ၵေႃလၢင်း၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းၵေႃလၢင်း
ဝဵင်း
ဝဵင်းၵေႃလၢင်း ဢွင်ႈတီႈဝဵင်းၵေႃလၢင်း
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 23°47′N 95°41′E
မိူင်း	မျၢၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈၵႅင်း
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇသႃ
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းၵေႃလၢင်း
ဢေႇရိယႃႇ
• ႁုပ်ႈ	281.90 လွၵ်းလၵ်း (730.11 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ)
ႁူဝ်ၼမ်ၵူၼ်း (2014)	145,297
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ဝဵင်းၵေႃလၢင်း (မၢၼ်ႈ: ကောလင်းမြို့ ; ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Kawlin) ; သဵင်ဢွၵ်ႇ [Kaulaang]) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်းၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၸႄႈဝဵင်းၵေႃလၢင်း ဢၼ်မီးတီႈ ၸႄႈတွၼ်ႈၵေႃလၢင်း (မိူဝ်ႇပႆႇထိုင် ပီ 2019 ၸႄႈတွၼ်ႈၵၢတ်ႇသႃ) တီႈ ၸႄႈတိူင်းၸႄႈၵႅင်း မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇပွတ်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉတီႈယၢၼ်ၵႆ သဵၼ်ႈတၢင်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် သူၺ်ႇပူဝ်ႇ-ၸႄႈၼႃး 14 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် တၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈလိူဝ်ႇ-ၸႄႈၼႃး ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်း ဝဵင်းတီႈၶင်ႉယၢၼ် 40 လၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈဝႃႈမီးဝႆႉတီႈၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်ပဵင်းသေတႃႉ ႁိမ်းႁွမ်ႈၵူႈၽၢႆႇၼႆႉ လွႆလွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။

ဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႆႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈ မီး 1888 လွၵ်းၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇသေ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ပီ 2014 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း ယူႇသဝ်း မီးမွၵ်ႈ 145,297 ၵေႃႉယဝ်ႉ။ တီႈၼိူဝ်ဝဵင်းၼႆႉ ၵူၼ်းယူႇသဝ်း မီး 21441 ၵေႃႉသေ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵမ်ႉၼမ် 123866 ၼႆႉ ယူႇသဝ်းတီႈ ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းၸၢႆးၼႆႉ မီး 69782 သေ ႁူဝ်ၼပ်ႉၼၢင်းယိင်းၼႆႉ မီး 75515 ၵေႃႉလႄႈ ႁူဝ်ၼပ်ႉၼၢင်းယိင်း တိူဝ်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ပဵၼ်ပဵၼ်ပၢင်ႇတူင်ႈၼႃး ဢၼ်ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ပၢင်ႇၵေႃလၢင်းၼႆယဝ်ႉ။

ၸႄႈဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႆႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶုၼ်မၢၼ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉ လႆႈပၼ်ၵၢၼ် ၶုၼ်ၽွင်းဝဵင်းသေၵေႃႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇမႃးယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈ ဝဵင်းၵဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တီႈ ဝၢၼ်ႈလူင်(ယႂႃႇမ) ဢၼ်မီးၽၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၵေႃလၢင်း ယၢမ်းလဵဝ် ဢၼ်ယၢၼ် မွၵ်ႈ ၼိုင်ႈလၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းၵေႃလၢင်းယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ ဢဝ် ၼွင်ႈၸၢၼ်း လႄႈ ၼွင်ႁွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈ 2 ဝၢၼ်ႈၼၼ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်သေ တႄႇတင်ႈဝဵင်းမႃးယဝ်ႉ။

မီးဝႆႉ ႁူင်းယႃ 1 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် 3 ႁူင်း၊ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် 1 ႁူင်း၊ ၵၢတ်ႇ 2 ၵၢတ်ႇယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၵႃး ဢၼ်ဢွၵ်ႇ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်း ဢၼ်ၵၢႆၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် တႃႈလိူဝ်ႇ-ၸႄႈၼႃး လႄႈ ဝဵၼ်ႈတၢင်းဢွၵ်ႇ ၽၢႆႇၸၢၼ်းဝဵင်း ဢၼ်ၵၢႆႇၸူး သဵၼ်ႈတၢင်းၵၢၼ်ႉပလူႇ-တႃႈလိူဝ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈပွႆး ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၵူႈပီပီၼၼ်ႉ ပွႆးၽြႃးလွႆၵုပ်း (ၶမွၵ်ႉတွင်ႇ)ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ တႆးလႅင် တီႈမၢၼ်ႈမွၵ်ႇ၊ မိူင်းယၢင်း၊ မိူင်းၵွင်း၊ ႁူဝ်ပၢင်ႇ လႄႈ ၶမ်းတီး ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပဵၼ်လွႆ ဢၼ်လိုဝ်းလင်တီႈဝဵင်းၼၼ်ႉလႄႈ ၵူႈဝၼ်းၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ၵူၼ်းဝႆၽြႃး တီႈၸမ်တီႈၵႆ၊ ၵူၼ်းၶိုၼ်ႈလွႆတႃႇပၢႆးယူႇလီ၊ ၽူႈလဵၼ်ႈႁႅင်းၸိူဝ်းၶီႇလႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။

ၵူၼ်ႇသိၼ်ဢၼ်ဢွၵ်ႇပိူင်လူင်ၼႆႉ ပဵၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ်သေ ၵႃႉၶၢႆၵုၼ်ႇသိၼ်တင်း ၽႃၵၢၼ်ႉ၊ ၸႄႈၼႃး၊ မိူင်းၵွင်း ၸိူဝ်းပဵၼ်ထုင်ႉပွတ်းၼိူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႈဝဵင်းၵေႃလၢင်းၼႆႉ မီးဝႆႉ မႆႉမွၵ်ႇသွမ်၊ မႆႉသၵ်း လႄႈ ၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လိူင်ႇၼမ်သေ ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈၵျွၵ်ႉပထူဝ်း ဢၼ်ပဵၼ် ႁူင်းၵၢၼ်ၸၢၵ်ႈႁုင်ၶမ်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ တီႈ ၽၢႆႇပၢၼ်ႉပူၺ်းၵူင်း တီႈပူၼ်ႉ ဝၢၼ်ႈၵျွၵ်ႉတၢၼ်း/ဝၢၼ်ႈၶၢၼ်ႇတႃႇ ဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈ ပွတ်းတူၵ်း တီႈ ႁိမ်းႁွင်ႈဢူၵ်ႉၵၢၼ်ႇ သျၢၼ်းၵလူင်းၼၼ်ႉ ၶုတ်းလႆႈၶမ်းယဝ်ႉ။ တီႈလွႆတိတ်ႉၸေး ဢၼ်မီးတီႈ လႅၼ်လိၼ် ၵေႃလၢင်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းပၢင်ၵႆႇၽူႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇ လိၼ်ဢၼ်ၶမ်းၶဝ်ႈပႃးၼမ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လႆႈမႆႈၸႂ်ၽေးလိၼ်ၵူၼ်ႇလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆႇဢုပ်ႉပိူင်ႇၶဝ် ဢမ်ႇပၼ်ၶႂင်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶုတ်းၶမ်း တီႈလွႆၼၼ်ႉ။