တၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ၊ ဝဵင်း

ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ
ဝဵင်း
ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ ဢွင်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇ
ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 17°17′39″N 96°34′48″E
မိူင်း	မျႅၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ်
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ၸႄႈတွၼ်ႈပႃႇၵိူဝ်
ၸႄႈဝဵင်း	ၸႄႈဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ
ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ	39 ထတ်း (12 မီႇတႃႇ)
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)

ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ (မၢၼ်ႈ: သနပ္ပင်မြို့), (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Thanatpin), (သဵင်ဢွၵ်ႇ [Danaadpin]) ၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၸႄႈဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈပႃႇၵိူဝ်၊ ၸႄႈတိူင်းပႃႇၵိူဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မီးဝႆႉၽၢႆႇဢွၵ်ႇဝဵင်းပႃႇၵိူဝ် ၵႆယၢၼ် မွၵ်ႈႁႃႈလၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းႁွင်ႉဝႃႈ တၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ပီ 70 ပၢႆႇ မိူဝ်ႈပႆႇတင်ႈဝဵင်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ တႄႇတင်ႈဝဵင်းယူႇ ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးတူၼ်ႈ တူၼ်ႈတၼၢတ်ႉ တင်းၼမ်သေ ၼႂ်းၵႃႈၶဝ်ၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် တူၼ်ႈလူင်သွင်တူၼ်ႈၼႆႉ တူၼ်ႈယႂ်ႇသုင်သမ်ႉပေႃးလုၵ်ႉတီႈဝဵင်းပႃႇၵိူဝ်သေ မုင်ႈႁၼ် ဝႃႈၼၼ်ယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၵူၺ်းမီးသုမ်ႉဢွၼ်ႇ သီႇႁႃႈလင်သေ တီႈႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပႃႇထိူၼ်ႇၼႃလႄႈ ပဵၼ်တီႈလမ်းတူဝ်ထိူၼ်ႇတႃႇ ဢင်းၵိတ်ႉၵူၼ်းၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ်ယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ်လႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉၵိုၵ်း တူၼ်ႈတၼၢတ်ႉလူင်သွင်တူၼ်ႈၼၼ်ႉသေ ဝႃးပဵၼ် ဢွင်ႈလိုဝ်ႈတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇႁိ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမွၼ်း ၵမ်ႉၼမ်သေ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်ၽဵဝ်ႈပႃႇမႆႉမႃႇထိူၼ်ႇသေ ႁဵတ်းလွင်ႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈမႃးယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉလင်ႁိူၼ်းတူဝ်းၼမ်မႃးလႄႈ ထိုင်မႃး ပီ ႑႑႗႐ မႃး ၸင်ႇႁွင်ႉတီႈၼၼ်ႈဝႃႈပဵၼ် ဝၢၼ်ႈတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈၼၼ်ႉသေ ပဵၼ်ထုင်ႉၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈမႃးလႄႈ ဝဵင်းမူၼ်းၵူၼ်းၵိုၼ်းမႃးသေ ၸင်ႇပဵၼ်မႃး ဝဵင်းပၵ်းလုမ်း ၶုၼ်ပွင်ဝဵင်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။

တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ဝဵင်းၼႆႉ မီးမွၵ်ႈသွင်လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ 1953 ၼၼ်ႉ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်း မီးမႃး 6,805 ၵေႃႉသေ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႊ ယဝ်ႉ။

ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဝဵင်း ပၢႆးၵပ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇမႃး ၵႃႉၶၢႆၶႅမ်ႉလႅပ်ႈဝဵင်းၼိူင်ႈယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၵႃး ပႃႇၵိူဝ် - တၼၢတ်ႉပိၼ်ႇ ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၽႄ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉၵႃး တႃႈၵုင်ႈ-ဝဵင်းလိူဝ်ႇ ပွတ်းတွၼ်ႈဢၼ်ၼိူင်ႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပႆပဵၼ်သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်ၼၼ်ႉ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း ပႃႇၵိူဝ် - တူင်းၶႂႃႉ ဢၼ်မီး 49 လၵ်းၼၼ်ႉ လတ်းၵႂႃႇ ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင်မႃးသေ သဵၼ်ႈတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်းၼၼ်ႉ ဢိုတ်းဝႆႉသေ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈႁဵတ်းပဵၼ်တၢင်းလူတ်ႉၵႃး တႄႇဢဝ်ပႃႇၵိူဝ်တေႃႇထိုင် ၶရၢၼ်းတူင်းၶႂႃႉယဝ်ႉ။ သဵၼ်ႈတၢင်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆတၢင်းတေႃႉသူင်ႇ ၸႄႈတွၼ်ႈပႃႇၵိူဝ် လႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈတႃႇယႃႇဝတီႇ ၼၼ်ႉ ၶႅမ်ႉလႅပ်ႈမႃးယဝ်ႉ။

တီႈၽၢႆႇသၢႆတၢင်းၼမ်ႉၼႆႉ ဢၼ်ပဵၼ် ႁွင်ႈၶုတ်း ပႃႇၵိူဝ်-ၸိတ်ႉတွင်း ဢၼ်မီးတၢင်းယၢဝ်း 30 လၵ်းၼၼ်ႉ လတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇ ၵၢင်ဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇယဝ်ႉ။ တႃႇတေၶၢမ်ႈၸူးၵၼ် ဝဵင်းၽၢႆႇၼိူင်ႈလႄႈ ၽၢႆႇၼိူင်ႈၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1900 ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆႇၵေႃႇသၢင်ႈၶဝ် လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈၶူဝ် ဢၼ်မီးတၢင်းယၢဝ်း 120 ထတ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၶုတ်းလူင်ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းၼႆႉ ႁိူဝ်းလူင် ပေးလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးသေတႃႉ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉ ယွၼ်ႉမၼ်းတိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ဝၢႆးလင်မႃး ၸိူဝ်းပဵၼ်ႁိူဝ်းဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း ၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးလႆႈယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ဢင်းၵိတ်ႉ ၼၼ်ႉ ဢဝ်မႆႉ ၸိူဝ်းလုၵ်ႉတီႈ ပၢင်မၢၵ်ႇၼႃႉ၊ တွင်ႇငူႇ၊ လႄႇဝေး၊ သူၺ်ႇၵျိၼ်ႇ ၼႆႉ လွင်ႈၸွမ်းႁွင်ႈၶုတ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶူဝ်းဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ၊ ၶူဝ်းၵုၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ဝၢၼ်ႈ 300 ၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈပႃႇၵိူဝ် ၸိူဝ်းပဵၼ် ၶဝ်ႈသၢၼ်၊ ၽိုၼ်း၊ မႆႉမွင်၊ ဢုမ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢဝ်တေႃႉသူင်ႇၵၼ်တီႈ ႁွင်ႈၶုတ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ တီႈၼႂ်းႁွင်ႈလူင်ႁွင်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေ ၸၢင်ႈၵႂႃႇမီးတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈႁၢၼ်ႇတႃႇဝတီႇ လႄႈ ၸႄႈတွၼ်ႈတထူင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းတၼၢတ်ႉပိၼ်ႇၼႆႉ တူၵ်းၼႂ်းၼႃႈလိၼ်တႅမ် တီႈၼႂ်းၸႄႈတွၼ်ႈပႃႇၵိူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸွမ်းလူၺ်ႈ သဵၼ်ႈမၢႆႁူဝ်ႁိူၼ်း ဢၼ်ၵဵပ်းမိူဝ်ႈ ပီ 1931 ၼၼ်ႉ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၸႄႈဝဵင်းၼႆႉ မီး 341 လွၵ်းလၵ်းသေ ဝၢၼ်ႈဢၼ်ပူႇၵႄႇဢုပ်ႉၼႆႉ မီး 51 ဢိူင်ႇယဝ်ႉ။ ႁူဝ်ႁိူၼ်း ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်း မီးၵႂႃႇ 10,647 ယဝ်ႉ။