ်ႇတီႈသုတ်း ၶွင် ၼႂ်းလူၵ်ႈၼႆႉတႃႉ။

ဢုပ်ႇၵုမ်ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် – တီႈလိၵ်ႈႁွမ်တွမ် ၼိုင်ႈႁူဝ်ၼိုင်ႈႁူဝ်ၼႆႉ မၼ်းမီးဝႆႉ ၼႃႈလိၵ်ႈ ဢုပ်ႇၵုမ်၊ တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈဢုပ်ႇၵုမ် ပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လူႇတၢၼ်း – ဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃးၼႆႉ မၼ်းၸၢင်ႈၸႂ်ႉလႆႈ မႄးထတ်းလႆႈ လွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈသေ ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၸေႇတၼႃႇ ၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ် ႁူမ်ႈၵၼ် ၸွႆႈသၢင်ႈဝႆႉၼႆသေတႃႉ တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈ သႃႇဝႃႇမၼ်း သိုပ်ႇလႅၼ်ႈလႆႈၵႂႃႇၼၼ်ႉတႄႉ လႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈလူႇတၢၼ်းယဝ်ႉ။ ၶႅၼ်းတေႃႈ ဝူၼ်ႉၶွပ်ႈလူႇတၢၼ်း တႃႇၸွႆႈထႅမ် ဢၼ်လႆႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢၼ်မႄးၵုမ်း ၵၢၼ်သၢင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်းယႂ်ႇ ပရေႃးၵျႅတ်ႉၼႆႉ။

ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူႉတင်း လုၵ်ႈၸုမ်းပႅၵ်ႇ ၸုမ်းၽူႈသူင်ၸႂ် ဝီႇၶီႇၽီးတီႈယႃးၵမ်းၽွင်ႈၼၼ်ႉတႃႉ

တွၼ်ႈတႃႇ လူင်းၸိုဝ်ႈ ဢၶွင်ႉ

ဢမ်ႇသၢင်ႈဢၶွင်ႉသေၵေႃႈ ႁပ်ႉတွၼ်ႈတႃႇမႄးထတ်း ယူႇသေတႃႉ ပေႃးလူင်းၸိုဝ်ႈ ဢၶွင်ႉဝႆႉၼႆမၼ်းတိူဝ်းမီး ၽွၼ်းလီၼမ်လိူဝ်။ မၼ်းၸၢင်ႈႁဵတ်းလႆႈ ၽႂ်းၽႂ်းသေ ပဵၼ်ၾရီးၵူၺ်း။

လူင်းၸိုဝ်ႈ

ၶႂ်ႈၸၢမ်းမႄးထတ်းတူၺ်းၼႄႇ

ၸႂ်ၼႃႈလိၵ်ႈၸၢမ်းတူၺ်း "sandbox" ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇတႂ်ႈၼႆႉသေၵေႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၸၢမ်းမႄးထတ်းတူၺ်းလႆႈယူႇ-

မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ တင်း တႃႁၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉဝီႇၶီႇမၢၵ်ႉၵၢပ်ႉသေ မႄးထတ်း မႄးထတ်းၼႃႈလိၵ်ႈ တင်း တႃႁၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉဝီႇၶီႇမၢၵ်ႉၵၢပ်ႉသေ မႄးထတ်း

ပေႃႉသႂ်ႇလိၵ်ႈသေလွင်ႈလွင်ႈသေၵေႃႈ ၼဵၵ်းပၼ် ပိုၼ်ဢွၵ်ႇ ၼႃႈလိၵ်ႈ ၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈႁၼ် ႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်းယူႇ။ ယႃႇပေမႆႈၸႂ်ဝႃႈ ၵူဝ်သေၸိူဝ်ႉသေလွင်ႈလုလႅဝ်၊ ၼႃႈလိၵ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼႃႈလိၵ်ႈ ဢၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၸၢမ်းတူၺ်းၵူၺ်း။

တီႈၽၢႆႇလင်မၼ်း မီးဝႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်တင်းလၢႆ

တီႈဝီႇၶီႇၽီးတီးယႃးၼႆႉ မီးဝႆႉ ၼႃႈလိၵ်ႈတူင်ႇဝိူင်းတင်းၼမ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လိၵ်ႈႁွမ်တွမ်မၼ်း။

သုၼ်ၵၢင် ၵၢၼ်ငၢၼ်း – သဵၼ်ႈမၢႆၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈၸွႆႈထႅမ်လႆႈ
ၼႃႈလိၵ်ႈ လွင်ႈၸွႆႈထႅမ် – တၢင်းၵမ်ႉၵႅမ် လႄႈ တၢင်းၶႆႈၸႂ်
ၵိူၼ်ႇတူ တူင်ႇဝိူင်း – ၵႅၼ်ၵၢင် တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈမႄးထတ်း