ၺွင်ႇတူင်း၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း
ဝဵင်း
ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း ဢွင်ႈတီႈ ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°02′30″N 95°37′32″E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈမိူင်း	ဢေႇယႃႇဝတီႇ
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈမဢူႇပိၼ်ႇ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း (မၢၼ်ႈ: ညောင်တုန်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Nyaungdon) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈမဢူႇပိၼ်ႇ၊ ၸႄႈတိူင်းဢေႇယႃႇဝတီႇ၊ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈ ၼမ်ႉၵဵဝ် လႄႈ ၼမ်ႉပၢၼ်းလႅင်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉသေ တူၵ်းၽၢႆႇႁွင်ႇ ဝဵင်းမဢူႇပိၼ်ႇယဝ်ႉ။ တီႈၼႃႈလိၼ်ၸႄႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးဝႆႉ ၸႄႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းထၼုၽျူႇယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈ ၸႄႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ မီး 331 လွၵ်းလၵ်းယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 1953 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီး 15245 ၵေႃႉယဝ်ႉ။

ၺွင်ႇတူင်း ငဝ်ႈငႃႇမၼ်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးလင်ႁိူၼ်း 100 မွၵ်ႈၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈယၢၼ်ႇၵိၼ်းၸၢၼ်ႇဢၼ်မီး ၽင်ႇၽၢႆႇပုၼ်ႉၺွင်ႇတူင်းၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈဝႆႉသေတႃႉ မိူဝ်ႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းပႆႇၵိုၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈလိုဝ်းလင် ပဵၼ်တႃႈႁိူဝ်းမႃးယဝ်ႉ။ မွၵ်ႈပီၶရိတ်ႉ 1852 ၼၼ်ႉ ဢွင်ႈဝဵင်းဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးလင်ႁိူၼ်း 100 ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ထိုင်ပၢၼ်ဢင်းၵိတ်ႉမႃး ၸင်ႇလႅပ်ႈၵိုၼ်းမႃးယဝ်ႉ။ တႄႇၸဵမ်ပၢၼ်ၼၼ်ႉသေ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလွႆးလွႆး တေႃႇပေႃးပဵၼ် တႃႈႁိူဝ်းၼမ်ႉၵဵဝ် ဢၼ်ပဵၼ်တီႈ ဢဝ်ၵုၼ်ႇ မိူင်းတႂ်ႈ မိူင်းၼိူဝ်လႅၵ်ႈလၢႆႈၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵုၼ်ႇမိူင်းတႂ်ႈၼႆႉ ၵမ်ႉၼမ် ပဵၼ် ပႃၼဝ်ႈလႄႈ တီႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ လွင်ႈသိမ်းပႃၼဝ်ႈ၊ လွင်ႈမူၼ်ႉမႄး၊ လွင်ႈၶၢႆ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မႃးသေ ပေႃးလႆႈဝႃႈ ပႃၼဝ်ႈဢွၵ်ႇတီး ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆယဝ်ႉ။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵုၼ်ႇသိၼ်ဢွၵ်ႇတီႈ ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆ့ ဢမ်ႇၸႂ်းပႃၼဝ်ႈ။ ၶဝ်ႈလႄႈ ၵုၼ်ႇဢွၵ်ႇၼႂ်းသူၼ်ယဝ်ႉ။ ပႃၼဝ်ႈၼႆ့ လုၵ်ႉမိူင်းတႂ်ႈသေ သူင်ႇၸူး ဝဵင်းၺွင်ႇတူင်း တွၼ်ႈတႃႇဢဝ်ၶၢႆၸူး မိူင်းမၢၼ်ႈပွတ်းၼိူဝ်ယဝ်ႉ။

ပွၵ်ႉၵျုၼ်းထဵၵ်ႉ တီႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႉဢၼ်ၵိုၼ်းၸွမ်း လွင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆပႃၼဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဝၢႆးသေပူၼ်ႉ ပီ 1920 မႃး တႃႈၼမ်ႉၺွင်ႇတူင်းၼႆႉ ယွၼ်ႉတိုၼ်ႈပဵၼ်ၵုၼ်မႃးလႄႈ ႁိူဝ်းၼမ်ႉၵဵဝ်ၵေႃး ဢမ်ႇၸၢင်ႈၶဝ်ႈၸမ်ယဝ်ႉ။ ႁဵတ်းၼၼ်သေ တႃႈႁိူဝ်းတိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းသိုဝ်ႉၶၢႆပႃၼဝ်ႈ တီႈဝဵင်းၺွင်ႇတူင်းၼႆႉၵေႃႈ ယူပ်ႈယွမ်းမႃးယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်ၼၼ်ႉၼႆႉ တိုၵ်ႉၵိုတ်ႈ တိုၵ်ႉမီးယူႇဢိတ်းဢွတ်း တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။