တၵူင်ႇ၊ ၸႄႈဝဵင်း

ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ
ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ
	ၸႄႈဝဵင်း
	ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇဢွင်ႈတီႈ ၼႂ်းမိူင်းမျႅၼ်ႇမႃႇ
	ၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16°46′51″N 96°8′59″E / 16.78083°N 96.14972°Eၵူဝ်ႇဢေႃးတိၼဵတ်ႉ: 16°46′51″N 96°8′59″E / 16.78083°N 96.14972°E
မိူင်း	မျႅၼ်ႇမႃႇ
ၸႄႈတိူင်း	ၸႄႈတိူင်းတႃႈၵုင်ႈ
ဝဵင်း	ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ
ၸႄႈတွၼ်ႈ	ပွတ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈ
ၼႃႈသုင်ပၢင်ႇလၢႆႇ	89 ထတ်း (27 မီႇတႃႇ)
ၶၢဝ်းယၢမ်း ၼႃႈလိၼ်	MST (UTC+6.30)
မၢႆသူင်ႇလိၵ်ႈ	၁၁၁၉၁

ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ (မၢၼ်ႈ: ဒဂုံမြို့နယ်), (ဢိင်းၵလဵတ်ႈ: Dagon), (သဵင်ဢွၵ်ႇ [Dakong]) ၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ဢၼ်ဢိူမ်ႈ ၵၢင်ဝဵင်း ဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼႆႉ မီးပွၵ်ႉ (႕) ပွၵ်ႉယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်သေပိူၼ်ႈ တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ၊ ႁွင်ႈၼႄၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (မၢၼ်ႈ: အမျိုးသားပြတိုက်)၊ ႁွင်ႈၵႃႈၸၢတ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ (မၢၼ်ႈ: အမျိုးသားပြဇာတ်ရုံ)၊ သၽႃးၸႄႈတိူင်းတႃႈၵိုင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၸိူဝ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ တီႈၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼႆႉၵေႃႈ ႁူင်းလႅမ်းလူင်၊ လုမ်းၽွင်းၼွၵ်ႈမိူင်း လႄႈ ဢွင်ႈႁိူၼ်းတီႈယူႇ ၽွင်းၶဵဝ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢွၵ်ႇပေႃႇပဵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢထၵ (႑) တၵူင်ႇ၊ ဢထၵ (႒) တၵူင်ႇ ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ထႅၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ဢၼ်မီးတီႈ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ပီ 2011 လိူၼ်ၾႅပ်ႇဝႃႇရီ (6) ဝၼ်းၼၼ်ႉ တႄႇပိုတ်ႇ ၵၢတ်ႇတေႃႇဝိၼ်ႇသႅၼ်ႇထႃႇ ဢၼ်မီး 15 ၸၼ်ႉၼၼ်ႉ လႄႈ ႁွင်ႈၵူၼ်းယူႇ ၵႃႈတီႈ ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပီ 2011 လိူၼ်ၵျုၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈသြႃႇသီႇတၵူႇ ပိုတ်ႇၽုၺ်ႇ ႁူင်းႁဵၼ်းပုတ်ႉထၽႃႇသႃႇ သီႇတၵူႇၵူႈမိူင်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သၢႆပိုၼ်း

တၵူင်ႇဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတမ်ႇငႃႈမွၼ်းဢွၼ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈႁိမ်း ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇၼၼ်ႉသေ ပေႃးဢဝ် ၽႃႇသႃႇမွၼ်း ဝႃႈ လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ လၵုင်ႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်သၢႆပိုၼ်းဝႃႈ ဝၢၼ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ မီးႁိမ်းပၢႆဝဵင်း ဝဵင်းတၢၼ်ႇလိၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ဢွင်ႈလီပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်မီးတီႈသၢႆ မႄႈၼမ်ႉတႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ဝၢၼ်ႈတၵူင်ႇဢွၼ်ႇၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇလႄႈ ပေႃးဢဝ်ၾိင်ႈငႄႈဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်တီႈလိုဝ်းလင်မႃးယဝ်ႉ။ ပီ 1755 ၼၼ်ႉ ဢလွင်းမိၼ်းတယႃး သိမ်းဢဝ် ဝၢၼ်ႈတၵူင်ႇသေ ၵွပ်ႈဢွင်ႇပႄႉလႆႈ ယၢၼ်ႇတင်းသဵင်ႈလႄႈ ၸင်ႇႁွင်ႉဝႃႈ ယၢၼ်ႇၵူင်ႇ (မၢၼ်ႈ: ရန်ကုန်) ၼႆယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢလူင်ႇ၊ ပပႄးတၢၼ်း၊ ၵျွၵ်ႉတတႃး၊ ပူဝ်ႇတထွင်ႇ ဢဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉႁူမ်ႈၵၼ်သေ ၸင်ႇတႄႇတင်ႈဝဵင်းလူင်မႃးယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶူဝ်းလၼီႇဢင်းၵိတ်ႉၼၼ်ႉ တၵူင်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢင်ဝဵင်းလႄႈ ႁိမ်းႁွမ်းၼၼ်ႉ မီးပွၵ်ႉၵူၼ်းၽၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပေႃးတဵမ်လူင်ဝႆႉၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ဝၢႆးပီ 1950 ထိုင်ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႊမႃး ၸင်ႇၽဵဝ်ႈပဵတ်ႈပွၵ်ႉၵူၼ်းၽၢၼ်ႈဢၼ်ၶႂၢၵ်ႈတီႈယူႇ မီးတီႈပွတ်းၸၢၼ်းၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇၵေႃႇသၢင်ႈပိူင်ၵၢၼ် ဝၢင်းႁိူၼ်းမိၼ်းမၼႅင်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းႁၢပ်ႇၵၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸိုဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မႃးၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထိုင်မႃးပီ 1980 ပူဝ်ႇၶျူၵ်ႉၼေႇဝိၼ်း လႆႈတႄႇၵွင်းမူး မႁႃႇဝိၸယ ဢၼ်ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၵွင်းမူးလိုဝ်းလင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢွင်ႈတီႈလႄႈ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်

ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးတီႈၼႂ်း ၸႄႈတွၼ်ႈပွတ်းတူၵ်းတႃႈၵုင်ႈသေ မီးဝႆႉတီႈၼႂ်းၵႄႈ လတ်ႉတီႇတုတ်ႉႁွင်ႇ 16 တီႇၵရီႇ 45 မိတ်ႉၼိတ်ႉ 51 ၸႅၵ်ႉၵၢၼ်ႉ လႄႈ လွင်ႇၵျီႇၵျူႉ 97 တီႇၵရီႇ 59 မိတ်ႉၼိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇၼႆႉ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇမီး ၸႄႈဝဵင်းမိင်ႇၵလႃႇတွင်ႇၺူၼ်ႉ၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်း မီး ၸႄႈဝဵင်းပပႄးတၢၼ်း၊ ၸႄႈဝဵင်းလႃႉတႃႇ၊ ၸႄႈဝဵင်းလၢၼ်းမတေႃႇ တိူဝ်ႉၸပ်းဝႆႉတင်း ၸႄႈဝဵင်းၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။ ၽၢႆႇတၢင်းတူၵ်းၸမ်ႉ တိူဝ်ႉၸပ်းဝႆႉတင်း ၸႄႈဝဵင်းဢလူင်ႇ လႄႈ ၽၢႆႇတၢင်းႁွင်ႇတႄႉ တိူဝ်ႉၸပ်းၵၼ်ဝႆႉတင်း ၸႄႈဝဵင်းပႁၢၼ်း လႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၸၢၼ်းၶျွင်း ယဝ်ႉ။^[1]

ပေႃးဢဝ် ၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇတေႃႇတၢင်းတူၵ်း မီး (0.96)လၵ်း လႄႈ ပေႃးဢဝ် ၼႃႈတၢင်းၸၢၼ်းတေႃႇတၢင်းႁွင်ႇ မီး (0.99) လၵ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မၼ်းတႄႉ မီး 1.959 လၵ်းပၼ်ႇမူၼ်း (1,254 ဢေႇၵ)ယဝ်ႉ။^[1]

ယူင်ႉသၢင်ႈၸိူဝ်းလိုဝ်းလင်

ယူင်ႉသၢင်ႈၸိူဝ်းဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈၼႂ်း ၸႄႈဝဵင်းတၵူင်ႇ ဢၼ်ၼႄဝႆႉၼင်ႇပႃႈတႂ်ႈၼႆႉၼႆႉ ထိင်းသိမ်းဝႆႉပဵၼ် ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ် တီႈဝဵင်းတႃႈၵုင်ႈ ၶႃႈဢေႃႈ။

ၸိုဝ်ႈ	မဵဝ်းမၼ်း	ႁဵင်းလိၵ်ႈ	မၢႆတွင်း
ဢ.ထ.ၵ (႑) တၵူင်ႇ	ႁူင်းႁဵၼ်း	၅၇၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးဢလၢၼ်ႉပျႃႉ	(ဢွၼ်တၢင်း) ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မႅတ်ႉတတိတ်ႉ
[[ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မျူဝ်ႉမႃႉ၊ တႃႈၵုင်ႈ\|ဢ.ထ.ၵ(႒) တၵူင်ႇ	ႁူင်းႁဵၼ်း	၃၅၃၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမျူဝ်ႉမႃႉၵျွင်း	(ဢွၼ်တၢင်း) ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မျူဝ်ႉမႃႉ
ဢွင်ႈၽႃႇထၢတ်ႈ ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း	ႁွင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီ	၃၅၊ သဵၼ်ႈတၢင်းမေႃႇၵုၼ်းတႅၵ်ႉ
ဝၢၼ်းႁိူၼ်းၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၽွင်း	ဝၢၼ်းႁိူၼ်း	၈၂၊ ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇ
ၵွင်းမူးဢဵင်ႇတေႃႇယႃႇ	ၵွင်းမူး	သဵၼ်ႈတၢင်းမျူဝ်ႉမႃႉၵွင်း
ဝတ်ႉၵျႃးၵူး	ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ	၄၉၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
ၵွင်းမူးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ	ၵွင်းမူး	သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
ၵွင်းမူးမႁႃႇဝိၸယ	ၵွင်းမူး	သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
ၵွင်းမူးၸဵင်းယွင်ႇၶျီႇ	ၵွင်းမူး	သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
မႅတ်ႉတတိတ်ႉ ၵျွင်းဝႆႉၽြႃး ၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ဢင်းဢိတ်ႉ	ၵျွင်းၽြႃးးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ	၆၅၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃး ဢလၢၼ်ႇပျႃႉ
ထၢၼ်ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်မိူင်းၼွၵ်ႈ	လုမ်း	၃၇၊ သဵၼ်ႈတၢင်းတၢၼ်ႇတမၢၼ်ႇရဵၵ်ႉတႃႇ
ဢမျူဝ်းတႃးမေႃႇၵုၼ်းတႅၵ်ႉ	လုမ်း	၁၁၄၊ သဵၼ်ႈတၢင်းပျီႇထွင်ႇၸုယဵၵ်ႉတႃႇ
ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ၸဵင်ႉၵပရီးရႄႇ	ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ	၆၄၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ ၸဵင်ႉၵျွၼ်ႇ	ၵျွင်းၽြႃးၶရိတ်ႉယၢၼ်ႇ	၂၅၊ ၸဵင်ႇ သဵၼ်ႈတၢင်းမေႃႇၵုၼ်းတႅၵ်ႉ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
သိမ်ႇရႁၢၼ်းတႃႇ	ၵျွင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ	သဵၼ်ႈတၢင်းၽြႃးသူၺ်ႇတၵူင်ႇ
ၸၽႃႇသျႃႇတၵႃႇ		၆၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၸီႇဝၵ

ၽိုၼ်ဢိင်

↑ ^1.0 ^1.1 ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ အနောက်ပိုင်းခရိုင်၊ မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၏ ဒဂုံမြို့နယ် ဒေသဆိုင်ရာအချက်အလက်များ ^{[ႁဵင်းၵွင်ႉဢၼ်တၢႆႇ]}

ႁဵင်းၵွင်ႉၽၢႆႇၼွၵ်ႈ

Yangon City Website Archived 2011-10-02 at the Wayback Machine.

[gad-1] 1.0 ^1.1 ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ အနောက်ပိုင်းခရိုင်၊ မြို့နယ်အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၏ ဒဂုံမြို့နယ် ဒေသဆိုင်ရာအချက်အလက်များ ^{[ႁဵင်းၵွင်ႉဢၼ်တၢႆႇ]}

[1]